Lögberg - 03.10.1957, Blaðsíða 1
70. ÁRGANGUR WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 3. OKTÓBER 1957 NÚMER 40
Víðfrægur íslandsvinur lófrinn
Thorkell Sfrefán Thorkelson
— FRA GEIRASTÖÐUM —
Nýlega er látinn í Watling-
ton í Englandi málfræðingur-
inn og orðabókar höfundurinn,
Sir William A. Craigie, ní-
ræður að aldri. Með honum er
að velli fallinn sá maðurinn,
sem óhætt mun mega telja víð-
frægasta fræðimann á því sviði
í hinum enskumælandi heimi.
Hlutdeild hans í ritstjórn
hinnar miklu Oxford-orðabók-
ar yfir enskt mál (hann var
einn af þrem aðalritstjórum
hennar) og hinnar sögulegu
orðabókar yfir enska tungu í
Ameríku, mun halda nafni
hans á lofti meðan ensk tunga
er töluð. Orðabækur þessar
eru málvísindaleg stórvirki, en
hann var aðalritstjóri hinnar
síðarnefndu. — Margt annað
merkilegt og varanlegs gildis
liiggur eftir hann í þeirri
fræðigreni.
í Sir William eigum vér Is-
lendingar einnig á bak að sjá
einhverjum mesta hollvini
þjóðra vorrar á erlendum vett-
vangi og nytsemdarmanni að
sama skapi, sem innt hafði af
hendi víðtæk og mikilvæg
störf í hennar þágu með ritum
sínum um norræn og íslenzk
fræði.
Ungur varð hann hugfang-
inn af tungu vorri, og hafði
slíkt vald á henni, að hann
flutti fyrirlestra á ágætri ís-
lenzku, og orti, meira að segja,
á íslenzku, þegar honum bauð
svo við að horfa.
Rúmlega 60 ár eru nú liðin
síðan hann birti í tímaritinu
Scottish Review (1896) fyrstu
ritgerð sína um íslenzk fræði,
um skáldakvæðin, ásamt snjöll
um þýðingum úr þessum forn-
fræga skáldskap vorum, svo að
ekki hafa aðrir farið um hann
hagari höndum á erlendu máli.
Frá hans hendi kom síðan
fjöldi rita um íslenzk efni, og
leyfir rúm aðeins að geta
nokkurra þeirra: The Iceland-
ic Sagas (1913), einkar glöggt
og læsilegt yfirlit um íslend-
ingasögur; Easy Raedings in
Old Icelandic (1924), handhæg
byrjendabók í forn-ískenzu;
og hin enska þýðing hans af
hinu gagnorða og greinagóða
riti dr. Björns Þóðarsonar um
fsland, Iceland Past and Pres-
ent (1941). Marga merka fyr-
irlestra flutti hann einnig um
íslenzkar bókmentir að fornu
og nýju, og voru sumir þeirra
sérprentaðir.
Af íslenzkum bókmentum
tók Sir William þá mestu ást-
fóstri við rímurnar, en við þær
lagði hann sérstaka rækt um
hálfrar aldar skieð. Hann gaf
út Skotlandsrímur með mikilli
prýði snemma á árum (1908)
og skrifaði um rímurnar al-
ment merkar ritgerðir. Stór-
virki hans á því sviði er þó hin
umfangsmikla Sýnisbók ís-
lenzkra rímna, sem út kom í
þrem bindum árið 1952. Fylgir
útgefandinn henni úr hlaði
með stórfróðlegum og fræði-
mannlegum inngangsritgerð-
um, sem samdar eru af fágæt-
um lærdómi og næmum skiln-
ingi á viðfangsefninu. Er hér
um að ræða gullvægt grund-
vallarrit í þeirri grein ís-
lenzkra bókmenta. Skylt er í
því sambandi að geta þess, að
Sir William átti frumkvæði að
stofnun Rímnafélagsins, er
hóf starf sitt fyrir tíu árum
Og á sér nú þegar að baki
mikla útgáfustarfsemi.
Ekki entist hinum mikil-
hæfa skozka hollvini vorum þó
aldur til — enda var starfs-
dagurinn orðinn geysilega
langur — að sjá á prenti í bók-
arformi sðasta merkisrit sitt
um íslenzk fræði, en það er
mikilvæg viðbót við hina forn-
íslnezku orðabók Cleasby’s
sem nú er í prentun.
Stiklað hefir hér verið á
stóru, en nóg talið fram þeirri
staðhæfingu til sönnunar, að
frábærlega ræktarsaman og
afkastamikinn hollvin átti ís-
land þar sem Sir William var.
Og hann var að sama skapi
heilstyktur manndómsmaður,
“þéttur á velli og þéttur í
lund’j’, vinfastur svo að af
bar. Verður hann því fyrir
margra hluta sakir minnis-
stæður öllum þeim, sem eign-
uðust vináttu hans. Hann var
í fáum orðum sagt: aðalsmað-
ur andans í sönnustu merk-
ingu.
Og ræktarsemi þessa heims-
fræga skozka fræðafrömuðar
við íslenzkar bókmentir getur
verið oss kynborum íslending-
um, til eggjanar og áminning-
ar um varðveizlu dýrmætra
menningarerfða vorra.
Richard Beck
Gaslögn til
Winnipeg
Síðastliðinn föstudag gerð-
ust þau tíðindi að gaspípu-
lagningunni til Winnipeg var
lokið og streVmdi þá Alberta-
gas inn í borgina og má það
teljast til meiriháttar atburða.
National Business
Heod
Mr. Ralph C. Pybus
Ralph C. Pybus, Vancouver,
who has been elected Presi-
dent of The Canadian Cham-
ber of Commerce at the na-
tional business organization’s
28th Annual Meeting at
Victoria, B.C., on September
30 — October 1, 2, 3- He was
formerly First National Vice-
President of the Canadian
Chamber. Well known in
Canadian business circles, Mr.
Pybus in business life is Presi-
dent of Commonwealth Con-
struction Company — a firm
which has underway many
important construction pro-
jects on the West Coast and in
the Prairie Provinces. Active
in association, Chamber of
Commerce and community
æork, Mr. Pybus (born in 1900
in Winnipeg) is among other
things, a Past-President of the
Vancouver Board of Trade
and a Past-President of the
Building and Construction In-
dustries Evchange of B.C. He
takes over from Raymond
Dupuis, Q.C., former President
of The Canadian Chamber of
Commerce.
Fylkiskosningar
næsfra ór
Mr. Campbell hefir kunn-
gert, að aukakosningar til
fylkisþingsins í Manitoba, í
Morden-Manitou og Emerson
kjördæmum fari fram þann
14. nóvember næstkomandi;
fyrrnefnda kjördæmið losnaði
við fráfall Johns A. Morrison
íhaldsflokksþingmanns, en
Emerson varð þingmanns-
laust, er Mr. John Solomon
var skipaður dómari.
Af þessu er sýnt, að almenn-
ar kosningar verða ekki haldn-
ar fyr en næsta sumar.
MINNINGARORÐ:
HANN var hinn þriðji í
aldursröð af sonum land-
námshjónanna — Guðmundar
Thorkelssonar og Guðnýjar
Jónsdóttur á Geirastöðum í
Árnesbygð. — Ung að aldri,
þróttmikil og dugleg hófu þau
lífsbaráttuna þar. Bæði voru
þau af dugmiklum ættum
komin. Gúðmundur úr Norður
Isafjarðarsýslu, fæddur í Mið-
vík í Aðalvík, sonur Thorkels
Isleifssonar og Maríu Gísla-
dóttur, en uppalinn hjá föður-
systur sinni, Guðrúnu ífeleifs-
dóttur og Sigurði Stefánssyni
manni hennar, er bjuggu á
Búðum í Hlöðuvík, í Aðalvík.
Guðný Anna, kona Guðmund-
ar, er Jónsdóttir Brynjólfs-
sonar frá Skarði í Kirkju-
hvammshreppi í Vestur-Húna
vatnssýslu og Kristínar Jó-
hannesdóttur. — Guðmundur
keypti Geirastaði, og bjó þar
lengi. Fjölskylda þeirra Geira-
staðahjónanna varð stór og
sérkennd fyrir dugnað og góða
samvinnu foreldra og barna í
langri og farsælli framsóknar-
baráttu. Guðmundur lézt árið
1945, en Guðný er enn á lífi
og hefir notið sinna miklu
krafta og sæmilegrar heilsu
fram að þessu.
Thorkell andaðist eftir
stutta legu, Sunnud. 8. sept. á
Almenna sjúkrahúsinu í Win-
nipeg. Hann var fæddur 4.
sept. 1904, og því réttra 53 ára
er hann lézt. Hann ólst upp í
hópi systkina sinna, varð þeim
snemma góður félagi, og for-
eldrum sínum ljúfur og dug-
andi samverkamaður í heimil-
isverkum, búskap og fiski-
veiðum, er bændur stunduðu
jöfnum höndum, að hætti
þeirra tíma.
Þann 10. ágúst 1936 kvænt-
ist hann Grace Halldórsson,
ættaðri úr Mikley, er lifir
hann, ásamt börnum þeirra
þremur: Dorothy, Mrs- Du
Gray, Sylvíu og William, sem
eru til heimilis hjá móður
sinni í Winnipeg, bæði á skóla
aldri. Öll eru börn þeirra vel
gefin. Auk móður Thorkels,
sem að hefir verið vikið, eru
fjórir bræður: Ágúst, Halldór,
Björn og Júlíus á lífi, og fimm
systur: Stefanía Ingibjörg,
Mrs. L. J. Johnson, Sigurlín,
Mrs. R. Teetsel, Guðrún, Mrs.
G. Campbell, Gladys, Mrs.
Earl Harris, Kristín, Mrs. J.
Jóhannson, og tvö barnabörn.
Segja má að Thorkell væri
burtkallaður á bezta aldri, og
í þjálfuðum styrkleika ævi-
dags síns. Hann var dugandi
starfs- og athafnamaður, eins
og hann átti kyn til. Fágæt
samvinna til framkvæmda átti
sér stað með honum og bræðr-
um hans, við fiskiútgerð og
verzlun, er þeir starfræktu í
allstórum stíl um mörg ár —
og mun hafa farnast vel, —
olli því sameinuð orka hugar
og handa, samfara hagsýni og
dugnaði í starfsrekstri þeirra.
Thorkell var svo að segja
nýkominn heim úr fiskiveri
frá stöð þeirra bræðra í
Warren’s Landing, þar sem að
hann hafði umsjón með hönd-
um á umliðinni sumarfiski-
vertíð, er sjúkleiki sá greip
hann, er leiddi hann til dauða
á svo sviplegan hátt.
Við fráfall hans er sár
harmur kveðinn að fjölskyldu
hans, eiginkonu hans, er átti
með honum ljúfa samfylgd í
meira en tuttugu ár og mætti
með honum með hugrekki
hverju, sem að höndum bar.
Um hríð bjuggu þau á Geira-
stöðum, en síðar á Gimli og
síðast í Winnipeg, og áttu á-
valt snotur og aðlaðandi
heimili. Börn þeirra nutu
mikils af föður sínum. Öldruð
móðir og systkini minnast
með gleði liðinna samvistar-
ára. — Samverkamenn sakna
dugandi manns-
Útför Thorkels fór fram
þann 11. áept frá kirkju Gimli
safnaðar, að mannfjölda við-
stöddum, undir stjórn sóknar-
prestsins, Rev. J. Fullmer, er
flutti kveðjumál, ásamt þeim
er þetta ritar.
Lagður var hann til hinztu
hvíldar í grafreit Gimli-
safnaðar. S. Ólafsson
Canada í
öryggisróð
Á þingi sameinuðu þjóð-
anna, því er nú stendur yfir í
New York, var Canada kosin
í öryggisráðið með miklu afli
atkvæða. Sjötíu og tvær
þjóðir greiddu atkvæði með
Canada í þetta virðingarsæti;
aðrar þjóðir, er sæti hlutu í
öryggisráðinu, voru Panama
og Japan.