Sunnanfari - 01.07.1912, Blaðsíða 2

50
aðstoðar við, þá var hans örláta hönd útrélt
til hlítðarlausrar hjálpar, og ekki horft í neinn
tilkostnað, og það hvað stórkostlegast, þegar
hann varð sjálfur fyrir stórskaða við mann-
tjón og missi á skipastól sínum. Þá heyrð-
ist hann ekki tala orð um skaða sinn, en
breiddi verndarhönd sína yfir ekkjur og börn
þeirra, sem höfðu orðið að hverfa frá ástvin-
um sínum. Það er að eins eilt dæmi af
mörgum úr æfisögu hans, að þegar hann
misti hákarlaskipið »Snarfara« á jólaföstu
1861, með 12 mönnum, og yfir 20 börn voru
eptir föðurlaus, þá gekk hann þeim öllum í
föðurstað að meira eða minna leyti, alt fratn
yfir fermingaraldur. Skipið rak heilt út undir
Jökli, þetta vandaða og mikla skip, en hann
bannaði að láta það koma fyrir augu sér;
gaf það fátæklingum til eldiviðar. En færi
eitthvað forgörðum af eigum hans, sem mjög
lítið var í varið, fyrir vangá annara, þá þótti
mörgum undarlegt að heyra umrnæli lians,
því að maðurinn var að náttúrufari skapbráður,
þótt hið blíða og viðkvæma náttúrufar hans
sæti jafnan í fyrinúmi. Hann hafði stórbú
og mjög mikið yfir að líta, — svo mikið, að
ílestum mundi ofvaxið, — en hann gaf sér
samt tíma til þess að taka marga pilta árum
saman, kenna þeim sjálfur undir skóla og
styðja þá á allan hátt til menningar, og er
einn þeirra þjóðskáldið fræga síra Matthías
Jochumsson; þar lagði Brynjólfur stúdent góð-
an skerf til sæmdar ættjörð sinni, að koma
þeim manni á mentabrautina. Það yrði
langur uppi að telja alla þá, sem hann kendi
og tók, sem kalla má, upp af götu sinni.
Hann hafði yndi af að kenna og fræða aðra
og hafði aldrei svo annríkt, að hann gæfi sér
ekki tíma til viðtals, þegar einhver fróðleikur
var annarsvegar. Hann mun hafa verið einn
með betri latínumönnum sér samtíða, og
mæta vel að sér í lögum, en þó var það sú
hliðin, sem honum var inndælust og Hklega
sterkust, það var saga íslands og ættfræðin.
Þar hefði mátt kasta manni á móti að standa
honum á sporði, þegar farið var í þá sálma,
og þessi göfuglyndi höfðingi fékk ást og virð-
ingu fyrir þeim »fáu og smáu«, sem reyndu
til að verða honum eitthvað samferða'í þeim
efnum, þótt í veikleika væri. Það var yndi
hans að finna hvað smátt fræ sem var, sem
hann áleit að gæti borið ávöxt til einhvers
góðs, og hann lét ekki á sér standa að hlúa
að því, ef kostur var. Hann var hæði lipur
og fjölhæfur gáfumaður og djúphygginn, og
einn sá þrautbezti og ráðhollasti öllum þeim,
sem leituðu hans, og öll sin mörgu og opt
stóru mannkærleiksverk leitaðist hann við að
gera svo sem minst bæri á; það voru ekki
nema nákunnugir menn, sem vissu um mörg
þeirra. Hann gat eingan hjálpþurfandi séð
eða vitað án þess að rétta honum hjálpar-
hönd, og vildi helzt, að einginn vissi það, ef
kostur hefði verið að dylja.
Það er sjaldgæít að finna þá menn hér í
landi, sem liafa gnægð fjár og gjafmilt hjarta,
stjórna vel auð sínum og ávaxta hann, en
vera þó hinn örlátasti höfðingi; en þetta var
þó alt samfara hjá Brynjólfi Bogasyni Bene-
diktsen. Þau hjón áttu saman 14 börn;dóu
öll þeirra í æsku nema ein stúlka, sem dó
ógipt um tvitugs aldur. Frú Herdís lifði
mann sinn og er mynd hennar með snoturri
minningargrein prentuð i Nýju Kirkjublaði
1911, bls. 281—282, og er þar sagt frá sjóð-
stofnun liennar með 40,000 kr., en sem nú
má ætla, að sé yfir 70,000 kr.; ákvað hún,
að með því fé skyldi koma upp kvennaskóla
á Vesturlandi, en sem ekki er enn komið í
framkvæmd.
Þess má geta frú Herdísi til maklegs heið-
urs, að liún sá um það, eptir fráfall manns
síns, að hið merkilega handritasafn hans
hefir komizt á Landsbókasafnið, en það var
að mestu erfðafé frá foreldrum hans, því að
þótt Brynjólfur stúdent væri afbragðs skrifari,
þá rnun hann lítið hafa unnið að bókagerð,
nema viðaukum við ættartölubækur eldri
höfunda.
Sighu. Gr. Borgfirdingur.