Lögberg - 18.05.1950, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 18. maí, 1950.
Kristindómurinn bregzt aldrei
Með þeim orðum vil ég heilsa
lesendum Kirkjuritsins, er það
hefur göngu sína á nýju ári, og
óska þeim árs og friðar.
Einn nemanda minna sagði
þessi orð við mig fyrir nokkru
í kennslustund, mjög ungur að
árum, en þó með mikla reynslu
að baki. Við töluðum um kenn-
ing Krists og gildi hennar fyrir
daglegt líf. Bak við allt, sem
ungi maðurinn lagði til málanna,
voru auðfundin heilindi hugar-
ins. Röddin ljómaði þegar hann
sagði:
Krislindómurinn bregzt aldrei.
Oft hefi ég heyrt menn vitna
um trú sína. Stundum hefir það
verið áhrifaríkt, en stundum
hafa mér fundizt orðin hol og
hálf og þau minnt mig á bænar-
gjörð Faríseans í musterinu:
Guð, ég þaka þér, að ég er ekki
eins og aðrir menn .Þessi orð
komu frá hjartanu, þrungin lífs-
speki og trúnaðartrausti. Þau
hljómuðu eins og lofsöngur í
eyrum mér, alhuga játn-
ing kristins manns á sann-
leikslíkingar Jesú í niðurlagi
Fjallræðunnar: Hver sem því
heyrir þessi orð mín og breytir
eftir þeim, honum má líkja við
hygginn mann, er byggði hús
sitt á bjargi; og steypiregn kom
ofan og stormar blésu og skullu
á því húsi, en það féll ekki, því
að það var grundvallað á bjargi.
Vér skulum iíta til baka yfir
liðið ár og liðna ævi í ljósi þessa
vitnisburðar um kristindóminn.
Stenzt hann dóm reynslu
vorrar?
Hver og einn á sína sögu.
Hefir kristindómurinn brugðizt
oss?
Hver hefir verið undirrót ó-
gæfu og hrösunar?
Aldrei sú. Það, $em valdið hef-
ir oss falli, er hið gagnstæða.
Vér höfum brugðizt kristindóm-
inum. Oss hefir skort einurð,
manndóm, hreinleik, kærleik,
trú til að fylgja boðum hans
hiklaust og óskorað. Það hefir
reynzt oss þyngsta böl. En hafi
nokkuð reist við reyrinn brotna,
þá er það kristindómurinn.
Hverju öðru er það að þakka en
honum, að vér höfum stigið
blessunarríkustu gæfuspor ævi
vorrar? Hver varð afleiðing
þess, þegar þú valdir á vegamót-
um, þótt í veikleika væri, af al-
hug Guð og hið góða? Hamingja
og sæla lífs þíns. Daglega höfum
vér getað þreifað á því, að fylgd
við boð Krists er leið til lífsins.
Og kunnum vér að lesa sögu
þjóðar vorrar, þá munum vér
sjá, að þar hefir gilt hið sama.
Af kristnitöku hennar sprett-
ur, er stundir líða og áhrifin ná
tökum á hjörtunum, friðaröld
dásamlegrar menningar. En af
spilltum siðum ,eigingirni og
valdafíkn og rotnu heimilislífi
vex Sturluöld, og frelsi og sjálf-
stæði íslendinga hrynur í rústir.
Þegar lóksins birtir aftur eftir
langar eymdaraldir, þá er það
af því, að þjóðin eignast kristn-
ar hetjur. Þeir eru það allir und-
antekningarlaust brautryðjend-
urnir miklu að því, að fsland
verður á ný farsælda frón, allir
frá Eggert Ólafssyni til Jóns
Sigurðssonar. Nei, kristindómur-
inn hefir ekki brugðizt íslenzku
þjóðinni.
En veraldarsagan, sýnir hún
ekki hið gagnstæða?
Er ekki valurinn blóðgi og
viðurstyggð eyðingarinnar um
hinn kristna heim sönnun þess,
að kristindómurinn hefir brugð-
izt? Eftir 19 aldir frá upphafi
hans er svona komið. Nei, þetta
er aðeins sönnun þess, að mann-
kynið hefir brugðizt kristin-
dóminum. öll þessi skelfing er
tröðkun á boðum hans. Að vísu
hefir bærzt með öllum kristn-
um þjóðum einlæg löngun til
kristni. En tvennt hefir einkum
hnekkt þróun hennar.
Mönnum hefir gengið treglega
að skilja, að kristindóminum á
engu síður að búa rúm í félags-
Iífinu út á við en í hjörtum
þeirra og heimilislífi. Ýms svið
hafa orðið lítt snortin af honum
eða ekki: Þjóðmálin, stjórnmál-
in, milliríkjamálin og yfirleitt
skipulagsmálin í veröldinni.
Helreyk heiðninnar hefir þannig
lagt um hnöttinn allan.
Og mennirnir hafa viljað
bjóða Guði allt annað en hið
eina, sem hann krefst af þeim,
hjarta þeirra, líf. Þeir hafa líkzt
um of þeim, sem Jesús ávítaði
með þessum orðum: „Lýður
þessi heiðrar mig með vörunum,
en hjarta þeirra er langt í burtu
frá mér. Og til einskis dýrka
þeir mig, er þeir kenna lær-
dóma, sem eru manna boðorð“.
Þeir hafa lagt megináherzlu á
helgisiðina og guðsdýrkunina í
kirkjunum, varajátningarnar og
trúarlærdómana. Þeir hafa gert
sér í hugarlund, að það væri nóg
til sáluhjálpar að segja: Herra,
herra, án þess að gjöra vilja föð-
ur þeirra, sem er í himnunum.
Þeir hafa valið sér þetta hlut-
skipti og blekkt sér sýn, af því
að þetta er svo óendanlega létt
hjá einu, sönnu játningunni,
játningu starfsins, lífernisins,
sem fyrir Guði gildir. Svo hörmu
lega hefir mannheimur brugðizt
kristindóminum, einföldum og
upphaflegum fagnaðarboðskap
frelsara síns, Jesú Krists.
En hvarvetna þar sem hann
hefir náð að dafna, þar hefir ris-
ið fegursti mannlífsgróður. Því
að kristindómurinn bregzt al-
drei.
í upphafi þessa árs hafa leið-
togar þjóðar vorrar á ýmsum
sviðum mælt varnaðarorðum
gegn þjóðarvoða, er nú kunni að
steðja að, svo framarlega sem
oss bresti samhug og samtök. Og
vafalaust hafa þeir rétt fyrir sér.
Ef til vill er krappasta siglingin
framundan, svo að öll þjóðin
verður að hafa uppi árar á bæði
borð og áralag, ef vel á að fara.
Vér verðum að sameina krafta
vora með fulltingi kristindóms-
ins í fullu trausti þess, að hann
bregzt aldrei. Það er fyrst og
fremst hlutverk kirkjunnar að
vinna að því. En kirkjan eru all-
ir þeir, sem vilja af alhug eiga
Jesú Krist að leiðtoga og frels-
ara. Sú kirkja má ekki vera
sjálfri sér sundurþykk. Hún má
ekki klofna um varajátningar
og flóknar útlistanir um trúar-
lærdóma, sem að engu gagni
koma. Eina játningin, sem hún
öll undantekningarlaust á að
reynast trú, er játning lífernis-
ins. Það er sanna postullega trú-
arjátningin, því svo vildu post-
ular Krists og fyrstu lærisveinar
játa trú sína, í verki og sann-
leika. Það er játningin, sem
Jesús krafðist í fagnaðarerindi
sínu, eins og Fjallræðan sýnir
allra gleggst. Eða orðin, þegar
hann renndi með ást augunum
yfir mannfjöldann í kringum sig
og mælti: Hver er móðir mín og
bræður mínir? . . . Sjá, hér er
móðir mín og bræður mínir. Því
að hver, sem gjörir vilja Guðs, sá
er bróðir minn og systir og móð-
ir. Eða dómur hans, þegar hann
dregur tjaldið frá, er skilur tíma
og eilífð, og sýnir í anda allar
þjóðir frammi fyrir hástóli sín-
um: Komið, þér hinir blessuðu
föður míns, og takið að erfð rík-
ið, sem yður var fyrirbúið frá
grundvöllun heims; því að
hungraður var ég, og þér gáfuð
mér að eta; gestur var ég, og
þér hýstuð mig, nakinn, og þér
klædduð mig; sjúkur var ég, og
þér vitjuðuð mín; í fangelsi var
ég, og þér komuð til mín .,. .•.
Sannlega segi ég yður, svo fram-
arlega sem þér hafið gjört þetta
einum þessara minna minnstu
bræðra, þá hafið þér gjört mér
það. Um þessa játningu lífsins
á kirkja vor að sameinast og þá
eignast hún í ríkum mæli mátt-
inn til að sameina þjóðina, en
ekki að öðrum kosti.
Sem sameinuð kristin þjóð
munu íslendingar vissulega
megna að sigrast á erfiðleikum
og leysa vandamál komandi
tíma. Félagssjónarmiðið o g
stjórnmálasjónarmiðið á að
vera sjónarmið kristindómsins.
Ekkert málefni er grandskoðað
fyrr en ljósið frá Kristi hefir fall
ið á það. Starf kristindómsins og
líf verður að breiðast yfir allt,
frá arni heimilisins til æðsta
valdastóls.
Ef til vill á engin þjóð jarðar-
innar fegurri sálmabók en vér.
En þó brestur þar mjög tilfinn-
anlega á söngva starfsins og bar-
áttunnar fyrir málefni kristin-
dómsins. Sá strengur verður að
óma meir í brjósti þjóðarinnar.
Já, á því sviði á öll þjóðin að
yrkja sín fegurstu ljóð. Lista-
verk lífsins sjálfs er öllum lista-
verkum æðra.
Það er sagt í þjóðsögum vor-
um, að um hver áramót séu
menn staddir á krossgötum og
þá komi álfar með allt sitt ginn-
andi glys til að trylla þá og leiða
afvega. Þetta höfum vér sjálfir
reynt, og stríðsgróði, fordild og
nautnasýki glapið oss sýn og
komið út á villigötur. Nú er meir
en mál að fara að átta sig. Eina
óbrigðula úrræðið blasir við.
Kristindómurinn, sem aldrei
bregzt. Hver, sem hefir auga að
sjá, hann sjái. Hver, sem eyru
hefir að heyra, hann heyri.
Ef kristin kirkja íslands — ef
allir kristnir menn á Islandi
leiða þjóðina í heild til að velja
þetta bjargráð, þá mun ekki að-
eins birta yfir henni sjálfri, held
ur einnig öðrum þjóðum í aug-
um hennar. Þá mun okkur skilj-
ast það, að hjálparvonin nú fyrir
heiminn er þar sem alþjóðasam-
tökin eru að einingu kirkjudeild-
anna og kennarastéttarinnar til
verndar friði og farsæld mann-
kynsins. Og þá munum vér alls-
hugar vera með í þeim samtök-
um. Þessi hreyfing má búast við
grimmilegum ofsóknum, vax-
andi um sinn ár frá ári, pynding-
um og blóðsúthellingum. En
píslarvættiskirkja mun enn sem
fyrr geta hafið heiminn. Alls
ekkert að óttast. Kirkjan er lík-
ami Krists, eins og hún var
nefnd þegar í upphafi Andi
hans upprisins býr enn í dag í
brjóstum þeirra, sem á hann
trúa, og gefur þeim sigur.
Tökum þá höndum saman í
upphafi nýs árs með djörfung,
bjartsýni og trú þeirrar æsku,
er segir fagnandi:
Kristindómurinn bregzl aldrei.
ÁSMUNDUR GUÐMUNDSSON
Kirkjuritið, janúar 1950
Þjóðræknisfélagið fellur fró
opinberum styrk á þessu óri
Frá aðalfundi félagsins í gærkveldi
Aðalfundur Þjóðræknisfélags íslendinga var haldinn í gær-
kveldi í Oddfellowhúsinu. Jónas Jónsson fyrrum alþingismaður
og ráðherra stjórnaði fundinum, en af hálfu stjórnarinnar gáfu þeir
skýrslur forseti félagsins, herra biskupinn Sigurgeir Sigurðsson
og ófeigur læknir Ófeigsson. Mintist forseti félagsins tveggja
meðlima, er látist höfðu á árinu, þeirra Friðriks dómprófasts Hall-
grímssonar og Haraldar kaupmanns Árnasonar, en fundarmenn
vottuðu minningu þeirra virðifigu, með því að rísa úr sætum.
Ófeigur læknir minntist einnig Bergthors Emils Johnsons, merks
Vestur-Islendings, sem nýlega er látinn í Winnipeg og heiðruðu
fundarmenn minningu hans á sama hátt.
Starfsemi félagsins var all-
mikil á hinu liðna ári og stendur
hagur þess með miklum blóma.
Svo sem menn rekur minni til
voru merkir Vestur-íslendingar
boðnir hingað til lands af hálfu
félagsins og ríkisstjórnarinnar,
en það voru þeir dr. Vilhjálmur
Stefánsson og Guðmundur
Grímsson núverandi hæstarétt-
ardómari ásamt frúm þeirra.
Dvöldu þeir hér í hálfan mánuð
á vegum félagsins, en í tilefni
af komu þeirra var efnt ti hring-
ferðar um landið og „Esja“ tek-
in á leigu til þeirrar farar, aust-
ur fyrir land og allt til Siglu-
fjarðar, en frá Akureyri var
farin landleiðin suður. Þátttaka
í förinni var mikil og reyndist
öllum hin ánægjulegasta. Hafa
hlýjar kveðjur borist félaginu
frá þeim dr. Vilhjálmi Stefáns-
syni og dr. Guðmundi Gríms-
syni, eftir að þeir voru heim
komnir, og mun förin hafa orð-
ið þeim til ánægju, svo sem til
var ætlast.
Séra Theodór Sigurðsson, —
sonur Jónasar prests Sigurðs-
sona, — sem dvalið hefir hér á
landi um skeið, tók við störfum
séra Friðriks Hallgrímssonar að
honum látnum. Gerði hann
grein fyrir reikningum félags-
ins, en fjárhagur þess er góður,
þótt útgjaldasamt hafi verið á
hinu liðna starfsári. Þakkaði for-
seti félagsins honum unnin störf,
sem hann hefir innt af hendi
með ágætum, en séra Theodór
verður ritari félagsins áfram og
er það félaginu mikið happ.
Sjórnin hefir allmiklar ráða-
gerðir á prjónunum til eflingar
nánari samskiptum íslendinga
austan hafs og vestan. Hefir
komið til tals að efnt verði til
hópferða loftleiðis milli Winni-
peg og Reykjavíkur, en allt er
það mál í undirbúningi og skamt
á veg komið. Rætt hefir verið
um að efna til Vestur-íslendinga
dags á sumri hverju, enda fari
allur mannfögnuður fram á
Þingvöllum og gefist mönnum
þar kostur á nýrri þjóðhátíð á
þeim helga stað, sem mætti
verða til gagnkvæmrar kynning-
ar og eflingar þjóðræknisstarfi,
enda sé öllum heimilt að sækja
hátíðina, sem heima una eða er-
lendis dvelja. Hafa flestar eða
a 11 a r Norðurlandaþjóðirnar
slíka hátíð á sumri hverju, og
eru þær mjög vinsælar beggja
megin hafsins. Er ætlunin að
leitað verði til fleiri félagssam-
taka varðandi undirbúning
þessa máls.
Fráfarandi stjórn bar fram
eftirfarandi tillögu, sem er vel
þess verð, að henni verði gaum-
ur gefinn:
„Aðalfundur Þjóðræknis-
félags ísledinga, haldinn 12.
apríl 1920, ályktar að fara eigi
á þessu ári fram á opinbera
styrkveitingu frá Alþingi,
eins og tíðkast hefir á undan-
förnum árum. Telur fundur-
inn að sem flest félagssamtök
ættu að leitast við að að sækja
ekki um styrkveitingar til
hins opinbera, fyr en úr hefir
ræzt þeim örðugleikum,, er nú
steðja að þjóðinni“.
Tillaga þessi var samþykkt,
sem næst einróma, en þó töldu
sumir fundarmenn, að æskilegt
væri að þjóðræknisstarfsemin
væri enn efld til muna, þótt mik-
ið starf hefði þegar verið af
hendi innt og töldu því viðsjár-
vert að félagið afsalaði sér opin-
berum styrk. Aðrir töldu hins
vegar að þegnskapur hvetti til
að látið yrði af kröfugerð um
opinberan styrk að þessu sinni,
enda myridi styrkurinn vafa-
laust verða aftur í té látinn síð-
ar og færi þá eftir þeim verk-
efnum, sem félagið kynni að
hafa með höndum hverju sinni
og væri það eðlilegt.
Stjórnin var öll endurkosin, en
hana skipa herra biskupinn Sig-
urgeir Sigurðsson forseti félags-
ins, en meðstjórnendur Ófeigur
Ófeigsson læknir, Sigurður Sig-
urðsson berklayfirlæknir, Krist-
ján Guðlaugsson hæstaréttarlög-
maður og dr. Þorkell Jóhannes-
son prófessor, sem kosinn var í
stjórnina í stað séra Friðriks
Hallgrímssonar.
Að fundinum loknum settust
menn að kaffidrykkju og sátu
undir borðum góða stund við
rabb og ráðagerðir.
VÍSIR, 13. apríl.
Stórfelldur bruni af völdum
olíukyndingar í Reykjavík
Tjónið nemur miljónum króna
Enn einn bruninn hefir orðið af völdum olíukyndingar. — Á
mánudagskvöldið brann fiskþurkunarstöð Sambands ísl. fiskfram-
leiðenda við Elliðaárvog í Reykjavík, til kaldra kola, og eyðilögð-
ust þar verðmæti, vélar, hús, fiskur og vörubirgðir fyrir a. m. k.
2 millj. króna. En tjónið er ekki uppgert að fullu og er líklegt að
það sé mun meira. Þar að auki er óbeint tjón vegna stöðvunar
fiskþurkunarstöðvarinnar, atvinnumissis um 50 manns o. fl.
Nýjar uppgötyanir
um Afrlantis
Undanfarin tvö sumur hefir
Landfræðifélag Bandaríkjanna í
Washington gert út leiðangur til
þess að rannsaka neðansjávar-
fjallgarð þann hinn mikla, sem
liggur eftir endilöngu Atlants-
hafi miðja vegu milli heimsálf-
anna Evrópu og Afríku að aust-
an og Norður- og Suður-Ame-
ríku að vestan.
Formaður rannsóknarleiðang-
ursins frá síðastliðnu sumri var
Maurice Ewing, próefssor í jarð-
fræði við Columbia-háskólann.
Skip leiðangursmanna heitir
„Atlantis“ og er búið öllum þeim
fullkomnustu áhöldum og tækj-
um til neðansjávar- og botn-
rannsókna, sem mannlegu
hyggj uviti og tækni hefir tekizt
að framleiða til þessa.
Árangurinn af neðanjarðar-
rannsóknum þeim, sem fram-
kvæmdar hafa verið á ,Atlantis‘,
hefir meðal annars haft í för
með sér nýjar vísindalegar ráð-
gátur, sem jarðfræðingar brjóta
nú heilann um og reyna að leysa.
Ein af þessum ráðgátum er fjöru
borðssandurinn, sem djúpskafan
á „Atlantis" kom upp með í sum-
ar af botni Atlantshafsins, og
liggja sum þessi neðansjávar-
fjöruborð, sem fundust, í allt að
1200 enskra mílna fjarlægð frá
landi. Dýpið niður að þessum
fjöruborðum er 3000 til 6000
metrar. Einkum voru tvö fjöru-
sandslög rannsökuð nákvæm-
lega, annað á 3200 metra dýpi
og hitt á 5600 metra dýpi. Kom-
ust leiðangursmenn að þeirri
niðurstöðu, að fyrrnefnda sand-
lagið væri allt að 100 þúsund ára
gamalt, en það síðarnefnda allt
að 325 þúsund ára gamalt. Var
þetta reiknað út eftir dýpinu og
botnfallinu ofan á hvoru sand-
laginu um sig.
Um tvær skýringar getur ver-
ið að ræða á þessu fyrirbrigði.
Því um það er enginn vafi, að
einhvern tíma í fyrndinni hefir
þessi fjörusandur, sem nú er
3000—6000 metrum undir yfir-
borði hafsins, verið þurrlendi og
sjávarströnd út að opnu hafi.
Annað hvort hefir þá þetta land
sokkið í sæ um 3000—6000 metra
eða sjórinn verið 3000 til 6000
metrum grynnri en hann er nú.
En hafi sjórinn einhverntíma
verið þetta miklu grynnri en nú,
þá veldur það nokkurri furðu,
hvernig yfirborð sjávarsins hefir
getað hækkað á svo tiltölulega
stuttu tímabili jarðsögunnar, og
Ikviknunarinnar varð vart um
kl. 8 á mánudagskvöldið. Voru
þá vaktaskipti í stöðinni. Sáu
vaktmenn að eldur var laus í
olíu á gólfi olíukyndingarklefa.
Reyndu þeir að slökkva hann
með handslökkvitækjum og
vatni, en án árangurs. Slökkvi-
starf Slökkviliðs Rvíkur gekk og
mjög erfiðlega. Vatnslítið er á
þessum slóðum og var reynt að
dæla sjó á eldinn, en þari og leir
settist í slöngurnar. Var þá reynt
að flytja vatn á tankbílum, en
allt kom fyrir ekki. Stöðin brann
til ösku. Mikið af fiski brann
þarna eða skemmdist. Þá brunnu
nokkrar birgðir af hessianstriga,
sem er torfengin vara nú og og
munu litlar aðrar birgðir í land-
inu. DAGUR, 5. apríl.
til orðið það geysilega vatns-
magn, sem þetta 3000—6000
metra djúpa fjöruborð allra hafa
hnattarins rúmar. Hin skýringin
er miklu skiljanlegri, að þetta
land hafi sokkið í sæ, einkum
þar sem sanað er, að geysileg
eldsumbrot, jarðskjálftar og
hraunflóð hafa orðið á neðan-
jarðarhrygg þeim, þar sem þessi
fjörubotnsfyrirbrigði hafa verið
könnuð.. Leiðangursmenn tóku
25 sýnishorn af fjörusandslögun-
um í botnmælitæki sín og rann-
sökuðu vandlega. Þeir tóku og
neðansjávarljósmyndir á miklu
dýpi og mældu með radar-tækj-
um, hvort basalt eða granít
myndu vera aðalsteintegundirn-
ar í neðansjávarfjöllum Atlant-
hryggsins, og er þessum rann-
sóknum enn ekki lokið.
Á rannsóknarferðum með skip
inu „Atlantis“ hefir nú verið
kannað 60 þúsund mílna langt
botnsævi af neðansjávarhrygg
Atlantshafsins. Svæði þetta hef-
ir verið kortlagt, svo að tindar,
hæðir, fjöll og dalir þessara neð-
ansjávarheima er þar skýrt af-
markað. Fjöldi eldfjalla, bæði
útdauðra og enn gjósandi, eru á
víð og dreif um þetta svæði og
fjölda mörg hraunflóð hafa þar
myndast á liðnum öldum. Hæstu
tindarnir á þessum neðansjávar-
hrygg eru yfir 10000 fet á hæð,
og skaga örfáir þeirra enn upp
úr yfirborði sjávar, svo sem
Azoreyjarnar vestur af Portúgal.
En á þeim slóðum er Atlants-
hryggurinn einna breiðastur.
Það eru sömu slóðirnar og
prestaöldungurinn egypzki grein
ir frá í sögunni, sem gríski heim-
spekingurinn Plató skráði fjór-
um öldum fyrir Krists burð,
sögninni um Atlantis, megin-
landið mikla, sem sökk í sæ.
Sv. S. (Eimreiðin)
vegna
gæða
Kaupið
þennan
stóra
25c
PAKKA
AF
VINDL-
INGA
TÓBAKI