Lögberg - 22.02.1951, Blaðsíða 9

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. FEBRÚAR, 1951
9
Úr bréfi fré Reykjavík,
1. febrúar 1951
Séra Valdimar J. Eylands lét Lögbergi í té þennan fróðlega bréfkafla,
og skal það hér með þakkað. —Ritstj.
Þessi yfirstandandi vetur hef-
ir verið snjóþyngri og erfiðari
en nokkur annar nú um langt
skeið. Gamlir menn fara um
þrjátíu ár aftur í tímann til að
fá hæfilegan samanburð. Ná-
lægt mánaðamótunum, nóv. og
des. gengu yfir landið miklir
stormar, og máttu víst kallast
fárviðri á ýmsum stöðum. Þessu
veðri fylgdi víða allmikil snjó-
koma. Mannskaðar urðu ekki í
þessum veðrum, en hins vegar
allmiklar skemmdir á verðmæt-
um til lands og sjávar. I blaða-
fréttum var sagt, að um 300
símastaurar hefðu brotnað, eink-
um á norður og austur-landi,
nokkur þök fuku af hlöðum og
peningshúsum út um land. Bát-
ar slitnuðu víða frá bryggjum
og legufærum sínum, ráku á
land og brotnuðu. Þetta veður
var upphaf þeirra harðinda, sem
nú hafa staðið í tvo mánuði.
Þennan tíma er talið að haglaust
hafi verið að mestu leyti í flest-
um héruðum norðan lands og
austan. Er það mjög óheppilegt
að harðindin leggjast nú fastast
að þeim landshlutum sem við
mestu erfiðleikana eiga að
etja vegna óþurrkanna í sum-
ar. Hin mikla hrossaeign
bænda í Húnavatnssýslum og
Skagafirði hefir orðið þeim
þungur baggi. Vegna þess-
ara harðinda 'voru skotin um 300
hross í Skagafirði um hátíðar,
en ekki veit ég um framhald
þeirra aðgerða. Þetta getur orð-
ið mönnum dýr reynzla, en það
er ílt, bæði frá siðferðilegu og
hágfræðilegu sjónarmiði að eiga
mikinn hluta bústofnsins án
fóðurs og húsaskjóls. Á þessum
tveggja máanða tíma hafa geng-
Velkomnir félagar og gestir á
þrítugasta og annað ársþing
þjóðræknisfélags íslendinga í
Vesturheimi, 1951.
“Once You Buy to Try—
You Will Always Try to Buy”
Woodward's Bakery Co.
613 Sargenl Ave., Winnipeg Phone 24 894
Velkomnir félagar og gestir á
þrítugasta og annað ársþing
þjóðræknisfélags íslendinga í
Vesturheimi, 1951.
• W. F. LANGRILL
LICENSED EMBALMER
AMBULANCE SERVICE
345 Evelin Sireet Selkirk, Man.
Heilla óskir til íslendinga í sambandi
við þrítugasta og annað ársþing Þjóð-
ræknisfélags íslendinga í Vesturheimi
frá stjóen og starfsfólki The Canadian
Fish Producers Ltd.
Talsími 26 328
THE (ANADIAN
FISH PRODUCERS
LIMITED
J. H. PAGE, forstjóri
311 Chambers Street
Winnipeg, Manitoba
ið yfir hlákublotar, en þeir hafa
orsakað mikil svellalög víða í
lágsveitum. Fyrir skömmu frétt-
um við af Skagfirðingi einum
sem hefir drjúgar tekjur af því
að smíða mannbrodda fyrir
sveitunga sína, en víða mun nú
haga svo til að illfært er á milli
bæja og gripahúsa vegna hálku,
nema menn hafi slík öryggis-
tæki á fótunum.
Samgöngur á landi hafa eðli-
lega verið miklum erfiðleikum
háðar vegna snjóþyngsla á veg-
unum. Hér syðra hefir þó allt
verið vandræðalaust hvað þetta
snertir, og er það happ fyrir
okkur Reykvíkinga, og bændur
austan fjalls, með tilliti til
mjólkurflutninganna. Annars
finnst mér ekki að þessi vetur
þurfi að teljast harður í heild
sinni, þótt syrt hafi að þennan
tíma. Illa værum við íslending-
ar staddir ef við þyldum ekki
tveggja mánaða fannalög, án
vandræða. Frosthörkur hafa
engar verið það sem af er.
Atvinnuleysið er nú þegar
orðið óhuggnanlega almennt,
bæði hér í Reykjavík og víðs
vegar út um land. Það eru ekki
aðeins verkamenn, heldur einn-
ig iðnaðarmenn sem hér eiga
hlut að máli. Vinnuleysi hjá
stúlkum hefir verið óþekkt fyr-
irbrigði hér á undanförnum ár-
um, en nú munu allmikil brögð
að því hjá stúlkum sem unnið
hafa við alls konar iðnað að
undanförnu, en þar kemur hrá-
efnaskortur til greina, en orsök
hans er aftur gjaldeyrisleysi. í
sambandi við þetta verður
manni hugsað til þess að út-
gerðarmenn og stjórnmálagarp-
ar okkar virðast lítið hafa lært
af togaraverkfallinu í sumar,
því að eftir áramótin frestuðu
útgerðarmenn vertíðarbyrjun
um 3—4 vikur með því að þeir
kröfðust ríkisábyrgðar á hærra
framleiðsluverði en ákveðið
hafði verið: Auðvitað var þessi
deila leyst á kostnað almenn-
ings, því íslenzkir atvinnurek-
endur eru nú komnir á þá
grænu grein að láta ríkið
tryggja sig gegn mögulegum
rekstrarhalla atvinnuveganna,
en hirða hins vegar gróðan í ró-
legheitum, þegar vel gengur.
Láti svo einhver frá sér heyra
óánægjurödd um allt þetta sukk
og siðleysi í starfsháttum og
stjórnarfari, þá er sá hinn sami
í skyndi dubbaður upp með fín-
um nútíma titlum svo sem:
„kommúnisti“, ' „landráðamað-
ur“, „Moskvu-agent“, „aftaní-
ossi“ austræns lýðræðis, o. s.
frv.
í dagblöðum héðan að heiman
munt þú hafa lesið um ýmsa
helztu atburði, sem hér hafa
gerzt að undanförnu, þar á með-
al um flugslysið, sem varð á
Vatnajökli í september í haust.
Flugvélin eyðilagðist, en áhöfn-
in slapp nærri ómeidd, og bjarg-
aðist eftir nokkra hrakninga.
Þessi atburður rifjast upp í
huga mínum nú, vegna þess að
nú, á þessari stundu var ég að
heyra þá frétt staðfesta, að í
gærkvöldi hafi orðið hörmu-
legt flugslys hér í nágrenninu.
Flugvélin „Glitfaxi“ frá Flugfé-
lagi Islands var að koma hingað
frá Vestmannaeyjum, en gat
ekki lent umsvifalaust vegna
hríðarveðurs. Henni var ráðlagt
frá flugumferðarstjórninni að
fljúga hér vestur yfir flóann í
í spor hins leitandi anda
Eftir prófessor RICHARD BECK
Ágúst H. Bjarnason: SAGA MANNSANDANS. III.
HELLAS, Hlaðbúð, Reykjavík, 1950. 377 bls.
Með hinu umfangsmikla og
gagnmerka ritsafni sínu, Sögu
mannsandans, er út kom á árun-
um 1905—1915, vann dr. Ágúst
H. Bjarnason prófessor hið þart-
asta verk; ritsafnið varð einnig
vinsælt mjög að verðleikum, og
þeir munu fjölmargir landar
höfundar vestan hafs eigi síður
en austan, sem telja sig í mik-
illi þakkarskuld við hann fyrir
þá margþættu fræðslu og víð-
tæku yfirsýn, sem þessi rit hans
veittu þeim; má án efa ýkju-
laust segja, að þau hafi opnað
þeim nýja heima, svo vítt land
var þar lagt undir fót í andleg-
um skilningi.
Nú hefir bókaútgáfan Hlað-
búð í Reykjavík, sem áður hefir
gefið út fjölda vandaðra merkis-
rita, hafist handa um endur-
skoðaða og aukna útgáfu þessa
ágæta ritsafns Ágústs prófess-
ors. Komu tvö fyrstu bindin,
Forsaga manns og menningar og
Austurlönd, út 1949, en þriðja
bindið, Hellas, síðastliðið haust.
Er þess að vænta, að þessari
nýju útgáfu verði tekið fagn-
andi hendi, því að ekkert ættu
hugsandi menn og konur
fremur að láta sér viðkom-
andi heldur en sannleiks-
og hamingjuleit mannsins í
liðinni tíð; sú þrotlausa leit
heldur enn áfram, en lærdóms-
ríkt ér það og eggjandi til um-
hugsunar og dáða að kynna sér,
hvað hinir vitrustu og langsýn-
ustu menn á öllum öldum hafa
lagt til þeirra mála, og hvað
áunnist hefir á hinum ýmsu
sviðum andlegrar og félagslegr-
ar viðleitni í þeirri seinfæru
fjallgöngu mannkynsins. Lestur
þeirrar sögu glöggvar oss skiln-
inginn á skuld vorri við fortíð-
ina og skyldum vorum við sam-
tíð og framtíð.
Engri fornþjóð eiga vestrænar
þjóðir meiri menningarskuld að
ákveðinni hæð, þar til éljaskil
yrðu. Skömmu síðar heyrðist
aftur frá vélinni þar sem hún
var aftur að nálgast lendingar-
stað, en skyndilega rofnaði sam-
bandið við hana, og enginn vissi
hvað af henni varð. í dag fund-
ust svo hlutar úr vélinni á reki
í skerjafirði, og þar með var
vitað að hún hafði farist þar með
allri áhöfn og farþegum. Á vél-
inni var þriggja manna áhöfn og
seytján farþegar.
Ég þakka þér fyrir Lögbérgs-
blaðið frá því í sumar. Mér þótti
ánægjulegt að sjá það, að bæði
útgáfa blaðsins og svo hátíða-
höldin, sem það skýrir frá, bera
vitni um tryggð ykkar landanna
fyrir vestan haf, við allt sem ís-
lenzkt er. Það er stór heiður
fyrir heimaþjóðina hve hreinu
þið haldið merki íslands í hinu
nýja föðurlandi, og að þið hafið
með þjóðernisbaráttu ykkar, og
nú síðast með hinni væntanlegu
stofnun kennslustóls í íslenzku
við háskóla Manitobafylkis,
unnið þau afrek, sem aldrei
munu fyrnast í meðvitund |s-
lendingsins, meðan tungan verð-
ur töluð, jafnvel þótt samtökin
um síðir hverfi að mestu með
ykkur, sem að heiman fluttuð.
gjalda heldur en Forngrikkjum.
Þakkarvert er það því að eiga
á íslenzku jafn glöggt og skil-
merkilegt yfirlit um menningar-
sögu þeirra og áhrif eins og
Hellas dr. Ágústs H. Bjarna-
sonar er. Það var prýðileg bók
í hinni upprunalegu mynd
sinni, en er sannarlega að ýmsu
betrumbætt í endurskoðuðu út-
gáfunni, bæði um efnismeðferð
og aukningu þess.
Framan við bókina, eins og
nokkurs konar og ágætlega valið
forspil að henni, er fagurt kvæði
eftir Steingrím Thorsteinsson
rektor, „ísland til Hellas“,
þrungið aðdáun, er dregur í
þessum ljóðlínum á eftirminni-
legan hátt athyglina að hinum
mikla og varanlega skerf, sem
Forngrikkir hafa lagt til heims-
menningarinnar:
Hellenski hróður,
heimsmenning varstu
meginvörn móti
myrkvætta svein.
Alfagur, alfrjáls
yngdirðu þjóðir,
aldrei varð uppnæmt
afl þitt í heim.
Meginmál ritsins hefst því-
næst á gagnorðri landlýsingu,
en er síðan í þessum aðalþátt-
um: I. Elztu tímar frá 3500—
1100, II. Þjóðflutningar, land-
nám og borgarríki, III. Trúar-
brögð, IV. Listir og menntir, og
V. Heimspeki og vísindi. Þeim
er svo skipt í smærri kafla, en
um allt er niðurröðun efnisins
hin skipulegasta og greinar-
bezta, og ber það því órækastan
vottinn, hve handgenginn höf-
undur er hinu yfirgripsmikla
viðfangsefni sínu; hann kann og
vel þá list að greina milli höfuð-
atriða og aukaatriða, sem er
mjög mikilvægt í fræðsluriti
eins og þessu, en í þeim efnum
hættir mörgum til að sjá ekki
skóginn fyrir trjánum, og verð-
Framhald á bls. 12
THOS. JACKSON i SONS LIMITED
General -Building Supplies
SUPERCRETE CONCRETE BLOCKS
CINDER AND CONCRETE CHIMNEY BLOCKS
SEWER PIPE AND DRAIN TILE FOR SEPTIC TANKS
WALLBOARD — SHEETS SIZE 4x8
FUEL OIL
COAL - COKE - BRIQUETTES
Phone 37 071
Thos. Jackson & Sons Ltd.
370 COLONY ST. * WINNIPEG, MAN.
Carefully Graded Lumber
Means You Get Just What
You Pay For
McDONALD DURE
LUMBER CO. LTD.
“One Piece or a Carload’
812 WALL STREET
WINNIPEG
Velkomnir íslendingar..
á hið þrítugasta og
annað þjóðræknisþing
yðar í Winnipeg.
Þökk fyrir góð viðskipti og minnist að
okkur er enn að finna að 276 Colony
St. (og St. Mary's).
Velkomnir félagar og gestir á
þrítugasta og annað ársþing
þjóðræknisfélags íslendinga í
Vesturheimi, 1951.
BARBER SHOP
643 PORTAGE AVENUE
WINNIPEG
N ATIONAL
MOTORS
L I M I T E D
Seljum sem fyr
Mercury, Lincoln og Meteor
BIFREIÐAR
276 COLONY STREET WINNIPEG
Sími 722411