Lögberg - 09.12.1948, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 9. DESEMBER, 1948
3Logt)crg
GefiC út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA
Vtandskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 21 804
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið—Borgist fyrirfram
The "Lögberg” is printed and published by The Columbia Press Ltd.
• 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada.
Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
LUNDAR DIAMOND JUBILEE — 1887 to 1947
Viking Press Limited, 853 Sargent Ave.,
Winnipeg, 176 bls., verð $2.00
Eins og vitað er, áttu íslenzku landsnámsbygðirnar
við Manitobavatn, þær, er gengið hafa á íslenzku máli
undir nafninu Alftavatns og Grunnavatnsbyðir, eigi alls
fyrir löngu demantsafmæli sitt, sem haldið var hátíð-
legt og með miklum virðuleik í Lundarbæ, sem kallast
má höfuðstaður þessara farsælu bygða.
Lögberg gerði á sínum tíma allítarlega grein fyrir
afmælisfagnaðinum og hefir þar litlu við að bæta, nema
ef vera skyldi að leggja enduráherslu á það, hve mikil-
vægt, sögulegt gildi hátíðin hafði og hve mjög hún var
bygðabúum og raunar íslenzka mannfélaginu í heild,
til mikillar sæmdar.
Almennan fögnuð mun það hafa vakið meðal ís-
lendinga vesta hafs, er hljóðbært varð um að vænta
mætti minningarrits í tilefni af áminstu demantsafmæli,
því þar myndi eigi aðeins varðveitast heildarsýn yfir
hátíðina sjálfa, heldur og eitt og annað verða dregið
fram í dagsljósið úr margþættri viðburðakeðju hlutað-
eigandi bygðarlaga, er hafa myndi víðtækt, menningar-
sögulegt gildi; um það getur heldur engum blandast
hugur, er afmælisbókina með gaumgæfni les.
Að bók þessari, sem prýdd er hátt á annað hundrað
mynda, standa tuttugu og fimm höfundar, sem hver um
sig hafa hreint ekki svo lítið til síns ágætis, hvort sem
um bundið mál eða óbundið ræðir; sagt er frá mönnum
og málefnum öfgalaust, tildurslaust, hlutdrægnislaust,
og eykur slíkt að sjálfsögðu mjög á sögulegt verðmæti
bókarinnar. —
Frá náttúrunnar hendi verður naumast annað sagt,
en bygðarlög þessi væri harla óþjál viðureignar, að
minstakosti framan af; land víða hrjóstrugt og grýtt;
átök frumherjanna hafa vissulega verið Grettistök; um
það vitna ljóslega þær svipbreytingar sem umhverfið
hefir tekið; nú hefir villimörk breyzt í fögur gróðrar-
flæmi; með nýjum hugsjónum og nýrri tækni, er alt
af verið að endurnema löndin eða bújarðirnar, hvort
heldur nafnið sem notað er, því aldrei lýkur lífið land-
námi sínu á þessari fögru jörð.
Fólkið í Alftavatns og Grunnavatnsbygðunum kom
á fyrstu tíð landnámsins auga á þá staðreynd, að mað-
urinn lifi ekki á einusaman brauða; að leggja bæri fylztu
rækt við þróun hinna andlegu verðmæta; um þetta
sannfærist lesandinn fjótt, er hann íhugar þann kafla
bókarinnar, er lýtur að hinni fjölmennu og glæsilegu
fylkingu ungra manna og kvenna úr áminstum bygðar-
lögum, er hafa rutt sér braut til mikills frama á vett-
vangi hinnar æðri mentunar; þetta ber vitni norrænni
mannlund, norrænum metnaði, sem holt er að taka sér
til eftirbreytni, hvar sem menn af íslenzkum stofni eru
í sveit settir. %
Nokkuð af því lesmáli, sem afmælisbók þessi hefir
til brunns að bera, svo sem öll kvæðin og sumar ræðurn-
ar, var þegar eftir hátíðina birt í íslenzku blöðunum,
en þó er það einungis lítill hluti þess lesmáls, sem bókin
hefir að geyma, og góð vísa á hinn bóginn sjaldan of
oft kveðin; mikill hluti lesmáls kemur hér þó í fyrsta
sinn fyrir almenningssjónir, og munu lesendur fljótt
ganga úr skugga um, að þar kenni margra girnilegra
nytjajurta.
Óhjákvæmilegt er að hugur leandans dvelji um
hríð við myndirnar, sem bókin geymir; við þær tengist
viðburðarík athafna saga og viðkvæm persónusaga;
saga sviftibylja og sigurvinninga; saga óumræðilegrar
fórnarlundar og sérstæðs framtaks.
Formálsorð að áminstri afmælisbók ritar séra
Halldór E. Johnson, en eftirmáli er saminn af Paul
Reykdal, er miklum tíma mun hafa varið til þess að
bókin kæmi út í tæka tíð, og yrði sem alira bezt úr
garði ger; vel sé öllum þeim, er að verki þessu unnu og
steina lögðu í grunninn. Lundar Diamond Jubilee er
ákjósanleg jólagjöf, er verðskuldar sem allra almenn-
asta útbreiðslu; bókin kostar aðeins $2.00, fæst hjá
Paul Reykdal 979 Ingersoll Street, Winnipeg, og í
Björnsson’s Book Store, 702 Sargent Avenue, Winnipeg.
HÁLVEGIS BROSLEGT
í litlu blaði á litlum stað, var nýlega gerð til þess
ofur veikluleg tilraun, að varpa skugga á Liberalflokk-
inn í þessu landi og spá honum feigð; skaut þá upp í
huga vorum gamla máltækinu: “Svo mæla börn sem
vilja.” Nei, sem aðrir vilja. —
í stórblaðinu London Times, og um það blað er
ekkert hálfvegis brogslegt. að segja, er nýverið farið
fögrum orðum um fráfarandi forsætisráðherra þessa
lands, Mr. King og Liberalflokkinn, er hann svo lengi
veitti örugga forustu; þar er frá því sagt, að á tuttugu
ára stjórnartímabili Mr. Kings hafi stjórnmálaflokkar
víðsvegar um heim alveg lognast útaf, eða komist ná-
lægt því að gefa upp öndina; um Liberalflokkinn í Can-
ada sé það að segja, að hann sýnist enn í fullu fjöri og
laus með öllu við ellimörk.
Ögmundur Jónsson Bíldfell
MINNINGARORÐ
MIG LANGAR til að skrifa nokkur minningarorð
um Ögmund J. Bíldfell, þó að ég finni að mig skorti flest
sem til þess þarf, að gera það svo úr garði, sem verðugt
væri. Eg kynntist honum dálítið fyrir meir en hálfri öld
og mér féll hann þá strax mjög vel í geð. Síðan höfum
við báðir alltaf átt heima í Winnipeg og fundum okkar
hefir oft borið saman, og við hverja samfundi hefir það
álit mitt á honum glæðst, að skapgerð hans hefði mátt
vera öðrum mönnum til fyrirmyndar og ekki síður það,
hvernig hann hagaði lífi sínu alla sína löngu og farsælu
æfi. 1
Ögmundur er fæddur á Bílds-
felli, í Grafningi í Árnessýslu 16.
ágúst 1866 og voru foreldrar
hans Jón Ögmundsson, og Þjóð-
björg Ingimundardóttir, hjón
sem þar bjuggu þá miklu og
góðu búi, mun sú jörð lengi hafa
verið vel setin og ekki síst í tíð
þeirra hjóna Jóns og Þjóðbjarg-
ar. Áttu þau hjón margt bama,
en nú eru aðeins á lífi þeir tveir
bræður Gísli J. Bíldfell bóndi í
Foam Lake, Saskatchewan og
Jón J. Bíldfell í Winnipeg.
Árið 1885 dó Þjóðbjörg kona
Jóns á Bíldfelli og m ó ð i r
Ögmundar. Mun Jón hafa tekið
sér konumissirinn naeri, eins og
mörgum fyr og síðar hefir orðið,
enda mun hann hafa unnað konu
sinni hugástum. Hygg ég að hon-
um hafi fundist sér nauðsyn að
breyta alveg til og yfirgefa
þann stað, þar sem hann hafði
mætt sínum mikla harmi. Tók
hann því það ráð tveim árum
síðar 1887, að selja jörð sína og
bú, og flytja með fjölksyldu sína
til Canada. Bjó hann hér lengi
og náði háum aldri. Vitanlega
fóru börn hans frá honum, eins
og gengur og gerist — sum út í
dauðann, önnur til að sjá um
sig sjálf — öll nema Gísli sem
hjá föður sínum var, þar til að
hann brá búi skömmu fyrir alda-
mótin síðustu.
Ögmundur fór til Winnipeg,
þar sem hann var jafnan síðan,
að undanteknu rúmu ári er hann
dvaldi vestur á Kyrrahafsströnd:
Árið 1897 kvæntist hann Sigríði
Jónsdóttur Jónatansonar frá
Flautafelli í Þistilfirði í Norður-
Múlasýslu á íslandi og konu hans
Guðrúnar Sveinungadóttir.
Ágætri konu og h y g g ég, að
hjónaband þeirra hafi verið, ekki
aðeins óvana langt, heldur líka
næstum óvanalega farsælt. Börn
þeirra hjóna eru tvö Guðrún
Þjóðbjörg, skólakennari í Winni-
peg og Jón í Vancouver. Þau
hlutu ágætt uppeldi á hinu prýði
lega heimili foreldra sinna og
var ekkert sparað, að koma þeim
til menningar og þroska og veita
þeim ágæta mentun, sem líka
heppnaðist aðdáanlega vel, enda
eru þau bæði prýðilega gefin og
hafa bæði hagað lífi sínu þann-
ig, að til fyrirmyndar er og njóta
bæði virðingar og vinsælda allra
sem þau þekkja. Eitt barnabarn,
lætur Ögmundur eftir sig, Syl-
víu Geraldine Jónsdóttur í Van-
couver. Mesta allan sinn langa
vinnudag vann Ögmundur hjá
Wpg. Elec. Co. og það alt til þessa
árs. Stundaði hann jafnan verk
sitt með mestu árvekni og trú-
mensku og naut líka trausts
forráðamanna félagsins, • hann
naut þess alstaðar og hjá öllum,
sem honum kyntust. Hann var
trúr og tryggur félagsmaður í
þeim félögum sem hann til-
hejrrði, en gaf sig ekki^mikið að
félagsmálum, eða almennum
málum, yfirleitt, en hitt má með
sanni segja, að hann var ágætur
heimilisfaðir, eiginmaður og fað-
ir barna sinna og vinur v i n a
sinna. Hann var einn af þessum
kyrlátu mönnum, sem ekki láta
mikið á sér bera. En maður get-
ur ekki varist þeirri hugsun, á
þessum ólgu og óróatímum, hve
mannlífið væri miklu fallegra og
göfugra, ef mikill meir.i hluti
manna væri eins skapi farinn
og Ögmundur og höguðu
lífi sínu líkt og hann.
Ögmundur var þannig skapi
farinn, að ég hygg, að allir
sem kyntust honum nokkuð að
ráði munu eiga um hann góðar
minningar og sakni hans og það
er gott að hafa lifað þannig, að
þeir sem eftir lifa, hafi mikils
að sakna.
Ögmundur J. Bílfell andaðist
8. nóvember 1948 á Winnipeg
General Hospital á þriðja árinu
yfir áttrætt og var jarðaður 12
s.m. — Sóknarpresturin séra
Valdimar J. Eylands flutti út-
fanar minninguna og jarðsetti
hinn góða, gamla, dána mann,
sem um margra áratugi hafði
verði einn af hinum g ó ð u og
staðföstu meðlimum Fyrsta lút-
erska safnaðar í Winnipeg. Eg er
viss um að a 11 i r sem kyntust
Ögmundi Bíldfell á hans löngu
æfi báru virðingu fyrir honum
og einlæga góðvild til hans.
Þannig er gott að hafa lifað — og
dáið.
Vertu blessaður og sæll
Ömundur, við sem eftir lifum,
söknum þín og gleymum þér
ekki — og munum jafnan minn-
ast þín er við heyrum gþðs
manns getið. F. J.
HÁLFRAR ALDAR
AFMÆLI NESKIRKJU
í NORÐFIRÐI
Neskirkja í Norðfirði minntist
50 ára afmælis síns þann 19. sept.
síðastl. með fjölsóttri hátíða-
messu. Sóknarpresturinn sr.
Guðmundur Helgason messaði
en kirkjukórinn söng undir
stjórn organistans Sigdórs V.
Brekkan kennara. Vöktu eink-
um tvö lög er kórinn söng mikla
athygli: “Dýrð í hæstum hæð-
unv’ og “Faðir vor ’, bæði eftir
Björgvin Guðmundsson tón-
skáld, enda voru bæði lögin hríf-
andi fögur og hátíðleg. Kirkjan
var fagurjega skreytt blómum og
fánum.
Eftir messu var gengið í barna-
skólhúsið og þar sezt að fagur-
lega búnum kaffiborðum. Fóru
þar fram rausnarlegar veitingar
er framreiddar voru af söngkórn-
um og nokkrum safnaðarkonum.
Undir borðum fóru fram ræðu-
höld og söngur. Formaður sókn-
arnefndar, Sigdór V. Brekkan,
bauð gesti velkomna. Flutti hann
síðan erindi um sögu og starf
kirkjunnar í 50 ár eða frá því
hún var flutt frá Skorrastað og
að Nesi. Guðjón Hermannsson
oddviti í Skuggahlíð minntist
kirkjunnar frá fyrrí öldum. —
Gjaldkeri kirkjunnar, Eyþór
Þórðarson kennari, gerði grein
fyrir fjárhagsafkomu kirkjunn-
ar fyrr og nú. Er fjárhagur henn-
ar nú góður og hefur mikið verið
unnið að endurbótum á kirkju-
húsinu og umhverfi þess, hin síð-
ari ár. Jón Björnsson bóndi í Mið
bæ rakti ýmsar endurminningar
frá vígsludegi kirkjunnar fyrir
50 árum. Þá talaði sóknarprest-
urinn, sr. Guðmundur Helgason.
Ræddi hann aðallega um þýð-
ingu og g a g n kirkjulegrar og
kristilegrar starfsemi meðal
í síðustu Bandaríkjakosningum lögðust öll aftur-
haldsöfl á eitt um það, að koma Demokrataflokknum
fyrir kattarnef, en slíkt mistókst með öllu.
Ætli sú verði eigi niðurstaðan, að við næstu sam-
bandskosningar verði það enn á ný Liberalflokkurinn,
sem mikill meiri hluti kjósenda fylki sér um, þrátt fyrir
átök og andvökur afturhaldsaflanna? Margt ólíklegra
hefir skeð en það.
GUTTORMUR SKÁLD SJÖTUGUR
Dottandi einhvern dag ég lá;
dreymandi út í framtíð sá;
fljúgandi yfir óra leið:—
Enn þá hraðar en Lindberg skreið.
Þá voru nokkur þúsund ár
þotin fram hjá — og allar spár
rættar til fulls. Og ráðin hver
reynslu gáta sem markverð er.
Islenzku kvæðin öllum gleymd.
— einstöku vísa lemstruð geymd. —
Bárust mér hljóð um heymar göng,
heyrði ég einhvem fagran söng.
Áður skildi ég engan söng;
allan skildi ég þennan söng —
“hann átti nótu í sjálfs míns sál. —
Söngur þessi var alheims mál.
Ýmist hann grætuir eða hlær. —
íslenzkur finst mér þessi blær. —
Ekkert ég sá, sem anda dró. —
Út í bláinn ég spurði þó:
Þessi söngur og þetta lag
“þúsund árum fá breytt í dag.--
Seg mér hvar þeirra vagga var: —
Viðkvæðið altaf “Sandibar”
Svarið mér barst úr allri átt:
Eilífa lífið hlýtur fátt.
Þetta er eitt í þeirri iröð,
þar er listin á hæstu stöð.
Hér er undraverk íslenzks manns. —
Erfitt að segja nafnið hans. —
Kynslóðum öllum kunnur var: —
Köllum hann “Mr. Sandibar.”
SIG. JÚL. J ÓH ANNESSON
manna á öllum tímum. Var þá
staðið upp frá borðum og söfnuð-
ust menn saman til samræðna og
söngs. Voru sungin fögur sálma-
log og almenn lög góða stund.
Skemmtu menn sér hið bezta og
var þetta mjög ánægjuleg sam-
koma.
Ættu menn oftar en á sjald-
gæfum tímamótum að halda al-
mennar kirkjuhátíðir til fagnað-
auka og upplyftingar, t. d. ár-
lega. Skildust menh síðar glaðir
og ánægðir eftir mjög ánægju-
ríkan dag.
Kirkjublaðið
ALDARAFMÆLI
MÖÐRUVALLAKIRKJU
í EYJAFIRÐI
Sunnudaginn 24. október var
minnst aldarafmælis Möðru-
vallakirkju í Eyjafirði, er hófst
með hátíðaguðsþjónustu í kirkj-
unni. Séra Pétur Sigurgeirsson
flutti bæn í upphafi guðsþjón-
ustunnar, séra Sigurður Stefáns-
son þjónaði fyrir altari en
prédikun flutti séra Friðrik J.
Rafnar vígslubiskup. Lagði hann
út af sama texta og þá er kirkjan
var vígð fyrir öld síðan, en það
voru þessi ritningarorð: “Guð er
andi, og þeir, sem tlbiðja hann,
eiga að tilbiðja hann í anda og
sannleika”.
í lok guðsþjónustunnar flutti
sóknarpresturinn, séra Benja-
mí» Kristjánsson erindi, þar sem
hann rakti sögu kirkjunnar frá
elztu tíð og fram til þessa dags.
Kirkjukór Möðruvallakirkju og
Grundarkirkju önnuðust kirkju-
sönginn. Guðsþjónustan var
mjög fjölmenn og áhrifarík.
Eftir guðsþjónustuna buðu
kirkjueigendurnir, þeir Valdi-
mar Pálsson og Jóhann sonur
hans, bændur á Möðruvöllum,
kirkjugestum til veizlu, og voru
margar ræður fluttar undir borð-
um.
Myndaleg viðgerð hafði farið
fram á kirkjunni nú í sumar og
var hún þá máluð bæði utan og
innan.
Kirkjubl. 1. nóv.
GUNNAR VIÐAR KOSINN
BANKASTJÓRI LANDS-
BANKANS
Á fundi bankaráðs Landsbank-
ans 15. þ.m. var Gunnar Viðar
hagfræðingur kosinn banka-
stjóri í stað Péturs heitins Mag-
nússonar.
Gunnar Viðar er rúmlega
fimmtugur að aldri, fæddur árið
1917, og lauk hagfræðiprófi árið
1924. Tók hann bankamál sem
sérgrein við hagfræðinám sitt.
Hann hefir í nokkur ár át sæti
í bankaráði Landsbankans, og
unnið auk þess ýms trúnaðar-
störf fyrir bankann. Hann hefir í
nær því tuttugu ár átt sæti í
niðurjöfnunarnefnd Reykjavikur
og verið alllengi formaður henn-
ar.
Hann hefir um langt skeið ver-
ið fulltrúi Sjálfstæðisflokksins í
skattamálum og átt sæti í milli-
þinganefndum fyrir hönd flokks
ins er hafa með höndum skatta-
og banakmál, og hefir fengið al-
menningslof fyrir glöggskyggni
í öllu því, er að hagfræðilegum
efnum og fjármálum lýtur.
ísl. 22. sept.
HOUSEHOLDERS
ATTENTION!
We can supply your fuel needs with all the
standard brands of coal and coke such as
Saunders Creek, Foothills, Drumheller, Black
Nugget, Briquettes, Saskatchewan Lignite,
Zenith and Winneco Coke.
Stoker Coals in Various Mixtures Our Specialty
MCfURDY CUPPLY fO. LTD.
V/. BUILDERS' IJ SUPPLIES AND COAL
Erin and Sargent Phone 37251