Lögberg-Heimskringla - 25.02.1965, Síða 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 25. FEBRÚAR 1965
5
Um Þorskabít*
Rámum villurómi má ei raddir blanda.
Til að stilla strengi þá þarf stóran anda.
Önd með sjónareðli skörpu — en engar grunnar —
Nýjum tónum nær á hörpu náttúrunnar.
Lágt í hljóði lyftist þráblíð löngun munar,
Al-lífs móður árs á hátíð ummyndunar,
Lengra að sjá og lögmál skilja lífs-sambanda;
En ei má, því efnin hylja ’ið alsvaldanda.
Ekkert spor í innri högum á hin snauða
Þekking vor á leynilögum lífs og dauða.
P.S. Vigfús Guðmundsson er svo vel þekktur í Reykja-
vík að nánari áritun er ónauðsynleg.
Bréf til Ingibjargar
Eftir P.B.
Fyrir nærfelt 60 árum síðan
var ég svo heppinn að kynn-
ast Þorskabít (Þorbirni
Bjarnasyni) sem þá átti heima
í Pembina, N.D., og að vits-
munum fanst mér hann bera
höfuð og herðar yfir alla sem
bjuggu þar í sveit, þó George
Peterson, Gísli Leifur og
Hanneson bræðurnir, Jón og
Jóhann, ættu heimili þar þá.
í frístundum mínum fór ég
oft til Þorbjörns og las hann
mér þá mörg af kvæðum sín-
um, og geðjaðist mér vel að
þeim, en taldi ólíklegt að þau
myndu metast eins og skyldi
vegna hinnar lágu stöðu
skáldsins í mannfélaginu.
Nokkrum árum seinna voru
þau þó gefin út í Reykjavík
fyrir aðstoð nokkurra vina hér
vestra; en aldrei fékk bókin
þá viðurkenning sem henni
bar. Og er mér næst að halda
að einstæðings-skapur Þor-
björns hafi verið aðal orsök
þess. En víst er um það að fá
önnur skáld hér vestra hafa
gert betur en hann, og tvö af
kvæðum hans álít ég jafnast
við það bezta sem kveðið hef-
ur verið á nokkurri tungu frá
byrjun mannlífs til þessa dags.
En nú loksins hefur Vigfús
Guðmundsson í Reykjavík
tekið sér fyrir hendur að gefa
út úrval af ljóðum Þorskabíts
í smáu kveri sem kostar aðeins
$3.00 hér vestra, og ættu því
allir Islendingar hér megin
hafs, sem nokkra hugsun
hafa, að eignast þá bók, þó ég
verði að játa að öðru af tveim
hans beztu kvæðum sé þar
ekki getið.
Fá stórskáld heimsins eiga
meira en 5—6 kvæði sem
kölluð mega meistaraverk og
munast kynslóð eftir kynslóð,
þó í því efni verði ég að frá-
skilja Matthías, Þorstein,
Hjálmar, Kristján, Davíð,
Stephan G. og Guttorm, af því
að þeir voru allir íslendingar.
En eins og ætti að vera vitað
er engin þjóð eins ljóðelsk og
listræn á þá vísu og íslend-
ingar. Og er því minni furða
að Þorbjörn skyldi kveða að
minstu tvö ljóð sem ekki
eiga sinn líka eða jafningja á
sínu sviði til þessa dags, Ann-
að af þessum kvæðum er að
finna í þessu úrvali og margt
fleira lífrænt og gott, því öll
kvæði Þorskabíts eru vel
gerð. En hitt, af þeim tveim
sem ég minntist á, læt ég
hérmeð fylgja svo menn skilji
hvað ég á við.
Framhald frá bls. 4-
hefði komist við af helgi at-
hafnarinnar. En fyrir gildar
ástæður lét hann ekki syngja
það í þetta skifti. Að svo búnu
steig hann eins og sigurvegari
niður á jafnsléttu og skund-
aði út. Gesturinn óvænti tók
saman leifarnar, svo ekkert
spiltist, gekk út í sólskinið
eins hljóðlega og hann hafði
komið og hvarf. Þannig end-
aði þessi sérstæða messa í
Tjaldbúðinni.
Hver var hún? — Ókunnur
gestur í kirkjunni, að sögn.
Ekkert benti til að hún væri
rugluð, öðru nær. Auðsjáan-
lega hafði hún ekki komið til
að taka þátt í skemmtuninni,
alltaf háalvarleg, siðprúð og
skikkanleg. Hún hafði komið
til að taka virkan þátt í helgri
athöfn. Það hafði hún sýnt
með því móti að hjálpa til við
sönginn. Hún hafði að vísu
komið of seint til mesáunnar,
sennilega sofið frameftir og
ekki gefið sér tíma til að borða
morgunverð, ekki vjljað missa
af að hlýða messu hjá síra
Bjarna (ég lái henni það ekki)
og ekki getað gizkað á, hve
messan yrði löng.
Dæmi var til hér vestra að
messa væri sex klukkutíma
löng og í miðri messu færi
fólk heim til miðdegisverðar
og kæmi aftur og presturinn
messað stanzlaust á meðan og
haldið áfram. Var ekki vissara
að hafa bita með sér?
Jú, ég held nú það. Hún
sem ein af forsjálu meyjun-
um hefur trúlega haft með
sér í körfunni tvo máls verði,
annan þeirra til vara.
Hinn nafnkendi kennimað-
ur og leiðtogi síra Elmer
Gantry sagði að kristindóm-
urinn væri kát trúarbrögð.
Annar guðfræðingur fullyrti
að guði væri hláturinn eins
þóknanlegur og gráturinn.
Við orð hans sögð í gamla
tímanum, en sjálfsagt enn í
gildi, leyfi ég mér að bæta
þessu: Hláturinn er svo beztur
að hann sé vel til fundinn,
annars getur hann verið sær-
andi. Maður særður hefur
enga matarlyst, það er nú eitt
fyrir sig.
Öll framkoma konunnar
vitnaði um að hún hafði ekki
særst, hvort sem það var
henni sjálfri eða söfnuðinum
að þakka. Hún hefur vitað að
hlátursefnin eru óteljandi, og
hana grunað að hún væri eitt
þeirra. En hún lét sig það
engu skifta, hirti ekkert um
það, sýndi að hún var mikil-
menni og merkileg kona. Hún
hefur vitað það sem allir vita,
að fólk hlær að því sem því
þykir skrýtið, en þegar hið
skrýtna er ógeðfelt, þá hlær
það ekki. Menn hlæja að
hrakföllum annara, en ekki
velgengni. Menn hlægja jafnt
að góðgletni, sem er saklaus
og grágletni sem er saknæm.
„Löngum hlær lítið vit“, mik-
ið vit alteins oft. „Heimskur
hlær að hugsun sinni“, vitur
eins og ekki minna.
Hlátur er næmur eins og
næmur sjúkdómur. Ekki þarf
nema einn að byrja til að öðr-
um verði að hlæja. En hlátur
er ekki alltaf næmur. Maður
stendur frammi fyrir hóp af
fólki og hlær að sinni eigin
fyndni, hneigir sig fyrir
hverjum einum til að vekja
athygli, en enginn annar hlær.
Hún, blessuð konan, mun
hafa skilið allt. Og „að skilja
allt er að fyrirgefa allt“.
Skal nú víkja að því sem
fyrr var frá horfið:
Þriðji prestur Tjaldbúðar-
kirkju var síra Friðrik Berg-
mann rithöfundur og ritstjóri
tímaritsins Breiðablik, höf-
undur margra bóka, sem
kunnugt er, þ. á m. merkis-
bókarinnar Trú og þekking,
sem geymir margan og mik-
ilsverðan fróðleik og söguleg-
an sannleika. Þar koma marg-
ir og merkir íslendingar við
söguna og mörg merkileg til-
svör þeirra geymast þar, sem
annars hefðu gleymst svo sem
svar síra Björns B. Jónssonar
við spurningu Barða Skúla-
sonar.
Nýja Guðfræði þeirra
Campbells, síra Jóns Helgason-
ar og síra Haraldar Níelssonar
fann bergmál í Tjaldbúðinni
og hljómaði eins og Liberty
Bell út um allar byggðir ís-
lendinga. Það er Tjaldbúðar-
innar bezta saga. Biblíugagn-
rínin er fyrir löngu dauð —
og er það skaði. — En um-
burðarlyndið lifir, líklega af
því að ekkert er að umbera.
Með vinsemd og virðingu,
Guttormur J. Guttormsson
* * *
Kæri vinur Guttormur,
Hjartanlega þakka ég þér
fyrir bréfið og þessa skemmti-
legu frásögn. Þótt þú nefnir
þetta „Bréf til Ingibjargar“
vænti ég að þú fyrirgefir þótt
ég birti það, án þíns leyfis,
öðrum til gagns og gamans.
Nú bið ég þig, góði vinur, að
sýna mér þá vinsemd, að
skyggnast aftur í þín gömlu
blöð og doðranta og senda
mér fleiri slík bréf.
— Ingibjörg.
Ártist Hides Hated
Walls With Murals
Svavar Hansson doesn’t like
bare walls. He does some-
thing about them.
Last fall the 19-year-old
student from Iceland took a
dislike to the aqua walls in
his history classroom at Ar-
lington’s Washington - L e e
High School and now the
room has a 9-by-22-foot mural
highlighting American history
from the Pilgrims to the
United Nations.
Hansson, who has won
prizes in Italy for his paint-
ings and recently had a show
at the International Monetary
Fund headquarters in Wash-
ington, worked on the mural
after school and on Saturdays
for about seven weeks.
The mural includes scenes
symbolizing the founding of
the United States, the Civil
War, the pioneers’ expedi-
tions west and the industrial
explosion of the 20th Century.
Until he left Iceland three
years ago, Hansson was plan-
ning to be a dairy farmer, but
a trip to Italy where he at-
tended an American school
changed his plans.
He plans to become an
American citizen and work his
way through college after his
graduation from high school
this spring.
A career as a painter ap-
peals to him, but “I’ve got to
live,” he said yesterday.
At the moment Hansson, of
6022 N. 9th st„ Arlington, is
looking for new walls to
conquer. He spotted some
very bare ones in the school
library, he said, but the li-
brarian turned down his offer
to paint another mural.
The Washington Post,
February 3, 1965.
Vér brosum
— Gjaldkeralaunin eru kr.
8000.00 á mánuði, sagði for-
stjórinn við umsækjandann.
— Maður kemst nú ekki
langt með það.
— Það var heldur ekki
meiningin.
Stuðiaðar Stutthcndingar
Las ég feiminn lofs í .greinum ljóðhvöt þína.
Vel sé þeim sem vill hjá einum viljann brýna.
Ljóð um valda vorsins dýrð er vandi að gera.
Hún er aldrei eins vel skýrð og ætti að vera.
Aðeins lýsa litnum mér finst léttur forði.
Kjarninn vísdóms aldrei er á yfirborði.
Jafnvel minsta jurtablóm sem jörðin elur,
Lífsins insta leyndardóm und litnum felur.
Til að boða og sjá hið sanna sízt má gleyma
Alla að skoða orsakanna undirheima.
Listarinnar eitt er mið með æfing sinni:
Sjálft að finna samræmið í sundrunginni.
Etja töflum, ef er gáð frá insta grunni,
Gagnstæð öfl, hvort öðru háð, í alverunni.
Þeir sem vilja um völd þau kveða á vorsins dögum,
Þurfa að skilja í efnis- og eðlislögum.
Bók ef aldinn þölur þyldi, þætti skrítið,
Innihaldið ef ei skildi ofurlítið.
Litla fremur list ég ber að lýsa megi
Öllu sem til sýnis er á sumardegi:
Lýsa eika ljúfum krans með laufum grænum,
Sem að leika sveifludans í sumarblænum.
Draga upp hæðir, dali’ og völl og daggarúða,
Sem þau klæðir klökkur öll í kristals-skrúða,
Birta svana blíðukvak og blómalestur,
Hugarþan og tungutak mig til þess brestur.
Náttúran enga nærir gljúpa nöldursóna;
Hennar strengir hafa djúpa og háa tóna.