Lögberg - 25.11.1948, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 25. NÓVEMBER, 1948
3
/ÍHUGAAÍÁL
UVENNA
Ritstión: INGIBJÖRG JÓNSSON
“Magazines” eru kærkomnar jolagjafir á Islandi
EINN OKKAR mætustu mauna, sem ávalt fylgist
með því, sem er að gerast með ættþjóð okkar og ber
hag hennar fyrir brjósti, hefir bent okkur á, að þeir,
sem liafa í huga að senda.vinum sínum og frændum á
íslandi gjafir um jólin, gætu ekki valdið kærkomnari
gjöf en áskrift að einhverju góðu ensku tímariti héðan
að vestan. ~
Sökum skorts á erlendum
gjáldeyri á íslandi eru pantanir
blaða, bóka og tímarita héðan
mjög takmarkaðar. Sennilega sér
nú enginn maður á íslandi Can-
adísk eða Amerísk tímarit, nema
að honum séu send þau sem gjöf.
Þessar gjaldeyris hömlur munu
vera óhjákvæmilegar, en nærri
má geta að þær eru frændum
okkar þar erfiðar. Það er sem
blæja hafi verið dregin fyrir
gluggan, sem vísar hingað vest-
ur.
Stór hluti íslenzku þjóðarinn-
ar talar og les ensku tungu. A
stríðsárunum og fram á síðustu
ár hafa bókabúðirnar þar feng-
ið helztu “Magazines” héðan að
vestan og þau hafa verið mikið
lesin. Vitanlega fluttist einnig
inn ýmislegt rusl eins og til dæm
is skrípamyndaritin — hasara-
blöð, eins og þau eru nefnd þar.
1 þeim er enginn missir. En það
er mikið tap fyrir eins bókelska
þjóð og fróðleiksfúsa og íslend-
inga að sjá á bak hinum beztu
tímaritum héðan: Atlantic
Monthly, Saturday Night, Read-
er’s Digest, Magazine Digest, Mc-
Lean’s, Saturday Evening Post,
American, Collier’s og fl. Það
er því ekki að efa að mörgum
á íslandi myndi þykja vænt um
að fá eitt þessara rita reglulega.
Þá eru hin ágætu kvenna og
heimilisrit, sem hér eru gefin út,
sérlega vinsæl hjá konum á ís-
landi. Þær fylgjast með tízkunni
í þessum ritum og sauma eftir
þeim fyrirmyndum, sem þær sjá
þar; þær hafa gaman af að revna
matarforskriftirnar og lesa ýmis-
legt um heimilishald eins og því
er lýst þar o.s.fr. íslenzkri konu
myndi þykja það “flott” jólagjöf,
ef henni væri sent reglulega:
Chatelaine, Ladies’ Home Journ-
al, McCall’s, Home Beautiful eða
Good Housekeeping.
Hægt er að fá áskriftir að þess-
um Magazines hjá News Dealers
og í Magazine deildum stóru
verslaninna. Verð þeirra er vit-
anlega hærra ef þau eru send
erlendis. T. D. er McCall’s $2.50
hér í Oanada, en $3.50 ef það er
sent til Islands. Það er fyrirhafn-
arlítið að senda svona gjöf; versl-
unin sér um að ritið sé sent
reglulega, en ef gefandinn vill,
getur hann sent jólakort til vin-
ar síns með tilkynningu um það
að hann sé orðinn áskrifandi að
ritinu, og á hverjum mánuði,
þegar vinur hans fær ritið, mun
hann hugsa til gefandans með
hlýjum hug. —
Flest okkar fáum mörg tíma-
rit og blöð á hverjum mánuði,
þegar við höfum lesið þau, liggja
þau venjulega hér og þar engum
til gagns, því enginn lítur fram-
ar í þau. Og svo hreinsum við
til í húsinu með því að fleygja
þeim út eða brenna þau. í stað
þess að eyðileggja þessi maga-
zines, gætum við sent þau nán-
um vinum og frændum á íslándi,
þeim þætti mikill fróðleikur í að
sjá þau og myndu sannarlega
meta þá hugsunarsemi að við
sendum þeim pakka af blöðum
og tímaritum á mánaðar eða
tveggja mánaða fresti; þau
mypdu vera þeim sem ný, ef
þeir hafa ekki lesið þau áður. —
Þegar eg dvaldi á íslandi 1934
—36 saknaði eg ýmislegs að
heiman frá Canada, en þó sér-
staklega hina mörgu, fjölbreyttu
timarita og eg man að eg endaði
ilest bréf vestur með þessum
orðum: “Gleymið ekki að senda
mér öll Magazines strax og þið
hafið lesið þau.” Og mikill feng-
ur þótti mér í blaðapökkum að
heiman. Nú er eins ástatt fyrir
mörgum á íslandi. Þar er fólk,
sem hefir dvalið árum saman hér
vestra og hefir vanist þessum
ritum og saknar þeirra nú.
Póstgjaldið til Islands frá Can-
ada fyrir “Printed Matter'” með
venjulegum skipapósti er 1 cent
fyrir 2 únzur eða 8 cents pund-
ið, en pakkinn má ekki v e r a
þyngri en 6 pund og 9 únzur
hver. Póstgjald í Bandaríkjun-
um er iy2 cent únzan.
Kærkomnustu sendingarnar
héðan að vestan eru að sjálf-
sögðu íslenzku blöðin, Lögberg
og Heimskringla, því ávalt munu
íslendingar fegnir fréttum af
frændunum hér og vilja halda
sem nánustu sambandi við þá;
enda sjá þeir um, að engar höml-
ur séu á kaupum Vestur-íslenzku
biaðanna og jafnvel styrkja út-
komu þeirra íjárhagslega, þrátt
íyrir gjaldeyris vandræðin. —
Þá má ekki gleyma okkar eigin
tímaritum, þau mundu mörgum
kærkomin: Tímarit Þjóðræknis-
félagsins, Icelandic Canadian,
Almanak Ólafs Thorgeirssonar,
Sameiningin, Brautin, og Árdís.
Vonandi greiðist bráðlega úr
gjaldeyris örðugleikunum á ís-
landi en í millitíðinni gefst hverj
um einstakling í okkar vestræna
hóp tækifæri til að gera frænd-
um okkar og vinum á Islandi dá-
lítinn greiða með því að senda
þeim sem flest blöð og tímarit,
sem þeir verða að vera án að
öðrum kosti. Er ekki að efa að
margir Vestur-Islendingar verði
þakklátir þessari bendingu, ekki
síst svona rétt fyrir jólin.
\
EINFALDAR
HEILBRIGÐISREGLUR
Enginn veit hvað átt hefur,
fyrr en misst hefur, segir mál-
tæið, og á það vel við um heils-
una, því að engan fjársjóð eig-
um við betri en góða heilsu, þó
að fáir kunni að meta hana, fyrr
en þá ef til vill um seinan.
Heilbrigt líferni er án efa
bezta ráðið til þess að halda góð-
ri heilsu, og hér fara á eftir fá-
einar óbrotnar lífsreglur til eftir-
breytni:
Gangið svo snemma til hvíldar
Ú kvöldin, að þér fáið helzt 8—9
tíma svefn á sólarhring — ónóg-
ur svefn slítur líkamanum meira
en vinna.
Etið jafnan á ákveðnum mat-
málstíma, en ekki á milli mála,
og tryggið matinn vel.
Sjáið um að hafa hreint loft í
híbýlum yðar nótt og dag, og
njótið útilofts og sólar eftir því
iem hægt er daglega. Forðist að-
gerðaleysi og einnig ofreynslu.
Maturinn á að vera hæfilega
soðinn, vel tilreiddur, óbrotinn,
en ekki of tilbreytingarlaus.
Loks er eitt, sem stuðlar mjög
að góðri heilsu og vellíðan, en
það er að temja sér ánægju og
mægjusemi.
♦
Börnin:
SVEFNTÍMI BARNA
Það er að vísu misjafnt, hve
mikinn svefn börn þurfa, til þess
að þau þroskist og dafni eins og
Heimilið sem hjörtun byggja
"Hin mikla þörf að þér byggið elliheimili að Mouníain, sem fyrst."
— DR. B. J. BRANDSON
ÞANNIG FÉLLU orð einum ágætasta syni
íslenzku byggðarinnar í Norður Dakota, er
hann eygði þörf hinna öldnu og stundum ein-
mana frumbyggja og landnámsmanna og
kvenna, sem áttu akilið laun erfiðis og fórn-
ar fyrir komandi kynslóð. Og orðin tóku rget-
ur í hjörtum sannra íslendinga í Vesturheimi.
Nokkur ár og þroskandi andrúmsloft þessar-
ar ágætu hugsjónar hafa liðið síðan, en það
reyndist satt, svo sem jafnan að fögur hug-
sjón er aldrei til ónýtis borin. Um síðir ber
hún ávöxt minningu þess er mælti fram, til
heiðurs, og þeim sem hana tileinkuðu sér til
gæfu, og framtíðinni til blessunar. Þetta fundu svo margir 19. sep.c
s. 1. þegar um 1500 manns lögðu leið sína til Mountain, N. Dakota, ::
að taka þátt í og helga staðinn þar sem nú var að rísa heimili handa
öldnu. Þann dag voru draumax og hugsjónir svo margra að rætast; vonir
að verða að virkileika, hjartans ósk að uppfyllast. Og þegar einhvcr
ökunnugur spurði þennann dag “Hver byggir hér með slíkri risnu og
reisir svo fagran bautastein frumbyggjunum” var auðvelt að svara. “Þ:ö
byggja hjörtu þeirra sem heitt unna og aldrei gleyma fórn brautryðjand-
ans.” “Já svo byggjum vér því vér höfðum áhuga á verkinu.” Neh. 4:6.
Orð hins mæta sonar voru heyrð af söfnuðum íslendinga í Dakota ríki
fyrst og fremst, íslenzka kirkjufélagið lagði styrkjandi hendi fram og menn
og konur annara íslenzkra byggða Bandaríkjanna námu hljóminn af ham-
arshöggunum og sendu erni sín í musteri þetta. Og kanadískir vinir gengu
líka í hópin. Já hvílík fylking að bera hugsjón fram til sigurs. Hve heimskur
sá, sem hyggst að hnekkja framgangi slíks málefnis, sem margir hafa lagt
óskir og bænir sínar í, með tímanum skal höll þessi rísa. Sönn hjartagæska
er allri efnishyggu sterkari. Já svona gætum vér lengi látið hugann njóta
pess sem vel er gert.
Þennan 19. september var hornsteinn heimilisins, sem þér sjáið á
teikningunum lagður. Hann er í suðausturhorni byggingarinnar. Yfirsmið-
ur heimilisins gaf steininn sjálfan. Síðan hefur verkinu miðað áfram vel,
numið land einhversstaðar, sem þó munu finna er fóturinn stirðnar og sjón
vetur jafanóðum og fé til fullgjörðarbyggarinnar kemur inn. Þú sem les
þessar línur átt hér tækifæri við hendina. Þitt hjarta getur byggt full-
komnar þetta minnismerki frumbyggjanna. Vér sem á staðnum erum,
erum verkfæri í höndum ykkar, hjálpa oss að hætta ekki fyr en fulibúið
er. Þið sem guð hefir blessað jarðneskum auði, sendið okkur þakkargjöf
í þetta heimili. í
Enda Þótt Dakotasöfnuðurnir íslenzku hafi hafist hér handa um fram-
kvæmdir, á þetta*heimili ekki að vera aðeins fyrir þeirra fólk. íslendingar
alstaðar að munu eiga hér rétt til inngöngu. Hversu margir kunna þeir
ekki að vera sem farið hafa út í h e i m og sótt eld sér og sínum, cfc 1
numið land einhversstaðar, sem þó munufinnaer fóturinn stirðnar og sjón
förlast að heim til Dakotabyggðarinnar er gott að koma og eiga vísan
samastað þar sem, minningar íslenzkar lifa lengst. Arfur hetjuframt .kdn ;
er óbrotgjarn. Þú getur bókstaflega setið við arineld, heimilisins, því áfin
er á hverju gólfi, þessa húss, og rakið við snarkandi glæðurnar lífsþráð
liðinna ára. Já og líka ofið hann saman við lífsþráð annara sem eins og
þú sigruðu stundum brattan sjó og þó fundu höfn, örugga.
Myndirnar sem hér fylgja sýna nokkuð af því sem var að gerast
daginn sem hornsteinninn var lagður. Konur byggðarinnar veittu af ís-
lenzkri raus. Mountain bær hikaði ekki við að leggja í yfir $20,000.00
vatnsleiðslufyrirtæki til þess að þetta heimil mætt standa í bæ sem hefði
öH nútíma þægindi og eldsvarnir. Borgarstjórinn herra Magnús Björnson
bendir á skurðinn þar sem vatnspípurnar voru lagðar. Það verk er nú
fuHkomnað, og vatnið streymir inn í heimilin og nýju bygginguna. Ríkis-
stjórinn hr. Fred G. Aandahl flutti hér aðal ræðuna; sést hann þarna í
samtali við formann byggingarnefndarinnar hr. Freeman M. Einarson,
en til yinstri er prestur Dakota prestakallsins séra E. H. Fafnis, sem einnig
er forseti kirkjufélagsins íslenzka. Herra Gameliel Thorleifsson lagði horn-
steininn þennan dag og flutti skörulegt og djúphugsað erindi á þessari
söguríku stundu á íslenzku. Þau áttatíu ár og nokkur fleiri sýndust liggja
létt á herðum öldungsins þennann dag.
Við hornsteinslagninguna aðstoðuðu, ríkisstjórinn, byggingameistarinn
Jón Stephanson, frá Moose Jaw, Saskatchewan. Aðrir sem ræður fluttu,
voru Nels G. Johnson Attorney
General, Dómari Guðm. Gríms-
son, Dr. Baldur Ólson fyrir hönd
Betelnefndarinnar, Arni Eggert-
son, fyrir hönd Þjóðræknisfélags
ins, Dómari Thompson frá Cav-
ilier fyrir hönd sveitarinnar,
Ásmundur Benson lögmaður
einn úr byggingarnefndinni
flutti og hvétjándi orð til mann-
íjöldans. Fred Snowfield ríkis-
lögsóknari Pembinasveitar flutti
ræðu. <
Einsöngva s.ungu sr. E. H.
Fafnis og frú G. S. Goodman frá
Milton. Einnig komu fram þarna
Thomas Jordan yfirumsjónar-
maður byggingarfyrirtækisins
og yfirsmiðurinn ágæti Karl
Hanson frá Akureyri, og Winni-
peg. Dásamlegt veður signdi
daginn blessun sinni. Stjórn þess
arar hátíðar var í höndum hr.
F. M. Einarssonar og sr. E. H.
Fafnis. Sannarlega var dagurinn
og tækifærið eitt hið sögurikasta
sem nokkur íslendingabyggð hef
ir nokkru sinni átt. Okkur
dreymir um aðeins einn stærri
dag sem við vitum að k e m u r
næsta sumar með ykkar hjálp og
það verður dagurinn sem heimil-
ð verðurvígt til starfs og bless-
unar fyrir þau fjörutíu öldur-
menni og konur sem þarna hafa
pláss ásamt starfsfólkinu sem
valið verður eftir hjartalagi og
huggæsku.
Megum við sem flest eiga þátt
í þeim degi.
Geta má og þess að öll athöfn-
in var tekin á hljóðritara og mun
þannig geymast.
E. H. Fafnis.
Það tekur móðurina tuttugu
1 ár að gera mann úr syni sínum.
Það tekur aðra konu tuttugu
! mínútur að gera hann að ræfli.
vera ber, en fari börnin á mis
við nægilegan nætursvefn og
hvíld, bíða þau óneitanlega tjón
á heilsu sinni. Láta mun nærri,
að börn og unglingar þurfi að
sofa á sólarhring eins og hér seg-
ir: 1 árs—14—16 stundir; 2 og 3
ára—13—14; st.; 4, 5, 6, 7 og 8
ára—12—13 st.; 8, 9, og 10 á:a—
11% st.; 11 ára—11 st.; 12 ára—
10y2 st.; 13 ára—10 st.; 14 og 15
ára—9% st.; 16 ára—9 st.
ana fyrir hönd landheigisgæsl-
unnar, en Paul Hansen fram-
kvæmdarstjóri fyrir hönd skipa-
smíðastöðvarinnar.
Siuíi lýsing á skipinu.
Skipið verður um 650 rúmlest-
ir, lengd 201 fet, breidd. 32 fet
og dýpt 17 fet. Það á að geia geng
ið 17 mílur á klst., hefir 2 skrúf-
ur og 2 Dieselmótora, hvern á
ca 1600 ha. Skipið verður útbúið
með tiliti til björgunar, sérstak-
lega á strönduðum skipum og
ennfremur er gert ráð fyrir, að
hægt sé að hafa skóla um borð
fyrir 10—15 yfirmannaefni, og
er yfirleitt ætlast til þess, að
skipið verði hið vandaðasta í alla
staði. Afhendingartíminn er 30
mánuðir.
Mbl. 9. okt.
ÚRANUS HLEYPT
AF STOKKUNUM
I gær var hleypt af stokkun-
um í skipasmíðastöð Aiexander
Hall í Aberdeen, nýsköpunar-
iogaranum Úranus RE 343.
“Úranus” er af minstu gerð
nýsköpunartogaranna, 175 fet á
lengd. Eigandi hans er h.f. Júpít-
er hér í Reykjavík, en fram-
kvæmdastjóri félagsi.ns er
Tryggvi Ófeigsson. Var hann
viðstaddur athöfnina, ásamt dótt
ur sinni, Herdísi, er skírði skip-
Allir tala um olíu, allir vilja
eiga olíu; þó vill nú engin framar
eiga olíulampa og jafnvel held-
ur sitja í myrkri. Svona er ný-
menningin.
Samið um smíði á varð- og
björgunarskipi fyrir strandgæsluna
Það verður jafnframt skólaskip fyrir 10—15 menn
STRANDGÆSLA ríkisins hefur gert samnnig við skipasmíða-
stöðina í Álaborg um byggingu hins nýja björgunar- og varðskips
ríkisins. Skip þetta sem á að verða hið vandaðasta, skal jafnframt
vera nokkurskonar skólaskip fyrir yfirmannaefni landhelisgæsl-
unnar. 1 gærkveldi birti Skipaútgerð ríkisins svohljóðandi frétta-
tilkynningu um þetta:
Samningar undirritaðir
I gær voru undirritaðir samn-
1 gær.
ingar við skipasmíðastöðina í
Álaborg um byggingu varð- og
björgunarskips. Eysteinn Jóns-
son ráðherra og Pálmi Loftsson
forstjóri undirrituðu