Dagskrá - 23.09.1897, Blaðsíða 3

271
dönskum málum (a: í ríkisráðinu) heldur en t. d. mál þau
sem innanríkisráðgjafinn fjallar um eru aðskilin frá málum |
dómsmálaráðgjafans. — —
Þessu neitar enginn, ekki heldur neinn danskur maður. —
Nei enginn, ekki einu sinni neinn danskur maðurl
Þetta fullyrðir ísafoldarhöfundurinn — sem líklega hef-
ur aldrei á æfi sinni heyrt eða lesið neitt af því, sem
danskir menn segja um þetta og hefur líklega aldrei
skilið neitt af hinum óteljandi yfirlýsingum íslendinga
innanþings og utan um að íslandsráðgjafi ætti ekki að
sitja í ríkisráðinu vegna þess að hann yrði þá háður
stjórnarráðinu í heild sinni, eins og hinir aðrir ráðgjaf-
ar.
Enginn maður segir það!
Telur herra »Corpus juris« ráðgjafa íslands með
mönnum, eða landshöfðingjann, eða professor Matzen
eða alla þingmenn íslendinga í endurskoðunarflokknum ?
Allir þessir menn hafa sagt, sumir margítrekað, og allir I
með rjettu, að ráðgjafinn sje háður sömu grundvallarregl-
um sem hinir aðrir ráðgjafar svo lengi sem hann situr í
ríkisráði Dana. — Vjer skulum aðeins taka hjer upp
ummæli hins núverandi ráðgjafa í ástæðum Konungs-
boðskaparins 29 maí þ. á.
Þvt er það, úr því æðsta stjórn íslenskra málefna í
Kaupmannahöfn, sú er um er rætt í lögunum frá 1871 sam-
kvæmt þeim greinum í lögunum frá 1874, er landshöfðingi til-
færir, er faiin á hendi íslenskum ráðgjafa, þá er stada hans að
sjálfsögðu að því leyti hin sama sem annara rdðgjafa ríkisins.
— Island hefur eins fyrir því löggjöf og stjórn útaf fyrir sig,
svo sem því ber í hinum sjerstaklegu málefnum landsins, þótt
stjórnarstörf þau, setn ráðgjafanum í þessum efnum er trúað i
fyrir, vcrði að framkvœmast eþtir sömu reglum og samrdði eins
og stjórnarstörf hinna annara rálgjafa konungs.
Menn taki hjer eptir orðinu »samráði« og menn
taki einnig eptir því, að sá sem þetta segir er einmitt
hinn sami, sem ber sjermál íslands upp í ríkisráðinu.
Er ráðgjafinn maður? Er hann danskur maður?
Eða skyldi honum vera eins kunnugt um það eins og
herra »Corpore« hvernig gangur málanna er í ríkisráðinu?
Það er á þessum og þvílíkum endileysum þvert of-
an í sögulegan sannleika, ofan í heilbrigða skynsemi og
á móti lögum og viðurkendum skilningi laga, að »Val-
týskan« er grundvölluð. — En þakkir á herra Corpus
skilið fyrir það, að hann segir svo afdráttarlaust, hverj-
ar skoðanir hann hefur. Það gjörir mönnum ljettara að
skilja, hve mjög þær ríða í bága við það, sem rjett er
og það, sem á sjer stað.
Svo hundruðum skiptir
hafa kjósendur í Reykjavík skrifað undir yfirlýsing
nokkra gegn Valtýskunni, er gengið hefur meðal þeirra
hjer í bænum síðustu daga, svo hljóðandi:
Vjef undirskrifaðir kjósendur í Reykjavík álítum ástæðu
til þess, eptir því sem sjálfstjómarmál Islands stendur nú,
að lýsa yfir megnri óánægju vorri gegn efni og meðferð frum-
varps þess til stjórnarskrárbreytingar, er þingmaður Vest-
mannaeyinga gjörðist flutningsmaður að á síðasta þingi, og
treystum vjer því jafnframt, að kjósendur annarsstaðar áland-
inu muni vera sömu skoðunar sem vjer um það, hve óvæn-
legt væri að ganga að þeim hreytingum á stjórnarfari lands-
ins, sem frumvarp þetta miðaði að, í stað þess, sem haldið
hefur verið fram í stjórnarbótarkröfum þjóðarinnar að undan-
förnu.
Reykjavík, í september 1897.
Það mun mjög mega marka, hver þjóðviljinn á ís-
landi sje yfirleitt í þessu efni á því, hve samhuga kjós-
endur hjer eru um að lýsa óánægju sinni gegn pólitik
Valtýs — og þarf enginn að efa að þeir verði þó enn
miklu fleiri hjer, er taka í sama streng.
I einu orði má segja, að Valtýskan sje gersanilega
sneydd því að eiga nokkra áhangendur í Reykjavík,
svo örfáir eru þeir menn, er hallast að henni. Fyrir ut-
an'þa hr. Jón Jensson, Þórhall Bjarnarson & Co. mun helst
enginn teljandi með innlimunarpolitikinni ncma ísafold.
Pukursginning kallar ritstjóri Isafoldar þessi samtök
kjósenda hjer — líklega fyrir þá sök að cnginn hefur
borið yfirlýsinguna undir hann til samþykkis eða uin-
sagna. Einnig kallar hann þá menn »ginningarfífl« o.
s. frv. cr skrifað hafi undir. — Er því rjett að geta þess,
úr því ísafold veit það ekki, að það er jafnan álitin
ósvinna þó mikill politiskur flokkadráttur sje milli manna
að velja kjósendvm hnjóðsorð, þó í mótstöðuflokki sjcu,
fyrir það hvernig þeir kjósa, eða fyrir fundarálykt-
anir, yfirlýsingar eða þvíuml. sem þeir gjöra. Slíkt
er geymt þingmannaefnum og þeim er gangast fyrir kosn-
ingum.
Enda mun mönnum nú einnig þykja tími kom-
inn til að ísafold reyni fremur að hafa vit fyrir sjálfri
sjer hcldur en að knjesetja svo marga skynsama og
fullorðna menn. Þeir þykjast víst yfirleitt fullt svo færir
um að skilja það sem þeir rita undir eins og ritstj. ísa-
foldar, sem hefur helst ekki gjört annað markverðara í
stjórnarskrármálinu í 16 ár, heldur en að segja á víxl
já og nei um sama hlut.
Skjal þetta mun hafa legið til sýnis og undirskripta
hjá c. 30 kjósendum, og er það þannig tilhæfulaust að
almenningur hafi ekki vitað um yfirlýsinguna.
Eru slík kjósenda «cirkulære« mjög algeng og sjer-
staklega þarfleg til þess að sýna vilja kjósenda. Hjer
á landi ættu þesskonar undirskriptir beinlínis að koma
í stað hinna erfiðu og torsóttu fundarhalda.