Lögberg-Heimskringla - 12.12.1963, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 12. DESEMBER 1963
Lögberg-Heimskringlo
Published every Thursday by
NORTH AMERICAN PUBLISHING CO. LTD.
Printed by
WALLINGFORD PRESS LTD.
303 Kennedy Street, Winnipeg 2, Man.
Edilor: INGIBJÖRG JÓNSSON
EDITORIAL BOARD
Winnipeg: Dr. P. H. T. Thorlakson, chairman, Haraldur Bessa-
son, Rev. Valdimar J. Eylands, Caroline Gunnarsson, Jóhann
G. Jóhannson, Thorvaldur Johnson, Jakob F. Kristjánsson,
Rev. Philip M. Pétursson. Vancouver: Dr. S. E. Björnsson.
Monlreal: Áskell Löve. Minneapolis: Valdimar Björnsson.
Grand Forks: Richard Beck. Reykjavík: Birgir Thorlacius.
Akureyri: Steindór Steindórsson. London: Dr. Karl Strand.
Subscription $6.00 per year—payable in advance.
TELEPHONE WH. 3-9931
Authorized os second clos* mail by the Post Office Deportment, Ottawa,
arvd for payment of Postooe in cash.
Mikilsvcrt handrit
Vinir Tryggva heitins Oleson prófessors hafa ekki látið
hann liggja óbættann hjá garði svo sem minningargreinar
er birzt hafa í Lögbergi-Heimskringlu bera vitni um, en
okkur þykir þó sérstaklega vænt um að birta eftirfarandi
gréin eftir próf. William Lewis Morton, formann sagnfræði-
deildar Manitobaháskólanns, sem er sjálfur afkastamikill
sagnfræðingur. Hann hefir ritað History of Manitoba; The
Kingdom of Canada; Progressive Party of Canada; History
of the Universily of Manitoba; Canadian Identity og fleiri
bækur.
Prófessor Morton skrifar um Tryggva heitinn, sem vin,
en einkanlega þó frá sjónarmiði sagnfræðingsins, sem harm-
ar, að maður gæddur eins miklum sagnfræðilegum hæfileik-
um og Tryggvi Oleson skyldi ekki veitast aldur til að ljúka
við þau verkefni, sem hann hafði á prjónunum: Bók um
Víkingana hafði hann hér um bil fullsamda í huga sér og
sú bók hefði varpað öðru ljósi á Víkinganna en þeir sagn-
ritarar hafa gert, er aðaliega hafa haft sér til hliðsjónar frá-
sagnir óttasleginna múnka. Hann hafði og lokið við rann-
sóknir sínar og þýðingu á verkum Jóns Dúasonar og hafði
búið bókina að mestu undir prentun. Vert er fyrir okkur
að veita athygli bendingu próf. Mortons um, að einhver —
maður eða stofnun — ætti að taka sig fram og veita fé til
útgáfu þessa verks, án þess að það sé stytt á nokkurn hátt.
Okkur ætti að vera annt um að þetta mikilsverða handrit
sagnfræðingsins Tryggva J. Oleson verði prentað.
„en lærdómsverk hans lengur
hjá lýðum vara,
enn grafletur á grjóti.“ — B. Th.
☆
Tryggyi Oleson, Scholar
By W. L. Moríon
(Head of ihe Deparimeni of Hislory, Universily of Manitoba)
I believe that few people in
Manitoba, few even in the
University of Manitoba itself,
know how great a loss the
death of Professor Tryggvi
Julius Oleson was. I do not
refer to the loss to his family
and his friends. Because he
was such a lovable character,
that loss is much beyond the
ordinary, as they all know.
The loss I refer to is the loss to
scholarship and to the study
and love of history in the
University and in the prov-
ince.
Tryggvi Oleson was Can-
adian born, of Icelandic des-
cent. No one could have been
truer to the cultural tradition
from whioh he came. Icelandic
was his mother tongue. He
loved and revered it, and
made it a key to study in all
the Scandinavian languages.
He made it a passport to other
languages also. In his early
training at United College he
was a Latinist, a language
essential to his later medi-
aeval studies. He was indeed
passionately interested in
what man had said or done,
and languages were to him a
way to men’s minds and
hearts. His own love of the
sagas, his own pride in his
people and his affection for
them, made him no narrow
patriot, but a member of all
mankind.
The warmth of personality
that suffused his scholarship
and kept him true to his
origins never dissolved in
mere sentiment. He was a
rigorous and exacting scholar,
whose mind worked on a
question of evidence with a
surgeon’s impersonality. This
quality was always much in
evidence when Tryggvi Ole-
son had to discuss for a
scholarly journal some mat-
ter of early Scandinavian
contact with North America.
No one would have been more
pleased to have it proved that
there was such contact in
some lasting way. No one
would have welcomed more
warmly the confirmation of
the archaelogical evidence
that the Anse-au Meadows in
Newfoundland now seem to
have yielded. But no one re-
mained more firmly sceptical
of all evidence of early Scand-
inavian contacts so far al-
leged, from the Kensington
Stone to Newport Tower, than
Tryggvi Oleson, descendant
though he was of kings of
Norway. And no one has sub-
mitted the fragmentary and
contradictory evidence of the
sagas on the discovery of
America to more dispas-
sionate criticism.
Viking Inherilance
This ability to keep senti-
ment out of the handling of
evidence is all too rare in
scholars, whose profession it
is that they do so. But it is
itself a negative quality.
Tryggvi Oleson’s positive
virtues were much greater,
but his early death prevented
the full development of his
scholarship. It lay in this
Glenboro boy to make clear
to the world of scholarship —
and to the people of his own
stock — all that the great
folk-wandering of the Scand-
inavian peoples in the ninth
and tenth centuries meant to
Europe and to this continent
in particular. In his last weeks
with us, when he rested from
the completion of one book
and was gathering strength,
as we thought, for another,
he talked confidently of a
book on the Vikings, which
he was sure he could write
very quickly. He could indeed
have done so, and it would
have given a very different
picture of those seafaring set-
tlers and traders than do the
histories of English and
French scholars, derived from
the chronicles of terrified
monks.
That book Tryggvi Oleson
will never write. Yet he
leaves much, even if only the
avenues and antechambers to
greater work. Besides his al-
ready published work, is his
shortly-to-appear Early Voy-
ages and Northern Ap-
proaches, the first volume in
order and second in appear-
ance of The Canadian Cen-
tenary Series. It is a history
of European contacts, except
those of the French, with
North America from 1000 to
1632. It thus tells the whole
story of Icelandic and Green-
landic communications with
the Canadian lands of
America and with the Cana-
dian Arctic Archipelago. A
very full and a very strange
story it is. Who among us
knew that polar bears from
Baffin Island were used as
diplomatic exchanges be-
tween mediaeval kings, or
that the superb white falcons
of the same great island were
prized highly by the Sultans
of Egypt? Or who knew Ole-
son’s strange thesis, adum-
Minning:
Séra Haraldur
„Þar sem góðir menn fara,
þar eru guðs vegir.n Þessi orð
Björnstjerne Björnsons hins
norska skáldjöfurs koma mér
í hug er ég lít í anda liðna tíð
og minnist viðkynningar
minnar við séra Harald
Sigmar dr. theol., um meira
en þrjátíu ára skeið. Þannig
munu allir til hans hugsa, nú
þegar lífstarfi hans er lokið.
Það mun þó næsta sjaldgæft
að menn sleppi með öllu við
aðkast í lífinu, og misjafna
dóma samferðamannanna.
Mörgum er því miður tamara
að lasta menn, en að lofa þá.
Oft leita menn að þverbrest-
um í lundarfari og líferni
manna, og eru furðu fundvís-
ir. Að vísu þarf ekki að jafn-
aði að fletta mörgum blöðum
í ævisögu manna til þess að
finna mislit og brotin blöð,
frásagnir um vígslspor, eða
bresti í lyndiseinkunnum og
dagfari. í þessu tilliti var séra
Haraldur fágæt undantekn-
ing. Hann var svo einstakur
lánsmaður að honum tókst að
bera hreinan skjöld um langa
ævi, og ávinna sér óskert
traust og virðingu allra sem
hann átti samleið með frá
æskualdri til elliára.
Þetta er þeim mun eftir-
tektarverðara þegar þess er
minnst að hann var prestur
með Vestur Islendingum öll
árin sem hin andlega Sturl-
ungaöld þeirra stóð yfir. Var
hann þar oft framarlega í
víglínu. Þá voru mörg spjót
á lofti og örvadrífa úr ýmsum
áttum. Þegar allar röksemdir
voru þrotnar sem menn
kunnu að bera fram fyrir mál-
stað sínum, var oft gripið til
annara ráða. Voru þá tíðum
grafnar upp gamlar hnútur
hvar sem finnast kunnu, og
þeim fleygt svo langt sem
augað eygði í ræðu og riti, í
þeirri von að þær kynnu að
hæfa og særa. Engum var
hlíft. Deilurnar urðu oft mjög
brated by Stefansson and
sure to be bitterly attacked,
that the lost people of Green-
land survive in our present
day Eskimos?
Much of this book derives
from his years of work spent
in the translation of the vast
researches in the same field
of the Icelandic scholar, Jon
Duason. That awaits publi-
cation, but on condition that
it should be reduced by half.
It would be a loss not to have
it published in any form; it
will be a greater loss not to
have it published in its en-
tirety for, detailed as it is, it
is work that will never be
done again. Some generous
donor ought to ensure that
this great joint work should
appear in its entirety, for
deposit in the great libraries
of research.
Sigmar, D.D.
persónulegar. Slíkt kemur oft
fyrir í íslendingasögum.
En séra Haraldur gekk ó-
særður af þessum vígvelli.
Hann hafði ákveðna sannfær-
ingu um þau mál sem önnur,
og sló aldrei af henni. En
hann flutti mál sitt ávalt með
svo mikilli hógværð og prúð-
mennsku að menn báru virð-
ingu fyrir honum, og létu
hann að mestu óáreittan.
Sóknarbörn hans elskuðu
hann og virtu ávalt og all-
staðar sem persónulegan vin
og prest, og þeir sem stóðu á
öndverðum meiði við hann í
kirkjumálum viðurkenndu
fúslega þann maklega al-
mannaróm að hann var ein-
stakt ljúfmenni og prúðmenni.
Séra Haraldur var fæddur
í Argyle byggð í Manitoba,
20. október 1885. Foreldrar
hans voru Sigmar Sigurjóns-
son frá Einarstöðum í Reykja-
dal í Þingeyjarsýslu, og kona
hans, Guðrún Kristjánsdóttir
frá Hólum í Reykjadal í sömu
sýslu. Þau settust að í Argyle
byggð, árið 1883, og bjuggu
þar lengi rausnarbúi. Þau
eignuðust ellefu börn, öll hin
mannvænlegustu, og er mikill
j ættbálkur frá þeim kominn.
Um Sigmar bónda segir í
rituðum heimildum að “hann
var spakur maður og vinsæll í
héraði.“ En um Guðrúnu konu
hans er sagt að hún hafi verið
„mikilhæf kona,“ og allmikið
hafi borið á henni í félags-
málum. Má af þessu sjá að
eplið féll ekki langt frá eik-
inni, því að sonurinn, sem hér
um ræðir, og reyndar börnin
öll, erfðu hina góðu eigin-
leika foreldra sinna.
Mun Haraldur hafa verið sá
eini af níu sonum þeirra
hjóna sem settur var til lang-
skólanáms. Sextán ára að
aldri hóf hann nám við
Wesley skólann í Winnipeg,
og útskrifaðist frá Háskóla
Framhald á bls. 5.
Beyond these Alps of
achievement gleamed others;
a life of Saint Edward the
Confessor most clearly, but
others raised themselves, as
for any creative scholar —
something on the Danelaw,
something on the Moslem. In
the strange and exciting
world in which he lived, and
which he opened to so many
of his students and his col-
leagues, anything was possible
— anything but a meaningless
cutting off of the desire to
know. The University and
the province have lost — in
part — a scholar of stature
and a rare personality, who
had made a whole world his
kingdom and remained him-
self a plain Manitoban of Ice-
landic descent.
Winnipeg Free Press,
December 7, 1963.