Lögberg - 04.01.1951, Page 1

64. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN, 4. JANÚAR, 1951
PHONE 21374
070
cx (yq
A
LauTl •ftJ'í'’ ^ A Complete
Cleaning
Instítution
NÚMER 1
Lögberg árnar öllum Islendingum beggja vegna hafsins góðs og gæfuríks nýárs
Uppgripa síldveiði á bóta af Ákranesi
Antiars er aflinn misjafn
Síldveiðin er enn misjöfn
og enda þótt margir bátar
hafi ágætis afla hafa þó
margir orðið útundan og
litla síld fengið.
Síðustu tvo sólarhringana hafa
Akranesbátar fengið miklu jafn-
beztan afla. í gær lönduðu þar
14 bátar samtals 1250 tunnum.
Af þeim var m. b. Ásbjörn afla-
hæstur með 152 tunnur. Laust
fyrir kl. 9 í morgun voru 8 bát-
ar komnir að landi á Akranesi
og allir með mikla síld. Tveir
þeirra, Svanurinn og Hoffellið
töldu sig vera með um 250 tunn-
ur hvort. Talið var að allir Akra-
nesbátar hafi fengið síld, og eng-
inn undir 40 tunnur.
Á sjötugsafmæli sínu, 4.
þ. m., gaf Hannes Davíðsson,
bóndi á Hofi í Hörgárdal,
Skógræktarfélagi Arnarness
hrepps jörðina Ásláksstaði
II í Arnarneshreppi.
Er hér um að ræða allmikið
land í góðri rækt, sem Hannes
hefir til þessa nytjað með eign-
arjörð sinni, Hofi? ásamt svo-
nefndum Ásláksstaðatanga, sem
er annálað kostaengi.
Jörðin er gefin félaginu „í
trausti þess, að arður sá, sem
hún kann að gefa af sér?
hvort heldur er landleiga eða
Ráðherrarfundur
í gær komu til viðtals við
brezku stjórnina forsætisráð-
herrar þeirra landa, er brezku
þjóðakeðjuna mynda. Mr. St.
Laurent, forsætisráðherra Can-
ada, lagði af stað flugleiðis til
London á gamlársdag og bjóst
við að verða að heiman rúman
hálfsmánaðartíma; á ráðherra-
fundi þessum verða að sjálf-
sögðu mörg stórmál tekin til
yfirvegunar, þótt víst megi
telja, að öryggismálin skipi þar
öndvegi, bæði með hliðsjón af
Kóreustríðinu og þátttöku hinn-
ar canadísku þjóðar í Atlants-
hafsbandalaginu. Mr. St. Laur-
^nt ráðgerði að fara til Parísar
að loknum áminstum ráðherra-
fundi og ræða þar við frönsk
stjórnarvöld um sameiginleg
vanda- og áhugamál.
Áður en Mr. St. Laurent lagði
upp í ferðina, ávarpaði hann
canadísku þjóðina og hvatti
hana til þollyndis og bjartsýni
á árinu, sem þá var í þann veg-
inn að hefja innreið sína í mann-
heima.
Aukin umsetning
Að því er viðskiptaráði Win-
nipegborgar segist frá, varð við-
skiptavelta smásöluverzlana
Manitobafylkis á árinu, sem leið,
fimm af hundraði hærri en í
fyrra; vinnulaun í þessari teg-
und verzlunar, höfðu aukist svo
að segja í jöfnum hlutföllum;
eigendur og forstjórar smásölu-
verzlana, tjást ánægðir með ár-
angurinn.
LAWQSRðKASArN
M »88111
... ’mmm
X S i. Aiv p S
Um 9 leytið í morgun var að-
eins einn bátur kominn til Sand-
gerðis, m.b. Guðmundur Þórðar-
son með 180 tunnur.
Þeir bátanna sem á annað
borð komust í síldartorfur, fengu
uppgrip strax í gærkveldi og má
segja að netin hafi sokkkið jafn-
óðum og þau voru lögð. En því
miður var svo allstór hluti báta-
flotans sem fékk litla veiði, ekki
nema 20—50 tunnur og jafnvel
þaðan af minna.
í gærkveldi sást síldin vaða
á stundum og er talið líklegt að
veiða megi hana orðið í snurpi-
nót.
í gær munu hafa borizt um
400 tunnur síldar á land í ýms-
um verstöðvum við Faxaflóa.
Allmörg skip hafa verið og
söluverð, verði notaður til að
auka trjágróður í Arnarness-
hreppi, eftir því sem stjórn
skógræktarfélagsins og félags-
fundir kunna að telja hagkvæm-
ast“ — eins og komist er að orði
í gjafabréfinu.
Fyrir 16 árum síðan gaf Hann-
es Búnaðarsambandi Eyjafjarðar
aðra stórgjöf, kr. 10.000 — tíu
þúsund — til minningar um for-
eldr^ sína, prófastshjónin á Hofi,
frú Sigríði ólafsdóttur og séra
Davíð Guðmundsson, svo segja
má, að ræktunarmálin í sveit og
héraði eigi hér hauk í horni.
Hannes á Hofi hefir um langt
skeið gegnt gjaldkerastörfum
við Sparisjóð Arnarnesshrepps,
ásamt öðrum trúnaðarstörfum
fyrir sveitarfélag sitt fyrr og
síðar.
Hann er um margt óvenjuleg-
ur maður og á alls staðar vini.
—DAGUR, 15. nóv.
Bjartar horfur
Náttúrufríðindaráðherra fylk-
isstjórnarinnar í Manitoba, Hon.
J. S. McDiarmid, lét þe$s ný-
verið getið, samkvæmt síðustu
skýrslum iðnaðar og framleiðslu
ráðuneytisins, að samanlögð
framleiðsla fylkisins’á nýliðnu
ári, hefði numið $525,000,000, eða
18 miljónum umfram það; sem
viðgekst árið á undan. Þrjátíu og
sex ný iðnaðarfyrirtæki hófu
starfsemi innan vébanda fylkis-
ins árið 1920.
eru inni í Sundum, en afli er
mjög misjafn og sum hafa lítið
fengið eða ekkert. Rifsnesið kom
í gær með 500 mál og Skíði með
140 og fór þetta í bræðslu í Hær-
ingi. Ennfremur mun Dagsbrún
hafa fengið um 200 mál, sem
fóru í bræðslu.
Fregnir hafa borizt um, að smá
síld sé komin í Hvalfjörð. Fann-
ey var þar í gær og fékk eitt-
hvað af kræðu.
—VÍSIR, 24. nóv.
Kommúnistar
hefja sókn
Á nýársdaginn hófu kommún-
istar sókn mikla á þremur víg-
stöðvum í Kóreu, þótt fylkingar
þeirra sækti fastar fram í ná-
munda við Seoul, höfuðborg
Suður-Kóreu lýðveldisins; urðu
fylkingar sameinuðu þjóðanna í
öllum tilfellum að láta nokkuð
undan síga og treysta varnar-
línur sínar að nýju.
Fréttir frá herbúðum MacArt-
hurs í Tokyo telja víst, að vænta
megi þá og þegar enn strangari
sóknar af hálfu kommúnista.
Mannfall af hálfu rauðliða, er
sagt að vera geisimikið þó af*
miklu sé að taka og naumast sjá-
ist högg á vatni þó nokkrum þús-
undum af liði þeirija sé rutt úr
vegi.
Sambandsþing
kemur saman
Forsætisráðherrann ,Mr. St.
Laurent, hefir lýst yfir því, að
sambandsþing setjist á rökstóla
þann 30. yfirstandandi mánaðar;
má þess vænta, að mörg og mik-
ilvæg mál verði tekin til með-
ferðar á þinginu þó hervarna-
málið verði sennilega mest áber-
andi, þar sem meðal annars er
ráðgert, að farið verði fram á
biljón dollara fjárveitingu til
þúggja megin deilda hervarn-
anna; fullyrt er, að um slíka
fjárveitingu muni þó lítt verða
skiptar skoðanir með því að öll-
um þingflokkum jafnt muni
skiljast, hve áríðandi það sé, eins
og nú horfir við á vettvangi
mannfélagsmálanna, að öryggis-
málin skipi í öllum efnum fyrir-
rúm; þess vegna má víst telja,
að mikil áherzla verði á það lögð
í þinginu^ að auka að verulegum
mun mannaflann í öllum grein-
um herþjónustunnar.
Sveinn Bergsveinsson:
VIÐ ÞÁTTASKIL
Ég er fæddur á þessari fold.
Ég er frjóangi úr þessari mold.
Allt sem ég er og ég verð
er íslenzkt að stofni og gerð.
Menn lá mér, að land mitt ég flý,
að leita ég burtu á ný,
því hér sé mér hugljúfast allt:
helga þig landinu skalt.
En land mitt er fátækt um flest,
of fátækt að hýsa þann gest(
því vísindum vígður ég er,
en veglaus með þjóð minni fer.
Gleymdan að garði mig bar,
sem gesti mér tekið var.
Erindi gaum enginn gaf,
gríp ég því hatt minn og staf.
Hannes ó Hofi gaf Skógræktarfélagi
Arnarneshr. jörð ó sjötugsafmæli sínu
MINNINGARORÐ:
Stefanía Sæmundson
Fædd 6. maí 1861 — Dáin 30. desember 1949
Það hefir dregist lengur en
skyldi að minnast þessarar
mætu konu, sem lézt 30. desem-
ber 1949 í Grand Forks North
*
Dakota. „
Stefanía var fædd að Urriða-
vatni, Fellnahrepp í Norður-
Múlasýslu á íslandi, hinn 6. maí'
1861.n Foreldrar hennar voru
Stefán Björnsson og kona hans
Anna Katrín. Þegar Stefánía var
ung að aldri fluttu foreldrar
hennar frá Urriðavatni niður í
Borgarfjörð, í jarðaskiptum við
Abraham bónda á Bakka. Þar
ólst Stefanía upp. Oft minntist;
hún á fegurð þessarar sveitar.
Snemma varð hún að fara að
vinna fyrir sér. Hafði hún lært
til sauma og var fyrir þdð oft
langvistum á betri heimilum við
sauma. Þannig liðu árin þar til
hina uppvöxnu mær dreymdi
um meiri tækifæri í hinu ó-
kunna landi vestan um haf.
Föður sinn misti Stefanía þegar
hún var í æsku og varð því enn-
þá meir að hjálpa mömmu sinni
og öðrum systkinum. Árið 1892
kom hún með móður sinni og
systkinum til Hallson-byggðar-
innar, þar sem heimili þeirra var
næstu árin.
Árið 1900 giftist hún ekkju-
manni Eiríki Sæmundssyni
bónda við Hallson og gekk í
móðurstað ungum börnum hans.
Þau Eiríkur og hún eignuðust
eina dóttur, Önnu Katrínu, Mrs.
V/alter Dippe, sem býr í Grand
Forks, N. Dakota. Mann sinn
misti Stefanía árið 1935. Bjó
hún skamma stund á landi sínu
eftir það, heldur flutti með dótt-
ur sinni og tengdasyni til Neche,
N. Dak. og svo seinna til Grand
Forks, þar sem heimili hennar
var eftir það.
Stefanía var gáfuð og vel gefin
kona og húsmóðir. Meðan hún
var í byggðinni tók hún ágætan
þátt í öllu kirkju- og líknarstarfi,
og mörg var sú líknarhöndin, því
hún sjálf hafði þekkt fátækt og
vissi hve ljúft er að fá skilning
og viðkvæmni frá þeim, sem
sviplegt og erfitt hafa reynt.
Eitt af því sem prýddi þessa
ágætu konu var andlegur þroski
og bókmentaþrá, ásamt hæfi-
leikum til að bera fram ljóð og
kvæði og smávísur úr eigin
barmi, og get ég ekki neitað les-
andanum um að heyra sýnis-
horn af því, sem landnámskonan
hugsaði í bundnu máli. 1 kvæð-
inu „Svefninn" segir hún:
Þú sefar alla sára hryggð
og sendir anda í ljóssins byggð.
Þú breiðir friðarblæju á alt,
sem bæði þótti of heitt eða kalt.
Þú vekur barnsins Veika traust,
og vermir líf þá kalt er haust.
Þú sendir von í sálu inn
og sigurmátt í barminn minn.
(1943)
í öðru vetrarkvæði er þetta:
Kveður við vetur og kvöld-
skugga að setur
kveina við blaktandi sinustrá,
laufkrónur hrynja, hlynir við
stynja.
Hverfa burt fuglar með átthaga-
þrá.
Stefanía Sæmundsson
Úr ,Sumarkvæði‘ tek ég þetta:
Á sólstráðum vegi, á vermandi
degi
vakir Iivert smáblóm í Alföðurs
dýrð.
Vísa hans vitar. Hvert vit þarna
stritar.
Vísdómsins djúpsæi, ei tunga
fær skýrð.
Sem lífið alt litar, og lífsstöfum
ritar
í laðandi fegurð þú alls staðar
býrð.
Mörg eru kvæðin minningar
frá æsku hennar heima og fylgja
þeim héraðs- og sveitalýsingar,
ásamt mannlýsingum skýrum.
Islenzka gestrisnin fær þessa
lýsingu hjá Stefaníu:
Gestrisnin af góðum toga
spunnin.
Gestrisnin af kærleikanum
runnin.
Gestrisnin sem grætt hefur
mannleg sárin.
Gestrisnin sem þerrað hefur
tárin.
Þessi erindi sýna oss ofurlítið
inn í sál alþýðukonunnar og því
hefi ég sett þau hér. Hún skrif-
aði þau sér til hugarhægðar, en
þau bergmála líka tilfinningar
margra annara, sem ekki áttu
eins ljúft tungutak eins og þessi
ágæta kona. Ég læt hér staðar
nurtiið.
Stefanía heitin átti við van-
heilsu að stríða seinni árin, en
hlýjar kærleikshendur veittu
henni skjól, og aðeins seinustu
tvo dagana hlaut hún að dvelja
á sjúkrahúsi, og þar kom hvíld-
in, er síðustu dagar ársins liðu
seinfara út í tímans sæ. Þá fjar-
aði og út hennar líf og hinir ei-
lífu samfundir voru fyrir stafni.
Henni var ljúft heim að ganga.
Hún lætur eftir sig eina dóttur
Önnu Katrínu, Mrs. W. Dippe, í
Grand Forks, N. Dak., einnig
þrjú stjúpbörn: Sigriði, Mrs.
Richard Árnason í Grand Forks;
Marin, Mrs. Tryggvi Anderson í
Seattle, Wash. og Mr. Stefán
Johnson í Seattle, Wash. Ein
systir hennar, Ingibjörg, Mrs.
Paul Peterson, býr í Grad Forks
og einn bróðir, Björn Stefánsson,
í Piney, Manitoba.
Jarðarför hennar fór fram frá
Hallson kirkjunni föstudaginn 6.
janúar 1950 að viðstöddum nán-
ustu aðstandendum og vinum. —
Sr. E. H. Fáfnis jarðsöng. Hún
hvílir í Hallson grafreit.
Athyglisverð ræða
Mr. John Foster Dulles, sem
er Republicani, en samt sem
áður ráðunautur amerísku stjórn
arinnar á sviði utanrikismál-
anna^ flutti mergjaða ræðu í
New York þann 30. desember
síðastliðinn, þar sem hann lagði
ríka áherzlu á það, að hinar lýð-
frjálsu og frelsisunnandi þjóðir
mættu ekki undir neinum kring-
umstæðum slaka til við þau of-
beldis- og ásælnisöfl, er nú léki
lausum hala í veröldinni; hann
taldi það fjarstæðu, sem Her-
bert Hoover fyrrum forseti
Bandaríkjanna hefði nýlega
haldið fram, að hin ameríska
þjóð gæti einangrað sig og jafn-
framt trygt sér frambúðarör-
yggi; slíkt gæti hún.einungis í
samstarfi við þær þjóðir, er
tryggja vildu mannfrelsið í
heiminum og staðráðnar væru í
því, að koma í veg fyrir landrán
og hvers konar ásælni.
Helgispjöll
Á jóladagsmorgun voru þau
helgispjöll framin á Englandi, að
hinum fræga Scone-steini var
rænt úr Westminster kirkju.
Steinn þessi myndaði sætið í
krýningarstólnum; hann kom
upphaflega frá Skotlandi, hafði
hann verið notaðuf við krýning-
arathafnir hinna fornu konunga
Skota. Árið 1296 flutti Játvarð-
ur fyrsti, konungur Englands,
steininn suður í ríki sitt. Hon-
um var komið fyrir í Westmini-
ster kirkjunni og hafa tuttugu
og sjö konungar Breta verið
krýndir á honum. Steinninn
táknar og sameiningu hinna
tveggja ríkja, Englands og Skot-
lands, undir sameiginlega kon-
ungsstjórn.
Margir Skotar eru þeirrar
skoðunar að Scone-steinninn til-
heyri Skotlandi og eigi að vera
geymdur þar, og eru skozkir
þjóðernissinnar grunaðir um að
hafa rænt steininum. Ekki var
það neinn barnaleikur, því
steinninn er um 350 pund á
þyngd. Skotland Yard lögreglan
hefir lagt sig alla fram til að
hafa upp á steininum, og stórfé
er boðið þeim, sem vísar á stein-
inn, en fram að þessu hefir leit-
in engan árangur borið.
Ekki munu Skotar gráta úr sér
augun yfir hvarfi steinsins,
þvert á móti; er sagt að Skotar
hvarvetna hafi verið óvenjulega
kátir undanfarna daga.
Beðið að heilsa
Sigurgeir biskup skrifar 30.
des. frá Edgewater Park, Mis-
souri, á þessa leið:
„Við höfum nú dvalið hér tvo
daga við Mexico flóann. Veðrið
hefir verið gott og hlýtt, en sól-
arlítið enn sem komið er. Gerum
ráð fyrir að vera komin til Chi-
cago aftur eftir miðja næstu
viku, og förum þaðan til New
York síðari hluta dags hinn 7.
jan. n.k. Við biðjum þig að skila
og túlka kveðjur okkar, og
flytja blessunaróskir okkar bæði
heimilum og söfnuðunum í Win-
nipeg, sem við sóttum heim“.
íslenzku blöðin í Winnipeg
eru hér með beðin að flytja ofan-
greindar kveðjur og blessunar-
óskir hinna góðu gesta.
V. J. E.
LIF og LIST
(1937)
E. H. F.