Lögberg-Heimskringla - 17.11.1960, Síða 1

M gber g - í)eímsfer mg;la
Stofnað 14. jan.. 1888 Stofnuð 9. sept.. 1886
74. ARGANGUR WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 17. NÓVEMBER 1960 NÚMER 44
Orðsending til Vestur-íslendinga
Um nokkurt skeið hef ég
unnið að athugunum á ævi-
ferli og skáldverkum svo-
n e f n d r a Verðandimanna,
þeirra er gáfu út tímai’itið
Verðandi í Kaupmannahöfn
1882. Að því stóðu skáldin
Bertel E. Ó. Þorleifsson, Einar
Hjörleifsson Kvaran, Gestur
Pálsson og Hannes Hafstein.
Eins og öllum lesendum
þessa blaðs mun kunnugt,
fluttust þeir Einar og Gestur
siðar til Winnipeg og ritstýrðu
íslenzku blöðunum hér um
hríð.
Á síðast liðnu vori veitti
Canada Council mér styrk til
þess m. a. að kanna hér vestra
h e i m i 1 d i r um Kanadaár
þeirra. Einar dvaldist hér
1885-1895, en Gestur 1890-
1891. Jafnframt vil ég nota
tækifærið og freista þess að
afla nokkurrar vitneskju um
dvöl Jóns Ólafssonar skálds í
Vesturheimi, með því að hann
má líka með nokkrum hætti
kallast fyrirrennari þeirra
sem boðberi raunsæisstefn-
unnar í íslenzkum bókmennt-
um:
. Ég vænti þess, áð á lífi séu
Islendingar vestan hafs, bæði
í Winnipeg og annars staðar,
sem enn stendur hérlandsdvöl
þeirra þremenninga fyrir hug-
skotssjónum. Vil ég beiðast
þess af öllum þeim, er annað
hvort muna skáldin eða hafa
undir höndum einhvers konar
heimildir um dvöl þeirra hér,
að gera mér viðvart. Eiga hér
óskilið mál allar skrásettar
heimildir: Sendibréf frá skáld-
unum sjálfum eða samtíma-
mönnum þeirra, er á þau
minnast; , fundargerðir eða
Önnur plögg félaga, sem þeir
þremenningarnir störfuðu að
á Vesturheimsárunum; ljós-
myndir af skáldunum, að-
standendum þeirra eða þeim
húsum, þar sem þeir áttu
heima hér vestra. Þá geta og
allar munnlegar frásagnir ver-
ið mikilvægar. Vil ég biðja
menn að halda til haga öllu,
sem þeir hafa heyrt um skáld-
in sjálf eða tildrög að einstök-
um verkum þeirra, svo að ekki
sé rætt um vitneskju þeirra,
sem skáldunum kynntust per-
sónulega.
Ég vil nú beina þeim til-
mælum til allra þeirra Vestur-
íslendinga, sem kynnu að
luma á einhverjum slíkum
fróðleik eða heimildum, að
láta mik vita. Heimilisfang
niitt er: 4B, 1430 Pembina
Highway, Winnipeg 19. Þætti
mér vænt um að mega hafa
tal af sem flestum, er höfðu
persónuleg kynni af þeim
skáldunum hér vestra eða eru
kunnugir dvöl þeirra hér með
öðrum hætti. Ef menn eiga í
fórum sínum skjalfestar heim-
ildir, vildi ég mega fá þær
léðar til afritunar eða ljós-
myndunar. Allra slíka heim-
ilda mun ég að sjálfsögðu
.gæta sem sjáaldurs auga míns
og skila aftur að notkun lok-
inni.
Þótt mikið sé búið að skrifa
nú að undanförnu í Lögberg-
Heimskringlu um komu þessa
vinsæla kai'lakórs til Winni-
peg og víðar, er okkur, sem
hér búum, ekki hægt að þegja
yfir þeirri hrifningu, er kór-
inn vakti með söng sínum
meðal samkomugesta. Enginn
varð fyi'ir vonbrigðum og all-
ir fóru ánægðir heim.
Oft á undanförnum ái'um
höfum við Nýíslendingar not-
Endurkosinn
Valdimar Björnson
State Treasurer
1 nýafstöðnum kosningum
í Bandaríkjunum var Valdi-
mar Bjöi'nson endurkosinn
féhirðir Minnesotaríkis með
70 þúsund atkvæða meiri-
hluta. Valdimar er Republican
og var formaður fulltrúanna
fi-á Minnesota á útnefningar-
þingi Republican flokksins í
Chicago. Flokksbróðir hans,
Elmer Andersen, var kosinn
ríkisstjóri í Minnesota og
lagði að velli Orville Free-
man fyrrv. ríkisstjóra,. en
hann var sá, sem útnefndi
Kennedy á democrataþinginu
í Los Angeles. Annars lagði
Minnesotaríkið að lokum til
sín ellefu atkvæði, er dugði
til þess að Kennedy náði
þeim atkvæðafjölda ríkjanna
að verða kosinn. Senator Hu-
bert Humphrey var og endur-
kosinn.
Þótt mönnum k-unni svo að
virðast sem þeirra eigin þekk-
ing um hvern höfund sé lítils
virði, vil ég umfram allt biðja
menn að setja ekki ljós sitt
undir mæliker. Enginn fróð-
leikur er svo smávægilegur,
að hann geti ekki skýrt meg-
indrætti í heildarmynd eða
opnað dyr til víðtækari vitn-
eskju.
Sveinn Skorri Höskuldsson
ið góðra gesta frá íslandi og
víðar að, sem með list sinni
hafa skemmt okkur ágætlega,
og ber að þakka þeim öllum
komuna. Þ-rátt fyrir það má
fullyrða, að aldrei hefir fólk
hér orðið jafn hrifið af neinni
samkomu sem þessari, er
Karlakór Reykjavíkur hélt
hér í samkomuhúsi bæjarins
sunnudaginn 23. okt. 1960. Og
þetta er engin stundar hrifn-
ing, því hún mun endast okk-
ur mörgum ævina út. Ýmsir
af samkomugestum halda því
fram, að þeir hafi aldrei heyrt
jafn góðan söng, og aðrir, að
þeir hefðu ekki búizt við að
svona söngur væri til. Þessir
sömu menn hlusta þó daglega
á útvarp og horfa^ sjónvarp.
Er því ekki hægt að segja, að
þeir hafi ekki neitt til saman-
burðar. íslenzk alþýða er
söngelsk, hvar sem hún býr,
hvort það er hér eða þar, svo
ólíklegt er að hægt sé að
skemmta íslenzkri alþýðu bet-
ur á annan hátt en einmitt
með söng. Þótt íslendingar
hér séu dreifðir yfir allstórt
svæði og aðrar þjóðir búi inn
á meðal okkar og í kring um
okkur og bæirnir okkar séu
enn smáir, eigum við þó á
meðal okkar þó nokkurn hóp
af velmenntuðu tónlistarfólki,
er klifið hefir þrítugan hamar-
inn að afla sér þekkingar á
þessari list listanna. Mikið hef-
ir verið sungið hér í Nýja ís-
landi frá landnámstíð og
nokkrir blandaðir kórar hafa
verið starfandi hér um ára-
tugi, þá einn helltist úr lest-
inni, tók annar við. Margir
þessir kórar unnu almennings
hylli og skemmtu fólki vel.
En því miður komst enginn
þeirra til jafns við Karlakór
Reykjavíkur.
Síðastliðinn febrúar barst
sú fregn hingað til Árbofgar,
að Karlakór Reykjavíkur
mundi koma hé r vestur á
þessu hausti í söngför um
nokkurn hluta Bandaríkjanna
og Kanada .Nokkru fyrir
þjóðræknisþingið hittust þau
Miss Stefanía Sigurdson og
Gunnar Sæmundsson, forseti
þjóði-æknisdeildarinnar Esju,
og minntist Miss Sigurdson á
það við G. S., hvort ekki væri
reynandi að fá kórinn til að
syngja hér í Árborg. Kvaðst
G. S. myndi reyna að finna
þá menn að máli, er mestu
réðu um samkomur kórsins.
Miss S. Sigurdson er áhuga-
samur meðlimur þjóðra^knis-
deildarinnar Esju, eins og hún
er raunar um öll menningar-
mál. Á þjóðræknisþinginu var
ruglýst, að Karlakór Reykja-
víkur myndi syngja í Winni-
peg 21. og 22. okt. Brá Gunnar
Sæmundsson við og hitti að
máli A. K. Gee, umboðsmann
Celebrity Concerts, er hafði
umsjón með samkomum kórs-
ins í Manitoba. Gaf Mr. Gee
Gunnari góð svör og gild um,
að það mætti takast að kór-
inn kæmi hingað sunnudag-
inn 23. okt. og væri það sá
eini dagur, sem ekki væri fyr-
ir fram ráðstafað á ferð kórs-
ins um Kanada. Fóru svo leik-
ar, að Gunnar fór með samn-
ing í vasanum frá Mr. Gee
um, að kórinn syngi hér áður
áminnztan dag. Eitt atriði
samningsins var, að þeim yrði
veittur kvöldverður hér þeim
að kostnaðarlausu.
Gunnar Sæmundsson og
Herdís Eiríksson stóðu fyrir
því að skipuleggja undirbún-
ing þessarar stói'u samkomu.
Var það meira verk en marg-
an grunar, en bæði eru þau
vinamörg og veittist því létt
að fá hóp af fólki sér til að-
stoðar. Á herðum þessara
tveSgja áminnztu persóna
hvílir að miklu leyti þjóð-
i'æknisstarfsemi okkar hér í
Fjórtándi maí
Þú varst einn af þessum
Þíðulausu dögum
Allra veðra viti
Varst í „úlfa-kreppu“
Allt frá sólar-upprás
Ýfður élja-böndum
Geisi glaður stundum
Gægðist milli þeirra
Þegar norðan nepja
Náði’ ei sinni loppu
Fjúka-gjarðir flétta
Fyrir þína sólu.
Svona varst þú vafinn
Vetrar megin-gjörðum
Þannig þrauta-pressu
Þola fáir dagar
Svona’ að sumar-lagi
Sá ég líka á þér
Að þú undir þessu
Illa úr hádeginu
Fjúka-gjarðir fúnar
Fóru skjótt að bresta
Hrökk við nýgræðingur
Þegar sólin settist
Sáust dagga-perlur.
Jakob J. Norman
Forsetaefni
Bandaríkjanna
Senator John F. Kennedy
(Sjá ritstjórnargrein)
norður Nýja íslandi. Megum
við sem lengst njóta þeirra í
þjóðræknisbaráttu vorri. 700
aðgöngumiðar voru seldir, og
mun þetta því hafa verið fjöl-
mennasta samkoma, sem hald-
in hefir verið innanhúss í
Nýja Islandi. Langflestir sam-
komugesta voru tslendingar,
margir komnir um langan veg,
t. d. frá Elfros, Sask. Fyrst og
fi-emst þökkum við kórnum
fyrir komuna, fyrir að leggja
það á sig að koma hingað í
hvíldartíma sínum og veita
okkur þá mestu gleðistund, er
unnt er að veita samlöndum
sínum í fjarlægðinni. Vonum
við, að kórnum hafi fallið þær
viðtökur, er hann hlaut, og að
hann hafi orðið þess var, að
enn er um nokkra þjóðrækni
að ræða hér í Vesturheimi.
Þar næst ber að þakka öllum
þeim, er á einn eða annan hátt
unnu að undirbúningi þessar-
ar samkomu; enn fremur
þeim, er gáfu til veitinganna
og lánuðu áhöld til borðhalds-
ins. Þá ber ekki sízt að þakka
hinum ýmsu félagssköpum, er
lánuðu bæði borð og stóla svo
hundruðum skipti. Jafnvel ber
að þakka lán á píanó, vegna
þess að það sem heyrir sam-
komuhúsinu til, þótti ekki
nógu gott. í samkomulok
voru meðlimir kórsins keyrð-
ir í smá hópum í ýmsar áttir
um byggðina. Að því loknu
var framreiddur kvöldverður
fyrir hópinn í samkomuhús-
inu. Að lokinni máltíð mælti
S. Vopnfjörð, oddviti Bifröst
sveitar, n o k k u r vel valin
þakkarorð til kórsins, fyrir
komu þeirra og hina ágætu
skemmtun, er þeir veittu öll-
um, er á hlýddu. Þá flutti
skáldið Guttox'mur J. Gutt-
ormsson ávarp og langt og
snjallt kvæði. Guttormur er
nú að verða roskinn maður,
82 ára, samt sem áður er ó-
di'epandi andi hans enn við
Frh. bl«. 2.
Samkoma Karlakórs Reykjavíkur í
Árborg heppnast með afbrigðum vel