Dagskrá - 28.04.1897, Qupperneq 2

í Danmörku er búist við ráðgjafaskiptum, ef til
vill, út af fjárveiting til hersins, er stjórnin fer fram á,
en vinstri menn vilja ekki fallast á. — Annars fremur
tíðindafátt frá öðrum löndum; allir hugsa nú mest um
hernað Grikkja og Tyrkja.
Gladstone hefur vakið mikla eptirtekt með því
að senda út ritling nokkurn, þar sem hann »gagnrýnir«
aðgerðir hinna æðstu Evrópustjórnara, og velur þeim þung
orð fyrir afskiptin af málefnum Tyrkja.
Þessi gamli maður hefur um langan tímatalað einn
fyrir munn alls þorra manna á Englandi, og er það því
afar þýðingarmikið tákn tímanna, er hann lýsir þvíyfir,
að hann mundi »saurga pappírinn« ef hann segði rjett
frá öllu um athæfi Norðurálfustjórnaranna nú á dögum.
— Englendingar eru að ýmsu leyti öndvegisþjóð heims-
ins, og þegar svo mikið djúp er orðið staðfest á milli
rjettlætistilfinningar þjóðarinnar á einn veg og aðgerða
ríkisstjórnarinnar á .annan, sem ráða má af orðum »öld-
ungsins mikla«, er einkis fremur að vænta heldur enað
skammt sje að bíða eptir stórvægilegum breytingum á
því ástandi sem er.
Verslunarmáí.
ii.
Svar til Benedikts Jónssonar á Auðnum.
[Framh.].
Það er ekki nema sennilegt að þessir »skipulags-
frömuðir« viti að jafnaðarmennskan stefnir fyrst og fremst
að því að auka velmegun þjóðfjelagsins, og að allir
sannir jafnaðarmenn eru því á móti því að nema burt
einstaklingsráðin nema þar sem þeir geta fengið aðra
jafngóða eða betri afltaug í staðinn með starfskipun fje-
lagsvaldsins. Eða er það líklegt að fullorðnir, skynber-
andi menn vilji bera það á borð fyrir þjóðina í opin-
berum ritum, að það sje oss íslendingum til skaða að
verslunarauður safnist í landinu, og því sje rjett að »taka
sig saman« um að láta hann renna út og safnast á
hendur erlejidra kaupmanna i
Eða munu margir fást til þess að álíta, að það
hefði orðið Islandi til mikils tjóns, þótt þeir Zöllner og
Vídalín hefðu verið búsettir menn hjer á landi, goldið
til allra stjetta og varið þannig peningum sínum á ann-
an hátt í þarfir þessa fátæka þjoðfjelags?
Það er meir en kominn tími til þess fyrir hr. B.
J. og aðra einangraða heimspekinga, af hans flokki, að
snúa við blaðinu og hæíta við að flytja landsmönnum
slíkar kenningar er stríða á. móti allri mannlegri skyn-
semi og reynslu alira siðaðra þjóða, um allan heim. —
Það er ekki til neins fyrir þa að ætla sjer að gjöra
hvítt að svörtu, fyrir augum þeirra manna, er þeir hafa
bundið í þessum fjelagsskap — en andmæli þeirra eru
af því tagi, að þau einmitt leiða hinar opinberu um-
ræður um málið nær og nær þeirra eigin mistökum og
vörumiðlarabraski, sem mundi að öllu athuguðu, vera vel
vert þess, að það væri borið saman við hinar upphaf-
legu fyrirætlanir bænda, þá er þeir stofnuðu til þess fje-
lagskapar sem nú er kallaður umboðsmannaverslunin.
Hr. B. J. er þannig að vefa eitthvað um »dulspeki
talnanna«, er hann eins og aðrir, apturúrsignir fræði-
menn af hinum aldraða jafnaðarmannaskóla hans, hefur
ekki heyrt nefnda fyr en í Dagskrá. Kemur sú ritgerð
nokkuð við umtalsefni hans hjer? Vjer getum ekkisjeð
að svo sje, nema ef vera skyldi í sambandi við ýmsa
reikningsfærslu hinna djúphugsuðu faktora Zöllners nyrðra.
I sjálfu sjer væri ekkert að því að kalla »hina hærri reikn-
ingslist« þeirra þessu nafni, því það minnir t. d. vel á
þá »tölvísi« þeirra, sem venjulegir deildarstjórar fá ekki
að sjá eða heyra á aðalfundum!
Það er orðið hund-leiðinlegt að eltast við allar þess-
ar löngu og orðskrúðugu klausur faktoranna um þetta
mál, og mun þeim því verða svarað hjer stuttaralegar
eptir þetta, skyldi á annað borð þurfa að svara þeim.
— Ein af þeim ritgerðum sem ekki eru svaraverðar í
þessu máli er ritgerð B. J. í síðasta tölubl. Fjallk.
þar sem hann sífelldlega er að »ganga aptur«, með
nafngreindar og nafnlausar lokleysur. I þessari síðustu
talar hann mikið um »sjálfsábyrgðina«, sem sje svo
veglegt fyrir hjerlenda menn að hafa á hendi í verslun-
arefnum, gagnstætt því sem almennt álítst um annara
þjóða menn, en í öðru orðinu kallar hann þessa ábyrgð
»draug« sem gangi bæ frá bæ o. s. frv.
Þankagangur hr. B. J. er farinn að gjörast nokkuð
kynlegur, upp á síðkastið, og væri vel að hann hætti
sjer ekki öllu lengra út í »dulspekina«. — Hann hefur
þegar unnið svo mikið að hans mun jafnan verða getið
meðal hinna helstu humbúgista á þessum síðustu, Vestu-
tímum.
Máiverkasafnið.
Af því ætla má að margir, sem eiga ekki kost á
að sjá þetta safn, mundu gjarna vilja vita nokkra grein
á því, skal hjer telja hin helstu málverka safnsins með
nokkrum athugasemdum:
1. Skip á siglingu undir Miðjarðarlínunni skammt vestur
frá Afríku, eptir E. Hildebrandt, þýskan málara við
listasafnið í Berlín (J- 1868). En málverk það sem
hjer er hefur Waldemar Schultz málað eptir mál-
verki Hildebrandts og gefið safninu 1886.
2. Dómkirkjan í Siena eptir Gotthard Werner, máluð
1874. Inni í kirkjunni sitja menn við spilaborð, en
fyrir gafli sjást margar mýndir helgra manna. Mynd
þessa hefur gefið konungsefni Dana 1885.