Lögberg - 15.11.1951, Page 1

PHONE 21 374 . . J
L0td
Cleaning
Inslitulion
64. ÁRGANGUR
PHONE 21374
t iVÁ#e(
S"í° A Complete
Cleaning
Institution
NÚMER 46
Þórarinn Björnsson skólameistari heimsækir
ríkishóskólann í Norður Dakota
Eftir DR. RICHARD BECK
Þórarinn Björnsson, skólameist-
ari Mentaskólans í Akureyri, er
nú, eins og kunnugt er af blaða-
fregnum, á ferðalagi um Banda-
ríkin í boði utanríksráðuneytis
þeirra, til þess að kynnast,
amerískum menntastofnunum
og fræðslumálum.
Eftir að hafa heimsótt Cornell
háskóla, Chicagoháskóla, og rík-
isháskólana í Michigan og Minn-
esota, kom Þórarinn skólameist-
ari til Grand Forks mánudags-
morgunijin 5. nóvember, í
þriggja daga heimsókn til ríkis-
háskólans þar í borg (University
of North Dakota.)
Eigi sat skólameistari auðum
höndum þessa daga. Hann átti
viðtöl um fræðslumál við dr.
John G. West, forseta háskólans,
og við ýmsa deildarforseta; sótti
nokkrar kennslustundit í
frönsku, og skoðaði byggingar
háskólans, sérstaklega stúdenta-
bústaði hans.
Á mánudagskvöldið var Þór-
arinn skólameistari gestur á
fundi menningarfélagsins „Fort-
nightly Club“, og var þar vel
fagnað; en um hádegi samdæg-
urs hafði hann verið gestur og
ræðumaður á fundi Kiwaiíis-
klúbbs borgarinnar, og daginn
eftir (þriðjudaginn 6. nóýember)
á fundi Rotaryklúbbsins.
Á báðum þessum f u n d u m
flutti skólameistari ræðu um fs-
land. Lýsti landinu sjálfu, stór-
brotnum andstæðum þess og
hrikafegurð; ræddi um aukna
notkun orkulinda þess, og um
framfarir og breytingar í at-
vinnulífinu, sem orðið hefa á
síðari árum. Þá vék ræðumaður
að aldagamalli menningu þjóð-
arinnar, tungu hennar og bók-
menntum, dýrmætasta arfi
hennar, og talaði að lokum um
afstöðu ísléndinga til heimsmál-
anna. Á fundi Rotaryklúbbsins
flutti skólameistari einnig sér-
staka kveðju frá Rotarykúbbi
Akureyrar, sem hann heyrir til.
Var ræðum hans ágætlega tekið,
og hann hylltur örlátlega í ræðu-
lok á báðum fundunum.
Merkismaður látinn
Þórarinn Björnsson, skólameistari Menntaskólans á Akureyri. og
dr. Richard Beck, vara-ræðismaður íslands í Norður Dakota,
ræðast við á fundi í Grand Forks. Ljósmyndari dagblaðsins
“Grand Forks Herald” tók myndina, er birtist þar upprunalega.
Mr, A. S. Bardal
Síðastliðið þriðjudagskvöld
lézt á Almenna sjúkrahúsinu
hér í borginni A. S. Bardal út-
fararstjóri, ættaður frá Svartár-
koti í Bárðardal, 85 ára að aldri;
hann lætur eftir sig konu sína,
frú Margréti Bardal, og stóran
hóp gjörfulegra barna.
Útförin fer fram frá Fyrstu
lútersku kirkju kl. 2 e. h. á laug-
ardaginn kemur.
Dr. Richard Beck, vara-ræðis-
maður íslands í Norður Dakota,
kynnti skólameistara funda-
mönnum, rakti starfsferil hans,
og lagði áherzlu á kynningar-
gildi slíkra heimsókna, og þakk-
aði í fyndarlok þær ágætu við-
tökur, sem hinn góði gestur frá
íslandi hafði átt að fagna.
Á fundum umræddra klúbba
kynntist skólameistari f j ö 1 d a
fremstu manna borgarinnar á
öllum sviðum, 1 fræðslu- og
menningarmálum og atvinnu-
lífinu; meðal þeirra var Harold
A. Boe borgarstjóri.
Itarlegur útdráttur úr ræðu
skólameistara um Island birtist
í “Grand Forks Herald,” öðru
víðlesnasta dagblaði ríkisins, er
flutti einnig daglega fréttir af
heimsókn hans; hennar var enn-
fremur getið í vikublaði há-
skólans og í útvarpi frá báðum
útvarpsstöðvum borgarinnar.
Það er og verðugt frásagnar,
að skólameistari sagði hópi nem-
enda í frönskudeild háskólans
frá íslandi, og mælti þá á
franska tungu.
Um hádegið á miðvikudaginn,
þ. 7. nóvember, var Þórarinn
skólameistari heiðursgestur í
miðdegisverði, er ríkisháskólinn
hélt honum. Dr. West háskóla-
forseti' ávarpaði heiðursgestinn
hlýjum orðum, og fór jafnframt
miklum viðurkenningarorðum
um íslendinga og íslenzka menn-
ingu. Skólameistari svaraði með
því að flytja háskólanum kveðju
frá íslenzkum menntastofnun-
um og lét 1 ljósi ánægju sína
yfir móttökunni í Grand Forks
og af hálfu ríkisháskólans. Var
hinn bezti rómur gerður að ræðu
skólameistara. Beck vara-ræðis-
maður, er hafði veizlustjórn með
höndum, þakkaði í samkomu-
lok, í íslands nafni, háskólafor-
seta og samkennurum sínum
fyrir það, hve ágætlega skóla-
meistara hefði verið tekið, og
bað hann síðan fyrir kveðjur
heim um haf.
Seinna um daginn hélt Þórar-
inn skólameistari áfram ferð
sinni vestur á Kyrrahafsströnd,
en þaðan liggur leið hans til
Suðurríkjanna, og síðan aftur
norður á bóginn til Austurríkja
Bandaríkjanna.
Frá Grand Forks og ríkishá-
skóla Norður Dakota fylgdi
skólameistara á veg hlýju- og
þakkarhugur allra, sem honum
höfðu kynnst, því arð hann hafði
eins og dr. West háskólaforseti
orðaði það , ræðu sinni, eignast
þar marga nýja vini.
Með framkomu sinni allri
hafði hann þá um leið aukið góð-
hug þeirra, sem honum kynnt-
ust, til íslands og íslenzku þjóð-
arinnar, og virðingu þeirra fyrir
landi og þjóð. En eigi getur betra
kynningarstarf henni til handa
á erlendum vettvangi.
Hinir tignu gestir
farnir heim
Á mánudaginn sigldu Eliza-
beth princessa og hertoginn af
Edinburgh áleiðis heim. Þau
hafa nú verið fimm vikur í þess-
ari heimsókn, ferðast um þvert
og endilangt Canada og til
Washington. Alls staðar, þar sem
þau hafa komið, hefir þeim ver-
ið innilega fagnað og sýnd
mikil virðing og vinátta, og má
um þau segja eins og um í!esar
forðum: Þau komu, sáu og
sigruðu.
Elizabeth princessa f 1 u 11 i
kveðjuræðu yfir útvarpið frá
St. John, Newfoundland, daginn
sem hún fór, þakkaði fyrir við-
tökurnar og kvað sér finnast
Canada, sem annað heimili sitt,
og að þau langaði til að heim-
sækja landið aftur áður en langt
um liði.
Þau sigldu frá St. John með
Empress of Scotland um hádegið
á mánudaginn. Það var kalt í
veðri og hvast á sjónum, en þau
eru vön siglingum. Þau fara til
baka hlaðin gjöfum — og ham-
ingjuóskir allrar þjóðarinnar
fylgja þeim heim.
Icelandic Canadian Club to
Honor Dr. R. Marteinsson
The Icelandic Canadian Club
will hold a social evening in
honor of Dr. Runolfur Marteins-
son Friday, November 23, com-
mencing at 8.15 p.m. in the
lower auditorium of the First
Lutheran Church.
Dr. Marteinsson’s loyal serv-
ice to the.Jón Bjarnason Acad-
emy and to the church are too
well known to require elabor-
ation here.
There will be a short program
including an address by John K.
Móðir finnur gröf
sonar síns í draumi
Sjötíu ára gömul ensk kona,
er mist hafði son sinn í síðasta
stríði, dreymdi hvar gröf hans
var að finna. Hann féll 1940 og
var grafinn í grafreitnum í Dun-
kirk, en þær grafir voru ekki
merktar.
Eina nótt dreymdi móðurina
að henni þótti hún vera að ganga
í gegnum dimm neðanjarðar-
göng; við enda þeirra sá hún
ljóshnoðra. Þá þótti henni að
hún ganga gegnum hlið inn í
sólbjartan garð minninganna.
Þar sá hún hundruð hvítra
krossa; hún stanzaði við aðra
gröfina, sem hún kom að, og
sonur hennar birtist henni.
Seinna heimsótti móðírin, Mrs.
Watson, legstaðinn í Dunkirk og
kannaðist þá við umhverfið og
leiðið sem hún hafði séð í
draumnum. Með leyfi hernaðar-
yifirvaldanna var gröfin opnuð
og fundust þar ýmsir smáhlutir,
sem tilheyrt höfðu syni hennar.
Sala fólksbíla
minkar
Miklu færri bílar eru keyptir
nú heldur en í fyrrá um sama
leyti; nærri þúsund færri í sept-
ember í haust heldur en í sama
mánuði fyrir ári síðan í Vestur-
fylkjunum. Ástæðurnar fyrir
þessu eru aðallega þrjár: bílar
hafa hækkað í verði; reglugerð-
ir Canada-stjórnar varðandi
niðurborganir eru strangari og
uppskeruhorfur í september
slæmar.
Dr. R. Marteinsson
Laxdal and vocal selections by
Miss Ingibjorg Bjárnason and
Albert Halldorson. Following
the program, refreshments will
be served. The public is invited
to attend and do honor to Dr.
Marteinsson.
There will be a silver collect-
ion in aid of the club’s scholar-
ship fund.
Virðuleg útför
séra Hermanns
Gunnarssonar
ÚTFÖR sr. Hermanns Gunnars-
sonar að Skútustöðum fór fram
frá Dómkirkjunni 1 gær að við-
stöddu fjölmenni. *
Prófessor Asmundur Guð-
mundsson f 1 u 11 i húskveðju.
Bekkjarbræður hins látna báru
kistuna í kirkju, en dr. Sigurgeir
Sigurðsson biskup flutti minn-
ingarræðuna. Kennarar guð-
fræðideildar Háskólans og prest-
ar báru kistuna úr kirkju, en fé-
lagar sr. Hermanns úr „Bræðra-
lagi“, kristilegu félagi stúdenta.
í kirkjugarð. Síðasta spölinn að
gröfinni báru bræður hans og
vinir. Sr. Jón Auðuns, dóm-
prófastur, jarðsöng.
Athöfnin var í alla staði hin
virðulegasta.
Móðir sr. Hermanns, frú Ragn-
heiður Stefánsdóttir, lézt í gær-
morgun í St. Jósefsspítalanum í
Hafnarfirði, þar sem hún hafði
legið sjúk að undanförnu. «
Baróttumenn gegn krabbameini
Dr. P. H. T. Thorlakson
Forustumenn í baráttu Can-
ada gegn krabbameini héldu
fund í Winnipeg fyrri hluta
þessarar viku. Þeir voru frá
flestum fylkjum þessa lands.
Það voru menn úr stjórnar-
nefndinni Nalional Cancer
Instilute of Canada og Canadian
Þing Sameinuðu
þjóðanna
Á þingi sameinuðu þjóðanna,
sem nú stendur yfir í París,
lögðu Vesturveldin fyrir atbeina
Trumans forseta, fram rök-
studda og gagnhugsaða uppá-
stungu til verndar heimsfriði og
í því augnamiði, að binda enda
á klada stríðið og hrinda í fram-
kvæmd takmörkun vopna var
með því mælt, að láta alþjóða-
nefnd hafa yfir-eftirlit með her-
gagnaframleiðslu, þar á meðal
framleiðslu atómvopna; flest-
ir myndu nú ætla, að boð-
skap sem þessum yrði tek-
ið með einróma fögnuði, en hér
var auðsjáanlega engu slíku til
að dreifa, því eigi hafði utan-
ríkisráðherra Bandaríkjaþjóðar-
innar, Mr. Achesorf, fyr lokið
máli sínu en Vishinsky hinn
rússneski, slepti kettinum úr
sekknum og rak upp rokna-
hlátur; þótti víst flestum slíkt
hátterni næsta óviðurkvæmilegt
af manni í hans stöðu, sem sýknt
og héilagt hefir verið með fagur-
gala friðar á vörunum, en lengra
en þetta náði nú einlægnin ekki.
En þrátt fyrir hlátur Vishinskys,
fara sameinuðu þjóðirnar vafa-
laust sínu fram eftir sem áður
eins og í- ekkert hefði skorist.
Þá lögðu og vesturveldin það
til, að komið yrði á fót nefnd,
er íhuga skyldi aðstæður fyrir
því, hvort unt yrði að láta fara
fram undir alþjóðaeftirliti at-
kvæðagreiðslu um sameiningu
Þýzkalands í eina heild; að
þessu gerði Vishinsky einnig
dár, og nú fer hann sennilega
■að hlægja að sjálfum sér.
Cancer Soc. Dr. Thorlakson, sem
er forseti hins fyrnefnda félags,
stjórnaði þessum sameiginlega
fundi beggja félaganna. I ræðu
sinni sagði hann, að Canada
væri nú að leggja sinn fulla
skerf fram í hinum mikilvægu
vísindalegu rannsóknum varð-
andi krabbamein. National
Cancer Institute hefir nú um
hönd margvíslegaf rannsóknir
— 74 fyrirtæki — við 13 háskóla
og lækningastofnanir um þvert
og endilangt Canada, þar að
auki veitir félagið efnilegum
ungum vísindamönnum náms-
styrk til að læra og æfa sig við
rannsóímir þessa sjúkdóms.
Hins vegar beitir Canadian
Cancer Society sér aðallega fyr-
ir því að kynna almenningi
málið og fá hann til að taka þátt
í baráttunni gegn krabbameins-
sjúkdómnum.
Eins og kunnugt er, er krabba-
meinið einn sá banvæni sjúk-
dómur, sem vísindin hafa enn
ekki getað sigrast á að fullu. Það
er fagnaðarefni fyrir íslendinga,
að forustumaður Canada í bar-
áttunni gegn þessu meini, er af
þeirra stofni.
Gimli-höfn full
af bótum
Eins og skýrt var frá í fyrri
viku, byrjaði Winnipegvatn að
frjósa tveimur vikum á undan
venjulegum tíma. — Á vetrum
liggja venjulega aðeins tveir
fiskiflutningsbátar við Giml^
Gimli Armstrong bátarnir,
Goldfield og Barney Thomas II
og svo um tylft af fiskibátum.
Flestir hinir flutningsbátarnir
hafna sig í Selkirk. Þegar vatn-
ið byrjaði að frjósa hröðuðu þeir
sér eins og mest þeir máttu á-
leiðis til Selkirk, en Rauðáin
var frosin þegar þangað kom svo
að þeir urðu að leita til næstu
hafnar, en það er Gimli, og þar
liggja nú þessir bátar ásamt þeim
fyrtöldu: Luana III., Lady Can-
adian, Red Diamond, Lu-Berk,
Suzanne E., Diana H. og Swallow
auk fjölda fiskibáta. Ekki hefir
heyrst annað en Spear, flutn-
ingsbátur Sigurdson Fisheries,
hafi komist til heimahafnar
að Hnausum.
Margir bátarnir löskuðust
nokkuð því ísinn myndaðist svo
fljótt og skar bátana þegar þeir
fóru í gegnum hann. Luana,
flutningsbátur Keystone Fish-
eries, skemdist mikið að fram-
an. Það varð að varpa útbyrðis
200 kössum af fiski til þess að
stafninn risi hærra upp úr vatn-
inu. Talið er að allir þessir
flutningsbátar verði að fara til
Selkirk til viðgerðar næsta vor.
Mynd þessi er tekin af Dr. Páli ísólfssyni við orgelið í
Westmister kirkjunni, sem talið er eitt allra fullkomnasta
hljóðfæri slíkrar tegundar í Vestur-Canada.