Lögberg - 20.05.1954, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 20. MAÍ 1954
7
SAMKOMUÁVARP
fluíl að Lundar á Sumardaginn fyrsta 1954
Eftir ÓLAF HALLSON
Kæru vinir
I nafni Þjóðræknisdeildarinn-
ar Lundar býð ég ykkur hjart-
anlega velkomin í þann sumar-
fagnað, sem deildin hefir efnt
til í kvöld, og flyt ykkur hina
aldagömlu og fögru íslenzku
kveðju:
„Guð gefi ykkur gleðilegt
suma!“
Mörg okkar eigum frá æsku-
arunum fagrar endurminningar
um sumardaginn fyrsta, munum
þann gleði- og hátíðasvip er yfir
honum hvíldi, þá var sem jóla-
helgin endurtæki sig í kærleiks-
ríku viðmóti, því að alla var
reynt að gleðja, með gjöfum,
hátíðabúningi, tyllidagamat og
skemmtunum; vonglöð fögnuð-
um við komandi sumri, sigur-
þróttur lífsins svall í æðum og
við fundum, að „indælt er að
lifa“.
Þegar íslendingar komu til
þessa lands, urðu þeir þess varir,
að fólk hér tekur lítt eftir þess-
um tímamótum og lætur sér fátt
um finnast, en þeir létu það ekki
á sig fá og héldu uppi gamla
þjóðarsiðnum að halda upp á
daginn og svo hefir verið í
flestum íslendingabyggðum til
þessa.
f dag minnumst við ekki ein-
ungis þáttaskila í þessari eilífu
hringrás tilverunnar, við minn-
umst einnig ættlandsins og
landnemanna íslenzku, sem
fluttu hingað íslenzka menningu
og tungu. Fjöldi landnemanna
er nú horfinn af sjónarsviðinu,
en menningin lifir; við þökkum
þeim og eftirlifandi landnemum
fyrir tryggð þeirra við íslenzka
tungu og íslenzkar menningar-
erfðir; við getum bezt vottað þá
þökk í verki, því að það er
okkar sem eftir lifum að halda
áfram að starfa í þeim anda,
sem þeir lifðu. Það er von min,
að einnig megi sannast á okkur
það sem frægasti landneminn
sagði: „Þótt þú langförull legðir
sérhvert land undir fót, bera
hugur og hjarta samt þíns
heimalands mót“. Vér minnumst
einnig ættlandsins og tökum
undir með skáldinu, sem sagði:
„Saga þín er saga vor,
sómi þinn vor æra,
tár þín líka tárin vor,
tignarlandið kæra“.
Við göngum þess ekki dulin,
að margir hér líta hornauga alla
þjóðræknisviðleitni, til dæmis
eins og þessa í kvöld, sem öll
fer fram á íslenzku; já, jafnvel
settbræður okkar, sem hér eru
fasddir og uppaldir, hvað þá
aðrir. Margir standa í þeirri
^ueiningu, að það gangi landráð-
Ultl næst að leggja rækt við aðra
tungu en ensku, og aðra menn-
lngu, bókmenntir og sögu en þá,
sem er af brezkum uppruna;
Þetta er herfilegur misskilning-
Ur- Hvar annars staðar í hinum
^nntaða heimi eru það talin
. 1 a manni að kunna fleiri en
ei^t tungumál, þekkja til bók-
^nnta og sögu fleiri en einnar
þjoðar?
a«ÞKð er nnisskilningur að ætla,
það sé ræktarleysi við cana-
a nienningu og tungu, að
1 halda ættartengslum við ætt-
an vort, tungu og menningu.
^anadiska þjóðin er ung, við-
urkennd lagalega sem þjóð fyrir
aðeins 6 árum síðan. Eitt fyrsta
verk hennar var að skipa rann-
sóknarnefnd, sem átti að athuga
á hvaða menningarstigi þjóðin
væri, hvort hún ætti nokkra
sérstæða menningu. Formaður
nefndarinnar var Hans hágöfgi
Vincent Massey, landstjóri
Canada. Nefndin lauk starfi sínu
og gaf ýtarlega skýrslu; ég ætla
ekki að reyna að gera grein fyrir
henni í kvöld, en læt nægja að
vitna til ummæla Masseys land-
stjóra í ræðu, sem hann flutti
fyrir ári síðan síðastli janúar:
„Það tilheyrir velferð Canada,
að hvert þeirra mörgu þjóða-
brota, sem landið byggja, haldi
fast við sínum upphaflegu og
sérstæðu þjóðerniseinkennum“.
Því segir hann: „Enginn æskir
eftir að búa í landi, sem byggt
er hrærigraut borgara af ýms-
um uppruna, sem hafa fórnað,
(gleymt eða týnt) sínum per-
sónulegu og frumlegustu erfð-
um“.
Ekki veit ég, hve vel mér hefir
tekizt þýðingin og skal því fara
með hana orðrétt á ensku, sem
svo hljóðar: “It is in the interest
of Canada, that its racial
groups,—each retain their parti-
cular characteristics. No one
wants a country which would
be a conglomeration of citizens
of various origins—who have
sacrificed their most personal
and original characteristics.”—
Þetta eru ummæli þessa mæta
manns, sem fór um allt landið
til þess að kynna sér menningar-
ástand þess. Nú er það kunnugra
en frá þurfi að segja, að Canada
er byggt af þjóðum, sem komið
hafa víðsvegar að um heim.
Sérstaklega á það heima um
Manitoba, blaðið Winnipeg Free
Press í Winnipeg flytur nýárs-
kveðjur á 77 tungumálum, og
segja þeir, að þeir eigi lesendur á
meðal þeirra allra. Eitt er víst,
að 31 af hundraði af íbúum
Manitoba, eru af öðrum uppruna
en brezkum og á götum Winni-
peg heyrast daglega töluð yfir
50 mismunandi tungumál. Öll
þessi þjóðabrot eiga sér sín
sérstöku félagssamtök, sem eru
tákn veiðleitni hvers eins, að
viðhalda tungu sinni og menn-
ingarerfðum. Eitt af þessum
þjóðabrotum erum við fslend-
ingarnir, og þótt við séum eitt
af þeim minnstu, því að það fer
ekki fjarska mikið fyrir fyrir
15 þúsund manns í fylki, sem
telur yfir 900 þúsund íbúa. Samt
hefir tillag okkar til menningar
nÝíu þjóðarinnar verið vonum
fremur og er það almennt við-
urkennt að áhrif okkar hafi
verið góð, að fslendingar hér
hafi verndað sóma sinn og ætt-
landsins og reynzt hollir þegnar
nýja fósturlandsins. Hér er í
uppsiglingu ný og merkileg
þjóð, sem ekki verður alveg
eins og nokkur önnur sem fæðst
hefir, því að hér er þjóð, sem
að allur heimurinn hefir lagt
til efnið í, og þar á meðal ís-
land. Það er okkar hlutverk að
sjá um það að sá þáttur, sem
ísland á þar verði giftudrjúgur,
ekki einungis fyrir Canada
heldur einnig ísland, að takast
megi enn betri skilningur, virð-
ing, velvild og samvinna, eftir
því sem árin líða.
Ég get ekki stillt mig um að
minnast á ummæli Montgomery
lávarðar, sem kenndur er við E1
Alamain í Egyptalandi. Honum
var boðið að vera aðalræðu-
maður á verklegu sýningunni,
sem haldin var í Toronto síðast-
liðið sumar. Hann, sem er næst-
æðsti yfirmaður í liði Atlants-
hafssambandsins, hvatti Canada
til að taka sem mestan leiðandi
þátt í því bandalagi; vegna blóð-
tengsla við þjóðir bandalagsins
væri Canada sérstaklega vel til
þess fallið að vera tengiliður
milli gamla heimsins og þess
nýja. Varaði hann við því, að
láta menningu hinnar 160 milj-
óna nágranna þjóðar hafa of
mikil áhrif á okkar menningu,
heldur ættum við að leitast við
að skapa okkar eigin sérstæðu
menningu og kvaðst hann vona,
að Canada tækist að sameina í
menningu hið bezta, sem aðrar
þjóðir hefðu að geyma.
Á ensku yrði síðasta setningin
svona: I hope you will evolve
a way of life which will in-
corporate the best from other
nations and to which you will
make an individual contribution.
Hann endaði með þessum orð-
um: The future of Canada should
know no limits, go right ahead,
Canada, and lead the Western
World.
Ég get ekki lokið máli mínu
án þess að lýsa gleði minni yfir
liðstyrk þeim, sem þjóðræknis-
starfsemi okkar hefir hlotnazt
komu hinna efnilegu ungu
manna, prestanna séra Roberts
og séra Braga; þeir hleypa áreið-
anlega nýju fjöri í félagsskap-
inn og auka honum þrótt. Við
metum ummæli þau, er séra
Robert hafði um okkur Vestur-
Islendinga í grein, sem kom út
í The Icelandic Canadian, þegar
hann sagði, að sér, af þeirri við-
kynningu, sem hann hefði þeg-
ar fengið, fyndist þeir vera
aðalsmenn, öndvegismenn í
hinni sígildu merkingu þess
orðs, sem sé, menn sem gera
meiri kröfu til sjálfs sín en
annara. Ég læt þá ósk í ljósi, að
frekari viðkynning breyti ekki
þessu áliti hans, að Vestur-
íslendingar megi ætíð verð-
skulda aðalsheitið — „drengur
góður".
Göngum fram öruggir í krafti
hugtaksins „drengur góður“, þá
mun það blessa starf vort og
framgang.
Gleðilegl sumar!
Gjafir til Höfn
Mr. Steini Jónsson,
Osland, B.C...........$ 10.00
Sólskin, Vancouver 150.00
Mr. W. G. Guðlaugsson,
White Rock, B.C....... 30.00
Vinur .............. 20.00
Mr. G. F. Jónasson, Wpg. 25.00
Mr. Julius Davidson,
Winnipeg ............. 10.00
Mr. Bergmann, Vanc. 5.00
í kærri minningu um frænda
sinn, Sigfús S. Bergmann, dáinn
17. marz 1954.
Mrs. R. E. Bushnell,
San Francisco $10.00
Mrs. S. Brynjólfsson,
San Francisco .. 10.00
Mr. Charlie Thorpe og
Mr. Arhur Thorpe,
Winnipeg 10.00
Mr. og Mrs. Andrés F.
Oddstad, San Francisco 25.00
í minningu um ástkæra vinkonu,
Miss Mary K. Anderson, dáin 17.
apríl 1954.
Mr. og Mrs. Andrés F.
Oddstad, San Francisco $50.00
í kærri minningu um frænda
sinn, Leif Summers, dáinn 13.
apríl 1954.
Mr. L. E. Summers og C. H.
Isfjörð, 15 nýjar sálmabækur.
Mrs. A. T. Anderson, Van-
couver, borðdúk.
Mr. John Sigurdson, kjöt.
Mr. Ófeigur Sigurdson, bis-
cuits.
Móttekið með innilegu þakk-
læti.
F. h. stjórnarnefndairnnar,
Mrs. Emily Thorson, féhirðir
Sherman P.O.,
West Vancouver.
í skuggsjónni
Gróðursetning trjáplantna er
framkvæmd í öllum stærri bæj-
um, en þetta vandasama verk er
langt frá því að vera ný upp-
götvun. Teikningar frá hinu
forna Egyptalandi sýna sjó-
menn gróðursetja næstum því
fullvaxta tré. Þau voru tekin
upp með rótum á hérumbil sama
hátt og gert er enn þann dag í
dag. Pueckler greifi, einhver
skrítnasti persónuleiki Þýzka-
lands á átjándu öld, gróðursetti
fullvaxin tré þúsundum saman í
því augnamiði að endurreisa
hallargarð sinn.
☆
Fyrstu garðyrkjumenn í heimi
voru gömlu Egyptarnir. En það
var hættulegt að ganga um í
egypzku görðunum, því að þar
voru bæði slöngur og' krókó-
dílar.
☆
Einn af frægustu görðum 1
Evrópu var næstum því ein-
göngu gróðurhúsagarður. Orsök-
in var óhentugt loftslag. Garð-
urinn var í Pétursborg og var
stofnað til hans af Alexander
keisara, og hafði hann að geyma
fleiri gróðurhús en nokkur ann-
ar garður í heimi.
☆
Margt fólk í heiminum trúir
því enn þann dag í dag, að það
boði óhamingju að taka með sér
inn í hús garðáhöld, svo sem
hrífur, haka og spaða. Algeng-
ustu garðáhöldin hafa litið eins
út í hundruð ára. Þau áhöld, sem
notuð eru í dag, og garðyrkju-
menn notuðu á miðöldum.
☆ \
Til jurtagarðsins í Brussel var
stofnað með einni jurt. Á upp-
boði 1826 var boðin til sölu
sjaldséð planta, sem enginn við-
staddur hafði ráð á að kaupa. I
hálfgerðu gamni stakk einhver
upp á því, að jurtagarðurinn í
Brussel skyldi kaupa plöntuna,
en slíkur garður var ekki til. En
uppástungan fékk ágætar undir-
tektir, og það fór fram söfnun,
svo að hægt var að kaupa plönt-
una. Bæjarbúum fannst minnk-
un að því, að svo stór bær skyldi
ekki eiga jurtagarð, og þegar
fyrsta jurtin hafði verið keypt
og kóngurinn hafði lofað að
styðja fyrirtækið, var byrjað á
framkvæmdum, og fjórum árum
síðar var garðurinn kominn á
fót. *
Skattlandið Farsitan í gömlu
Persíu var þekkt fyrir ágæta
rósagarða. El-Mutavekkel kalífi
skipaði þessu skattlandi sínu
einhverju sinni að framleiða
30,000 flöskur af ilmvatni yfir
árið. Það fylgir ekki sögunni,
hve stórar flöskurnar ættu að
vera, en það hlýtur að hafa
þurft margar rósir í allt þetta
ilmvatn.
☆
Blómpottar, sem margir borg-
arbúar hafa á heimilum sínum,
til þess að fullnægja að litlu
leyti þrá sinni eftir blómum, er
ekki ný uppfynding. Þeir eru
runnir frá gamla Rómaríki, og
Ferðaskrifstofa ríkisins hefir
allt frá stofnun varið all-
mikilli fjárupphæð til land-
kynningarstarfsemi á hverju
ári. Hefir stofnunin fengið
milli 160 og 170 þús. kr. ár-
lega af opinberu fé til starf-
semi sinnar, en beinn kostn-
aður við landkynningarstarf
semina nemur 4—500 þús.
kr. árlega. Átti forstjóri
Ferðaskrifstofu ríkisins, Þor
leifur Þórðarson, tal við
blaðamenn í gær um þessa
starfsemi stofnunarinnar og
fórust honum orð á þessa
leið:
Gildi landkynningarstarfsemi
er ekki aðeins fólgið í því að
hæna sem flesta ferðamenn- til
landsins, heldur engu síður í því
að kynna það almennt og
hnekkja fáránlegum hugmynd-
um um land og þjóð, sem enn
eru furðulega lífseigar. Það hef-
ir ekki lítið gildi með tilliti til
verzlunarviðskipta og allra ann-
ara samskipta við aðrar þjóðir,
að það sé sýnt og sannað er-
lendis og hérlendis, að hér búi
menningarþjóð, þótt á hjara ver-
aldar sé, og það sé ómaksins
vert að sækja hana heim.
Tvennskonar starfsemi
I lögum Ferðaskrifstofu ríkis-
ins er fyrst og fremst gert ráð
fyrir tvenns konar starfsemi
hennar. Annars vegar er hlut-
verk hennar að kynna Island á
erlendum vettvangi og vinna að
því að beina straumi ferðamanna
til landsins. Hins vegar á hún að
skipuleggja og stuðla að ódýrum
orlofsdvölum og orlofsferðum ís-
lendinga. I landkynningarstarf-
semi erlendis hefir Ferðaskrif-
stofa ríkisins lagt megin áherzlu
á að gefa út ritlinga um Island,
láta gera og kaupa kvikmyndir
og stuðla að heimsóknum er-
lendra blaða- og kvikmyndatöku
manna hingað. Þá hefir hún
einnig lagt kapp á að taka þátt í
landkynningarsýningum erlend-
is, stuðlað að endurbótum í gerð
minjagripa og reynt að greiða
húsmæðurnar þar lögðu mikla
vinnu í að rækta inniblómin, svo
að þau yrðu fallegri en blóm
nábúans. — Fyrir rúmum hundr-
að árum voru sett lög í Eng-
landi, sem bönnuðu fólki að hafa
blómapotta í gluggakistum. A-
stæðan var sú, að margt fólk dó
eða slasaðist við að pottarnir
duttu á höfuð þess, þegar það
gekk um göturnar.
sem bezt fyrir erlendum ferða-
mönnum sem hingað koma.
Úígáfa og dreifing bæklinga
Á síðastliðnu ári voru gefin út
45 þúsund eintök á fjórum mál-
um, sænsku, dönsku, ensku og
frönsku og þau send ferðaskrif-
stofum, sendifulltrúum íslands
og einstaklingum erlendis. Þann-
ig, að bæklingarnir munu dreif-
ast á nokkur þúsund staði, þar
sem þeir liggja frammi. Þá hefir
Ferðaskrifstofan haft samvinnu
við franskt bókaforlag um að
gefa út ferðabók um Island á
frönsku, ensku og þýzku, og
hefir Ferðaskrifstofan sent ein-
tök af bókum þessum öllum
stærstu ferðaskrifstofum í Ev-
rópu og Ameríku. Einnig hefir
bókin Rivers of Iceland, sem
Ferðaskrifstofan gaf út 1950 ver-
ið send til ýmissa landa. Munu
verða genfir út bæklingar í ár
á tveimur málum til viðbótar,
þýzku og ítölsku.
Kvikmyndagerð
Ferðaskrifstofan lét á árinu
gera nýja kvikmynd, sem á
ensku nefnist Jewel of the Norih.
Hún er til í 13 eintökum og hefir
þegar verið sýnd víða í 11 lönd,-
um. Hefir hún vakið mikla at-
hygli. Auk þess á Ferðaskrifstof-
an um 20 aðrar kvikmyndir og
eru þær stöðugt í notkun. 1 fyrra
var byrjað á að taka kvikmynd-
ir af hestaferðum Breta, sem
skrifstofan bauð hingað og verð-
ur vonandi hægt að fullgera
hana á þessu ári.
Kynnir íslenzkan
heimilisiðnað
I fyrirhugaðri Evrópuferð
Ferðaskrifstofunnar í sumar,
verða höfð meðferðis íslenzk
kvikmynd og sýningarmaður og
verður kvikmyndin sýnd í ýms-
um löndum. Þá mun Ferðaskrif-
stofan einnig taka þátt í þremur
sýningum erlendis, í Hróars-
keldu, Gautaborg og Brussel, og
kynna þar íslenzkan heimilis-
iðnað og minjagripi.
—Mbl., 13. apríl
CHICKS FOR PROFIT
Whlte l'^l!l0rns Unsexed ^2!£«iíeghorn PuUets Bar»H £ocks Unsexed S£í£d.Rock Pullets Approved 100 50 25 R.O.P. Sired 100 50 25 R.O.P. Bred 100 50 25
118.50 $ 9.75 $ 5.15 36.00 18.50 9.50 20.00 $10.50 $ 5.50 39.00 20.00 10.25
20.00 10.50 5.50 33.00 17.00 8.75 21.50 11.25 5.70 36.00 18.50 9.50
^jgJljtmpghlreVuii^ts1' 20.00 10.50 5.50 33.00 17.00 8.55 21.50 11.25 5.70 36.00 18.50 9.50
Úeht c,usscx hnsexed » Suggex Pullets H9.00 $10.00 $5.25 31.00 16.00 8.25 20.00 10.80 5.50 33.00 17.00 8.75
Black AnSíra!orps Uns*d puue,s 20.00 10.50 5.50 33.00 17.00 8.75 R.O.P. Bred Chicks Are the kind that reaUy lay And give you a better profit For the money that you pay.
uilu'' *v*,KLlLS «SS^ri Aprll Delivery 5.00 3.00 2.00 18.00 9.50 5.25 May Dellvery 6.00 3.50 2.00 20.00 10.50 5.50
FARMERS' chick hatchery
Phone 59-3386
Winnipeg, Man.
1050 Main Street
C- CM*
sem Canadabúar
fyrst kjósa sér
Ferðalög á hjóli í Canada eru
frábrugðin því, sem annars staðar
gengst við. Vegalengdir eru miklar,
veðrátta hörð í horn að taka og
ásigkomulag vega harla mismun-
andi.
C. C. M. eru útbúin hinum frægu
“Hercules” Coaster hemlum, sem
stöðva reiðhjólin alveg á svip-
stundu og skapa með því óvið-
jafnanlegt öryggi; sama er um
gírana að segja, þeir eru með öllu
óbrigðulir.
Finnið C. C. M. umboðsmann þegar
í stað; hvaða tegund reiðhjóla, sem
þér æskið yður, verðið þér ekki í
vafa um hvað hjólreiðamaðurinn á
við, er hann staðhæfir, að C. C. M.
sé bezta gerðin slíkrar tegundar í
Canada.
Cycosonlc keyrsla — heildarútbúnatSur svo ramger, aS betri
getur hvergi og hjölastigin verSa afarauSveld, ásamt hinum
innilokuSu og þægilegu röluvöltum.
Aburðasterk lijól meS þrlsoSnum rimlum, chromium húS I
stað nickels; ryStryggar hjölskorður úr stáli.
C. C. M. “Hercules” Coaster hömlur — fljótvirkar og undir
öllum kringumstæSum öruggar.
Glitrandi og varanleg húðun — þrjú lög af traustustu
emeleringu. Málningin er svo fögur og vönduS, aS slíkt á
engan sinn líka.
óbilandi Chromium yfir 20 ára trygg nickelhúSun.
I>uniop hjólbarðar — þeir frægustu 1 vlSri veröld.
Kaupið canadiska framleiðslu og styðjið með því atvinnuvegina
C. C. M. þjónusta og varahlutir ávalt viS hendi
hjá yfir 3,000 verzlununum um Canada þvert og endilangt.
Makers of Bicycles. Bike-Wagons, Joycycles & Juvenile Vehicles Since 1899
Með landkynningarstarfsemi mó
hnekkja fáránlegum hugmyndum