Lögberg - 13.01.1955, Blaðsíða 8

8
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 13. JANÚAR 1955
Úr borg og bygð
FRÓNS-fundur
Munið Frónsfundinn næsta
mánudagskvöld, 17. janúar kl. 8
í Góðtemplarahúsinu við Sargent
Avenue.
Fyrst fara fram venjuleg
fundarstörf, en að þeim loknum
hefst skemmtiskráin.
1. Glímusýning.
2. Fyrirlestur, er Finnbogi
Guðmundsson flytur um ís-
lenzku handritin, þ. e. hin fornu
handrit Islendinga, er mjög hafa
verið á döfinni að undanförnu,
síðan Islendingar kröfðust þeirra
heim úr höndum Dana. Erindið
fjallar þó ekki um þá deilu,
heldur fyrst og fremst um
handritin sjálf og sögu þeirra.
Að loknu erindinu mun Finn-
bogi sýna nokkrar myndir úr
fornum handritum máli sínu til
frekari skýringar.
Væntir deildin Frón þess, að
fjölmennt verði á fundinn næsta
mánudagskvöld.
Agangur er ókeypis eins og
venjulega, en samskot verða
tekin til styrktar starfsemi
deildarinnar.
F. h. „Fróns“,
THOR VIKING, ritari
☆
Á miðvikudaginn hinn 5. þ. m.,
lézt í Chicago, 111., Valdimar
Anderson 51 árs að aldri, mikil-
hæfur maður, sem átti almenn-
um vinsældum að fagna; hann
var sonur Stefáns heitins Ander-
sonar fyrrum bónda í grend við
Leslie, Sask., og konu hans
Gyðríðar, sem nú dvelur á
Gimli. Valdimar lætur eftir sig
konu sína og tvær fulltíða
dætur; hann ruddi sér glæsilega
braut á sviði viðskiptalífsins og
gegndi ábyrgðarstöðu sem As-
sistance Comptroler hjá hinu
mikla verzlunarfyrirtæki Mar-
shall-Fields í Chicago. Valdimar
lifa einnig þrú föðursystkini,
Peter Anderson fyrrum korn-
kaupmaður, frú Ólína Pálsson og
frú Björg Einarsson.
Útför þessa mæta manns var
gerð í Chicago á laugardaginn
hinn 8. þ. m.
Nýlega lézt að heimili dóttur
sinnar hér í borginni Guðlaugur
Sigurðsson fyrrum bóndi í
Lundarbygð níræður að aldri, er
dvalið hafði nálega hálfa öld í
þessu landi; hann lætur eftir sig
tvær dætur, Mrs. J. Magnússon
og Mrs. August Trommberg.
☆
Frá Vancouver
Ársfundur elliheimilisfélagsins
verður haldinn 26. jan. kl. 8 e. h.
í Swedish Hall, 1320 E. Hastings
St., Vancouver.
„Hafið Höfn í huga“ — og
fjölmennið!

OILNIIIÍIGNITE
Cobble and Stove for
hand-fired furnaces.
Booker Nut for Bookers.
Stoker Size for Stokers.
. All Oil Treated.
SE
RAGB0R6 FUIL
PHOME 74-S43I
HA1LI»1ILIU«»«.

PHONE 3-7340
John Olafson, Representative.
— ÞAKKARORÐ —
Við viljum hér tjá okkar inni-
legustu þakkir frændum, vinum
og nágrönnum fyrir marghátt-
aða góðvild þeirra og samúð í
okkar garð í tilefni af fráfalli
elskaðs eiginmanns og föður,
Guðmundar Jóhannessonar. —
Einnig þökkum við hina miklu
og fögru blómagjafir, er settu
sinn milda svip á kveðju-
athöfnina.
Sérstakar þakkir flytjum við
Dr. Valdimar J. Eylands, Mrs.
Pearl Johnson, Miss S. Johnson,
Mr. og Mrs. H. Danielsson og
Mrs. K. Matthews.
Með endurteknum þökkum
Mrs. G. Jóhannesson
og jjölskylda
☆
The Men’s Club of the First
Lutheran Church will hold a
dinner meeting January 18th,
followed by an address by Victor
L. Leathers, professor of French,
United College. Topic will be
Canadian Quartet. Price, $1.25
per person.
☆
Icelandic Canadian Club
Banquet and Dance
The Icelandic Canadian Club
will hold its annual banquet and
dance at the Marlborough Hotel
January 21st.
Guest speakers will be Rev.
Stefan Guttormson, of Cavalier,
North Dakota. There will also be
vocal and instrumental selec-
tions on the program.
The Jimmy Gowler orchestra
will play for the dance.
This event has become estab-
lished as one of the highlights of
the season. Interest friends in
attending.
W. K.
☆
Mr. J. Walter Johannson leik-
hússtjóri frá Pine Falls, Man.,
var staddur í borginni í byrjun
vikunnar.
☆
Herbergi og fæði óskast handa
roskinni konu við allra fyrstu
hentugleika, helzt hjá íslenzkri
fjölskyldu. Sími 40-6785. Upp-
lýsingar einnig veittar á skrif-
stofu Lögbergs.
Hálf öld . . .
Framhald af bls. 1
að byggja rafmagnsstöð 1911,
síðan Siglfirðingar, Seyðfirðing-
ar og Víkurbúar í Mýrdal 1913,
og síðan kaupstaðir landsins
hver af öðrum, ýmist vatnsafls-
eða dieselstöðvar. Fyrsta diesel-
rafstöðin var byggð í Vest-
mannaeyjum 1915.
Orkan í dag
I árslok 1930 var orka raf-
stöðvanna á íslandi orðin sam-
tals 3000 kw., 1940 16.500 kw,
1950 44.300 og í árslok 1954
82.200 kw. Þar af eru vatnsafls-
stöðvar 73.090 kw. Um 300 sveita
bæir hafa heimilisrafstöðvar.
Árið 1953 var orkuvinnslan
samtals 230 millj. kílówattstund-
ir. Þar af fóru 65 millj. kwst. til
almennrar heimilisnotkunar, 15
millj. til götulýsingar, verzlana
o. fl., 45 millj. til iðnaðar, 55
millj. til húsahitunar en 50
millj. kwst. í töp og eigin otkun
rafveitna.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
Það er borið fram FEIS-EL
í þessu felast aukin þægindi,
því þessir pappírs-klútar eru
kunnir að mýkt og fara vel
með nefið.
KAUPIÐ
<5ác€-elle
80% landsmanna haja rajmagn
Um rafmagnsnotkun lands-
manna að öðru leyti er það helzt
að segja, að um 80 af hundraði
landsmanna njóta nú raforkunn-
ar. Rafmagnslínurnar, sem flytja
orkuna um byggðir landsins, eru
samtals orðnar um 2700 km.
langar og fjárfesting allra raf-
virkjana á landinu, samkvæmt
bókfærðu verði er samtals 440
milljónir króna, en endurbygg-
ingarkostnaður þessara mann-
.virkja er talinn um 700 milljónir
cróna.
—TÍMINN, 11. des.
Frú Þóra
1. október 1874 var Kvenna-
skóli Reykjavíkur settur í fyrsta
sinn af stofnanda hans og fyrstu
forstöðukonu, frú Þóru Melsteð.
Á þessu hausti er því skólinn 80
ára. Undarlega hljótt hefir verið
um það brautryðjendastarf, sem
þar var unnið. Ætla má, að hugir
manna hafi ekki verið opnir
eða móttækilegir fyrir það mál-
efni, sem hafði að markmiði að
auka menntun kvenna, og vekja
þær um rétt sinn til náms á borð
við bræður sína. Engin hefði
tekizt þetta á hendur á þeim
árum önnur en sú, sem bjó yfir
hugrekki, áhuga og fórnfýsi.
Þetta var fyrsti kvennaskóli, sem
settur var á stofn í landinu, og
fyrsta sporið til þess að konur
færu sjálfar að hugsa og tala um
sinn eigin hag og heill. Vera má,
að braut þeirra, er síðar komu
og vörðu ævi sinni til þess, að
koma málefnum íslenzkra
kvenna í betra horf, hefði orðið
enn þyngri eða erfiðari, ef
Kvennaskóli Reykjavíkur hefði
þá ekki verið búinn að starfa í
nokkur ár.
Mætti þá minna á það, að kon-
ur þessa lands og þjóðin öll á
stóra þakkarskuld að gjalda
konunni, sem átti hugmyndina
um þennan fyrsta kvennaskóla
og barðist fyrir stofnun hans og
framgangi.
Frú Þóra Melsteð helgaði ís-
landi líf sitt, þótt móðurland
hennar væri annars staðar. Hina
ungu heimasætu á Möðruvöllum
í Hörgárdal dreymdi um nýtt
Island í menningu og menntun
kvenna. Þann draum gerði hún
að ævistarfi sínu.
Gifts for Betel
Framhald af bls. 5
Betel, $7; Mrs. Steinunn Vol-
gardson, Betel, $4.
Evening Alliance, Wynyard,
Sask., $10; Icelandic Ladies
Auxiliary, Flin Flon, Man., $100,
and individual presents for
everyone in the Home; Mrs. Inga
Storm, Betel, in memory of a
beloved brother S. S. Anderson,
Wynyard, $5; Husavik Ladies
Aid, Husavik, Man., $25; A resi-
dent at Betel $5; Henrietta
Johnson, Betel, $1; A resident
at Betel, $5; Beatrice E. Johnson,
31 Gaspe Annex, Winnipeg, $25;
Two residents donated $5 each.
H. P. Tergeson & Sons, Gimli,
two boxes tangerines; H. L. Mc-
Kinnon Ltd., Winnipeg, box of
peanuts; Womens Association,
First Lutheran Church, Win-
nipeg, two boxes tangerines,
candy for residents and two
boxes of chocolates; Langruth
Ladies Aid, Langruth, from
Children’s Christmas Concert,
assorted canned fruit and vege-
tables, fresh fruit and candy; G.
F. Jonasson, Winnipeg, 60 lbs.
of Whitefish; J. S. Gillies, Win-
nipeg, oranges and chocolate
bars for all residents; Gimli
Lutheran Sunday School, in-
dividually wrapped candy for
residents; Tergesen Drug store,
18 bricks of ice cream; Central
Bakery, Gimli, Kringlur, rusks
and ice cream for all residents
and staff, also chocolates for
Matron and staff.
Dr. and Mrs. Johnson, large
box of candy; Fred Magnusson,
Bellflower, Calif., a large pack-
age of candied fruit; Þjóðræknis
deildin, Gimli, treat for residents
of the Home; Sunday School of
the First Lutheran Church, 30
pounds candy, 12 boxes tanger-
ines and one box of apples; Tip
Top Meat Marhet, Gimli, Man.,
Hangikjöt, one box tangerines
and chocolates for staff.
—S. M. BACHMAN,
Ste. 40
380 Assiniboine Ave.
Winnipeg, Man.
Melsteð
Á þann veg svaraði hún heim-
reið Norðlendinga að föður
hennar, Grími amtmanni, í júní
1849.
Eitt skammdegiskvöld í
Kvennaskóla Reykjavíkur sagði
hún þeirri, er þetta ritar, frá
atburði þeim, er hún — þá rúm-
lega tvítug — varð sjónar- og
heyrnarvottur að. Það var ein-
föld frásögn, en átakanleg. Að
nokkrum dögum liðnum var hún
orðin föðurlaus.
Stundum eru kaldir vornæð-
ingarnir, ekki sízt í Norður-
landi. Manni gæti dottið í hug —
og ekki að ástæðulausu, — að
kulda hefði lagt að sál ungu
stúlkunnar, sem árangurslaust
reyndi að aftra föður sínum frá
því að fara veikur út. „En hon-
um héldu engin bönd“, sagði
hún.
Með sorg og trega yfirgaf hún
þennan stað. Hún tók sér þó ekki
í munn orð frænda síns, hins
mikla skálds: „Kalin á hjarta
þaðan slapp ég“. Þvert á móti,
hún ákvað að verða kyrr í föður-
landinu, og rétta þeim hjálpar-
hönd, sem réttlausar voru og
menntunarsnauðar. Hún vildi
hefja íslenzkar konur upp til
þroska og sjálfsbjargar. Og hún
vann mikið starf og merkilegt í
þeim efnum. Ekki mætti hún
þó alltaf þeim skilningi, eða því
samstarfi, sem hún átti skilið og
gert hefði störf hennar léttari.
Hún kunni ekki að tala eins og
hver vildi heyra. Og hún vék
ekki til hliðar af þeirri braut,
sem hún taldi, að til farsældar
leiddi. Það var brennandi hug-
sjónamál hennar, að nemendur
Kvennaskóla Reykjavíkur —
„stúlkurnar mínar“, eins og hún
kallaði þær allar, — mættu hafa
sem mest og bezt not af náms-
tíma sínum, bæði í andlegum og
verklegum efnum.
Hún hafði sjálf orðið að taka
á öllu sínu þreki, gáfum sínum
og kappi til þess að kvennaskóla-
hugmyndin kæmist í fram-
kvæmd. Og ekki að vita, hvernig
farið hefði, ef maður hennarr
Páll Melsteð sagnfræðingur,
hefði ekki staðið við hennar hlið
með ráðum og dáðum. Játar
hann þó í sjálfsævisögu sinni,
„að hún hefði talað kjark í sig“.
„Hún trúði á Guð og gott mál-
efni“, segir hann enn fremur.
Þessi kona, sem svo mikið
hafði lagt í sölurnar, hlaut að
gera nokkrar kröfur til nemenda
sinna. Hún mat hátt framgang
og heiður skóla síns. Það voru
nemendurnir, sem gátu gert
garðinn frægan.
Það orð mun fljótt hafa komizt
á, að skólastýran þætti ströng,
og má vera, að ekki hafi verið
gert minna úr en efni stóðu til.
En allir urðu að viðurkenna, að
þessi skólastýra vildi engum
gera rangt til, svo heil og vamm-
laus var hún. Guðstrú og reglu-
semi voru hornsteinar skóla
hennar. Hún gekk sjálf á undan
í prúðu og hóglátu dagfari.
Sjálfsagi hennar var meiri en
strangleikinn við aðra. Lundin
var stór, en rósemi hennar og
vald yfir augnablikinu mikið.
Lög og reglur skólans voru
henni meira en orðin tóm. Þeim
varð að fylgja, ef allt átti að fara
vel. Frú Melsteð gerði þar engan
mannamun. Dætur vinafólks
hennar eða embættismanna í
Reykjavík fengu sannarlega
enga undanþágu frá því að hlýða
settum reglum. Sjálf var hún
alin upp við skyldur og alvöru.
Hún skipti sér í milli föður og
móður. „Bæði voru þau mér
jafn kær,“ skrifaði hún eitt sinn
í bréfi. Það mun þó hafa verið
henni nokkur æskuraun, að
móðir hennar undi ekki á Is-
landi. Hún gekk heil og óskipt
að verki, hvar sem störf hennar
voru, eða vegur hennar lá. „Og
íslandi vil ég vinna allt það
gagn, er Guð gefur mér krafta
til.“ Það voru hennar orð. Og
þannig óskaði hún að námsmeyj-
ar hennar ræktu skyldustörf sín:
Heilhuga við vinnu og nám.
Glaðar og tillitssamar á skemmti
stundum. — Enn munu minn-
ingar lifa um margar góðar og
gleðiríkar sámverustundir frá
síðustu árum, er frú Melsteð
stjórnaði Kvennaskóla Reykja-
víkur. Hún unni söng, enda
skipaði hann háan sess í skólan-
um. Ætíð var hún áheyrandi,
þegar sungið var saman, og kall-
aði þá oft til vini og nágranna.
Frú Þóra Melsteð varð ó-
gleymanleg þeim, er höfðu við
hana náin kynni. Vinátta hennar
og tryggð var órjúfanleg.
Það var mikil gæfa nýfermd-
um sveitaungling að komast
undir vernd hennar og hollráð.
Þær nutu þess allar, sem skildu
og fundu, að hún vildi af heilum
hug og hjarta vera þeim móður-
leg vinkona, sem bar heill þeirra
og hamingju fyrir brjósti.
Frú Melsteð var lág kona
vexti, fríð sýnum og fyrirmann-
leg. Það fylgdi henni ekki ys og
þys: Hún gekk oftast hægum
skrefum, með öryggi og traust í
hverju spori.
Vöxtur vorsins var í starfi
hennar. Þar nutu sín bezt mann-
kostir hennar. Yfirlætislausir —
en kvikuðu ekki frá settu marki.
Þannig þekkti ég hana og dáði,
og blessa minningu hennar lífs
og liðinnar.
Sigurlaug Erlendsdóttir,
Torjastöðum
—KIRKJURITIÐ
Höfðingleg gjöf fil sjúkra-
húss Akraness
Á síðastliðnu sumri barst
Sjúkrahúsi Akraness gjöf að
upphæð kr. 20 þúsund til minn-
ingar um Sesselju Jónsdóttur og
Jón Þorsteinsson, er lengi
bjuggu að Kalastöðum á Hval-
fjarðarströnd. Var 100. ártíð
Sesselju 16. ágúst síðastliðinn og
segir gefandinn, „að gjöf þessi
sé mjög í anda hennar, sem öllu
vildi líkna og hjálpa“.
Stjórnarnefnd sjúkrahússins
hefur samþykkt, að eitt herbergi
í sjúkrahúsinu skuli bera nafn
þessara merku hjóna um leið og
hún sendir gefandanum innileg-
ar þakkir fyrir gjöf þessa og
hugulsemi í garð sjúkrahússins.
MESSUBOÐ
Fyrsta lúterska kirkja
Sr. V. J. Eylands, Dr. TheoL
Heimili 686 Banning Street.
Sími 30 744.
Guðsþjónustur á hverjum
sunnudegi:
Á ensku kl. 11 f. h.
Á íslenzku kl. 7 e. h.
☆
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnud. 16. jan.:
Ensk messa kl. 11 árd.
Sunnudagaskóli á hádegi.
Ensk messa kl 7 síðd. undir
umsjón yngra fólks í Luther
League, og með þátttöku þess.
Stjórn guðsþjónustu, Mr. Paul
Henrikson.
Ávarp, Mr. Victor Erickson.
Fólk boðið velkomið.
S. Ólajsson
☆
Messur í Norður-Nýja-tslandi
Sunnud. 16. janúar:
Riverton kl. 2.
Víðir kl. 8.
Báðar messurnar fara fram á
ensku. —
Friday 14 th
Meeting of Young Peoples
Club at Geysir 9 o’clock. Miss
Persnel from Montreal will talk.
Robert Jack
Lesið Lögberg
Víðlesnasta
íslenzka blaðið

f . ^-4 ♦ m
EATON'S of CANADA
Hvar, sem leið yðar liggur
í Canada
Býður EATON'S
yður þjónustu sína
Með hliðsjón af því, að við hendi eru 56
búðir að viðbættum 4 póstpantanamið-
stöðvum og yfir 260 pantanaskrifstofum
frá strönd til strandar, er EATON’s til
taks varðandi leiðbeiningar um val fyrsta
flokks vörutegunda, sem seljast við sann-
gjörnu verði. Þér getið verzlan í fullu
öryggi þar sem þér njótið trygginga vorra
síðan 1869.
'Vörur óaðfinnanlegar eða andvirði
endurgreiit"
<*T. EATON
WINNIPEG CANADA
Stærstu smásölusamtök í Canada