Öldin - 01.01.1896, Side 16

1G
ÖLDIN.
niðiirsuðu-húsum, til að brœða blý á könn-
urnar. Naphta skiftist í marga flokka,
ekki síður en gasoline og er sú olíutegund
einnig til margra hluta nytsamleg. Við
farva-tilbúning allskonar er hún mikið
brúkuð, eftir að lykt hennar hefir verið
eyðilögð, og í gljáhvoðu allskonar og fernis-
.olíu.
Næsta efni sem fram kemur við hreins-
unina,er ijósefnið,eða steinolían.sem alment
er kallað, og að síðustu hin þykka ölíu-
ieðja, sem brúkuð er fyrir áburð á vclar
alls konar. En eftir verðurí katlinum,
skán allmikil eða kaka, sem er ágætasta
eldsneyti og er mikið af því selt í nígrenn-
inu.
Allar þessar olíutegundir má hafa. á
því gæðastigi, sem maður vill. Só maður
ánægður með eða viiji fá óhreina eða ó-
vandaða oiíutegund, þarf ekki annað en
stöðva rásina og draga efnin háifhreiusuð
burt. Viiji maður aftur á móti fá eina cða
aðra tegund sérlega hreina og vandaða, er
hún send í aðra hringferð í hreinsunarvél-
um þessum. Með þessu móti má hafa
hverja sérstaka tegund olíunnar á því gæða-
stigi sem vili, og með líkri aðíerð má einn-
ig umhverfa vissum efnum oliunnar í föst
efni, svo sem vaseline, eða handsmyrsl og
háráburð, og vax. Þó verður talsvert af
leðju ónýtt, — er kastað burt, cn sem cr á-
gætt efni í tjöru og bik fyrir húsþök o. s.
frv., og setn eflaust verður hagnýtt með
tímanum, þó ekki sé það gert enn.
Aðalefnin, sem höfc eru til olíuhreins-
unar og til að rýra lyktina eða eyða henni,
eru: Brennisteinssýra, brennisoda, upp-
leystur brennisteinn o. fl. Eru þessi ýmsu
eíni látin í olíuna eitt á eftir öðru, í vissrí
röð og reglu og blandast henni á rásinni úr
hitunarlcatlinum um pípurnar. Eftir að
olían lieflr þannig verið hreinsuð, er hún
látin standa í opnu keri um stund, til að
mæta áhrifum ijóssins og verða lilfallegri
fyrir, áður en hún er látin í tunnur eða
járnkeröld til flutnings og geymrlu.
Eftir að Ijósefnið liefir verið aðskilið
frá hinum öðrum efnunum, er sorinn sem
eftir verður, látinn gcgnumganga annan
líkan hreinsunareld — er scndur til lirsins-
unar og efna-skiftingar á ný. Slríftist hann
þá í tvö aðalefni, í þeim hlutföllum, að 70%
umhverfast í gasgerðar-olíu, sem seld er til
gasgerðar hvcrjum scm liafa vill. En .‘50%
eða um það bil, umhverflst í parafin-oiíu.
Er sú olía þcgar tekin og látin í kæii-ker
og þar er alt vaxefni dregið úr kenni, en
það nemur alt að tíunda lduta (8—10%).
Er það gert með þrýstingi og er vaxið
hreint og klárt er það kemur úr kerinu,
svo að ckkert loðir við það af olíuefninu.
Þetta vax er svo tafarlaust iátið ganga
gegnum nýja hreinsunarvél, og skiftist það
þá í tvær mismunandi vaxtegundir. Meg-
inhluti þess skipar þann flokk vaxtegunda,
scm vax-kerti eru gerð af, cn liitt, efnis-
bezta vaxið, er, ásamt öðrum efnum, brúk-
að í “Chewing gum” o. li. Afgangurinn í
kælikerinu er uppleystur enn, og úr liin-
um ýmsu efnum búnar til máiolíu-tegundir,
parafinolía, fernisolía, vélaáburður, vasc-
line o. fl.
Af þessu sést, að við olíuhrcinsunina
er það lítið af hinum ýmsu efnum, sem liún
í frum-ástandi sínu heflr að geyma, sem fer
til spillis. Þekkingin og áhöldin til að að-
skiija efnin, með tiltUulegalitlum kostnaði
gerir mönnum r frá ári auðveldaraað nota
öll efnin, sern fljóta með olíunni úr iðrum
jarðar. ifeð litlum tilkosti aði má enda
umhverfa í verzlunarvöru auðvirðilegasta
efninu, soranum, sem eftir verður síðast og
sem fljótt á litið sýnigt cinkis virði. Fram-
för í þessum verknaði í Canada heflr verið
mikil á síðustu árurn, og er nú svo komið,
að canadisk ijósolía, málolía, vélaáburður,
o. s. frv., selzt jöfnum þræði við þessar
olíutegundir, sem beztar fást í Bandaríkj-
unum.