Lögberg - 08.09.1955, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 8. SEPTEMBER 1955
Lögberg
Gefið út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA
J. T. BECK, Manager
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $5.00 um árið — Borgist fyrirfram
The “Lögberg” is printed and published bý The Columbia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada
Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
PHONE 743 411
Óf-rygt um frið í austri
Yfirvöld Bandaríkjanna tjást hafa fengið óyggjandi
vitneskju um það, að Rússar hafi boðið Egyptum ríflegar
birgðir af hergögnum í skiptum fyrir þá baðmull, er þeir
geti látið í té; ekki er enn með vissu vitað hvort stjórn
Egyptalands bíti á agnið, þó víst sé um það, að henni liggi
þungt á hjarta, að losna við eitthvað af þeim baðmullar-
birgðum, sem hrúgast hafa saman í landinu; fljótt á litið
sýnist það næsta freistandi fyrir Egypta að ganga að tilboði
Rússa þótt við nánari íhugun hljóti það að koma í ljós, að
í þessum efnum sé um tvíeggjað sverð að ræða og stundar-
hagnað einn; þetta myndi sennilega leiða til þess, að Egyptar
töpuðu þegar nokkru af þeirri góðvild, er þeir nú njóta af
hálfu Vesturveldanna, auk þess sem það myndi síður en svo
styrkja austrænan frið, sem nú leikur á lausum þræði.
Liggi Egyptum á vopnum, eða þeir líti þannig á, er
ástæðulaust fyrir þá, að flýja á náðir Rússa, því í þrívelda-
samningnum frá 1950, er Bretar, Frakkar og Bandaríkja-
menn stóðu að, var þeim heimilað að kaupa vopn frá þessum
þremur ríkjum ef víst væri að þeim yrði einungis beitt til
styrktar heima fyrir, þannig, að engum Miðaustur-þjóðum
stafaði af þeim hætta.
Utanríkisráðherra Bandaríkjanna, Mr. Dulles, fer ekki
dult með þá skoðun sína, að áminst tilboð Rússa, skipti á
rússneskum vopnum við Egypta fyrir baðmull þeirra, brjóti
algerlega í bága við anda Geneva-stefnunnar, þar sem
hinir rússnesku erindrekar hefðu skýlaust lýst yfir því, að
rússnesk stjórnarvöld væri einhuga um það, að beita kröftum
sínum til að efla innbyrðiseiningu þjóða á meðal og binda
enda á kalda stríðið eins fljótt og því framast yrði viðkomið.
Mr. Dulles benti Egyptum jafnframt á það, hversu hættu-
legt það gæti orðið þeim, að treysta um of á Rússann og þá
hernaðarlegu aðstoð, er hann teldi sig megnugan að veita
þeim, því ef í ilt færi og til raunverulegs ófriðar drægi á
Miðaustursvæðunum, yrðu sendingar rússneskra vopnabirgða
til Egyptalands stöðvaðar á augnabliki.
Á landamærum hins endurborna ísraelsríkis og Egypta-
lands eru skærur tíðar, er annað veifið hafa snúist upp í
blóðugt stríð með engan veginn óverulegt mannfall á báðar
hliðar, og þó vitað sé að sjaldan valdi einn þá er tveir deila,
mun almenningsálitið nokkurn veginn á einu máli um það,
að sökin liggi fremur hjá Egyptum en ísraelsmönnum.
Um stjórnarfar Egypta hefir tíðum horft til beggja vona,
að minsta kosti um allmörg hin síðustu undanfarin ár; land-
inu er stjórnað með hervaldi, sem misjafnlega gefst og alveg
er undir því komið hvernig þeir eru innrættir, er halda um
hjálmunvöl í þann og þann svipinn.
Eins og sakir standa má hagur Egypta teljast sæmilegur.
Þó má þjóðin auðsjáanlega ekki við miklu og þá allra sízt
við blóðfórnum; utanríkismál hennar eru óráðin gáta og
afstaða hennar gagnvart Israel næsta viðsjárverð; og hún er
heldur ekki bútin að bíta úr nálinni að því er Sudan
áhrærir. Bretar og Egyptar ákváðu í sameiningu, að veita
Sudan-búum sjálfsforræði, sem þeir að vísu enn eigi njóta
nema á takmarkaðan hátt; þeir geta, að undangenginni al-
mennri atkvæðagreiðslu, skorið úr því, hvort þeir kjósi
fremur algert fullveldi, eða þeir telji verndarsamband við
Egyptaland æskilegra. Bretar hafa aðvarað Egypta um að
blanda sér sem minst inn í sérmál Sudanbúa, að minsta kosti
ekki fyr en atkvæðagreiðslunni sé lokið; en við þessu hafa
þeir skelt skollaeyrum, en láta í þess stað útvarp sitt í Kairo
halda uppi látlausum áróðri varðandi þau fríðindi, er þeim
falli í skaut ef þeir við atkvæðagreiðsluna hallist að Egypta-
landi. í suðurhluta Sudan hafa skærur svo farið í vöxt, að
nálgast hefir borgarastríð, og er áróðri Egypta um kent
hvernig komið sé, hvort sem svo er að öllu leyti eða eigi;
en á meðan Egyptar standa á öndinni vegna vaxandi máttar
Israelsríkis, verða þeir sér þess ekki umkomnir, að senda
herlið til Sudan þó þeir fegnir vildu, og myndi þá hylliboð
Rússa koma að litlu haldi.
Arabasambandið, sem Egyptar lengi vel treystu á, er nú
engan veginn jafn samfelt og það áður var, og vafasamt að
það kæmi til liðs við þá í árásarstríði gegn ísraelsríki.
Virðulegt kveðjusamsæti
Á miðvikudagskvöldið 31.
ágúst safnaðist múgur og
margmenni saman í skálanum
mikla í listigarði Gimli bæjar.
Hafði sóknarnefnd Gimli
prestakalls látið þau boð út
ganga undanfarna daga, að
þetta kvöld mundu vinir
þeirra séra Haraldar Sigmar
og frú Ethel konu hans koma
saman á þessum stað til að
kveðja þau og óska þeim vel-
farnaðar í tilefni af því, að
þau voru að hverfa burtu úr
byggðinni eftir fjögurra ára
starf, sem hafði reynzt óvenju
lega ávaxtaríkt fyrir presta-
kallið í heild, og þá einkum
fyrir Gimli bæ. Ef að þau hjón
höfðu nokkru sinni efast um
vinsældir sínar, og þakklæti
fólksins, þá hafa þær efa-
semdir hlotið að hverfa eins
og dögg fyrir sólu þetta
kvöld. Undirbúningur allur
var hinn bezti. Dúklagt há-
borð stóð fyrir stafni hlaðið
vistum; setubekkjum hafði
verið raðað um endilangan
salinn með gangveg í miðju,
en úti á svölunum til hliða
báðum megin voru borð með
vistum, sem fólk gekk að í
samkomulok. Höfðu kven-
félögin lagt til vistirnar af
sinni venjulegu rausn. Um kl.
8.30 var hinn mikli salur full-
skipaður. Komu þá prests-
hjónin og aðrir háborðsgestir
inn í fylkingu við undirspil
frú Clifford Stevens. Frú
Anna Josephson, fyrrv. safn-
aðar-forseti, hafði áður mætt
heiðursgestunum í anddyri
hússins og nælt blómhnöpp-
um á brjóst þeirra. Er sezt
hafði verið að borðum, tók
borgarstjórinn, Barney Egil-
son, formaður sóknarnefndar,
til máls; stýrði hann samkom-
unni allri með hinni mestu
háttprýði. Rak nú hver ræðan
aðra. Dr. F. E. Scribner,
varaformaður sóknarnefndar
Gimli safnaðar, talaði fyrir
söfnuð sinn; Helgi K. Tómas-
son fyrir Mikleyjar söfnuð;
Mrs. Ágúst Sigurðsson fyrir
Árnes söfnuð, og Arnór Hólm
fyrir söfnuðinn á Húsavík.
Dr. George Johnson, formað-
ur Chamber of Commerce,
vottaði prestinum þakkir fyr-
ír starfsemi hans í þágu byggð
arinnar yfirleitt og sérstak-
lega fyrir starf hans á elli-
heimilinu Betel, en Dr. John-
son er þar heimilislæknir.
Frú Ellen Magnússon ávarp-
aði prestskonuna fyrir hönd
kvenna byggðarlagsins og af-
henti henni vandaðan borð-
búnað að gjöf. Mrs. Kristín
Thorsteinsson talaði fyrir
munn þjóðræknisdeildarinnar
í bænum, og afhenti prestin-
um tvær verðmætar bækur
frá deildinni. A. F. Washburn,
formaður Kinsmen Club,
mælti nokkur orð og lagði
fram gjöf frá félagi sínu.
Lækniskonan, frú George
Johnson (Doris Blöndal) flutti
stutta ráeðu og færði prests-
konunni gjöf frá Kineties fé-
laginu, en það mun vera skip-
að konum þeirra, sem tilheyra
Kinsmen Club. Söngflokkur
Gimli safnaðar söng nokkur
lög undir stjórn Mrs. Stevens,
en einsöngva sungu þau ung-
frú Lorna Stefánsson, og séra
Eric H. Sigmar. Séra Valdi-
mar J. Eylands, D.D., þakkaði
þeim hjónum í nafni kirkju-
félagsins fyrir störf þeirra, og
persónulega vináttu. Undir
samkomulok afhenti veizlu-
stjóri þeim hjónum hvoru
fyrir sig mjög vönduð arm-
bandsúr með tilhlýðilegum
áletrunum sem gjöf frá byggð
arfólki almennt. Síðast tóku
prestshjónin til máls, fyrst frú
Ethel, og síðan presturinn.
Fóru þau bæði fögrum og
maklegum orðum um þann
Ávarp
lil forseta íslands flutt að
Bessaslöðum 12. ágúst 1955
Herra lýðveldisforseti,
Ásgeir Ásgeirsson:
Ég finn til metnaðar yfir
því sem ræðismaður íslands í
Canadafylkjunum þremur, —
Alberta, Saskatchewan og
Manitoba, — að Jlytja yður
hjartfólgnar kveðjur frá ætt-
bræðrum yðar vestan hafs;
langflestir þeirra hugsa enn
hlýtt til íslands og þrá að
fylgjast með þeim helztu at-
burðum, sem gerast í íslenzku
þjóðlífi.
Kveðjur þær, sem ég hefi
meðferðis til yðar og íslenzku
þjóðarinnar, eru margar, bæði
frá einstaklingum og mann-
félagssamtökum.
Þjóðræknisfélag Islendinga
í Vesturheimi er eitt þeirra
íslenzkra stofnana, er fól mér
á hendur að flytja yður inni-
legustu kveðjur og blessunar-
óskir; og þó félagið geti ekki
talizt verulega mannmargt,
vinnur það þó í fullri einlægni
að þeim málum, er að vorri
hyggju eru líkleg til aukins
menningarlegs þroska Vestur-
íslendinga, jafnframt því,
sem það vill leggja fram
krafta sína til eflingar menn-
ingarlegu sambandi milli Is-
lendinga austan hafs og vest-
an; ég legg áherzlu á það, að
hin þjóðræknislega viðleitni
vor Vestur-íslendinga er ekki
byggð á persónulegum tildurs
hugsjónum, heldur á hún rót
sína að rekja til djúprar sann-
færingar um það, að glæddur
er gagnkvæmur skilningur á
sameiginlegum erfðum verði
báðum aðilum til gagns og
sæmdar.
Vér minnumst enn ljóslega
heimsóknar yðar til vor fyrir
allmörgum árum, og fagnað-
arefni yrði oss Vestmönnum
það, ef önnur heimsókn til vor
af yðar hálfu kæmist í fram-
kvæmd.
Að svo mæltu þakka ég,
fyrir hönd konu minnar og
rnín, yndislegar viðtökur og
bið yður og íslenzku þjóðinni
blessunar Guðs í bráð og
lengd. Greitir Leo Johannson
kærleiksvott, sem þeim var
sýndur með þessu samkvæmi
og vottuðu þakkir.
Við háborðið sátu, auk
þeirra heimamanna, sem tóku
þátt í samsætinu, þau séra
Valdimar J. Eylands og frú,
Njáll O. Bardal og frú, og
Sigrún Sigmar frá Winnipeg.
Séra Sigmar hefir nú tekið
köllun frá allstórum söfnuði í
bænum Kelso í Washington-
-ríkinu, og flytur þangað með
fjölskyldu sinni í þessum
mánuði. Hann hefir með hæfi-
leikum sínum og dugnaði
skapað sér almennar vin-
sældir hvar sem hann hefir
starfað. íslendingar í Mani-
toba sakna hans úr sínum hóp,
en óska honum og fjölskyldu
hans blessunar á hinu nýja
starfssviði. V. J. E.
Svar
Ásgeirs Ásgeirssonar, forseia
íslands, við Ávarpi Greilis L.
Johannsonar 12. ágúst 1955
Góði vinur,
Grettir Johannson,
ræðismaður íslands:
Við hjónin fögnum komu
þinni og konu þinnar, og
þökkum öll störf í þágu vors
unga og ættstóra lýðveldis.
Ég þakka einnig innilega allar
kveðjur frá einstökum mönn-
um og félögum.
Ég hefi átt því láni að fagna
að kynnast mörgum ágætum
íslendingum frá Vesturheimi,
og hefi sannarlega ástæðu til
að þakka þeim öllum, þekkt-
um og óþekktum, góðan hug
og umhyggju fyrir íslending-
um og íslenzku þjóðinni í
heild. Frændræknin er rík í
fari þeirra.
Oss hefir einnig verið það
mikil ánægja og styrkur að
fylgjast með örlögum og af-
rekum bræðra vorra í hinum
nýja heimi, þar sem mann-
fjöldinn mætist — af öllum
þjóðum — á einum vettvangi.
Sá orðstír, sem Vestur-íslend-
ingar hafa getið sér, er einnig
vor hróður, og fámennri þjóð
styrkur og heilbrigður metn-
aður.
Ég þakka það, sem þú
sagðir um „sameiginlegar
erfðir“, og bið þig að flytja
Þjóðræknisfélagi Islendinga í
Vesturheimi sérstaka kveðju.
Vér erum samarfar mikillar
menningar. Það hefi ég al-
drei fundið betur en við heim-
sókn Vestur-íslendinga á Al-
þingishátíðinni. Þá sáust tár
blika í augum. Það voru
saknaðartár og fagnaðartár
sem glitruðu eins og dögg af
himni. Fámenn þjóð má illa
við því að missa nokkurt
sinna barna, en að sama skapi
sem oss tekst að varðveita
hinn þjóðlega arf í hjörtum
vorum, að sama skapi tekst og
Fjallkonunni að halda hópn-
um sínum saman.
Að svo mæltu endurtek ég
kveðju okkar og árnaðaróskir
til íslendinga vestan hafs.