Lögberg - 04.01.1951, Qupperneq 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 4 JANÚAR, 1951
í ÞJÓFADÖLUM
Eftir ÓLAF JÓNSSON
MEÐFRAM undirhlíðum Lang-
jökuls, norður af Hrútafeíli
á Kili, rísa nokkur smáfell, brött
og gróðurlítil, en á milli þeirra
skerast grónar, þröngar dals-
korur. Þær heita ÞjófacLalir.
Ekki er þarna óvistlegt en af-
skekkt mjög og all hrikalegt,
djúp og skuggaleg móbergsgil,
vindsorfið, litskrúðugir hamrar
og úfnir skirðjökultangar blasa
við augum. Vafalaust hefur þjóð-
trúin talið dalskorur þessar að-
setur fjallaþjófa, og eigi virðast
þeir hafa verið illa til þess falln-
ir, en ekki veit ég þar nein merki
þess að svo hafi verið. Vafalaust
er umhverfi Þjófadala mjög sér-
kennilegt, jafnvel fagurt, þegar
veðurvættirnar eru í góðu skapi,
en heldur var þar ömurlegt um-
horfs og skuggalegt í ágústbyrj-
un sl. sumar, er við ferðafélag-
arnir, Hjörtur Eldjárn og undir-
ritaður, lögðum leið okkar þang-
að. Þokan grúfði yfir, grá og
rök, hóf sig um hádaginn upp
undir brúnir Hrútafellsins, en
seig svo niður á við, snerti fyrst
bláoddana á Strýtum, seig svo
niður á Kjalhrtiunið, og lagðist
undir kvöldið, þvöl og þunglynd-
isleg, yfir leiðir allar.
Nóttina áður höfðum við
Hjörtur gist í upphituðum skála
Ferðafélagsins á Hveravöllum.
Þar höfðum við um morguninn
kvatt stóran hóp kátra ferðaíé-
laga, axlað því næst föggur okk-
ar og gengið á Strýtur, en svo
nefnast hraunnibbur, er rísa í
og á börmum gígsins á hraun-
dyngju þeirri, er Kjalhraun nefn
ist. I björtu veðri er dásamlegt
útsýni af Strýtum. Sér þaðan
jafnt til norður- og suðuröræfa,
en fjölbreytileg fjöll og jöklar til
beggja handa. í þetta sinn sást
þó ekkert af þessu. Eg varð að
láta mér nægja gamla og máða
mynd frá löngu liðnum tíma, en
Hjörtur varð að sætta sig við
sundurlausa og óljósa lýsingu
mína á útsýninu, þótt hún væri
nærri eins þokukennd eins og
sjálf þokan.
Af Strýtum tókum við stefn-
una í vestur, um suðurendann á
Þjófafelli. Þar við fellsendann
komum við á götuslóða, þar lá
Kjalvegur um hríð og liggur
sennilega enn, þegar farið er á
hestum. Þá er farið yfir svokall-
aðan Þröskuld, melhrygg, er
tengir norðurenda Þjófafells við
undirhlíðar Langjökuls og svo
eftir mjórri dalskoru vestan
undir Þjófafelli.
Við beygjum inn í dal þennan,
því þar hyggjum við einn skáia
Ferðafélags Islands og í honum
ætlum við að gista.
Undir moldarrofi liggja nokk-
ur blásin bein af rollu. Hornin
eru þarna heil og óskemmd.
Þetta hefur verið fullorðin ær,
hringhyrnt, sennilega frá Galta-
læk á Landi, að minnsta kosti
stendur brennimarkið „Galta-
lækur“ fullum stöfum á vinstra
horninu. Hjörturstingur því í
púss sitt. Ekki hefur þessi rolla
orðið útileguþjófum að bráð.
Líklega hefur vetur konungur
búið henni aldurtila. Vafalaust
hefur veturinn hér mikil völd,
má sjá það á því, að þótt nú sé
komið í ágústmánuð, eru hér
fjallshlíðarnar þaktar stórum
hjarnsköflum og virðist eiga
langt í land, að þeir hverfi.
Krökt er þarna af fé, og hefur
verið nærtækt og gott til fanga
fyrir útileguþjófana, í þessum
dölum, ef svo hefur verið á þeir-
ra tíð.
Við erum ekki komnir langt
inn á bak við Þjófafellið, þegar
við okkur blasir dálítið sæluhús
úr bárujárni, það hefur verið
byggt á grænum bala inni í daln-
um. Eftir dalnum rennur lækur,
en ekki er hann nú meiri en svo,
að við stökkvum hann greiðlega.
Síðan hröðum við okkur heim að
skálanum.
Þetta er ekkert stórhýsi, en
átta menn geta þó auðveldega
gist þarna. Frá öllu er snoturlega
gengið. Hitunartæki eru þarna
ágæt og olía næg. Þetta kemur
sér vel, því að benzíntæki þau,
er við höfum með okkur, eru
stöðugt í ólagi. Við sækjum vatn
í silfurtæra lind, sem sprettur
upp undan dálitlu barði, rétt hjá
skálanum, búum sem bezt um
okkur, snæðum, drekkum mikið
af te og líður ágætlega..
Við höfum helzt áhyggjur af
morgundeginum, en þá er ætlan
okkar að ganga þvert yfir Lang-
jökul. Útlitið er hvergi nærri
gott, hráslagalegur norðankaidi
og úlfgrá þoka, sem þyngist og
þéttist með kvöldinu. Þótt að-
eins sé ágústbyrjun er orðið hálf
rokkið, er við reiðum sængur
okkar, sinn á hvorum bálknum,
og leggjumst til svefns. Hér hlýt-
ur þó alltaf að vera gott næði
til að sofa.
„Fár yeit hverju fagna skal!“
Eigi veit ég hve lengi ég hef sof-
ið, er ég hrekk upp við einhvern
skarkala. Eg er stundarkorn að
átta mig á því, hvers vegna ég
vaknaði, en hugsunin skýrist
brátt, svo að ekki er um að vill-
ast. Á húsið ríða högg, þung
og jöfn. Eg hlusta um hríð en
engin lát verða á barsmíðinni.
Þá spyr ég hvort Hjörtur vaki.
„Svo er víst,“ anzar hann.
„Hvernig ætti að vera mögulegt
að sofa við þennan djöfulgang?“
Ekki kann hann neina skýringu
á fyrirbærinu. Veðrið er kyrrt,
ekkert hangir á vegg hússins,
sem er heldur ekki þesslegt.
Loks ræð ég það af, að rann-
saka þetta nánar. Skreiðist úr
svefnþokanum, dreg skó á fæt-
ur mér og held til dyra, með
hálfum hug þó. Ekki veit ég,
hvað Hjörtur hugsaði. Ef til vill
bjóst hann ekki við að sjá mig
aftur.
Eg opna dyrnar gætilega og
gægist út. Við húshornið stend-
ur . . . Já, hvað haldið þið? . . .
Rolla, stórhyrnt, hringhyrnt rolla
og stangar húsið látlaust.
Eg opna dyrnar á gátt cg
snarast út. Rollan hættir að
stanga, glápir á mig eitt augna-
blik, tekur því næst á rás og
hverfur út í þokuna og húmið.
Þannig lauk þá þessari drauga
sögu mjög svo hversdagslega.
Víst hefði það verið meira til
frásagnar, ef ég, í stað venju-
legrar rollu, hefði séð einhverja
ægilega óvætt, einhvern óskapn-
að eða hreint ekki neitt, og þó
var málið ef til vill alls ekki ein-
falt eða auðskilið. Var þetta ekki
einmitt fullorðin rolla, hring-
hyrnt og með langt brennimark
á vinstra horni, og hafði Hjörtur
ekki ein'mitt rænt áþekku horni
úr fornri beinahrúgu utar í daln-
um deginum áður? Ef til vill
hafði dauða rollan komið til þess
að sækja hornið sitt. Við verð-
um að minnsta kosti að játa, að
það er mjög óvenjulegt, að roll-
ur taki upp á því, um miðja nótt,
að lemja utan híbýli manna.
Eftir að hafa fælt burtu óvætt
þennan, sneri ég til rekkju og
við sváfum í friði og ró til morg-
uns.
Með morgninum létti þokunni
nokkuð, svo að sá til sólar ann-
að veifið. Þoka hélzt þó á hæstu
fjöllum, en ferðaveður dágott.
Við lögðum leið okkar upp úr
dalnum með gljúfri einu. Var
þar bratt upp að ganga en tor-
færulaust. Komum við upp á
hjalla mikinn meðfram jöklin-
um. Vatnselgur var þar nokkur
og aurar, en okkur tókst að
sneiða nokkurn veginn hjá
hvoru tveggja. Á rann meðfram
jökulröndinni, en yfir hana kom-
umst við á aurorpinni ísbrú. Lit-
lu sunnar steyptist áin fram af
geysiháu bergi niður í Jökul-
krókinn, en það er kriki einn,
sem gengur þarna upp í jökul-
inn. Beint upp af Jökulkróknum,
spölkorn upp í hjarndyngjunni,
glitti í mikinn, svartan hamar.
Við tókum stefnuna í hávestur,
spölkorn norðan við hamarinn.
Færið á jöklinum var ágætt,
einkum neðan til, en dálítill þæf-
ingur er ofar dró. Varla nokkurs
staðar sá þó í gamalt hjarn. Brátt
lentum við í þoku, sem þó var
ekki þéttari en svo, að stöðugt
sá til sólar gegnum þokumökk-
inn. Við gengum eftir áttavita.
Ganga á drifhvítum jökli, í
þokuslæðingi, er fjarskalega
þreytandi. Vegalengdirnar sýn-
ast örstuttar, en reynast ótrú-
lega langar. Eiginlega er það
hreinn og klár bjánaskapur að
reyna að gizka á vegalengdirnar,
því að brúnin, sem sýnist or-
skammt framundan, heldur
áfram að vera á sama stað svm
að tímunum skiptir. Það er rétt
eins og við pjökkum stöðugt í
sama farinu. Þó fer svo um síðir,
að leiðin hættir að vera í fangið
og nokkru síðar verðum við þess
varir, að farið er að halla undan.
Færðin vestan á jöklinum er
heldur lakari heldur en austan
á honum, bæði meiri nýr snjór
og krap.
Við komum af jöklinum þar
sem heita Jökulstallar, langt fyr-
ir norðan Eiríksjökul. Flosakarð
blasir við og fyrst dettur okkur
í hug að leggja leið okkar um
það, en hverfum frá því. Við
jökldröndina reisum við tjald á
dálítilli sandeyri, höfum sokka-
skipti og hitum okkur te.
Það er sérkennilegt og geysi-
víðsýnt þarna norðan við jökul-
inn. Fyrir neðan okkur breiðir
sig einn mesti, samfelldi hraun-
íláki landsins, Hallmundarhraun,
en lengra til norðurs og vesturs
víðáttumestu heiðalönd Islands,
með ótölulegum aragrúa af vogs-
kornum vötnum. Svo virðist,
sem upptök hraunsins séu að
verulegu leyti undir jökli, því
geysimiklir harunstraumar falla
þarna hvarvetna framundan ís-
brúninni. Nokkru framar hefur
orðið feikimikið brot eða mis-
gengi, þverhnýpt, 100—150 m.
hátt og liggur það þarna á löng-
um kafla út og suður með jökl-
inum. Við brotið hefur hraunið
þverkubbazt. Hraun straumarn-
ir liggja fram á hamrana og hefj-
ast svo aftur neðan við skrið-
urnar. Sést á þessu, að misgeng-
ið er yngra heldur en hraunið.
Víða er hrikalegt og fallegt á
hamrabrún þessari. Á einum
stað skerst djúpt vik inn í hamra
vegginn. Jökullækur allmikill
fellur þar í háum fossi fram af
hömrunum og hverfur í íshelli
undir feikimikla hjarnfönn, síð-
an sést hann ekki meir. 1 bak-
sýn lyftir Eiríksjökull hvítfægð-
um skildi sínum. Hér og þar
ganga grettir skriðjöklar langt
niður í þverbrattar fjallshlíðarn-
ar, en norður úr honum hyllir
undir Eiríksnýpu, og sýnist hún
tröllaukin, þar sem hún ber v.ð
gráan þokuhimininn.
Eftir nokkra leit fundum við
stað, þar sem komist varð nið-
ur af hjallanum. Lentum við þá
í úfnu hrauni um hríð og tjöld-
uðum loks í dálitlum, hálfgrón-
um bolla, þar í hrauninu, en
bræddum snjó til drykkju.
Gekk sú eldamennska seint, því
að suðutækið var í stakasta ó-
lagi.
Næsta dag þreyttum við svo
göngu suðvestur Hallmundar-
hraun, og er fátt markvert um
þá ferð að segja. Að Surtshelli
komum við síðla dags og feng-
um nokkra hugmynd um gerð
hans og víðfeðmi, en engin könn-
un gat það orðið, því að bæði
skorti okkur tíma og ljósfæri.
Liðið var að náttmálum er við
komum að Kalmannstungu, stór-
býlinu í jaðri óbyggðarinnar, og
beiddumst gistingar hjá Krist-
ófer bónda. Fengum við þar hin
ar ágætustu viðtökur og fyrir-
greiðslu. I Kalmannstungu búa
þeir bræðurnir Kristófer og
Stefán Ólafssynir. Allt er þar
með miklum myndarbrag, því að
þeir.bræður eru sannir stórbænd
ur bæði í anda og að athöfn.
Svo er sagan ekki lengri. Ein-
hverjum sýnist þetta vafalaust
fátækleg ferðasaga og nauða ó-
merkileg draugasaga og má vel
vera að svo sé, en athugum þó
málið dálítið nánar: Ef rollan,
sem ónáðaði okkur ferðafélag-
ana í Þjófadölum, hefur í raun
og sannleika verið afturgengin,
þá er sagan harla merkileg og
sagan hefði getað orðið mjög
merkileg, ef hvorugur okkar hef-
ði árætt til dyranna og atburð-
inn því skort náttúrlega skýr-
ingu. Það er því oft mjög lítið,
sem skilur milli merkilegra at-
burða og ómerkilegra.
—Úlafur Jónsson —Dagur
Business and Professional Cards
Minning fóstru minnor,
húsfrú Helgu Einarsdóttur frá Akurey í Landeyjum,
Rangárvallasýslu íslandi.
Eftir EINAR JOHNSON
Minning um það mér næst skal vera
meðan ég dvaldi á þínum bæ;
alt það góða sem á að gera
innrættir þú mér sí og æ.
Sjálf þú varst og hjartahrein,
hvers manns vildir græða mein.
Móðir varst þú mæðrum betri,
má það skrifast gullnu letri.
Ég man við sátum saman bæði
þú signdir ungan lærisvein
kærleikans og kristin fræði,
við kné þín nam af lífsins grein.
Alt þitt líf bar um það vott.
Þú alt mér kendir sem var gott.
Guðs á vegi gekst þú líka,
guði sé lof fyrir móðir slíka.
Bænir þínar bezt ég kunni,
og blessun alla fyr og síð.
Þá skip mitt stóð við sker á grunni
í stórviðri á vetrartíð.
Þá traust ég fann, og trúarstyrk
og tákn ég sá þó væri myrkt.
Þín hjartans or£S og allur óður
mér ómaði í sál frá beztu móður.
I anda ég stend við leiðið lága
og lofa guð fyrir bernsku-ár,
hér er alt hið helga og háa,
í hug minn falla sorgar-tár.
Ég ætla að muna öll þín orð,
þinn englasöng við heilagt borð,
verður það minn vænsti sjóður,
mitt veganesi hjartans móður.
Ég veit þú horfir hátt frá hæðum
himna guðs við föður hlið..
Ég gleyma ei mun þeim gullnu ræðum
né guðdóm Krists og helgum sið,
sem þú kendir sífelt mér,
sannleiksorðið bjó með þér.
Móður orð þín mæt ég geymi
meðan ég dvel í þessum heimi.
SELKIRK METAL PRODUCTS LTD.
Reykháíaa-, öruggasta eldavörn,
og ávalt hreinir. Hitaeiningar-
rör, ný uppfynding. Sparar eldi-
við, heldur hita frá að rjúka út
með reyknum — Skrifið símið til
KELLY SVEINSSON
625 Woll Street, Winnipeg
Just north of Portage Ave.
Simar: 33-744 — 34-431
S O BJERRING
Canadian Stamp Co.
RUBBER & METAL STAMPS
NOTARY & CORPORATE SEALS
CELLULOID EiTT'ONS
324 Smith St. Winnipeg
Phone 924 624
Gunnar Erlendsson
Pianist and Teacher
Studio — 636 Home Street
Thelephone 725 448
Phone 21 101
ESTIMATES
FREE
J. M. INGIMUNDSON
Asphalt Rnofs and Insulated
Sidine — Repairs
Country Orders Attended To
632 Simcoe St. Wiimipeg. Man
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
V
606 SOMHKSliT BlUi.DiNO
Telephone 97 932
Home Telephone 202 39S
Talsimi 925 S26 Heimilis 404 630
DR. K. J. AUSTMANN
Sérfrœöingur i augna, eyrna, ne1
og kverka sjúkdómum
209 Medical Arts Bldg.
Stofutíml: 2.00 til 5.00 e. h.
DR. ROBERT BLACK
Sérfraöingur i augna, eyrna.
nef og hálssjúkdómum.
401 MEDICAL ARTö BLDO
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusími 923 851
Heimasími 403 794
HAGBORG
PHOME 21551
FUELg&
>31 ■■■ -
GUNDRY PYMORE
Limited
British QuaUty Fish Netting
58 VICTORIA ST„ WINNIPBQ
Phone 92 8211
Uanager T. R. THORVALDBON
Your patroriage will be appreclated
Q. P. Jonasson, Pres. St. Mac. Dir
Keystone Fisheries
Limited
404 SCOTT BLK,
Slml 926 227
Wholesale Distributors of
FRP.SH AND FROZEN PISB
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINNIPEG CLINIC
8t. Mary’s and Vaughan. Wp*.
Phone 926 441
Phone 927 02S
H. J. H. Palmason. C.A.
H. i. PALMASON & CO.
Chartered AccoantanU
606 Confederation Life Bldg.
Wtnnipeg Manitoba
PARKER, PARKER
& KRISTJANSSON
Barrisíers - Solicilors
Ben C. Parker, K.C.
B. Stuart Parker, A. F. Kristjansson
500 Canadian Bank of Commerce
Chambers
Wtnnipeg, Man. Phone 923 561
JOHN A. HILLSMAN.
M.D., Ch. M.
332 Medical Arts. Bldg.
OÍFICE 929 349 Home 40S 288
Phone 724 944
Dr. S. J. Jóhannesson
8UITE 6 — 652 HOME ST,
Viðtalstlml 3—5 eftlr hádegi
DR. E. JOHNSON
804 EVELINE STREET
Selkirk. Man.
Offlce nrs. 2.30—6 p.m.
Phones: Offtce 26 — Ree. 2S'
Offlce Phone Ree Pboc'
924 762 726 116
Dr. L. A. Sigurdson
628 MEDICAL ARTS BLDQ.
Offtce Hours: 4 p.m.—6 p.m
and by appolntment
DR. H. W. TWEED
Tannlæknir
508 TORONTO OEN. TRUSTS
BUILDING
Cor PorLige Ave og Smfth St
Phone 926 952 WINNIPEO
Offlce 933 587 Res. 444 389
THORARINSON &
APPLEBY
BARRISTERS and SOLICITORS
4th Floor — Crown Trust Bldg.
364 Main Street
WINNIPEG CANADA
SARGENT TAXi
Phone 722 401
FOR QUICK RELÍABLB
SERVICE
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED.
308 AVENUE BLDO WPQ
F'astelgnasalar. Lelgja hús. Ot-
vega penlngalán og eldsáhyrgð
bifreiðaábyrgð, o. a. frv.
Phone 927 588
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
LögfrœSingar
«090/.NK OF NOVA SCOTIA BQ
Portage og Garry 8t
Phone 928 291
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAOE, Managing Director
Wholesaie Dlstrihutors of Fraeb
and Frozen Flsh.
Sll CHAMBERS STREET
Office Ph 26 328 Res. Ph. 7S 917
A. S. B A R D A L
8*8 SHERBROOK STREET
Selur likklstur og annaat um Ot-
farlr. Allur útbúnaður sá beztl
Ennfremur selur hann allskonat
minnísvarða og legsteina.
Skrifstofu talsimt 27 S24
Heimllls talsiml 26 444
Phone 28 996 761 Notre Dame Ave.
Just West of New Maternlty Hoapltal
Nell's Flower Shop
Weddtng Bouquets, Cnt Flowen
Funeral Designs, Corsages
Bedding Plants
Nell Johnson Ruth Rowland
27 482 88 790