Dagskrá - 14.09.1896, Blaðsíða 3

87
í Grímsnesi gerfjellu tveir bæir í Hestfjalli 5. þ. m. og
víða útihús. Tjón varð og nokkurt í G-rafningi. Bær-
inn á Torfastöðam hrundi aigerlega og komst fólkið með
naumindum út; varð þar að kasta börnuuum út um
giugga. í Þingvallasveit fjell bærinn að Svartagili.
Nokkrar skemmdir, en þó eigi stórkostlegar hafa
orðið á brúnum á Þjórsá og Ölfusá. Hrunið hefur und-
an trjebrúnni austanvið Ölfusárbrúna og hefur hún af
því laskast nokkuð, svo að eigi verður nú farið þar yfir-
um með hesta, en vel fært gangandi mönnum. Mun að-
gerðin ekki taka langan tíma. Einnig hefur hrunið úr
bakkanum austan við Þjórsárbrúna og þarf þar nokk-
urra aðgerða áður fært verði þar yfirum með hesta.
10. þ. m. kom allsnöggur kippur, en ekki fara sög-
ur af því, að hann hafi nokkurstaðar valdið tjóni.
Allra þessara jarðskjálfta hefur orðið nokkuð vart
hjer í Reykjvík, en engar skemmdir hlotist af.
Margar óljósar og rangfærðar fregnir hafa borist um
það, hvort nokkur merki hafi sjest til eldgoss. Eptir
því sem komist verður næst eru þó allar líkur til þess
að eldur eða vatn hafi brotist út, fyrst á sunnudag eða
mánudag eptir jarðskjálftana 5. og 6. þ. m., einhvers-
staðar austur í jöklum. Hjeðan úr Reykjavík sást mökk-
ur mikill í austri. að sjá í áttina til Heklu, 7. þ. m.,
er líktist mjög eldgosmekki, og sást þessi sami mökkur
af Skeiðunum enn glöggvar, og fullyrtu menn þar að
ekki gæti stafað frá öðru en gosi. — Af landsskipinu
„Vesta“ hefur sjest sterkur eldbjarmi um miðja nótt
utan af hafi sunnan við land, í áttina norður og austur
af Mýrdalsjökii. — Af hvalveiðaskipinu Friðþjófi sást
einnig afarmikill mökkur á austurloptinu, er skipverjar
ætluðu vera af jarðeldi. — Aska kvað hafa fallið á þil-
farið á kaupskipi frá Keflavík fyrir nokkrum tíma síð-
an, og einnig hefur heyrst að menn hafi þóttst sjá eld
úr Fljótshlíðinni fyrir 2—3 dögum.
Allt þetta er þó svo óvíst, að ekki verður á því byggt
með vissu, enda þótt það sje miklu sennilegra í sjálfu
sjer að gos fylgi þessum jarðskjálftum, eptir þeirri reynslu
er ísland hefur haft að undanförnu, og er það fremur
hjákátlegt að heyra menn, sem hvorki þekkja upp nje
niður í neinu er lýtur að jarðfræði eða jarðeldasögu,
romsa langa dælu um það þessa dagana, að ekkert gos
muni hafa verið eða muni verða þessum umbrotum sam-
fara, enda þótt þess konar hræringar að vísu sjeu al-
gengar í eldfjallalausum löndum.
íslensk blöð.
Mörgum þykir sem nú sje orðið ofmikið um blaða-
útgáfu hjer á landi; og það er þeirra skoðun, að hvergi
í veröldu sje jafnmikið ritað og prentað að tiltölu við
fólksfjölda og hjer.
Væri nú þetta rjett, mundi bágt að mótmæla hinu
fyrra. Og þó ekki væri gefið hjer út jafnmikið sð til-
tölu og víða annarstaðar, getur það samt sem áður ver-
ið of mikið.
En það mun vera tilfellið hjer sem optar að menn
tala út í bláinn. Veit nokkur maður í hvaða hlutfalli
við stöndum að þessu leiti við aðrar þjóðir? Hefur
nokkur lagt sig niður við að ransaka það? Vjer höfum
ekki gjört það. Og þó væri nógu gaman að þekkja
þetta.
Blaðaraönnunum sjálfum þykja blöðin of mörg. Hver
um sig kysi helst að ekkert blað þrifist í landinu ann-
að en hans eigið blað. Því hver um sig vill skara eld-
inn að sinni köku, og blaðamennska borgar sig ekki
ýkjavel á voru landi, sem skiljaniegt er. Og menn
halda að með samkeppni hljóti blöðin að draga kaup-
endur hvert frá öðru líkt og kaupmennirnir viðskipta-
menn þar sem samkeppni á sjer stað. En hjer er ólíku
jafnað saman. Því það er miklu takmarkaðra, hve mik-
ið hver einstakur maður getur látið í sig og á af vör-
um frá kaupmanninum, heldur en hitt, hve mikið hann
getur komist yfir að lesa af dagblöðum. Mönnunum er
af náttúrunni sett miklu þrengri takmörk fyrir því, hve
mikils þeim sje hollt að neyta af líkamlegri fæðu, en af
andlegri. Bóndinn þarf visso.na fjölda af mjeltunnum
til búsins, en ekki vissan fjölda af prentuðum pappírs-
örkum. Ef blöðin eru góð og honum finnst það svara
kostnaði að kaupa þau, þá eru takmörkin víð, hve mikið
er hægt að brúka. Það mætti helst likja blaðakaupunum
saman við vínkaupin; ef mönnum finnst þau hressa og
fjörga og bragðið gott, eykur nautnin lystina án afláts.
Það er enginn efi á því, að blaðalestur er hjer miklu
minni en í útlöndum, vegna þess hve blöðin eru hjer
lítil og koma sjaldan út. En það mundi líka reynast
svo, að minna sje gefið hjer út af blöðum að „tilltölu
við fólksfjöldann en víðasthvar annarstaðar í hinum
menntuðu löndum. Það sem hjer er gefið út árlega af
blöðum, mundi ekki gjöra betur en fylla upp einn ár-
gang af ýmsum hinum stóru blöðum erlendis, sem út
koma daglega. Það mundi jafnvel ekki gjöra betur en
fylla upp einn árgang af stærstu blöðum annarar eins
smáþjóðar og Dana. í hverri borg, sem talin er fjöl-
menn, koma mörg svo stór blöð út, auk vikublaða og
mánaðarblaða. Þar að auki hefur hver landshluti, eða
hvert hjerað sjerstakt blað út af fyrir sig, sem útkem-
ur daglega. Á hverjum degi lesa verkamenn erlendis
blaðið sitt, og það er eins mikið í því og fimm eða sex
íslensku blöðunum til samans. Ef rjett er að gáð hyggj-
um vjer að t. d. í Danmörku komi töluvert meir út af
blaðamáli að tiltölu við fóiksfjölda en á íslandi.