Dagskrá - 10.04.1897, Blaðsíða 1

Verð árg. (minnst 704 arkir)
3 kr., borgist fyrir janúarlok;
erlendis 5 kr., borgist fyrirfram.
Uppsögn skrifleg bundin við
1. jtilí komi til utgefanda fyrir
októberlok.
r
1,70-71. Reykjavík,
laugardaginn 1 O. apríl.
1897.
Verslunarmál.
1.
Svar til alþm. Pjeturs Jónssonar.
Forkólfar og varðveislulið umboðsmannaverslunar-
innar hafa látið svo, í orði kveðnu, sem þeim þætti greinar
Dagskrár um þetta mál bæði lítt hugsaðar og ritaðar af
lítilli þekking. En það sýnist s\ o sem þeim sje þetta
ekki alvara, því ef þeim finndust þessar greinar í raun
rjettri svo ljettvœgar sem þeir láta, ættu þeir ekki að
þurfa að fylla blöðin með öllum þessum býsnum af mála-
lenging til andsvara gegn því sem Dagskrá hefur sagt.
Það sýnist vera ósamkvæmni í þessu tvennu; en menn
munu ekki verða lengi að átta sig á því, að hinir dyggu
og vellaunuðu þjónar á skrifstofu umboðsmcnnskusversl-
unarinnar eru ekki ávallt öllu skarpskyggnari dómarar í
sínu eigin máli en almennt gerist, og þeir sem líta óvil-
halt á ritdeilur þeirra við Dagskrá, munu án efa flestir
verða á því, að hinum heiðruðu skrifstofuþjónum heíði
farið mikið betur að láta sjer minna út af þekking sinni
á verslun yfirleitt, á skipulagi á fjelagsskap manna á milli
og á öðrum »mannfjelagsmálum«.
Einn af þeim sem vel hefði mátt sæma, að gera
ekki svo mikið úr sjer í þessu máli, er hr. Pjetur Jóns-
son á Gautlöndum.
Hann ritar á móti Dagskrá í »Þjóðólfi«, tbl. 16—17
og 18, og er fyrsta dálkinum af þeirri ritgerð varið til
þess að láta þá skoðun höf. í ljósi, að Dagskrá fylli óæðra
flokk mótstöðumanna hans vegna þess að hún starfi að
því að þeyta tortryggnisryki ofan á »kaupfjelagsskapinn«,
og andvarpar höf um leið yfir því, y>að þetta sama Iiafi
verið gjört af svo ótalmörgumt..
Því miður sýnist svo af þessu, sem »ótalmargir« mót-
stöðumenn hinnar háloflegu umboðsmennskuverslunar
fylli óæðri flokk, og er því von að þunnskipað sje lið
þeirra manna á voru fámenna landi, sem hr. P. J. vill
velja hið æðra sæti við umræður um umboðsmennsku-
kaupskapinn. En Dagskrá fellur það alls ekki þungt,
þó höf. skipi henni með fjöldanum, í því máli, því síður
sem ástæðan til þessa manngreinaálits höf. virðist nokk-
uð flausturlega hugsuð. — Því hr. P. J, sýnir alls ekki
fram á það sje mótstöðumönnum hans að kenna þó
hinn umræddi kaupskapur verði jafnan svo tortryggilegur,
þegar farið er að tala um hann og rekja hann til
rótar. — Þvert á móti virðast þessi ummæli miða til
þess að sannfæra þá, sem áður ekki vissu það, um hitt,
að umboðsmannaverslunin hans standist illa að skoðast
óhlutdrægt, og ræðast með skynsamlegum rökum. —
Þessi höf. fullyrðir því næst að það sje »auðsæ
hugsunarvilla og mótsögn hjá Dagskrá, að gjöra mun á
óþekktum umboðsmönnum hvort heldur þeir starfa fyrir
kaupmenn eða kaupfjelög«. — Þessi staðhæfing höf.
um hugsunarvillu og mótsögn« hjá þeim sem er á öðru
máli en hann, er eitt af því sem fer honum svo illa;
því hann gjörir ekki minnstu tilraun til þess að sýna fram
áaðsvosje. Fyrst og fremst hefur Dagskrá alls engan tnun
gjört á dugnaði eða trúmennsku umboðsmanna yfirleitt,
heldur einmitt skýrt tekið fram að engiti ástæða væri
til þess að öllu óreyndu að ætla einn þeirra betri en
annan. En þar á ofan var alls ekki nein deila um það
hvernig velja skyldi umboðsmenn, heldur aðeins verið
að leiða rök að því að afstaða kaupmanna gagnvart um-
boðsmönnum á erlendum markaði, væri önnur en af-
staða kaupfjelaga gagnvart verslunarerindreka þeirra.
Kaupmaðurinn pekkir optast umboðsmann sinn persónu-
lega, kaupfjelagar þekkja sinn fæstir eða engir. Kaup-
maður er kunnngur mismunandi verðlistum stórverslana,
og er sjálfur optast verlsunarfróður maður — en al-
mennur kaupfjelagagi er hvorugt. — Og þegar munur
verður gjörður á öðrum lið erindrekaverslunarinnar,
kaupmanni á einn veg, kaupfjelaga á hinn, er rjett að
gjöra mun á kaupskap beggja, þó þeir versli báðir með
millilið er nefnist untboðsmaður, og þetta væri meira að
segja rjett þótt báðir hefðu sama erindrekann.
Svo einfalt mál ætti hr. P. J. þó að geta skilið, og
er hrein furða að hann skuli bjóða almenningi jafn
fánýtar röksemdir, í verslunarmálinu sem þessi er.
Höf. leggur síðan út af því að Dagskrá vildi sýna
fram á að nmboðsmannaverslun sú sem hjer er rætt um
Hegði einokunarbönd á markað kaupfjelaganna, en ekki
verður sjeð að höf. t'afi hrakið eitt orð af því sem blað-
hefur sagt um þetta atðiði málsins, —
- Hr. P. J. hyggur það nægilegt til þess að sanna
sitt mál, að fræða menn um að »flest kaupfjelög« hafi
um næstu undanfarin ár verið að kalla eða alveg skuld-
laus við umboðsmenn sína í árslok. Við þetta er fyrst