Lögberg - 05.08.1948, Blaðsíða 3

LÖGBERG FIMMTUDAGINN, 5. ÁGÚST, 1948
3
Ávarp forseta þjóðræknisfélagsins á
Gimli, 2. ágúst 1948
Eg' vil þakka forseta dagsins
fyrir þetta tækifæri að koma
fram og mæla örfá orð fyrir
hönd Þjóðræknisfélags fslend-
inga í Vesturheimi. Og er ég
geri það, vil ég nota mér tæki-
færið til að bjóða velkojninn
heim, fyrverandi forseta Þjóð-
ræknisfélagsins og aðalræðu-
mann hér í dag, séra Valdimar
J. Eylands. Þetta er fyrsta tæki-
færið, sem mér hefir gefist að
heilsa honum og fagna komu
hans hingað aftur, og geri ég það
af heilu hjarta. I raun og veru
hefði e. t. v. farið miklu betur á
því, að hann væri enn forsetinn
-og gæti talað hér í dag, ekki að-
eins sem aðalræðumaður dags-
ins, nýkominn úr Islandsferð
sinni, en einnig sem forseti
Þjóðræknisfélagsins. Það hefði
ekki átt illa við. En þó segi ég
þetta ekki í þeim skilningi að ég
sé vanþakklátur þeim sem sáu
sér fært að kjósa mig í það emb-
ætti á síðasta þingi félagsins.
Fyrst að mér veittist sá heið-
ur, tel ég mér það nú bæði rétt
og skylt að bera fram kveðju
Þjóðræknisfélagsins og óska d,eg-
inum í dag og nefndinni, sem
stendur fyrir honum og öllu því
góða fólki sem hingað hefir
komið, allra heilla og læt þá von
í ljós að hugmyndin, sem á bak
við þetta hátíðahald stendur,
þ. e. a. s. ræktarsemi við hið
íslenzka eðli í okkur öllum og alt
sem íslenzkt er, deyi aldrei »
út en þróist og dafni um öll
ókomin ár í framtíðinni. Það er
von mín og ósk.
Eg veit, er ég segi þetta, að
einhverjir meðal ykkar munu
segja við sjálfa sig eða við þá,
sem sitja við hlið ykkar, að þessi
von, þessi ósk, sé lítið annað en
hégómi einn, þar sem flestir
viti að íslenzkan, sem mælt mál,
sé smám saman að deyja út hér
vestra, og að innan fárra ára-
tuga verði fáir eða engir, sem
íslenzku tala.
Ekki ætla ég mér að spá fyrir
neinu í framtíðinni um hvað
verði eða verði ekki. Heldur vil
ég leggja spurningu fyrir ykkur
um, hvað sé raunveruleg þjóð-
rækni? —
Fyrst og fremst, auðvitað, er
það ræktarsemi við þjóð okkar,
eða réttara sagt, þjóð forfeðra
okkar, þjóð feðra og mæðra, þ. e.
íslapd, og þar að auki ræktar-
semi við þjóð okkar hér, þjóðina
sem allir yngri fslendingar hér
vestra eru fæddir inn í og upp-
aldir í, og sem er heimaþjóð
þeirra, Canada eða Bandaríkin.
Það stendur í lögum Þjóðræknis
félagsins að við eigum að ger-
ast nýtir borgarar hér og við
eigum “að stuðla að því af
fremsta megni, að íslendingar
megi verða sem beztir borgarar
í hérlendu þjóðlífi”. Og í þriðja
atriði annarar greinar í lögum
félagsins er sagt að við eigum
“að efla samúð og samvinnu
millum Islendinga vestan hafs
og austan og kynna hérlendri
þjóð hin beziu sérkenni þeirra”.
Það er fyrsta atriðið um að
verða sem beztir borgarar hér
og síðari helmingurinn þriðja
atriðsins, sem ég vlidi draga at-
hygli ykkar að við þetta tæki-
færi.
Það er í eðli hvers manns að
hugsa hlýtt til þeirrar þjóðar,
sem hann er kominn af. Það er
ein tegund þjóðrækni. — En til
þess að aðrir, annara þjóða
menn, geti öðlast líkan skilning
um verðmæti þjóðarinnar, verða
synir hennar og dætur að geta
komið því þeim fyrir sjónir á
einhvern gagnlegri og fullkomn-
ari hátt en aðeins að segja frá
þeim verðmætum. Það verður
að vera ekki aðeins í orði, en
einnig í verki, sem við auglýsum
ágæti þeirrar þjóðar, menningu
hennar og þjóðareinkenni, sem
við erum sprottin af. Til þess að
við getum sannað hérlendu fólki
öll ágæti íslands og hinnar ís-
lenzku þjóðar, verðum við að
gera meira en aðeins að lifa inn
í okkur sjálf, að halda okkur frá
öðru fólki sem er af öðrum þjóð-
um, að haga okkur sem útlend-
ingar í ókunnu landi sem hafa
rætur sínar erlendis, að tala út-
lent mál og kenna börnum okk-
ar að gera hið sama, og að kenna
þeim að leggja meiri rækt við
gamla landið en við þetta land,
sem þau þekkja þó bezt og sem
er þeim kærast. Þessi afstaða
hefir sína kosti. En bezta þjóð-
ræknisstarfsemin hér er sú að
reyna að taka einhvern verkleg-
an þátt í sem allra flestum opin-
berum málum meðal allra stétta
og meðal allra flokka og á alian
heiðarlegan hátt að standa fram
arlega í þjóðfélaginu og sýnt
með því að íslendingar geta
meira en talað um ágæti þeirra,
forfeðra þeirra og þjóðar
þeirra, að þeir geta einnig verið
framtakssamir og veitt forstöðu
í nauðsynjamálum, engu síður en
aðrir menn og betur en margir,
að þeir eru jafningjar hverra
manna sem eru. Með þeirri af-
stöðu bæta þeir hróður þjóðar-
brotsins hér í Canada og fyrir
sunnan landamærin í Bandaríkj-
unum og sýna hérlendu fólki á
áþreifanlegan hátt, hverskonar
fólk það er, hvað það getur, og
alla kosti þess, sem kom frá
þessari litlu afskekktri eyju í
norður-Atlantshafi og settist hér
að í þessari heimsálfu fyrir 75
árum. —
Kveðja til séra Eiríks Brynjólfssonar,
við heimferð hans til íslands
Til frænda og vinanna vestur
þú valdir þér leið yfir sæ,
og varst okkur velkominn gestur
með vekjandi samúðar blæ.
Við fundum í anda og orði
þann yl sem að tengir vor bönd,
því sögunnar sígildi forði
er samband við feðranna strond.
Þú sást okkar sveitir í blóma
með sumarsins töfrandi skraut,
er flutti þér hugljúfa hljóma
í hylling á framandi braut.
Þú gafst okkur glaðværar stundir
og geisla af vonblíðri sál,
þó svíði nú saknaðar undir
af samúð vér drekkum þér skál.
Haf þökk fyrir kynningu kæra
er kætti vorn anda og sjón,
þú vísaðir leið til að læra
þá list, sem að hyllir vort Frón.
M. Markússon, 90 ára,
27. nóv. 1948.
Þetta er líka sönn þjóðrækni,
þó að við höfum ekki altaf hugs-
að um það sem verulega þjóð-
ræknisstarfsemi. En sannleikur-
inn er, að stundum hafa þeir,
sem unnið hafa bezt og sam-
vizkusamlegast það verk, sem
þeim hefir verið úthlutað að
vinna, og talað sem minst um
það, unnið beztu þjóðræknis-
starfsemina og aukið álitið á
íslandi og íslendingum í augum
hérlendra manna.
Eg hugsa í þessu sambandi
um lækna og lögfræðinga og
dómara, beggja megin landa-
mæra-línunnar, um kennara og
fræðimenn í barnaskólum, mið-
skólum og háskólum, um menn
og konur í allskonar stöðum,
sem unnið hafa verk sitt vel og
heiðarlega, eins og t. d. bændur,
verzlunarmenn og iðnaðarmenn,
og ég er að hugsa um stjórn-
málamenn í fylkis- og sambands-
stjórnum, og ekki sízt, að ég
nefni aðeins tvo, sem nú eru
uppi, menn eins og t. d. Joseph
T. Thorson, sem var fyrsti og
eini íslendingur hér vestra að
skipa sæti í ráðuneyti Sam-
bandsstjórnar Canada og sem er
nú yfirdómari fjármálaréttar
þessa lands, og Byron Johnson,
sem er forsætisráðherra British
Columbia fylkis. Einnig vildi ég
nefna víðþekktasta Islending
allra núlifandi íslendinga, Vil-
hjálm Stefánsson.
Þessir menn teljast til Vestur-
íslendinga. En Austur-lslending-
ar eru einnig að kynna heimin-
um Jsland, ágæti þjóðarinnar og
hæfileika leiðandi manna henn-
ar. Thor Thors, sendiherra Is-
lands til Bandaríkjanna og Cana-
da er einnig formaður fulltrúa-
sveitar Islands á Sambandsþjóða
fundi — United Nations, — og
að ég nefni aðeins einn í viðbót,
Steingrímur Arason hefir vakið
orð á sér á fundum UNESCO —
United Nations Educational
Scientific and Cultural Organi-
ation — sem haldið hefir fundi í
New York undanfarnar vikur.
Þetta er alt að vinna þjóð-
ræknisstarfsemi og þetta er að
vera þjóðrækinn. Með því móti
sem ég hefi greint, þar sem um
okkur Vestur-lslendinga* er að
ræða, uppfyllum við þriðja at-
riði annarar greinar grundvallar
laga Þjóðræknisfélagsins, “að
kynna hérlendri þjóð hin beztu
sérkenni íslendinga”. Og með
þessu megum við skilja að þjóð-
ræknisstarfsviðið er margbrotið
og stórt og að það getur verið
miklu víðtækara en margir
gera sér hugmynd um. Þess-
vegna þegar um þjóðrækni og
þjóðræknisstarfsemi er að ræða,
verðum við að skilja að ógjörlegt
er að reyna að þrengja starf-
sviðið eða að takmarka það eða
að halda því innan nokkurra
landamæra. Við getum sýnt það
á svo margvíslegan hátt hvað
það þýðir, að vera góður íslend-
ingur og hvað það er, sem ein-
kennir íslenzkt eðli bezt. Þess-
vegna verður hver maður að
ráðgera við sjálfan sig, hvernig
og á hvaða sviði hann getur aug-
lýst ágæti þjóðar sinnar, eða
birt hið bezta af hinu íslenzka
eðli sem býr 1 sálu hans og
hjarta. —
Þess vegna, er ég kem hér
fram í dag, fyrir hönd Þjóðrækn
isfélagsins, finst mér ég geta
varla óskað ykkur betur eða
flutt betri eða áhrifameiri hvatn
ingarorð en þau, að vona að all-
ir, sem hér eru saman komnir,
megi altaf um öll ólifuð æfiár
verið góðir íslendingar.
Eg óska deginum til heilla og
þakka íslendingadags-nefndina,
fyrir hönd Þjóðræknisfélagsins
fyrir tækifærið að flytja þessa
kveðju.
Philip M. Péiursson.
Business and Professional Cards
Um 300 þúsund trjáplöntur
verða gróðursettar í sumar
Skógargræðsla hefir aldrei
verið meiri
Svo virðist, sem eftirspurn um
trjáplöntur til skrúðgarða við
heimahús, sé minni í ár en und-
anfarið. Mun það stafa af því,
að girðingarefni er nú því nær
ófáanlegt. Þetta sagði Hákon
Bjarnason, skógræktarstjóri í
viðtali við Morgunblaðið í gær.
Hinsvegar er nú miklu meiri eft-
irspurn um tré til skógargræðslu
og mun Skógrækt ríkisins ekki
geta fullnægt eftirspurninni.
Skógrækt ríkisins hefir á þessu
vori haft til ráðstöfunar 150 þús.
birkitré, af ribstrjám 2000, sól-
ber 2000, af víði 6000 og reyni
6000. Þá hafa komið frá Toregi
15 þús. plöntur af furu og 50 þús.
plöntur af rauðgreni. Með flug-
vél frá Noregi, sem er væntan-
leg 27. þ. m., mun Skógræktinni
berast 25 þús. rauðgreni og 40
þús. litlar furuplöntur.
Fræárin brugðusi
I vor hefir verið mikil eftir-
spurn um úrvalsreyni. Af þeim
plöntum hafa aðeins fáar verið
til sölu, eða um 1500 stk. Hér
veldur mestu um, að fræárin
1942, 1943 og 1944 voru mjög lé-
leg. Skógræktin hefir aldrei
tekið fræ af öðrum reyni, en
þeim íslenzka eða norska. — En
hér í Reykjavík er danskur í
miklum meiri hluta. — Danski
reynirinn þolir illa kulda.
Miklar framkvæmdir
Eins og ég sagði áðan, segir
Hákon Bjarnason, mun í ár verða
ákaflega mikið um skóggræðslu.
Öll héraðskógræktarfélögln á
landinu, sem eru 22, hafa gert
stórar pantanir.
Eru sum félaganna með mikl-
ar framkvæmdir í þessum efnum
á prjónunum. Þess má geta, að
í fyrra gróðursettu Suður-Þing-
eyingar mest allra héraðsskóg-
ræktarfélaga. — Þeir voru með
25000 trjáplöntur. — Næstir
voru Eyfirðingar með 20.000. í
hlíðum Vaðlaheiðar, sem snúa að
Akureyri mun vaxa upp áður en
mjög langt um líður, mjög fal-
legur skógur. Þriðju hæstu í
fyrra voru Skagfirðingar með
15000 plöntur.
Ef bæjarbúar fjölmenna á
skógræktardaginn á morgun,
mun það hægðarleikur að gróður
setja þar 5—10 þús. plöntur.
Þess skal getið hér, að Skóg-
ræktarfélag Reykjavíkur lét
gróðursetja rúmlega 2000 plönt-
ur í fyrra í Rauðavatnsgirðing-
unni.
Þessi þrjú skógræktarsambond
á Norðurlandi, sem hér voru til
greind, munu í ár gróðursetja
miklu fleiri plöntur.
Á Þingvöllum
Þá skýrði Hákon Bjarnason
frá því, að Þingvallanefnd muni
nú í vor láta gróðursetja um
25000 grenitré í Þingvallagirð
ingu, í námunda við Skógarkot.
Nokkrir einstaklingar munu
einnig nú í vor gróðursetja mik-
inn fjölda af trjáplöntum. —
Stærstu aðilarnir í þessu starfi
eru dr. Helgi Tómasson, yfir-
læknir, sem gróðursett hefir
trjáplöntur svo þúsundum skipt-
ir í landi sínu, Hagavík við Þing-
vallavatn og Sigurður O. Björns-
son, prentsmiðjustjóri á Akur-
eyri. —
Heiðmörk
Að lokum barst talið að Heið-
mörk. Eg get lítið sagt um hana,
sagði Hákon Bjarnason, Skóg-
ræktarfélag Reykjavíkur hefir
tekið landið að sér. En mér er
kunnugt um að mörg félagasam-
tök hér í bænum hafa mikinn
hug á að fá þar úthlutað á-
kveðnum reitum til trjáræktun-
ar og annarar umsjár. Munu
þessi félög byrja strax og lokið
er við að girða landið.
SELKIRK METAL PRODUCTS LTD.
Reykháfar, öruggasta eldsvörn,
og ávalt hreinir. Hitaeining, ný
uppfynding, sparar eldivitS,
heldur hita.
RELIjY sveins’son
Slmi 54 358.
187 Sutherland Ave., Wlnntpeg.
S. O. BJERRING
Canadian Stamp Co.
RUBBER & METAL STAMPS
NOTARY & CORPORATE SEALS
CELLULOID BUTTONS
324 Smilh Sl.
Winnipeg
Office Ph. 95 668 Res. 404 319
NORMAN S. BERGMAN, B.A., LL.B.
Barrister, Solicitor, etc.
617 Mclntyre Block
WINNIPEG CANADA
íiiDsiilr
JEWELLERS
ÍSNJÖgS
447 Porlage Ave.
A Iio
123
TENTH ST.
BRANOON
Winnipeg
Manitoba Fisheries
WINNIPEG, MAN.
T. Berco'vitch, framkv.atf.
Verzla I heildsölu meC nýjan og
frosinn fisk.
303 OWENA STREET
Skrifst.slmi 25 355 Heima 56 462
DR. A. V. JOHNSON
DenU.it
606 SOMERSET BUILDING
Telephone 97 932
Home Telephone 202 398
Taisími 95 826
Heimilis 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
Sérfræöingur i augna, eyma, nef
og kverka sjúkdómum.
209 Medlcal Arta Bldg.
Stofutími: 2.00 til 5.00 e. h.
DR. ROBERT BLACK
BérfrœOingur i augna, eyrna,
nef og hdlasjúkdómum.
401 MEDICAL ARTS BLDG
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusími 93 851
Hedmaslmi 403 794
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N. DAK.
lalenzkur lyfsali
Fölk getur pantað meðul og
annað með pðsU.
Fljðt afgreiðsla.
A. S. B A R D A L
848 SHERBROOK STREET
Selur llkkistur og annast um Qt-
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talsími 27 324
Heimills talsfmi 26 444
Geo. R. Waldren, M. D.
Phyaician and Surgeon
Cavalier, N. D.
Office Phone 96. House 108.
PHONE 94 981
H. J. H. PALMASON
and Company
Chartered Jiccountanta
219 McINTYRE BLOCK
Winnipeg1. Canada
Phone 49 469
Radlo Service Specialists
ELECTRONIC LABS.
H. THORKBLBON, Prop.
The most up-to-date Sound
Equipment System.
130 OSBORNE ST„ WINNIPEQ
JOHN A. HILLSMAN,
M.D., Ch. M. •
627 Medical Arts. Bldg.
Office-99 349 Home-403 233
PHONE 87493
Dr. S. J. Jóhannesson
SUITE 7 VINBORG APTS.
594 Agnes SL
Viðtalstími 3—5 eftir hádegi
DRí E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk, Man.
Offlce hrs. 2.30—6 p.m.
Phones: Offlce 26 — Res. 230
Office Phone Res Phone
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment
Drs. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUST8
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
Dr. Charles R. Oke
Tannlœknir
For Appointments Phone 94 908
Office Hours 9—6
404 TORONTO GJEN TRUSTS
BUILDING
283 PORTAOE AVE.
Winnipeg, Man.
SARGENT TAXI
PHONE 34 565
For Quick Reiiahle Bervice
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPO.
Fasteignasalar. Leigja hús. Ct-
vega peningalán og eldsáhyrgð.
bifreiðaábyrgð, o. s. frv.
PHONE 97 538
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
LögfrœOimgar
209BANK OF NOVA SCOTIA BQ.
Portage og Garry St.
Slmi 98 291
GUNDRY PYMORE
Limited
Britiah Quality Fiah Netting
58 VICTORIA ST„ WINNIPEQ
Phone 98 211
Manager T. R. THORVALDBON
Your patronage will be appreclated
C A N A D I A N FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAQE, Managing Dlrector
Wholesale Distributors of Frsah
and Frozen Fisto.
311 CHAMBERS STREET
Office Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917
Q. F. Jonasson, Pres. & Man. Dlr.
Keystone Fisheries
Limited
404 SCOTT BLOCK SlMI 96 227
Wholeaale Diatributora of
FRESH AND FROZEN FISH