Öldin - 01.03.1896, Blaðsíða 18

50
ÖLDIN.
indum til mannabygða í grend við hver-
ina. Þar liggur hann enn, allur ein
bólgu-hella irá hvirfli til ilja og getur
ekki í fæturnar stigið.”
Af þessu eina dæmi er auðsætt að
málmleitendurnir baða ekki æfinlega í
rósum, fremur en aðrir og það ennfremúr,
að það eru ekki nema tiltölulega fáir
þeirra, sem finna það sem þeir leita að.
Það er eins í þessu sem öðru í heiminum,
að þeir eru fáir sem sigursælir eru að því
er auðlegð snertir. En sá ei munurinn,
að þegar maðurinn í almennum iðnaðar
eða verzlunargreinum, er óheppinn í þessu,
þá reynir hann gæfuna í einhverri annari
grein. En það gerir málmleitandinn ekki.
Það gerir engan mun hvað oft hann fer
ónýtisferð og hvað miklar þrautir hann
má þoia. Hann heldur altaf áfram, byrjar
altaf á nýjan leik, að leita í hinum óbygðu
fjalla-hlíðum, að grafa í sandinn og brjóta
steinana og bergið. Von hans er altaf sú
sama, að hann einhvern tíma finni gim-
stéina hellirinn, sem hann leitar að, en
sem svo margir aldrei finna. Af þessu er
að ráða að málmleitin hafi eitthvert sér-
stakt og meir en smáræðis aðdráttarafl, er
hún þannig megnar að draga menn frá
friðsælum búum og umhverfa manni í
sjálfboða útlaga í öræfum langt frá manna-
bygðum. Það aðdráttarafi er iíka virki-
lega mikið.
í fyrsta lagi er frelsið, alger lausn
frá öllum þeim höftum, sem fjölmenni
fylgir. Það er aðdráttarafl, sem aldrei
bregzt. í öðruiagi er aðdráttaraflið sem
hulið er í óvissunni en eftirvæntingunni,
meira en lítið. Að vona að græða offjár á
augnabliki dag eftir dag, það er aðlað-
andi. Þessi aðdráttaröfi út af fyrir sig
eru nokkurnveginn nóg til að leiða hvern
sem er afvega,—út í þetta fjárhættuspil.
Þá má nærri geta að það er sérstaklega
aðlaðandi fyrir jafnmikla átrúnaðarmenn
á -‘lukkuspil”, jafn hóflausa spilamenn eins
og málmleitendur allir eru. Því málm-
leitandinn hikar ekki við að hætta sínum
síðasta pening, já oft og tíðum lífinu
sjálfu, í teningskasti. Hver vill segja að
hann verðskuldi ekki vinninginn þegar
um vinning er að gera ?
Matabela-land.
Kaflar úr ritgerð eftir
Sir Frederick Frankland.
Suður-Afríka öll er söguríkt hérað um
þessar mundir og verður það áfram um
nokkurn tíma enn, ef öll vegamerki bregð-
ast ekki. Yngsta landeign Breta í þessum
lítt kunna landgeimi, Matabela-landið, er
nefnt æði oft í sambandi við uppreist og
vígaferli. En svo hefir allur þorri
manna litla hugmynd um það land, eða
öllu heldur hérað, að undanteknu því, að
menn vita, að það er I Afríku einhvers-
staðar. Þegar þá þetta hérað, þessi ný-
fengna eign Breta, er eins söguríkt og það
er nú, er ekki ófróðlegt að skygnast þang-
að og sjá hvað verið er að gcra, því Suður-
Afríku fieygir fram ekki síður en Ameríku
og öðrum nýbygðum. Mannfjöldinn í hin-
um litlu Evrópulöndum má til að falla í
svo og svo stórum straum aí' landi burt á
hverju ári, eitthvað út í geiminn, þar sem
landrými er og tækifæri til að hafa ofan af
fyrir sér. Mannflutningur þessi til Ame-
ríku er mikill á hverju ári, hann er mikill
til Ástralíu, en hann er lika mikill til Suð-
ur-Afríku, til “ meginlandsins myrka” og
ókunna. Ástandið þar er ekki allólíkt því
sem það var í Ameríku fyrir 100 til 150
árum síðan. Hið sívaxandi flóð hvítra
innflytjenda gengur æ lengra og lengra
upp á landið— frá Góðrarvonarhöfða norð-
austur. Og þar eins og annarsstaðar, eins
og í Ameríku t. d., eru afleiðingar af þeim
mannflutningastraumi þær sömu. Hinir