Lögberg - 13.01.1955, Blaðsíða 1

ANYTIME — ANYWHERE
CALL
TRANSIT - SARGENT
SILVERLINE TAXI
5 Telephone Lines
20-4845
68. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 13. JANÚAR 1955
ANYTIME — ANYWHERE
CALL
TRANSIT - SARGENT
SILVERLINE TAXI
5 Telephone Lines
20-4845
NÚMER 2
Séra Sigurður Christopersson lótinn
Kytrumóðir
Kjörin forseti
Bréf fró Hindisvík,
Séra Sigurður Christophersson
Er líður á kveld og Ijós ég slekk
hún lítur inn til mín músin.
Af mönnunum reyndi hún margan hrekk
og mennirnir eiga húsin.
Til mannanna sœkir hún mat og skjól
og mennirnir eiga bæði,
þó hvorttveggja geymi hið byggða ból
í búrinu er sjaldan næði.
Því læðist hún inn á léttum tám
að leita sér fæðu um nætur.
Hún óttast mannanna skrölt i skrám
á skóhljóði hefur hún gætur.
Til neyzlu sér þarf hún næsta fátt,
og notar það sem ég fleygi,
og leitar um búrið mitt lágt og hátt
þá Ijósið er horfið úr vegi.
Ég bý með henni af bóndatryggð
og beiti ’ana engum slægðum,
og öðruhvoru í okkar byggð
er enginn skortur á gnœgðum.
En sé hennar matur moli smár,
ég mögl hennar aldrei heyri.
Það hnigi þá færri harmatár,
ef húsmæður væru svo fleiri.
P. G.
Hólf öld síðan kveikt var fyrsta
rafljósið á íslandi
Síðastliðinn laugardag lézt
á sjúkrahúsi hér í borginni
séra Sigurður Christophers-
son 77 ára að aldri, ættaður
frá Ytri-Neslöndum í Mý-
vatnssveit; hann kom ung-
ur til þessa lands, gekk hér
mentaveg og þáði prests-
vígslu árið 1909. Hann
hafði á hendi prestsþjón-
ustu á ýmissum stöðum
innan íslenzka, lúterska
kirkjufélagsins, svo sem í
bygðarlögum Islendinga í
grend við Churchbridge, að
Langruth og Silver Bay;
hann var hreinskiptinn al-
vörumaður, er hvarvetna
lét gott af sér leiða.
Séra Sigurður unni hug-
ástum íslandi og íslenzkum
bókmentum og var ritfær
vel; liggja eftir hann margar og
skáldlegar ritgerðir bæði í Lög-
bergi og Sameiningunni; konu
sína misti séra Sigurður fyrir
mörgum árum; hann lætur eftir
sig einn son, Luther og eina
systur, Þorgerði, sem bæði eru
búsett í Vancouver.
Kveðjuathöfn til minningar
um hinn látna kirkjunnar þjón
fór fram í Fyrstu lútersku kirkju
á þriðjudaginn að viðstöddu
afar miklu fjölmenni, stýrði
henni Dr. Valdimar J. Eylands
Við sama
heygarðshornið
Senator Knowland, Republi-
can frá Californiu, fyrrum fram-
sögumaður flokks síns í Senat-
inu, flutti um síðustu helgi út-
varpsræðu, þar sem hann lýsti
yfir þeirri skoðun sinni, að vafa-
samt mætti telja, að Eisenhower
byði sig fram á ný við forseta-
kosningarnar 1956. Hann kvað
litlar líkur á, að flokkurinn eða
þjóðin sætti sig við forustu þess
rnanns, er hikandi væri og á
báðum áttum.
Þessi harðsnúni og óvægni
Senator telur Eisenhower hafa
brugðist vonum manna varðandi
Asíumálin, hik hans í sambandi
við Indo-China og harmleikinn
og óttinn við kommúnistastjórn-
ina í Kína, væri með öllu
óverjandi.
Túnfíflar og bellisar
springa út og brum komið
á víðitré
Hlýindi undanfarnar vikur
hafa orkað þannig á tré og
jurtir, að þær eru farnar að
springa út sem um vorlag
væri. Austur á Selfossi er
komið brum á víðitré, að því
er blaðinu var tjáð í gær.
Ingólfur Davíðsson grasafræð-
ingur skýrði blaðinu einnig frá
því í gær, að bellisar væru
farnir að springa út. Hefðu þeir
byrjað strax að springa út, er
hretunum lauk á dögunum. Enn
fremur sjást nýútsprungnir tún-
fíflar á blettum. Þetta á einkum
við þar sem skjól er.
Enginn klaki í jörð
Enginn klakavottur mun vera
í jörðu á láglendi hér sunnan
lands, og ef til vill ekki yfirleitt
á landinu. Mun vera tími til þess
enn að setja niður blómlauka,
og verður svo, meðan ekki
kemur klaki í jörð.
—Alþbl., 5. des.
með aðstoð Dr. Rúnólfs Mar-
teinssonar. Mrs. Lincoln Johnson
var sólóisti, en við hljóðfærið
var Mrs. E. A. ísfeld.
Líkmenn voru þeir séra
Sigurður Ólafsson, séra Jóhann
Fredriksson, Séra Harold S.
Sigmar, séra Robert Jack, séra
Bragi Friðriksson og Jón
Christophersson, frændi hins
látna.
Líkið var flutt til Árborgar og
jarðsett þar, en þar ber kona
séra Sigurðar beinin.
Reynivallakirkju færð gjöf
1 dag ætlar Átthagafélag Kjós-
verja hér í Reykjavík, að gefa
Reynivallakirkju brjóstmynd af
séra Halldóri Jónssyni, presti,
sem þjónaði þar í rösk 50 ár. —
Halldór lézt fáeinum dögum
eftir að hann varð áttræður. í
dag hefði hann orðið 81 árs, og
þótti Átthagafélaginu viðeigandi
að færa kirkjunni þessa gjöf á
afmælisdegi hans.
Stjórn Átthagafélagsins mun
afhenda sóknarnefndarformanni,
Steina á Valdastöðum, gjöfina
að lokinni guðsþjónustu, sem
hefst kl. 2.
Geta má þess að í gærdag kom
út síðara bindi af ævisögu séra
Halldórs. Er það mikil bók og
fjallar m. a. um starf hans að
Reynivöllum og kynnum af Kjós
verjum og öðrum, sem hann átti
skipti við á langri ævi.
Nú hafa 80% íslendinga
rafmagn
Á sunnudaginn, 12. des. sl.
var liðin hálf öld síðan
kveikt voru fyrstu rafljósin
á íslandi. Gerðist þessi at-
burður við lækinn í Hafnar-
firði, en Jóhannes keykdal
hét athafnamaður sá, er
byggði þar fyrstu rafstöðina
á íslandi.
í tilefni af þessum atburði
ræddu forustumenn raforku-
mála við blaðamenn á fundi,
sem haldinn var á Hótel Borg í
gær. Komu þar fram ýmsar fróð-
legar upplýsingar um raforkuna
á íslandi.
Steingrímur Jónsson, formað-
ur rafveitnasambandsins, gerði
grein fyrir þróun raforkumál-
anna á íslandi þessa hálfu öld og
sagði einnig frá upphafi um
notkun rafmagnsins.
Edison kveikti á glóðarlampa
sínum vestur í Ameríku og 1882
var fyrsta rafstöðin tekin í
notkun í New York í einu verzl-
unarhverfi borgarinnar. Síðan
komu margar álíkar og stórborg-
ir Evrópu tileinkuðu sér fljótt
þessa nýjung.
Fyrst var raforkan ekki svo
háspennt, að hægt væri að leiða
hana langar leiðir, en síðar
breyttist það, svo nú er farið að
leiöa mjög háspennta raforku
allt upp í 1000 kílómetra vega-
lengd.
Islendingar fljótir til
Islendingar voru ótrúlega
fljótir til að koma auga á mögu-
leika raforkunnar. Að vísu var
því lítill gaumur gefinn, er fyrst
var ritað um þetta undraafl í
íslenzk blöð fyrir aldamótin.
Svo var það, að Jóhannes
Reykdal setti á stofn trésmiðju
í Hafnarfirði og fékk vatnstúr-
bínu frá Noregi til að knýja
vélarnar. Hafði hann kynnzt raf-
magninu í Noregi, þar sem systir
hans bjó, en þangað fór hann.
Árið 1904 fékk Jóhannes
rafal við túrbínuna og fór að
framleiða rafmagn, og 12. des-
ember fyrir réttri hálfri öld á
morgun, voru fyrstu rafmagns-
ljósin á Islandi kveikt frá þess-
um rafal.
Fljótt var önnur stöð byggð
við lækinn og var hún 32 kw. en
hin fyrri 9.
Næstir urðu Eskfirðingar til
Framhald á bls. 8
Sambandsþingið
tekið til starfa
Á föstudaginn var Sambands-
þingið sett með mikilli viðhöfn,
svo sem venja er til. Landsstjór-
inn Vincent Massey hafði vita-
skuld aðalhlutverkið í athöfn-
inni. Var hann skrýddur lituðug-
um búningi með fjaðrahatt á
höfði, og ók í skrautvagni, er
fjórir hestar voru spenntir fyrir,
til þinghússins og flutti þar há-
sætisræðuna. Var þessari athöfn
sjónvarpað í fyrsta sinn.
Ræðan gaf til kynna, að stjórn-
in hefir í hyggju, að hefja margs
konar byggingarvinnu til þess
að draga úr atvinnuleysinu; enn-
fremur að auka atvinnuleysis-
styrkinn. Verður þetta fyrsta
málið, sem tekið verður til um-
ræðu á þinginu, enda talið að
ástandið í atvinnulífinu sé orðið
all-alvarlegt.
Mrs. Nan Murphy
Á fyrsta fundi skólaráðs Win-
nipegborgar eftir nýárið, var
Mrs. Nan Murphy, fulltrúi fyrir
2. kjördeild kjörin í forseta-
embætti fyrir yfirstandandi ár;
er hún önnur konan í sögu borg-
arinnar, er fallið hefir slík sæmd
í skaut.
Akureyrarstúdentar gera
Davíð frá Fagraskógi
að heiðursfélaga
Stúdentafélagið hér á Akur-
eyri efndi til fullveldisfagnaðar
að Hótel KEA hinn 30. nóv. s.l.
Formaður félagsins, Steingrímur
Sigurðsson, menntaskólakennari,
setti hófið og gat þess að nokkur
undanfarin ár hefði niður fallið
hjá stúdentum á Akureyri að
fagna þessum minningardegi um
fullveldi íslands. Minntist hann
með nokkrum orðum á hlut stú-
denta í sjálfstæðisbaráttunni. Að
endingu gat hann þess, að
magister Ásgeir Valdemarsson,
verkfræðingur myndi stýra
hófinu.
Þessu næst flutti formaður
Davíð Stefánssyni, skáldi frá
Fagraskógi, stutt snjallt ávarp í
tilefni þess að félagið hafði
kjörið hann heiðursfélaga sinn.
Davíð þakkaði með andríkri og
skemmtilegri ræðu þann sóma.
Var allri þessari athöfn ákaft
fagnað og mæltist hún vel fyrir
meðal stúdenta. Næsta atriði
fagnaðarins var að Svavar Guð-
mundsson, bankastjóri, talaði.
Fagnaði hann Davíð fyrir hönd
eldri félagsmanna. — Þá talaði
norski dýralæknirinn Guðmund-
ur Knudsen og loks flutti Baldur
Eiríksson gamanljóð. Að end-
ingu var dansað fram á nótt og
þótti þessi stúdentagleði hafa
tekizt mjög vel. — Vignir.
21. desember 1954
Heill og sæll,
sr. ROBERT JACK,
Árborg, Man.
Þökk fyrir bréf ásamt ósk um
gleðileg jól og nýjár.
Margir hér á landi, sem skilja
ensku, hafa þakkað mér fyrir
þýðinguna á kvæði Stephans G.
í Lögbergi. Ég þakka þér fyrir,
að þú létst setja þýðinguna
fyrir mig í blaðið.
Ég legg hér með vísur, sem
ég gerði nú um daginn, svo
sem sýnishorn á ensku á bragar-
hættinum, hringhendu. Ef þér
sýndist svo, þá mætti Einar
Páll sjá þær og setja þær í
Lögberg, ef hann vildi. Ef þú
hittir Einar Pál, þá bið ég að
heilsa honum. Það gæti vel
verið, að Íslendingum vestra
þætti gaman að sjá á ensku í
Lögbergi, hvernig ort var og er
gert enn á gamla landinu, þ. e.
vísur með hljóðstöfum (allittera-
tion) og miðrími svo nefndu í
hverri hendingu, svo sem verður
að vera í hringhendu, sem ég
kalla á ensku A Ring Rime. —
Þú hefur þetta eftir því, sem
þér sýnist, séra Robert. Hug-
myndin í vísunum er tekin úr
Hveravallaferðinni, sem ég fór
í sumar og skrifaði þér um. Að
vísu er ennþá engin vínrækt á
Hveravöllum, en hún getur
verið þar og verður þar líklega
bráðum ásamt gistihúsi, ferða-
mannabæ og skíðaskálum. —
Geysir og Þingvellir eru marg-
skoðaðir, en nú vill fólkið sjá
ný (ókunn) hverasvæði inn til
jökla. Auk þessa liggur vegur-
inn til Hveravalla nærri Geysi
og alveg á árbakkanum við
Gullfoss.
Nú undanfarnar 5 vikur hefur
verið hér ágætt tíðarfar, snjó-
laust og næstum frostlaust, en
haustið var umhleypingasamt,
þ. e. mjög óstöðug tíð.
Ég er nýkominn úr Rvík. Þar
var verið að skreyta göturnar
fyrir jólin. Var tekið upp á því
fyrst fyrir jólin í fyrra. Vírar,
vafðir í barri (grenitrés „nál-
um“), eru strengdir yfir strætin
og í vírinn fest ljósaperum gul-
um, rauðum, grænum, bláum.
Af Bankastræti var að sjá ofan
í Austurstræti eins og eitt marg-
litt ljósahaf, þegar dimmt var
orðið. Bara að þessi dýrð skyggi
ekki á hina sönnu dýrð jólanna.
Hún gerir það vonandi ekki, því
jólaljósin eru allt af fögur.
Kær kveðja,
Sigurður Norland
—Mbl., 5. des.
Heimkomin úr brúðkaupsferð
Þau Mr. og Mrs. David Oakley frá Gimli komu um helgina
heim úr brúðkaupsferð til New Orleans. Þau voru gefin
saman í Fyrstu lútersku kirkju þ. 27. des. af föður brúðar-
innar, dr. Valdimar J. Eylands. — Mr. Oakley hefir vinnu-
stofur í Árborg og Gimli þar sem hann er augnlæknir.
At Hot Spring Fields in lceland
(A Ring Rimej
Free your heart, where fountains boil,
From the dart of sorrow,
Long apart from loathful toil
Live for Art to morrow.
So again we seek the space, '
Sun or rain, in heather,
We obtain that very place,
Walk our lane together.
From the green near glaciers bold,
Girt between the fountains,
On the scene we shall behold
Self the Queen of Mountains.
Here in neighborhood the ground
Huts for grape is warming
And the vapours all around
Every shape performing.
They assume the shape of men,
Some are blooming flowers,
Others gloomy over the fen
At the humid bowers.
—Sigurdur Norland
Þessi bragþraut á ensku er eftir séra Sigurð Norland prest að
Hindisvík í Húnavatnssýslu, er hann lét Lögbergi góðfúslega í té
til birtingar. —Ritstj.