Lögberg - 03.12.1953, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 3. DESEMBER, 1953
5
www w w ymyfmffTffVfTf ???<
ÁlilJGAHÁL
IWCNNA
»
Ritstjori. INGIBJÖRG JÓNSSON
Á LEIÐUM LÍFSINS
Söngur hinna blikandi blóma
28. júlí, 1953
Stödd úti á frampallinum á
húsi mínu. Sólskin og blíða, en
töluverður andvari, sem sveigði
grasið. Mér kom þá til hugar,
að fjórar tegundir af jurtum,
sem blöstu við mér fyrir utan
húsagarðinn, væru eins og fag-
urt tóijlag. Þær myndu syngja
lag 1 fjórum röddum, þar sem
vindurinn bærði þær. Ein var
jurtin, sem mest bar á. Hún bar
mikið af fræhnútum og var
fögur álitum. Hún leit út í
morgundýrðinni eins og blá-
gresi. Það var mest af henni og
hún sló mestri dýrð yfir blett-
inn. Það fanst mér vera dis-
kantinn. Þá voru tvennskonar
tegundir jurta, sem gátu þýtt
milliraddirnar, grængresi og
nokkrir gullsprotar. Þá var utan
með skúfgras, rauðbrúnt á lit.
Það myndi vera bassinn í laginu.
Gullsprotinn, sem ég nefni
hér, er jurt sú, sem á ensku
nefnist Golden Rod. Mér er sagt,
að á íslenzku heiti hún „Maðra“.
Mér þykir síðara nafnið ekki
fallegt, þó það sé íslenzkt, og ég
vildi að GULLSPROTI yrði ein-
hverntíma tekið upp í málið —
tekið upp í íslenzka tungu án
þess þó að staðarnöfn breyttust
nokkuð þar fyrir. Gullsproti er
fallegt orð og sanngjörn þýðing.
En um lagið, sem jurtirnar
fjórar syngja, getur máske ein-
hver myndað lag, því, þó þetta
líti barnalega út í fljótu bragði,
þá er það víst, að það byggist á
sannleikans grundvelli. Það er
áreiðanlegt, að í hverri jurt
skapast sérstakt hljóð, þegar
vindurinn fer í gegnum það. —
Það geta allir skilið, sem vilja
athuga það.
Rannveig K. G. Sigbjörnsson
☆ ☆ ☆
BRÉF FRÁ WHITE ROCK, B.C.
Kæra frú Ingibjörg Jónsson:
Grein þín um ferjuathöfnina
í Mikley hreyfði við ýmsum
endurminningum frá æskuárum
mínum í Nýja-lslandi. Ég var að
búast við, að þú mintist á það,
sem mig minnir að væri fyrsti
eða einn af fyrstu gufubátum,
sem Islendingar komu af stað á
vatninu. Þetta var litli, snotri og
hraðskreiði gufubáturinn Ida,
sem J. H. Jónsson (alment bara
kallaður J. H.), sem nú býr hér í
Burnaby, B.C., og Kjartan heit.
Stefánsson áttu í félagi. — Ég
man, að ég starði stundum á
þennan hraðskreiða bát fara
eftir vatninu fyrir framan
Mæri. Ég man líka eftir þegar
foreldrar okkar dóu að Skipa-
læk; þegar ég, þá 8 ára, með
eldri bróður mínum Skúla, sem
þá kendi þeirrar veiki, er leiddi
hann til dauða tveimur árum
seinna, rak lítinn hóp af kind-
um frá Skipalæk í leysingum um
vorið norður til Péturs Bjarna-
sonar, sem þá bjó vestan á
Mikley. Fyrstu nóttina gistum
við hjá Stefáni á Tanganum og
næstu nótt hjá Guðmundi og
syni hans, Gesti, á Sandy Bar.
Svo fórum við yfir sundið til
Péturs á ísnum, sem enn var
sterkur á vatninu, og gistum
næstu nótt hjá þeim Bjarna-
sons-hjónum. Næsta dag héldum
við suður vatnið heim á leið og
fylgdi Pétur okkur úr hlaði. Það
var gott að ganga á ísnum og
ég skokkaði á undan bróður
mínum öðru hvoru og beið svo
eftir honum, því að hann átti
ekki gott með að ganga hratt.
Þetta mun hafa verið vorið 1888
eða ef til vill 1889. — Oft heyrði
ég talað um Jóhann Straumfjörð
og alltaf með lotningu og virð-
ingu. Ég sá hann aðeins tvisvar,
en hef kynst sumum börnum
hans og barnábörnum hér
vestur frá og er það alt hið mæt-
asta fólk.
Ég kom til Nýja-íslands sein-
ast árið 1940 og þótti mér leiðin-
legt hvað margir af frumbýl-
inga-bæjum norður af Gimli
voru í eyði: Mýrhagi, Lundur,
Fenhringur, Skipalækur, Mæri
Höfn og fleiri.
Þú getur gert, hvað þú vilt
við þetta rugl; getur skeð að
sumir af þeim eldri hefðu gam-
an að lesa það.
Leitt þótti mér að frétta, að
íslenzki laugardagsskólinn væri
hættur, og reynt hefði ég að
láta mín börn læra þar íslenzku,
ef ég hefði verið nær.
Með ósk um alt hið bezta til
ykkar landanna í Winnipeg.
M. G. Gudlaugson,
R.R. 2 White Rock, B.C.
☆ ☆ ☆
ORÐSKVIÐIR OG SPAKMÆLI
Spakmæli hefir eina mein-
ingu, þá sem að beinlínis liggur
í orðunum. T. d. „Hálfnað er
verk þá hafið er“. Þar er ekki
önnur þýðing en sú, sem auðséð
er í fyrstu — og aðeins tekið
fram, hversu mikilsvarðandi það
sé í öllum fyrirtækjum að hika
ekki við framkvæmdina, þegar
verkið er áformað.
Orðskviðir eru spekigreinar,
sem eiga ekki að takast beint
eftir orðunum af því þau tákna
eitthvað annað og dýpra en þau
beinlínis framsegja. T. d. „Oft
veltir lítil þúfa þungu hlassi“.
Þar er hugurinn hafður á öðru
en því, sem beinast liggur í orð-
unum. Orðskviðurinn er settur
saman af tvennu, ytra og innra,
yfirborði og. djúpi, líkama og
sál.
Hvað af þessu eru spakmæli
og hvað orðskviðir:
1. Ekki er allt gull sem glóir.
2. Betur sjá augu en auga.
3. Viljinn dregur hálft hlass.
4. Ekki fellur tré við fyrsta
högg.
5. Seint er að herklæðast,
þegar á hólminn er komið.
6. Úlfur er sá með úlfum
venst.
7. Sannleikurinn er sagna
beztur.
8. Betra er autt rúm en illa
skipað.
9. Einu sinni verður allt fyrst.
10. Sá veit gerzt sem reynir.
—K. B.
☆
GÁTUR
1. Tvö höfuð og tveir hand-
leggir, 6 fætur og 10 tær,
ekki nema fjórir fætur á
gangi; hvernig á ég að
skilja það?
2. Hvorki ljós né vindur er
fljótara en ég; ég fer í þá
heima, sem ekkert dauð-
legt auga hefir séð, og get
verið á sínu augnablikinu á
hverjum staðnum.
3. Viljir þú forðast háska í
stormi og myrkri, þá ann-
astu húskornið mitt; það
skal vera þér til aðstoðar
og fara með þér, ef þú vilt.
4. Vatnið slökkvir eldinn, en
það kveikir í mér?
Ráðningar:
•Jlie^ -f
•BUiíqQTJiis S
•uuxjnSnH 'Z
•ipuegxj Jnge]/\[ i
Fiskimálafundurinn |
Framhald af bls. 1
bréf frá Mr. Dempsey því til
sönnunar. Hann hafði og sent
tækið til National Research
Council til rannsóknar, og hafði
hann meðmælabréf frá þeirri
stofnun.
Þá dróg G. W. Malaher, for-
stjóri fiskideildarinnar, tvö mæl-
ingatæki upp úr sínum vörzl-
um, annað The Hovey Gage,
sem notað hefir verið af sam-
bands fiskimáladeildinni, er það
þrístrent og stendur á fæti. Hitt
kallaði hann Selkirk Gage, er
það hólkur og innan í honum
átta únzu þungur teinn, er renn-
ur niður um leið og möskvinn
er mældur. Sagði Mr. Malaher,
að þetta tæki hefði orðið til
vegna fundár er hann átti með
nokkrum Manitobavatns fiski-
mönnum um mælingavanda-
málið fyrir hálfu öðru ári síðan.
Kvaðst fiskimálanefndin myndi
taka öll þessi mælingatæki til
skoðunar og íhugunar.
Fiskimanna-sendinefndin
marz 1952
Ekki var á það minst, að áður
en nokkur af þessum mælinga-
tækjum komu til sögunnar í
Manitoba, kom fimm manna
fiskimannanefnd á fund fiski-
málastjórnarinnar vegna þess,
hve miklum netum fiskimenn á
Winnipegvatni höfðu verið
sviptir af fiskieftirlitsmönnum
þann vetur. Hélt nefndin því
fram, að þau net hefðu verið
eins lögleg eins og netin, sem
notuð væru almennt af fiski-
mönnum við vetrarveiðarnar. —
Kvað nefndin netjamælingar-
aðferðirnar, sem þá voru í gildi
á vatninu, óvissar og ónákvæm-
ar, og mælti með mælingatæki,
'sem notað hefir verið á Winni-
pegosesvatni í yfir 20 ár, en það
'eru þunnar kringlóttar málm-
plötur af lögboðnum stærðum,
sem smeigt er í gegnum möskv-
ann; slitni þráðurinn þá er
möskvinn of lítill. Ef til vill
smeigist platan gegnum ólög-
legan möskva án þess hann
slitni þegar netið er nýtt, en ef
hún slítur möskvann, þegar
netið hefir verið notað nokkurn
tíma, þá sannast að möskvinn
hefir verið of lítill í byrjuninni
og er netið þá vitanlega tekið
lögtaki; fiskimaðurinn getur
ekki deilt við fiskieftirlits-
manninn um það, sem hann sér
með eigin augum. Fiskimaður-
inn dæmir sjálfur um, hvort það
borgi sig að kaupa net, sem hann
á það á hættu, að þau verði
tekin af honum eftir stutta
notkun.
Hafði Mr. T. 'R. Thorvald-
son bent nefndinni á þetta
'tæki; hann samdi og bæna-
skrá til fylkisstjórnarinnar
fyrir hönd fiskimanna þess efn-
is, að hún tæki til athugunar
nýjar aðferðir við að mæla
möskvastærð, og að lögsókn
gegn fiskimönnum yrði frestað
þangað til leyst væri úr því
vandamáli. Ennfremur bæna-
skrár, er fiskimenn og netasalar
skrifuðu undir þess efnis að fá
endurbót á mælingu neta-
möskva. Framvísuðu svo þessir
fulltrúar Winnipegvatns fiski-
manna þessum bænaskrám. —
Fylgir hér mynd af nefndinni, er
birtist þá í dagblöðunum, allir
reyndir og gegnir fiskimenn,
norðan úr Nýja-Islandi; sá sem
heldur á málmplötunum er nú
fallinn frá. Þótt mál þessara
manna og Mr. Thorvaldsons
næði ekki fram að ganga í svip-
inn — fiskimenn voru lögsóttir,
og mælingamálið er enn óleyst
— þá hefir margt það, er þeir
sögðu þá, komið fram í ræðum
og skýrslum, sem nú hafa verið
lagðar fyrir rannsóknarnefnd
fiskimálanna, svo þeir börðust
ekki til einskis. Annars er það
eftirtektarvert, hve fáir fulltrú-
ar fiskimanna eiga sæti í rann-
sóknarnefndinni; þeir eru þó
fjölmennasta stéttin, sem hlut á
að máli.
These Lake Winnipeg fishermen are pressing for a uniform
disc system of fish net mesh measurement. They are, left to
right, front row: S. Sigurdson, Arnes; L. Stevens, Gimli; and
S. W. Sigurgeirson, Riverton, holding two of the proposed
machine-tooled brass discs. Back row: K. Grahn, Hnausa, and
G. Tomasson, Hecla.
Tillögur um breyiingar
varðandi fiskimáladeild
f ylkissi j órnar innar
Á fundi fiskimálanefndarinn-
ar, sem haldinn var í Winnipeg
5. október minntist G. F. Jónas-
son á, að vegna þess hve fiski-
málin í Manitoba væri yfirgrips-
mikil og fiskiútvegurinn þýð-
ingarmikill, væri æskilegt að sú
skrifstofudeild, sem nú fjallar
um veiðidýra- og fiskimál væri
skipt þannig, að sérstök deild
með eigin forstjóra hefði ein-
göngu umsjón með fiskimálun-
um. Bað fórstjóri nefndarinnar,
M. N. Hryhorczuk, M.L.A., Mr.
Jónasson að koma með skrifaða
tillögu þess efnis, undirritaða af
hinum fiskifélögunum, þvi
þannig hefði hún meira gildi.
Framvísaði nú Mr. Jónasson
bréfi, þar sem farið var fram á
þessa breytingu, undirskrifuðu
af forstjórum fiskifélaganna.
Ennfremur framvísaði hann
Öðru bréfi, einnig undirrituðu af
fiskifélögunum, þar sem farið
var fram á, að stjórnardeildirn-
ar, Department of Mines and
Natural Resources og Depart-
ment of Labour, sem nýlega
voru sameinaðar undir stjórn
eins ráðherra, yrðu aftur að-
skildar, þannig að Department
of Mines and Natural Resources
hefði sinn eigin ráðherra, er
gæti gefið sig óskiptan að mál-
um þeirrar stjórnardeildar.
Var farið fram á það í báðum
bréfunum, að fiskimálarann-
sóknarnefndin leggði þessar til-
lögur fyrir fylkisstjórnina og
þingið.
Munurinn á innkaups- og
söluverði
Forseti nefndarinnar hafði
ennfremur æskt þess á síðasta
fundi, að Mr. Jónasson gæfi
skrifaða útskýringu á því hvers
vegna það væri svo mikill mun-
ur á verðinu, er fiskimaðurinn
fengi fyrir fiskinn og verðinu,
sem neytandinn borgar fyrir
hann, og er greinargerð Mr.
Jónassons þessi:
Áður en þessum langa fundi
lauk fól Mr. M. N. Hryhorczuk
formönnum fiskimálaskrifstof-
unnar, G. W. Malaher, S. Sigurd-
son og B. Stefánsson, að kynna
sér allar ræður og skýrslur, sem
lagðar hafa verið fyrir rann-
sóknarnefndina, en það mun
verða um 1500 blaðsíðna vél-
rituð bók, til þess að þeir verði
reiðubúnir að svara spurningum
á næsta fundi, sem haldinn
verður á sama stað í desember-
mánuði. — Allir fundir nefndar-
innar eru opnir almenningi, og
sagt verður frá dagsetningu
fundarins í Lögbergi seinna, ef
þess gefst kostur.
Vorið var komið .Snjórinn
hafði hörfað burtu af fjalls-
hlíðunum, og sólin stráði geisl-
um sínum yfir fólkið, sem var
að vinna úti á túninu. Húsfreyja
var ein inni að gegna búverkum.
Allt í einu kemur dóttir hennar,
7 ára gömul, hlaupandi inn.
Hún er rjóð í andliti og auð-
sjáanlega mikið niðri fyrir: —
„Mamma, mamma!“ segir hún,
„það er kominn hingað góður
gestur; hann heilsaði mér, eins
og hinu fólkinu." Það var á-
nægjulegt að sjá barnslegu gleð-
ina, sem skein úr andliti litlu
stúlkunnar yfir þessum mikla
heiðri, er henni fannst sér hafa
verið auðsýndur. Móðir hennar
brosti. — Ef til vill hefir hún
einnig hugsað, að það gæti alls
ekki verið slæmur gestur, sem
svo mjög hafði glatt barnið
hennar.
Þrjú ár eru liðin. Enn er kom-
ið vor með sól. og fagurt veður,
og nýgræðingurinn er þegar tek-
inn að teygja upp grænan koll-
inn. Maður sézt á gangi úti. Það
er bóndi. Hann er á heimleið.
Áður en hann hverfur inn, nem-
ur hann þó skyndilega staðar og
horfir inn eftir veginum fyrir
norðan bæinn, eins og hann ætti
Gjafir til Betel
30. NÓVEMBER 1953
Langruth Ladies Aid, Lang-
ruth, Man., $20.00; Mrs. G. Gunn-
laugson, White Rock, B.C., $5.00
í minningu um frænda sinn, B.
Sturlaugsson, dáinn í Wynyard
fyrir nokkrum árum; Mr. og
Mrs. M. G. Gunnlaugson, White
Rock, B.C., $5.00 1 minningu um
vinkonu sína, Guðrúnu frá
Grenivöllum í Árnesbygð (Mrs.
H. Martin), dáin í Wynyard fyrir
ári eða svo; Vidir Sewing Club,
Víðir, Man., $25.00; Miss Bertha
Jones, Los Angeles, Cal., $100.00;
Lárus Nordal, Gimli, $5.00 og
viðgerð upp á $5.00; Mrs. S.
Hjartarson, Steep Rock, Man.,
$11.00; Ladies Aid First Luth-
eran Church, Winnipeg, $69.45.
Frá Glenboro, Man., bárust
þesar gjafir: Grund Lutheran
Ladies Aid $25.00; Mrs. J. K.
Sigurdson $10.00; Mr. og Mrs.
O. S. Arason $5.00; Mr. og Mrs.
Stefán Johnson $5.00; Mr. og
Mrs. Thor Goodman $5.00; Mr.
og Mrs. B. S. Johnson $5.00; Mr.
Fred Sigmar $5.00; Mr. og Mrs,
S. Arason $5.00; Mr. og Mrs.
Chris Helgason $3.00; Dr. og
Mrs. R. E. Helgason $3.00; Mr.
og Mrs. S. S. Johnson $3.00; Mr.
og Mrs. R. C. Rowlings $2.00;
Mr. og Mrs. J. W. Christopher-
son $2.00; Mr. og Mrs. A. J.
Oliver $2.00; Mr. og Mrs. R. J.
Moore $2.00; Mr. og Mrs. Ben
Anderson, Baldur, Man., $2.50.
Jónas Björnson, Gimli, 60 pund
af laxi (salmon). Árnes Lutheran
Ladies Aid Box of pears. Central
Bakery, Gimli, 7 doz Kringlur.
S. M. Backman, Treasurer,
Ste 40 Bessborough Apts.
von á einhverjum þaðan.
En inni 1 lokuðu herbergi situr
lítil stúlka, á að gizka 10 ára
gömul, með bók í höndum og
keppist við að lesa. Hefði gest-
urinn, sem kom að þessum sama
bæ fyrir þrem árum síðan, séð
hana, myndi hann eflaust hafa
þekkt, að það var sama stúlkan,
er hann hafði heilsað þar úti á
túninu.
En nú hefir hún allan hugann
við lesturinn. Það er líka eðli-
legt, því að í dag á að vera próf
þar á staðnum. Litla stúlkan
hugsar til þess prófs bæði með
von og kvíða. Hún veit að vísu,
að hún er ekki sem verst að sér,
því að hún hefir verið iðin og
kappsöm að læra og hefir gam-
ari af náminu. Sérstaklega er
það þó réttritunin, sem hún
ann, þótt hún sé ung, enda er
það bezta námsgreinin hennar.
En litla stúlkan er afar feimin;
hún hefir heldur aldrei verið
prófuð fyrr. Hún er svo hrædd
um, að hún muni tapa sér í við-
urvist prófdómarans, sem hún
hefir aldrei séð. En það er metn-
aður í henni og hana langar til
að standa sig sem bezt. — Vel
getur þetta þó gengið allt sam-
an vel. Vera má líka, að próf-
dómarinn taki tillit til þess, er
hann fer að meta kunnáttu
hennar, hvað hún hefir verið
feimin, því að sjálfsagt er hann
ákaflega góður og mikill maður,
og réttsýnn, úr því að hann er
prófdómari. Þegar prófið er af-
staðið, ætlar hún að fara út að
leika sér, því að til þess hefir hún
engan tíma gefið sér ennþá 1
dag. En hvað það verður gaman!
Nú heyrðist hundgá mikil úti.
Prófdómarinn er að koma. Hon-
um er boðið til stofu og kallað
er á börnin. Þar á prófið að fara
fram. „Það er bezt að láta þau
byrja á því að lesa,“ mælti próf-
dómarinn. Rómur hans var kald-
ur og strangur, og ósjálfrátt
kippist litla stúlkan við og
skelfist, er hún heyrir hann.
Þegar börnin hafa lesið sína
greina hvert, er byrjað að spyrja
þau út úr náttúrufræði, landa-
fræði, kristnum fræðum o. s. frv.
Síðast eru þau látin gera ís-
Framhald á bls. 8
DR. YELLOW 100 LBS.
Paid to Fishermen $12.00
Paid to Packer 3.50
Lake Freight 2.00
Cartage from Boat 25
Depreciation on Boxes 1/3 cost .50
Repair to Boxes (2) 25
Cartage Boxes to Boat and Loading 30
Receiving, sorting and placing fish in cooler 50
$19.30
56% Recovery into Fillets.
Cello
Wrapped Singles
Cost of Fillets $34.46 $34.46
Cost of Cutting 4.00 4.00
Cost of Wrapping 1.00
Cost of Cellophane 1.20
Cost of 5-lb. Cartons 1.50 15-lb. cartons 1.25
Cost of 50-lb. Masters .40
Cost of Freezing .90 3.25
6 Mo. Storage .98 .98
6 Mo. Financing 6% 1.39 1.39
Brokerage 5% on 51 2.55 5% on 47 2.35
Cost $48.38 110 lbs. $47.68
Cost 43.35
Selling Price U.S. 51.00 47.00
Less Exchange 2xh.% 1.27 1.17
$49.73 $45.83
MISJAFNIR GESTIR