Lögberg - 09.12.1954, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 9. DESEMBER 1954
Hrói Höttur Filipseyja situr í fangelsi
fyrir rón og manndróp
Nýlega var dæmdur í 10 ára
fangelsi á Filippseyjum, Luis
Taruc, leiðtogi HUK-hreyf-
ingarinnar, sem var and-
spyrnuhreyfing gegn Japön-
um meðan á hernámi þeirra
á Filippseyjum stóð. Á slríðs
árunum var Taruc hetja í
augum fólksins fyrir bar-
áttu sína gegn Japönum og
efíir stríðið var litið á hann
sem Hróa Hött Filipsseyja,
sem rændi frá hinum ríku
og gaf ránsfenginn þeim,
er fálækastir voru.
þótti mega lengur við svo búið
sitja. Þeir héldu með sér fund
1948 og var þar samið vopnahlé.
Á fundinum var Taruc hylltur
af miklum mannfjölda.
báru menn fremur ótta en elsku
til hans. Vald hans virtist hafa
stigið honum til höfuðs og hann
var orðinn réttur og sléttur
Dómur Taruc hefir leitt af sér
miklar deilur milli forseta eyj-
anna, Ramon Magsaysay, og
hæstaréttar, þar eð forsetinn
heldur því fram, að hann sé allt
of vægur, jafnvel þó að Taruc
hafi sjálfur gefið sig fram og
með því sparað ríkinu fleiri
hundruð þúsunda króna, sem
heitið hafði verið þeim, er hefði
hendur í hári hans. Forsetinn
hefir því krafizt þess, að mál
þessarar fyrrverandi hetju verði
tekið fyrir á ný.
í sljórnmálum fyrir stríð
Luis Taruc situr nú í 'fangelsi
í Manila. Þegar fyrir stríð stóð
hann framarlega í stjórnmálum
Filippseyinga. Þegar Japanir
tóku stærstu eyjuna, Luzon, her-
skildi, stóð hann fyrir stofnun
sterkrar andspyrnuhreyfingar,
er aðllega var skipuð bændum
úr innhéruðum eyjarinnar.
Hreyfing þessi gerði djarflegar
og að því er virtust vonlausar
árásir á japanska hermenn og
herbúðir, þegar tækifæri gafst,
og fyrir það var hún hötuð af
yfirstjórn hersins, sem jafn-
framt óttaðist hana. Þegar herir
MacArthurs komu til Luzon,
árið 1945, var þessi hreyfing,
ásamt annarri, er stjórnað var
af núverandi forseta, Magsaysay,
einhver öflugustu vopnin í bar-
áttunni gegn Japönum, sem tíð-
um glöptust á hinum lævíslega
lögðu gildrum, er eyjarskeggjar
höfðu lagt fyrir þá. Einnig áttu
hreyfingarnar mikinn þátt í því
að eyjarnar fengu frelsi, og
fyrstu kosningarnar fóru fram
þar í apríl 1946. Fyrsti forseti
eyjanna var kosinn Roxas, en
bæði Taruc og aðalaðstoðar-
maður hans, Jesus Lava, voru
kosnir á þing, en fengu ekki leyfi
til að sitja þingið, þar eð and-
stæðingar þeirra héldu því fram
að þeir hefðu notað þvingunar-
aðferðir í kosningarbaráttunni.
Sannanir fengust aftur á móti
aldrei fyrir því að svo hefði
verið. Eftir þetta héldu þeir
Taruc og Lava til fjalla á ný og
endurreistu hreyfinguna. Þeir
höfðu þá ekki látið af hendi
vopn þau, er þeir höfðu undir
höndum á stríðsárunum, og
voru því ekki í vandræðum hvað
það snerti.
Blóðsúthellingar á ný
Eftir þetta hófust tímar blóðs-
úthellinga á ný. Taruc barðist
fyrir þeim órétti, sem bændur á
leigujörðum voru beittir og
sveifst einskis í baráttu sinni.
Roxan forseti sá, að brýn nauð-
syn var á að koma sem fyrst í
veg fyrir blóðsúthellingarnar,
og réði það af að reyna að ná
samkomulagi við hreyfingu
Tarucs með því að innleiða það,
að framvegis skyldu bændurnir
á leigujörðunum fá 70% af upp-
skeru jarðanna en eigendur
þeirra hitt, og var það miklu
meira en bændurnir höfðu feng-
ið áður. Þetta var samt alls ekki
nóg til að friða Taruc og menn
hans, sem gerðust nú öllu ólmari
en fyrr og höfðu í hótunum að
beita vopnavaldi. Þá lýsti for-
setinn yfir því, að þeir væru út-
lægir og réttdræpir.
Skömmu seinna kom nýr for-
seti til valda og reyndi hann
þegar að vinna sér hylli með
því að ná samkomulagi við
Taruc, sem þá var farinn að
ógna jarðeigendum svo, að ekki
Stult vopnahlé
Friðurinn stóð þó ekki lengi,
því að skömmu eftir fundinn
hélt Taruc til fjalla til að „stilla
til friðar innan hreyfingarinn-
ar“. Hann kom ekki aftur, því
að orðrómur var kominn á kreik
um það, að stjórnin ætlaði að
svíkja hin gefnu loforð, og bar-
dagarnir hófust á ný af tvö-
földum krafti. Stórir hópar her-
manna voru sendir á stúfana,
til að hafa hendur í hári hans.
Stundum bárust þær fregnir út
um landsbyggðina, að hann
hefði náðst, en svo var þó ekki,
því að hann smaug alltaf úr
greipum yfirvaldanna. Að lok-
um var sett stór peningafúlga til
höfuðs honum, en þrátt fyrir
þetta hafði hann enn hina miklu
almenningshylli sem fyrr.
Gerði skyssu
Þá gerði Taruc stóra skyssu.
Til þess að efla hreyfingu sína,
hóf hann að þvinga fólk til þess
að gerast meðlimir, og er það
neitaði réðist hann oft á heil
þorp með ránum og morðum.
Eitt sinn gekk hann svo langt
að ráðast inn í úthverfi Manila
til þess að ná í fólk í flokk sinn.
Þessi árás hans kostaði 30
manns lífið og frá þeirri stundu
Nýr móisiöðumaður
Einmitt þegar veldi Tarucs
stóð á hápunkti, kom nýr maður
fram á sjónarsviðið, sem bauðst
til að skipuleggja baráttuna
gegn Taruc. Það var fyrrverandi
samherji hans frá stríðsárunum,
Ramon Magsaysay. Tilboði hans
var tekið tveim höndum og þar
með hófu tveir jafnskæðir bar-
áttuna sín á milli. Það sýndi sig,
að Magsaysay var í engu eftir-
bátur hins, og smám saman
tókst honum að hrekja Taruc
lengra og lengra inn í landið.
Uh hríð heyrðu menn ekkert frá
ódæðisflokknum, en þar kom að
þeir drýgðu sitt síðasta verk.
Það var þegar þeir skutu á bif-
reið og drápu með því amerískan
kaupsýslumann, sem tveim
klukkustundum áður hafði kom-
ið til Manila. Taruc hefir sjálf-
sagt verið orðinn hræddur um,
að honum mundi ekki takast að
halda þessu áfram mikið lengur,
og tók því þann kost að gefa sig
fram, vitanlega í þeirri von að
þá mundi hann fá vægari dóm.
Magsaysay er, eins og fyrr
getur, á þeirri skoðun að þessi
„óvinur ríkisins“, eins og hann
nefnir Taruc, verðskuldi hina
þyngstu refsingu, en Taruc
sagði, þegar dómurinn var kveð-
inn upp: „Þetta er ríki voru til
ævarandi skammar“.
—TÍMINN, 20. okt.
Við verðum að sprengja þjóðernis-
einangrun norrænu ríkjanna
Calls Trygve Lie’s New Book Challenging
Trygve Lie's new book, "In ihe
Cause of Peace/' based on his
observaiions during seven years
as secreiary - general of ihe
Uniled Naiions' is reviewed for
ihe Grand Forks Herald by Dr.
Richard Beck, professor of Scan-
dinavian Languages and Liter-
atures and head of the deparl-
ment of Modern and Classical
Languages, University of Norih
Dakota. The book is a 1954 pub-
licalion of The MacMillan Com-
pany, New York, and sells for
$6.
This reviewer has a personal
interest in the important book
under consideration, for during
our memorable visit in Norway
the past summer, Mrs. Beck and
I were privileged to spend a de-
lightful evening in Trygve Lie’s
summer home near the mining
town of Roros in east-central
Norway.
It was for us an occasion to be
long remembered, and it was
most enlightening to hear the
former Secretary-General of the
United Nations comment on in-
ternational questions and dis-
cuss leading international per-
sonalities with whom he had
been closely associated. This
was all the more pertinent, as
he was then at work on his
book here reviewed.
In his new book, entitled “In
the Cause of Peace,” which has
as its sub-title “Seven Years
with the United Nations,” Mr.
Lie renders a public accounting
of his stewardship as the first
Secretary-General of the world
organization during that crucial
period in its history.
His is a well-written, timely
and challenging story, rich in
dramatic events, for those first
years of the United Nations
were indeed filled with chal-
lenges demanding for their sol-
utions statesmanship of the high
est order on the part of the
Secretary-General himself and
others most vitally concerned.
Mr. Lie brought to his history-
making position in the United
Nations wide experience in in-
ternational affairs, for he had
previously, among other things,
served as Foreign Minister of
the Norwegian Government-in-
Exile in London during World
War II, and headed the Nor-
wegian delegation to the San
Francisco Conference in 1945.
This experience stood him in
good stead in his formidable
task as Secretary-General.
And whether one agrees in all
respects with his attitude and
approach to the great problems
facing him in his exposed and
highly responsible post, no one
can justly deny that he served
the world organization, and
thereby humanity and the cause
of peace, faithfully and in a
forthright manner during his
tenure.
Rætt við Jörgen Bukdahl rit-
höfund um handrilamálið,
norska málstríðið og
Suður-SIésvík
Eins og frá hefir verið skýrt
hér í blaðinu dvelur danski rit-
höfundurinn, Jörgen Bukdahl,
hér á landi núna í boði Norræna
félagsins. Hefir hann flutt hér
einn fyrirlestur um handritamál
ið. Blaðið náði snöggvast tali af
Bukdahl í fyrradag, er hann var
að leggja af stað til ísafjarðar. 1
viðtali þessu ræðir hann m.a.
um íslenzku handritin, málstríð-
ið í Noregi, Suður-Slésvík og
fleira.
—- Á hinni norrænu vegferð
minni í lífinu kom ég seint til
íslands, sagði Bukdahl, en það
bezta kemur ætíð síðast, eins og
þér vitið. Ferðin hefir verið
mér mikil opinberun, bæði til
Sögueyjarinnar og íslands nú-
tímans. Ég sé, að ísland á sér
nýja landnámstíð um þessar
mundir með hjálp tækninnar.
Moldin bíður eftir höndum og
plógi.
— En handritin, ætluðum við
ekki að minnast á þau?
— Jú, gjarnan, en sem Dani og
gestur á íslandi vil ég, eins og
ég hef áður sagt, ekki ræða um
stjórnmálalega hlið þess eða
deiluna, eins og hún horfir við,
en sem er hliðstæð málstríð-
inu norska og öðrum norrænum
deiluefnum, svo sem málinu í
Suður-Slésvík. Og gjarnan vildi
ég vinna að gagnkvæmum skiln-
ingi.
Aðalatriðið er að
þ j óðer niseinangr un
ríkjanna, byggja brýr á milli
þeirra til að ganga eftir og
mætast á í þeim stjórnmála-
deilum, sem á milli landanna
eru. Norrænu þjóðirnar hinar
verða að fá upplýsingu og
þekkingu um þær sögulegu
staðreyndir, sem að handrita-
málinu liggja. Og ísland
mundi einnig komast nær öðr-
um Norðurlöndum, ef íslend-
ingar kynntu sér af alúð þau
þjóðernislegu vandamál, sem
erfiðust eru þar.
Sunnan landamæranna eigum
við 11 þúsund börn í dönskum
skólum, og nýir skólar eru sí-
fellt byggðir. Ég vil leyfa mér að
minna hér á hinn mikla áhuga,
sem Jón Sigurðsson og séra
Matthías sýndu í þessari dönsku
þjóðabráttu og stóðu þar hvik-
lausir í fylkingu dönsku þjóðar-
innar í baráttunni við ófreskju
einræðisstjórnar en fyrir lýð-
ræðislegu frelsi.
Samlíkingin hæfir kannske
ekki alveg, en þó er það svo,
að handritin eru ykkur það,
sem Suður-Slésvík er okkur.
Hvorugt þessara vandamála
verður leyst með pólitísku
valdboði. Til þeirrar lausnar
verður að koma þjóðareining
og þjóðarvilji, gagnkvæmur
skilningur.
I Slésvíkur-málinu höfum við
á engan hátt reynt að færa okk-
ur í nyt ósigur Þýzkalands, þótt
önnur lönd hafi flest gert það.
Það, sem ekki er hægt að vinna
á innri vígstöðvum, verður held-
ur ekki haldbær vinningur á
hinum ytri.
Hér á Islandi get ég‘ raunar
ekki rætt handritamálið, en í
huga mínum er það hliðstætt
norska málstríðinu og Slésvík-
urdeilunni, og í föðurlandi mínu
hefi ég tengt þessi mál saman.
Það er á þeim grundvelli, sem
ég bið Norðurlandaþjóðirnar —
og í dag íslendinga eina — um
þann skilning og áhuga, sem
getur orðið bakhjallur þess þjóð
arbrots, sem heyr baráttuna á
syðstu vígstöðvum fyrir þeim
sprengja freisis_ 0g réttarhugsjónum, sem
norrænu ejga ag gera norrasnt samstarf
að lýsandi fordæmi að samstarfi
þjóðanna í Vestur-Evrópu.
— TÍMINN, 3. okt.
Adheres ío Principle
For instance, it is indicative of
his adherence to principle and
courage of conviction that, when
North Korea had m a r c h e d
across the 38th parallel, he did
not hesitate calling on the Se-
curity Council to take action to
stop the aggression. This, in
turn, brought upon him the
wrath of the Soviet Union, and
later led to his resignation in
what he considered the best in-
terests of the United Nations.
Mr. Lie’s book constitutes
basic contribution to the history
of the world organization. It is
an authoritative account of the
first order, for as he says in his
Forward:
‘This volume is based in large
and memoranda and on my own
notes and letters. It is my hope
that, by making the United
Nations better understood, it
may in some measure contribute
to an increased support of the
world organization in its striv-
ing for peace.”
Is Peace Contribution
Rightly read and interpreted,
it does just that, vand in that
sense is in itself a contribution
to the cause of peace.
Using the word “peace” to
mean “peace with freedom,”
Trygve Lie, after surveying
present-day world conditions
soberly and realistically, comes
to the following conclusion:
“In the end, then, it is prob-
ably wise to be prepared for the
worst, at the same time never
ceasing to struggle toward the
best in the form of lasting peace.
Perhaps one, or possibly several
Þar er norska málstríðið, verk
Ivars Aasen, sem af brotunum í
norskri þjóðmenningu og gamla
norska ríkismálinu, sem dönsk
áhrif höfðu kurlað, gaf norsk-
unni nýja reisn í nokkurri lík-
ingu við það, sem verið hefði, ef
danskra yfirráða hefði aldrei
gætt á norskri grund.
Og að lokum er mér efst í
huga Suður-Slésvík af norræn-
um vandamálum. Ég vil biðja
Islendinga að hugleiða þessi mál,
leiða þau ekki hjá sér, heldur
taka þátt í því að skapa norræna
samstöðu og verða bakhjarl, því
að landar mínir þar syðra, sem
a eiga þar í höggi við þýzk menn-
ingaráhrif, eru útverðir skjald-
borgar okkar um þær lýðræðis-
legu réttarhugsjónir, sem nor-
ræn lönd eiga að einu máli.
Nei, þetta er ekki skandinavis-
minn afturgenginn. Það er
measure on official documents |^eldur ekki dansk-norræn hern-
aðarpólitík dulbúin visnuðum
laufum gamallar rómantíkur.
Það er þjóðbarátta, sem á sér
stað í hjörtum og mannshugum.
Á yfirborði biðum við ósigur í
síðustu kosningum en á innri
vígstöðvum héldum við stöð-
unni, jafnvelstyrktumst.
í lok októbermánaðar nam fisk
aflinn á öllu landinu frá áramót-
um 354.000 lestum, en það er um
38.000 lestum meira en á sama
tíma í fyrra. Af þessum afla hafa
163 þúsund lestir verið frystar,
82.000 saltaðar og 48.000 hertar.
☆
Á fundi í Sameinuðu alþingi
var í fyrrakvöld rædd tillaga
ríkisstjórnarinnar til þingsálykt-
unar, þess efnis, að alþingi sam-
þykki að utanríkisráðherra gefi
sendinefnd Islands á allsherjar-
þingi Sameinuðu þjóðanna fyrir-
mæli um að sitja* hjá við at-
kvæðagreiðslu á allsherjarþing-
inu um ályktun gæzluverndar-
nefndarinnar varðandi það, að
Dönum beri ekki lengur að
senda skýrslur um Grænland til
Sameinuðu þjóðanna. Miklar
umræður urðu um málið og
komu fram fjórar breytingartil-
lögur. Umræðunni lauk ekki
fyrr en skömmu fyrir kl. tvö um
nóttina. Atkvæði verða greidd í
fyrramálið, en umrædd ályktun
gæzluverndarnefndarinnar mun
koma fyrir allsherjarþingið á
morgun.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Það er borið fram FEIS-EL
I þessu felast aukin þægindi,
því þessir pappírs-klútar eru
kunnir að mýkt og fara vel
með nefið.
KAUPIÐ
Tac^dle
VASAKLCTA
Veljið í öryggi hjá Tip Top Tailors
Gamlir og nýir viðskiptavinir njóta hlnna sömu
kjörkaupa, hinnar sömu persönulegu afgreiöslu
hjá elztu og frægustu fatagerCarverzlun I Canada
eftir máli, jafnt fyrir konur sem karla. Búöir og
umboCsmenn 1 hverri borg frá strönd til strandar.
r jy
TiP
Top
tailors
"WHEN IT HAPPENS T0 Y0U
THAT'S AN0THER ST0RY"
Im snreglad
Ihelongh
BLUECROSS
dictators together, can suddenly
abandon even the semblance of
reason, and—as before in history
—unleash the hell of a new war.
But the danger of such an in-
ferno is steadily being reduced,
every month and every day. If
the peace-loving world makes
full use of the United Nations’
capacity for collective security,
peaceful settlement, and eco-
nomic and social advance, the
dangers of a Third World War
will be reduced still further.”
— Grand Forks Herald
Nov. 28. 1954
Er þér heyriC um einhvern,
sem þér ekki þekkiS, er lent
hefir í bílslysi, látitS þér ySur
venjulega fátt um finnast.
En séuð þér maCurinn kem-
ur annaC hljóö í strokkinn.
Fyrir nokkrum mánuSum
meiddist ég I bílaárekstri og
lá á spítala í nokkra daga;
kostnaöurinn hljóp upp á
$82.50, og þaö munar um
minna fyrir. verkamann og
ekki sízt, er slík (itgjöld
koma manni aö óvöru. Mér
leiö betur er ég varö þess
vísari, aÖ Blue Cross greiddl
$73.50, svo ég þurfti aöeins
aö greiöa $9.00 fyrir sjúkra-
vagn.
Jú, meö hliÖsjón af hinum
mörgu bílaslysum nú á dög-
um, þarf hver einasti og einn
aö njóta Blue Cross verndar
til aÖ setja undir lekann
varöandi greiöslu ófyrirsjáan
legra spltalareikninga.
Úr skýrslum
Mamitoba Blue Cross
Megið þér við spítalareikningi eins og ástalt er?
Megið þér við því að vera án Blue Cross verndar?
FOR DETAILS
MAIL TODAY
MANITOBA HOSPITAL SERVICE ASSOCIATION
116 Idmonton Sfreot, Winnipog .
PLEASE SEND ME COMPLETE DETAILS ON HOW I MAY
JOIN THE BLUE CROSS.
1 om employed os
NAMF.
AnnnFss
A-3 .
I
I
I
J