Kvennablaðið - 31.07.1918, Qupperneq 1

Kvennubltiðið koit-
ar S kr.innanlands
erlendis kr. 3 GO
(1 dollar veatan-
hafs) */» verðsins
borgist fyrfram, en
*/» fyrir 16. júli.
l>cmtatHíiíitb.
tfppeögn sferifleg
bundin við ára-
m6t, 6gild nema
komin sé til út-
get. fyrir 1. okt
◦ g kaupandi hail
borgað að fullu.
24. ár.
Reykjavík, 31. júlí 1918
M 7.
Aukaþingið i haust.
Eins og öllum mun kunnugt heíir annað
aukaþing verið kallað saman 2. sept. Aðal
verkefni þess er að samþykkja á löglegan
hátt opinberlega, hið nýja sambandslaga-
frumvarp, sem aukaþingið i sumar sam-
þykti á einkafundi, eftir meðmælum ís-
lenzku sambandslaganefndarmannanna, og
stjórnarinnar íslenzku.
Hér skal ekki frumvarp þetta rætt né
rakið. Það heftr staðið í öllum dagblöðum
og vikublöðum landsins, svo það hlýtur að
vera hverju mannsbarni kunnugt, sem
nokkuð fylgist með aðalmáium þjóðarinnar.
Flestallir menn og öll blöðin, að einu
undanteknu álíta samning þenna mjög
góðan í vorn garð, og betri en menn höfðu
jafnvel búist við. Það er að mörgu leyti
gamla sambandslagauppkastið frá 1909, en
bætt að miklum mun. Má þar einkum tiltaka
1. grein, sem tekur skýrt fram að ísland sé
frjálst og fullvalda ríki í konungssambandi
við Danmörku, sömul. að íslandi er ætlað þar
af leiðandi þegar að fá sérstakan kaupfána,
bæði á sjó og landi, að þótt ísland feli
Danmörku um ákveðinn tima að fara með
utanríkismál sin, þá er gert ráð fyrir að í
utanríkisstjórninni sé maður, sem íslenzka
stjórnin hafi bent á og óskað eftir, sem
kunnugur sé liögum íslands, og gæti þar
hagsmuna þess, að í sendiherrasveitunum
dönsku erlendis séu islenzkir aðstoðarmenn
eða menn kunnugir íslenzkum málum til
að gefa ráð í þeim efnum, að ísland megi
einnig setja konsúla eða fulltrúa sína, þar
sem danskir ræðismenn eða sendiherrar
eru ekki fyrir, og loks að þessir samning-
ar eru uppsegjanlegi^ og gilda aðeins í 25
ár. há geta báðir málsaðilar annaðhvort
endurnýjað þá, breytt þeim, eða felt þá úr
gildi, ef þjóðin befir samþykt það. Til þess
að sú atkvæðagreiðsla sé lögleg verða 75°/»
af öllum kjósendum að hafa greitt atkvæði
og 50°/o þeirra að samþykkja breytingarnar
eða uppsögnina. —
Ekki er unt að sjá að frumvarp þetta
sé í nokkru atriði lakara, en núverandi
ástand. Gallarnir, sem taldir hafa verið á
því, sameiginlegur ríkisborgarréttur og fiski-
veiðar, eru nú, eða það sem er verra. Og
þetta er þó frjáls samningur sem tvö sjálf-
slæð, óháð ríki gera sín í milli. Nú telja
Danir (og aðrar þjóðir) ísland vera bjá-
lendu Danmerkur eða wdanskan ríkishluta,
með sérstökum landsréttindum«. Og það,
sem að endingu tryggir oss gegn allri mis-
beitingu á því valdi, sem við fáum með
þessum samningi dönskum stjórnarvöldum
í liendur, er: að allur samningurinn er upp-
segjaniegur, og því óánægðari, sem við
verðum með hann, því vissara er að við
segjum honum upp að nokkru eða alger-
lega, eftir hin ákveðnu 25 ár, sem hann á
að gilda. —
Auðvitað er það varla neitt efamál að þeir
sömu 38 þingmenn, sem samþyktu þenna
samning í sumar, muni gera það líka í
haust, og þingið þannig lúka málinu fyrir
sitt leyti. En þá kemur til þjóðarinnar
kasta, því þá eru úrslit þessa máls komin
undir atkvæðum kjósendanna, sem þá
verða látnir greiða atkvæði með eða móti
því.
Við þessa atkvæðagreiðslu er það merki-
lega atriði að athuga, að þá koma konur
í fyrsta sinni fram til að taka beinan þátt
í stór-pólitík landsins. Það eru þau mikil-
vægu réttindí, sem kosningarrétturinn veit-
ir, að þá verðum vér ekki strykaðar út úr
»þjóðinni«. Nú verður engin ákvörðun