Dagskrá - 23.09.1897, Blaðsíða 1

(Cemur út hvern vírkan da.K.
Verð ársfjr'rðungs (minnst
75 arkir) kr. 1,50. í
R.vík mánaðarl. kr. 0,50.
— ArsQórð. erlendis 2,50.
V
Verð árgangs .yrir cldri ka» p-
endur innanlands.
4 krónur.
II, 68-69. Reykjavík, fimmtudaginn 23. september.
1S97.
,Corpus juris‘ og ríkisráðið.
i.
Undir merkinu „Corpus juris1" hafa nú birtst tvær
greinar í „ísafold" 18. og 22. þ. m. er eiga að fræða
menn um það í hverju meðferð ríkisráðsins með löggjafar-
og mikilsvarandi stjórnarmálefni sje fólgin o. s. frv.
Greinar þessar eru kurteislega ritaðar og hógvær-
lega, en svo fullar af misskilningi og rangfærslu um
sjálft málefni það sem fyrir liggur að það má kallast
stór furða að slíkt skuli vera birt í nokkru blaði.
Vjer skulum leyfa oss að sýna lesendum vorum
fram á villur þær sem finnast hjá hr. „Corpus juris", Og
reyna að gjöra það svo ljóslega að hver rnaður geti
skilið það. — Til þess að geta dæmt um, hvort höf.
hefur rjett eða rangt að mæla, þurfa menn alls ekki að
vera löglesnir, enda mun „Corpus juris" ekki vera lög-
lærður maður.
Fyrri grein hans kallast „Ríkisráðsflækjurnar". —
Þar snýr hann sjer að því að sýna frarn á hvernig sje
meðferð mála í ríkisráðinu.
Hr. C. J. segir, að „flest ef ekki öll blöð landsins"
hafi glæpst á misskilningi um þetta, og hyggur jafnvel
að þessum misskilningi hafi aldrei verið „afdráttarlaust
mótmælt" á þingi nje annarsstaðar.
Misskilningur þessi segir höf. að sje fólginn í því
fyrst og fremst, að menn ætli að niálin sjeu borin und-
ir atkvœði ríkisráðsins!
Vjer skulum taka þetta atriði eitt út af fyrir sig,
til þess að engum flækjum verði blandað saman við
það.
Eru atkvæði greidd í ríkisráðinu, eða eru atkvæði
ekki greidd þar?
I. í brjefi landshöfðingja til stjórnarinnar 20. okt.
1895 leggur hann það til meðal annars: að sjermál ís-
lands skuli ekki rædd í ríkisráðinu nje „borin par und-
ir atkvœði“;
A þessu sjest svo glögglega sem verða má að
landshöfðingi álítur að atkvœði sjeu greídd um málin i
ríkisráðinu.
1) Corpus juris kallast hið heimsfræga lagasafn Romverja-
rjettarins, sem kennt er við Jústiníanus keisara — og mun mörg-
um finnast að höf. Isafoldargreinanna hafi þar valið sjer
mikilfenglegt nafn, ekki fróðari maður en hann virðist vera.
2. í erindi ráðaneytisins til konungs dags. 29. maí
þ. á. segir meðal annars:
„Það þarf varla að færa rök fyrir því, að ráðaneytið muni
eigi geta ráðið til slíkrar breytingar á hinum gildandi ákvæð-
uin er hefði það í för með sjer, að hin sjerstöku löggjafar-
málefni Islands yrðu eptirleiðis lögd undir atkvœdi ríkisráðs-
ins — —“.
Af þessu sjest glögglega að ráðgjafinn sjálfur á-
lítur að atkvœða-ályktanir sjeu gjörðar i rikisráðinu.
Prófessor Matzen sá, er kennir ríkismálarjett við há-
skólann í Kaupmannahöfn segir þar sem hann talar um
meðferð mála í ríkisráðinu: Den danske Statsforfatn-
ingsret II, bls. 105.
„Gjörðabók ríkisráðsins á að innihalda skýrsur um hver
mál hafi verið rædd þar og hverjar ályktanir1 hafi verið gjörð-
ar um þau — —«.
Bls. 106.
Sönnunina (sem ráðgjafar kunna að þurfa að halda á í
ábyrgðarmálum gegn þcim) geta þeir því að eins tryggt sjer að
þeir láti bóka atkvcedi sín 1 gjörðabók ríkisráðsins — -
Bls, 108.
-„Það er hugsanlegt að konungur slíti ríkisráðsfundi og
lýsi því yfir að hann ætli að yfirvega málefnið eptir að hann
hefur heyrt atkvœdi rddgjafanna — —
Bls. 109.
„Hlutaðeigandi ráðgjafi verður að bera fratn tillögu sína
og Ainir aðrir rdðgjafar að greiða atkvœði þar um án nokkurr-
ar tilvísunar í gjörðabók ráðgjafaráðsins — —“.
Vjer höfum hjer fengið vísindin á móti hr. Corpus
juris. Enn fremur er sjálf stjórnin, sem þekkir gang
málsins í ríkisráðinu, á móti lionum og loks standa
grundvallarlögin sem hinn öflugasti vitnisburður gegn
skoðunum hans, því lagaboðið um það að fjallað skuli
um öll mikilsvarðandi mál í þessu ráði (§ 16), hlýtur
eptir öllu fyrirkomulaginu á þingbundinni konungsstjórn
og eptir eðli hlutarins einmit að miða bæði að tillög-
um og ályktunum um þessi málefni.
Og hvað er það nú sem hr. C. J. færir fram til
sönnunar sínu álíti? — Það virðist ekki vera annað en
| það eitt, að atkvæðagreiðsla um málin í ríkisráðinu sje
ekki bindandi fyrir konung. Þess vegna sje atkvæða-
1) Leturbreytingar settar hjer til skýringar.