Lögberg - 03.05.1948, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 3. MAI, 1948
7
Jakobína Kristjana Björnson
1884—1948
Um helgina 22. febrúar síðast-
liðinn, barst sú sorgarfregn til
vina þeirra Halldórs og Bínu
Björnson, er heima áttu í Blaine,
Washington, að Bína hefði þá
veikst mjög hastarlega og verið
flutt á sjúkrahús í Bellingham,
Washington. Reyndu þá ástvinir
hennar og vinir að ala þá von í
brjósti að hún gæti aftur fengið
bata, þó útlitið væri svona
skuggalegt. En sú von gat ekki
ræzt, því á þriðjudaginn 24.
febrúar andaðist hún þar á
sjúkrahúsinu.
Fráfall hennar á svo tiltölu-
lega ungum aldri, varð eigin-
manni hennar, börnum og ást-
mennum, þungt reiðarslag. Eig-
inmanni sínum var hún allt í
öllu, ekki sízt í seinni tíð, er
hann var tekinn að eldast og
þreytast; börnum sínum og
barnabömum var hún einlæg-
lega hjartkær; og af fjölda ætt-
ingja og vina var hún mikilsmet
in og vinsæl.
Jakobína Kristjana Dinusdótt-
ir Jónssonar, sem ávalt var
nefnd Bína af ættingjum henn-
ar og kunningjum, fæddist 26.
febrúar 1884 í Svoldarbygðinni
í Norður Dakota, þar sem foreldr
ar hennar voru þá búsett. For-
eldrarnir voru Dinus Jónsson úr
S.-Þingeyjarsýslu og kona hans
Kristjana Maria Andrésdóttir úr
sömu sýslu. Höfðu þau hjón
fluttst til Ameríku 1878 og til
Norður Dakota 1882, þar sem
þau svo dvöldu til dánardægurs.
Jakobína sál. átti mörg systkini,
sem nú eru öll látin, nema Krist-
ín, ekkja Björns Eastman er
býr í grend við Hallson, N. D.
Jakobína giftist eftirlifandi
manni sínum Halldóri Björnson
að Akra, N. D., 16. desember
1900. Eignuðust þau hjónin 11
börn, og af þeim lifa 8 móður
sína. Börn þeirra eru: Björn,
giftur önnu Stevenson og búsett
ur í Arabíu; Tryggvi, kvæntur
hérlendri konu, og búsettur í
New York; Margrét gift Jóni
Goodman, búsett við Hallson,
N. D., Guðmundur, giftur Kat-
hryn Arason, búsettur í Brem-
merton, Washington, Kristján,
giftur Sigrid Stevenson, búsett-
ur í Seattle, Washington, Andrés
Freeman, ókvæntur, búsettur í
Guam; Sigríður Doris, gift Ray
Olason og búsett í Seattle, Was-
hington. Auk þess Kristín Steven
son, stjúpdóttir Jakobínu sál.,
búsett í Grand Forks, N. D. _____
Halldór og Jakobína ólu einnig
upp að nokkru leyti tvær stúlk-
ur: Sigrid Stevenson, sem kom
til þeirra 15 ára að aldri og ðvaldi
hjá þeim þar til hún giftist, og
Fríða Johnson, sem kom til
þeirra 5 ára að aldri og bjó einn-
ig hjá þeim þar til hún giftist.
Hún er nú búsett í Seattle, W'as-
hington. Stór hópur barnabarna
syrgir og hina látnu, góðu konu.
Það mætti vissulega nefna
margt, sem prýddi bæði persónu
og framkomu þessarar mætu
konu, og áttu sinn góða þátt í
því að gjöra hana ástsæla af
skylduliði sínu og vinsæla meðal
þeirra, er kyntust henni.
Hún var léttlynd og glaðvær;
jafnvel þegar ástæður voru eitt-
hvað erfiðari í einn tíma en
annan, var aldrei auðvelt að
merkja það af framkomu henn-
ar eða fasi. Jafnvægið og létt-
lyndið fengu venjulegast að
halda velli. Gestrisin var hún á-
valt og góð heim að sækja, eins
og eiginmaður hennar. — Og
náði sá heimilisblær góðum tök-
um á börnum þeirra líka. Hún
var mjög söngelsk og sönglynd,
og þar sem það einnig einkendi
eiginmann hennar og heimilis-
fólk, var gestum oft vel skemt
þar á heimilinu með söng og
hljóðfæraslætti. Og aldrei skorti
þar góðgjörðasemina. Hin látna
var fyrirmyndarhúsmóðir. Hún
var ástrík og ágæt eiginkona og
móðir, og naut því mikils trausts
og ástríkis af hálfu eiginmanns
og barna, og anriara sem dvöldu
á heimilinu að staðaldri.
Þó Jakobína sál. hefði að jafn-
aði stórt og umfangsmikið heim
ili fyrir að sjá, og miklar heim-
ilisannir, var hún bæði svo bjart
sýn og félagslynd að hún gat séð
leiðir til að taka mikinn og góð-
an þátt í ýmsu félagsstarfi. Ekki
sízt tók hún mikinn þátt í því
félagsstarfi sem miðaði að því
að efla söngment og meiri rækt
við söng í sveitinni. Ennfremur
lagði hún einlæga rækt við
kirkjulegt og kristilegt félags-
starf. Enda var hún einlæglega
trúuð og trúrækin, og hafði auk
þess yndi af þátttöku í messu-
söng. —
Jakobína var vel gefin kona
og vel að sér um margt. — Hún
hafði ánægju af lestri góðra rita
og bóka. Og mun hún kannske
mesta ánægju hafa haft af því
Jakobína K. Björnson.
að lesa íslenzk ljóð og tala um
þau við kunningja sína. Enda
má telja það þjóðrækniseinkenni
meðal íslendinga.
Hefi ég nú nefnt nokkuð af
því sem prýddi persónu og fram
komu þessarar látnu góðu konu.
En þó er ef til vill ónefnt enn
það sem kannske prýddi hana
hvað mest. Það var látlaus góð-
girni hennar við hina aldur-
hnignu, við einstæðinga, og við
þá sem á einhvern hátt væru
minni máttar.
Á heimili hennar dvöldu um
lengra eða skemra skeið æði
margir aldurhnignir einstæðing-
ar. Og ýmsir einstæðingar nutu
gestrisni hennar og góðgirni.
Henni var gefin sú dygð í næsta
ríkum mæli að geta komið þann-
ig fram við alla slíka og hlúð að
þeim á þann hátt, að það færði
þeim sólskin mitt í skuggum erf-
iðleika, og hjálpaði til að skapa
þeim bjartsýni í stað sársauka og
bölsýnis. Og eins og ég hefi
þegar vikið að nutu þessa ekki
einu sinni hinir aldurhnignu er
fengu* skjólstað á heimili þeirra
hjónanna um lengri eða skemri
tíma, heldur og margir fleiri er
voru á einhvern hátt einstæðing
ar, og henni auðnaðist að hressa
og gleðja.
Þeir verða því áreiðanlega
margir, sem ásamt með eigin-
manni hennar, börnum og
skylduliði öllu, “ganga fram og
segja hana sæla”. H. S.
MÓÐURMINNING
Frú Jakobína Björnson. d. 24. febr., 1948.
*
Gleym-mér-ei og liljum skal legstaðinn prýða,
Ijúfa móðir, seint fyrnist skilnaðar stund.
— Angan blóma signi þinn síðasta blund!
Berast til þín ómar af saknaðar söngvum
sólargeislans leið yfir ókunnug höf?
—■ Ást þín, kæra móðir, var æðsta lífsins gjöf.
Unaðs minning varir og andi þinn lifir.
Ástvinir í draum-heimi friðar þig sjá,
unna þér sem fyrri og endurfundi þrá.
Jakobína Johnson, Seattle, Wash.
Goðafoss er stærsta, hraðskreiðasta og vandaðasta
skipið, sem smiðað hefir verið handa Islendingum
Mikill mannfjöldi fagnaði skip-
inu við komu þess í gær.
Það var mikið um dýrðir í gær
þegar Goðafoss hinn nýi sigldi
til hafnar. Stjórn Eimskipafé-
lagsins og framkvæmdastjóri,
siglingamálaráðherra, frétta-
menn, ljósmyndarar og lúðra-
sveit fóru á móti skipinu út á
ytri höfnina og fóru þar um borð
í það. Var þar dvalið um hríð,
en síðan siglt inn í höfnina. —
Hafði þá mikill mannfjöldi safn-
azt saman á hafnarbakkanum
að fagna komu skipsins.
"Guð blessi Goðafoss"
Meðan skipið var á ytri höfn-
inni var skipstjórinn, Pétur
Bjömsson, sæmdur stórriddara-
krossi Fálkaorðunnar. Er hann
hafði veitt heiðursmerkinu við-
töku, ávarpaði hann stjórn
Eimskipafélagsins:
“Eg færi ykkur skipið, þennan
góða grip”, sagði hann, “og bið
ykkur að veita honum viðtöku.
Guð blessi Goðafoss”.
Eggert Claessen þakkaði skip-
stjóranum orð hans og störf öll
í þágu Eimskipafélagsins og
árnaði honum og skipinu allra
heilla.
"Þelta er sjóborg"
Fáeinir farþegar voru með
Goðafossi, og átti tíðindamaður
Tímans tal við ýmsa þeirra. —
Þetta er sjóborg, sagði Guðrún
Eiríksdóttir matselja, hvað eftir
annað. Skipið, fólkið, maturinn,
loftið, vatnið — allt er jafn gott
í þessu skipi. Það var ofsaveður
alla leið eftir að komið var út fyr
ir Pentilinn. En samt leið
manni svona vel. Þetta er sjc
borg — það er ykkur óhætt a
segja. Og mér finnst, að þei
mættu krossa hann Harald stýr:
mann líka.
Merkur viðburður í siglinga-
sögu okkar
Á leiðinni til lands lék lúðra-
sveitin ýms lög. Þegar lagzt
hafði verið að hafnarbakkanum,
fluttu Emil Jónsson ráðherra og
Guðmundur Vilhjálmsson fram-
kvæmdastjóri ræður.
Samgöngumálaráðherrann
lýsti í fáum orðum þeirri þýð-
ingu, sem1 Eimskipafélagið hefði
haft fyrir þjóðina. Vék hann
síðan að hinu nýja skipi.
— Koma þessa nýja skips er
mikill viðburður í siglingasögu
okkar, sagði hann. Fyrir hönd
íslenzku ríkisstjórnarinnar í
hennar nafni, þakka ég, hvernig
8 ára telpa, sem kynnir Island
í dálkum heimsblaðanna
Eftir Karl Strand
Einleikur Þórunnar Jóhannsdótt
ur með Synifóníuhljómsveit
Lundúna, vekur hrifningu
gagnrýnenda
London í marz.
I dálkum Lundúnablaðanna,
þar sem aðalumræðuefnið er tog
streita stórveldanna, Marshall-
áætlunin, kjarnorkan og horf-
urnar á þriðju heimsstyrjöld, er
íslands sjaldan getið. Við eigum
hvorki herlið, kjarnaorku-
sprengju né fjármagn til þess að
vekja athygli né ryðja skoðun-
um braut meðal annarra þjóða.
Tilgangurinn með þessum línum
er heldur ekki sá að harma það.
En um yfirstandandi helgi hefir
fsland smeygt sér inn í furðu
marga blaðadálka innan um
þunglamalegar stjórnmálaftegn-
ir stórþjóðanna. Þetta hefir
hvorki gerst með herafli né
kjarnorku. Orsökin er lítil stúlka
norræn á svip, handsmá og hýr-
eygð. Hún er lesendum blaðsins
vel kunn og heitir Þórunn Jó-
hannsdóttir.
Leikur með Lundúna Symfoniu-
hljómsveitinni
Þórunn litla, sem nú er átta
ára og átta mánaða gömul, lék
einleik á píanó á tvennum
hljómleikum í London, nú í viku
lokin. Aðrir voru á föstudaginn
12. þ. m., þar sem hún lék
Miniature Conserto í G-dúr eftir
Alec Rowley með London Junior
Orchestra undir stjórn Ernest
Reed. Hljómleikarnar fóru fram
í aðalsal Royal Academy of
Music, en við þá stofnun stundar
Þórunn nú nám hjá ungfrú
Ethel Kennedy. Seinni hljóm-
leikarnir voru haldnir fyrir
börn á laugardaginn 13. þ. m. í
Central Hall Westminster. Þar
hlotnaðist Þórunni litlu sá heið-
ur að leika sama konsert með
hér hefir verið að unnið. Eg færi
og skipstjóra og skipshöfn þakk-
ir. Gifta fylgi Eimskipafélaginu
og starfsmönnum þess öllum á
sjó og landi.
Stærsta, hraðskreiðasta og
vandaðasta skipið
— Hinn nýi Goðafoss er
stærsta, hraðskreiðasta og vand
aðasta kaupskip, sem byggt hef-
ir verið handa Islendingum. —
Þannig komst Guðmundur Vil-
hjálmsson forstjóri Eimskipafé-
lagsins að orði í ræðu sinni. —
Rakti hann síðan nokkuð skipa-
aukningu Eimskipaféíagsins og
skýrði frá stærð skipsins og
ganghraða. '
Goðafoss er 290 fet að lengd og
46 fet á breidd. Skipið er 2905
brúttósmálestir en 2700 dead-
weight smálestir. Lestarrúm
skipsins er um 150 þúsund ten-
ingsfet.
Skipið er búið 3700 hestafla-
vél og ganghraði þess er um 15
mílur.
Goðafoss er búinn öllum ný-
tízku tækjum, þeim beztu sigl-
ingatækjum, sem völ er á. Mörg
þeirra hafa ekki þekkst hér áð-
ur í skipum.
Á Goðafossi er flestu mjög
haganlega fyrirkomið. Salar-
kynni eru þar glæsileg, sérstak-
lega eru þó farþegum, sem skip-
inu er ætlað að flytja, búin mikil
og góð salarkynni. Farþegaklef-
arnir, sem raunar eru ekki nein
ir klefar, eru búnir snotrum og
þægilegum húsgögnum. Reyk-
salur farþega fremst á annan
hæð í brúnni, er mjög vistlegur
og rúmgóður.
Annars er skipið fyrst og
fremst vöruflutningaskip.
íbúðir yfirmanna á skipinu
eru góðar, sérstaklega þó skip-
stjóra. Skipverjar aðrir hafa
flestir sinn klefann hver, en
'sameiginlegt bað og snyrtiher-
bergi.
Tíminn, 24. marz.
London Symphony Orchestra
einnig undir stjórn Ernest Reed-
Þeir, sem þekkja London Symp-
hony Orchestra, vita bezt hversu
háar kröfur það gerir til einleik-
ara sinna, enda mundi margur
píanóleikari með fjölda námsára
að baki hafa orðið stoltur af þess
ari *viðurkenningu.
I bæði skiptin lék Þórunn litla
fyrir fullu húsi við eins góðar
undirtektir áheyrenda eins og
framast verður á kosið. I bæði
skiptin var hún kölluð fram
hvað eftir annað og hyllt með
dynjandi lófataki. Henni bárust
blóm og gjafir, sem hún meðtók
með barnslegri gleði en þakkaði
fyrir með alvöru þroskaðrgr
listakonu. Hinsvegar mun henni
naumast hafa verið kunnugt um
það hversu mjög löndum hennar
í áheyrendahópnum hlýnaði um
hjartarætur og jafnvel vöknuðu
um augu — en þeir voru ekki
einir um það.
Hér er ekki ætlunin að rita um
hljómlist Þórunnar litlu frá
fræðilegu sjónarmiði. Það hefir
þegar verið gert og mun verða
gert enn meir er tímar líða af
þeim sem það kunna. Hér skal
þess aðeins getið að í Central
Hall hlýddu margir.af þekktustu
hljómlistargagnrýnendum Lund
únablaðanna ásamt nokkrum
amerískum gagnrýnendum á
hana og létu aðdáun sína í ljós
á eftir bæði í ræðu og riti. Eftir
hljómleikana spjallaði hún frjáls
mannlega og óþvingað við blaða-
menn, ljósmyndara og rithanda-
safnara og vann hjarta hvers
manns.
Líiil ljóshærð ielpa og
píanósnillingur
Þegar Þórunn litla Jóhanns-
dóttir kemur inn á söngleikasvið
ið er hún lítil stúlka ljóshærð,
sem tæpast nær með kollinum
upp fyrir píanóið. Hún hneigir
sig fyrir áheyrendunum og lítur
til hljómlistarstjórans með barns
legu trausti. En við fyrsta við-
bragð tónhamarsins breytist hún
skyndilega í þroskaða listakonu.
Engin bending hljómsveitar-
stjórans fer framhjá henni. —
Grannir barnsfingur hennar búa
yfir ótrúlegum krafti. Meðan á
leiknum stendur dregur barnið
sig í hlé en listakonan ríkir. Á
eftir situr hún á gólfinu í lista-
mannaherberginu eða á hné ein-
Brezki fjallgöngumaðurinn,
Lane, sem lagði fyrir nokkrum
vikum inn á öræfi, í stefnu á
Vatnajökul, heldur enn kyrru
fyrir í Næfurholti.
Eins og kunnugt er komst
Lane við illan leik úr ferð sinni
niður að Næfurholti, og var þá
að • fram kominn af hungri og
þreytu. Farangur sinn varð hann
að skilja eftir fyrir sunnan
Heklu, og einnig peninga og úr.
Hinsvegar tók hann öxi með sér
og studdist við hana til bæjar. í
ferðinni sprakk primusinn hans
og brenndi ofan af honum tjald-
ið, svo að síðustu næturnar varð
hann að liggja úti, og var þá
hvers blaðamannsins og spjallar
við hann eins og hver önnur átta
ára dóttir. E. t. v. bendir þessi
hæfileiki hennar til snöggra um-
skifta eigi síst til þess .sem vænta
má af henni í framtíðinni.
íslenzk þjóð er smá og fátæk á
mælikvarða*stórþjóða. Hún mun
seint hasla sér völl á alþjóðavett
vangi með kjarnorku eða auð-
magni, enda skiptar skoðanir um
ágæti þvílíkra aðferða. Þeim
sem erlendis dvelja verður hins-
vegar tíðum ljóst hversu íslenzk
ritlist liðinna alda greiðir þeim
oft götu í hópi merkra erlendra
manna. Enn sem fyrr er vegur-
inn opinn fyrir íslenzka þjóð til
frama, vegur listanna, sem opinn
er smáþjóð sem stórþjóð.
Þórunn litla Jóhannsdóttir er
einn möguleiki þjóðarinnar á
þessum vegi.
Þarf að stunda framhalds-
nám
Fyrir nokkrum árum, kom
fram lítill drengur í Nýja Sjá-
landi sem athygli vakti fyrir af-
burða fiðluleik. Nýsjálendingar
sem eru ung og upprennandi
þjóð, töldu sig ekki hafa efni á
því að kasta gáfum hans á glæ,
en sjálfur var hann fátækur og
átti engan kost menntunar af
eigin ramleik. Stjórn Nýja Sjá-
lands ákvað því að taka dreng-
inn að sér og senda hann til Eng-
lands til fullrar námsdvalar und
ir handleiðslu færustu tónlistar-
manna Breta. Þessi piltur, sem
heitir Allan Loveday er nú upp-
rennandi fiðlusnillingur hér í
London. Nýja Sjáland mun ekki
iðrast gerða sinna í þessum efn-
um.
Þórunn litla Jóhannsdóttir,
sem nú leikur á píanó í London
fær blóm og gjafir á hljómleik-
um sínum, en hún fær ekki að
vinna sér inn fé í Englandi enn
um nokkurra ára skeið vegna
landslaga. Við, sem þekkjum
hana bæði utan sönghallarinnar
og innan, trúum því, að hún eigi
eftir að kynna hafn íslands í dálk
um heimsblaðanna á meiri og
betri hátt en gert verður nokkru
sinni með kjarnorkusprengingum
eða hervaldi.'En til þess þarf hún
að eiga kost á framhaldsnámi.
Verður stjórn íslands eins fram-
sýn og stjórn Nýja Sjálands?
Eða eigum við á komandi árum
að láta okkur nægja að lesa nafn
Allans Loveday í blöðunum en
eftirláta kjarnorkufréttunum
það dálkarúm sem bíður eftir
Þórunni litlu Jóhannsdóttur og
Islandi? Mbl., 25. marz.
einnig matarlaus orðinn.
Lane hefir legið rúmfastur í
Næfurholti undanfarið, sár og
bólginn eftir þessa svaðilför. —
Hann ætlaði sér, strax og hann
kæmist á fætur, að sækja farang
ur sinn, en af því hefir ekki get-
að orðið, því enn er hann stokk-
bólginn og ekki ferðafær. Hann
ætlaði sér að koma til Reykja-
víkur nú um helgina, en af því
gat ekki orðið af framangreind-
um ástæðum. Þá hefir Lane
einnig hug á að ganga á Tinda-
fjallajökul áður en hann kemur
h-ingað til bæjarins.
Vísir, 15. marz.
TIL KAUPENDA
LÖGBERGS og HEIMSKRINGLU
Frá því var nýlega skýrt í báðum íslenzku blöðunum
vestan hafs, að verð æfiminninga, sem færu yfir 4 ein-
dálka þumlunga, yrði framvegis reiknað 20 cents á
þumlunginn; þetta er að vísu ekki mikill tekju auki, en
þetta getur dregið sig saman og komið að dálitlu liði.
Fyrir samskotalista reiknast 50 cents á þumlunginn.
Aðrar auglýsingar kosta 70 cents eindálka þumlungur.
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
THE VIKING PRESS LIMITED
♦ '♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Prímusinn sprakk og tjaldið brann