Dagskrá - 28.04.1897, Blaðsíða 6

298
nauðsynlega að yrðast út af, hinni fyrstu rökstuddu
skoðun er komið hefur fram um ljóðagerð síra V. B.,
en eins og búast varð við, hefur hann alls ekki vitnað
í eina einustu hending eptir manninn eða gjört tilraun
til þess að sýna fram á, hvernig skáldskapur hans mæl-
ist og virðist, ef hann er gagnskoðaður.
Menn vilja ekki láta sjer nægja það eitt að M. J.
segi: »Mín« (nfl. mín, Matthíasar prests Jochumssonar)
skoðun á öllum kveðskap(!) síra V. B. er eindregin sú,
að hann sje á sinn hátt, eitt af hinum andríkustu skáld-
um(!) o. s. frv., o. s. frv.«. — Menn vilja vita á hverju
hann byggir þessa skoðun, um kveðskapinn og skáldið.
— Það er ekki nóg, þó hann lofi biflíuna að makleg-
leikum. Hún er ekki verk síra Valdemars.
Það skín út úr öllu, að síra M. J. þykir vænt um
að eitt hreinskilið orð hefur heyrst um þessi ljóð innan
um allar hinar væmnu, órjettlættu lofgerðarklausur, en
hann er sjálfur ekki nógu hreinskilinn til þess, að segja
það sem hann hugsar um ljóðin, og vindur það af sjer
með því, að fara að lofa manninn og það sem ort er
út af — hitt það sem ort er, hefur ekki verið skýrt eða
skoðað í »álitinu«.
Menn hafa fengið hjer ærið nóg áður af andalaus-
um sleggjudómum allskyns ritfinna, um skáld og skálda-
verk, t. a. m. svo hljóðandi: »Þetta þykir mjer eitt
hið besta(!) sem ort hefur verið á vora tungu«, »þessi
ljóð eru sannarlega ágæt í sinni röð(!)«, »þetta skáld
má teljast eitt hið ágætasta sem Island hefur átt« o. s.
frv., o. s. frv., — án þi-ss að sýnt sje fram á, með einu
orði, í hverju allt þetta ágæti sje fólgið. — Við þetta
dómasafn hefur nú síra M. J. bætt enn einum, í stað
þess annaðhvort að segja eitthvað betra eða segja ekki
neitt.
Síra M. J. staðhæfir það, sömuleiðis út í bláinn,
að Dagskrá hafi dregið dul á hin betri ljóð síra V. B.,
en einungis vísað í þau lakari. — Þetta er nú blátt á-
fram ósatt, því þar voru bæði nefndir sálmar af betra
tagi, cptir þennan höf. og meira að segja, tekið upp
sýnishorn af því besta er hann hefur kveðið. — En auk
þessa sýnist síra M.J. vera flæktur í þann leiðinlega mis-
skilning, að ritdómur geti ekki verið rjettlátur án þess,
að tekið sje upp tiltölulega jafnmikið bæði af því besta
og lakasta í því riti sem um er dæmt, og gegnir hreinni
furðu að nokkuð menntað skáld skuli láta slíkt heyrast
til sín. Það getur verið jafnrjettlátt að sýna gallana
eina eins og kostina eina. — Það er allt undirþvíkom-
ið hvað maður ætlar sjer að sýna.
Hafi einhver bók verið oflofuð, er öll ástæða til
þess, að benda á þá stórgalla hennar sem ekki eiga að
finnast í betri háttar ritum, og hafi eitthvert skáldverk
orðið fyrir lasti um skör fram, er rjettlátt að nefna og
sýna þar framúrskarandi tilþrif, sem ekki finnast nema
hjá góðum skáldum.
Af kvæðum þeim er sra M.J. nefnir »betri« meðal
Biblíuljóðanna, án þess að vísa í nokkurt erindi eða reyna
að sýna fram á hve »góð« þau sje, má t. d. taka við-
kvæðið í »Sólskífunni«:
»Afram heldur skugginn á skítunni«,
sem er bæði óskáldlegt og smekklítið. Það er endur-
tekið 16 sinnum í kvæðinu. Eða í »Fórninni áKarmel«:
»Þá var hörmungatíð, þá var hungur og neyð,
þá var hallæri þjóðinni hjá,
uns til miskunnar guð hrærðist miskunnarfús
og á mönnunum aumur hann sá«.
Hjer er í 2 fyrstu hendingum eytt þremur h-um
í eitt og hið sama, og sömuleiðis 3 m-um í hinum 2
síðustu hendingum, — og er þetta erindi þó eitt af hinum
betri.
Sr. M. J. hefur gleymt að nefna »Fólkstalið«, þar
sem Jehóva er látinn yrkja svo til konungsins um plágur
þær er hann, kóngurinn, eigi í vændum:
1. »Hallærishríðin«.
----standa það yfir í árin skal þrjú,
eptir það plága skal hjá líða sú.
2. »Ovinaþjóðin«.
— — muntu svo hrakinn í mánuði þrjá,
muntu svo dasaður (!) sleppa þar frá.
3. »Drepsóttardör«.
----Standa sú drepsótt í daga skal þrjá
drottins uns hönd gjörir miskunn þar á.
Þetta þykir Matthíasi klerki svo mikil rímsnilld,
»að fáir eða engir mundu taka því fram« — líklega þó
einungis
»Matthíasar uns hönd gjörir umbót þar á«.
Alit síra M. J. mmnir í heild sinni nokkuð á þetta
sama »hósianna«, er hann átelur klerka og aðrafyrirað
hafa hrópað um of fyrir kveðskap síra V. B. En vor
»snjalli faðir« á þó þökk skilið fyrir að hafa leyft manni
að lesa milli línanna, sumt af því sem hann í raun og
veru álítur um þennan höfund.
Um búnaðarskóla, bústörf og fyrirmyndarbú,
Eptir Sig. Þórólfsson.
I.
Jeg er einn af þeim mönnum, sem viðurkenna, að
búnaðarskólar vorir hafi vonum fratnar miklu góðu til
leiðar komið, þennan stutta tíma sem þeir þegar hafa
staðið. En eigi að síður er jeg ekki ánægður með þá.
Búnaðarkennsla vor verður að breytast eigi búnaðinum
verulega að fara fram.