Lögberg-Heimskringla - 16.07.1969, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, MIÐVIKUDAGINN 16. JÚLÍ 1969
MINNINGARORÐ
Árni G. Eggertsson
lögmaður
Nýlega fréttist hingað til
landsins, að Ámi G. EggertS'
son hæstaréttarlögmaður (Q.
C.) í Winnipeg væri látinn eft-
ir stutta legu. Andlát hans bar
að 7. marz.
Árni Guðni, eins og hann hét
fullu nafni, var fæddur í
Winnipeg 10. jan. 1896. For-
eldrar hans voru Ámi Eggerts-
son og fyrri kona hans Oddný
Jónína Jakobsdóttir. Ámi eldri
var umsvifamikill fasteigna-
sali í Winnipeg, tók mikinn
þátt í kirkjulífi og þjóðræknis-
starfi. Átti hann um skeið sæti
í borgarstjóm Winnipegborgar
og var mér tjáð, að hann hefði
meðal annars átt frumkvæði
að vatnsveitu til borgarinnar,
sem þá var mikið mannvirki.
íslendingum heima var Árni
kunnur vegna afskipta hans af
s t o f n u n Eimskipafélags ís-
lands. Ámi var af borgfirzkum
ættum, en Oddný kona hans
og móðir Árna yngri var af
Tjörnesi.
Ámi yngri ólst upp í Winni-
peg og gekk menntaveginn.
Hann lagði stund á lögfræði og
útskrifaðist frá Manitoba há-
skóla árið 1921. Hafði hann þá
verið aðstoðarmaður Hjálmars
A. Bergmanns, sem var kunn-
ur málafærslumaður á sinni
tíð. Að loknu prófi fékk Ámi
leyfi til málflutnings í Mani-
toba, og ári síðar í Saskatch-
ewan. Flutti hann þá til Wyn-
yard og var þar búsettur frá
1922 til 1939, er hann gekk inn
í lögfræðingafélag í Winnipeg,
og settist þar að á ný,
12. okt. 1920 gekk Ámi að
eiga M a j u Laxdal, dóttur
Gríms Laxdals og konu hans
Sveinbjargar Torfadóttur Lax-
dal. Þau árin, sem ég var prest-
ur í Wynyard, höfðum við
hjónin náin kynni af þeim
Árna og Maju og bömum
þeirra. Tókst góð vinátta bæði
með börnum og fulorðnum.
Maja Eggertsson var glæsileg
kona, fríð sýnum, skemmtileg
í viðkynningu og hvers manns
hugljúfi. Mest var þó vert um
góðvild hennar og mannlega
samúð.
Heimili þeirra Árna og Maju
var fagurt og byggt upp af
smekkvísi. Yfir því var sá
fordildarlausi höfðingsbragur,
sem gleður ekki aðeins augað,
heldur slær á flesta strengi
listrænnar tilfinningar sam-
tímis. Böm þeirra vom þrjú,
Ámi Marvin varð flugkennari
og síðar útfararstjóri í Winni-
peg. Sveinn Halldór Octavius
varð læknir í Winnipeg, Ólöf
Thelma, stundaði nám við há-
skólann í Manitoba í hús-
stjórnarfræðum og var um
tíma tízkuráðunautur hjá einu
stærsta verzlunarfélagi Can-
ada, Eaton Co. — Öll hafa syst-
kinin gifzt og myndað sín eigin
heimili.
Þau Árni og Maja studdu
bæði kirkjulegt starf og þjóð-
ræknisstarf meðal Islendinga.
Það var mikils virði, að hag-
synir fjármálamenn og við-
skiptamenn legðu félagsstarf-
inu lið, hvort sem um var að
ræða kirkjuna eða þjóðræknis-
félögin. Árni v a r traustur
stuðningsmaður hvors tveggja.
í verkahring sínum naut Árni
álits. Eins og háttað er mál
færslustarfi í engilsaxneskum
löndum er mikið undir því
k o m i ð , að málafærslumenn
hafi ekki aðeins þekkingu sína
á atkteinum, heldur kunni að
neyta hennar í kappræðum,
þar sem beita þarf bæði
mælsku og rökvísi. Ámi naut
trausts dómaranna í fylkinu.
Mér er ekki kunnugt um
einsstök atriði í þátttöku Árna
kanadisku viðskiptalífi, en
hann var varaforseti í The
North Canadian Trust Co. og
forseti Columbia Press Ltd.
Hins vegar er öllum íslending-
um kunnur áhugi hans á Eim-
skipafélagi Islands. Faðir hans
var um langt skeið milliliður
m i 11 i Eimskipafélagsins og
Vesturíslendinga. Ámi yngri
kom oft til íslands til að sitja
f u n d i Eimskipafélagsins og
vestan hafs var hann umboðs'
maður þess í Norður-Ameríku.
Ef ég ætti að lýsa Árna G.
Eggertssyni, minnist ég hans
aldrei nema á einn veg. Hann
var glaðlegur í fasi, blátt
áfram og yfirlætislaus. Meðal
lagi hár á vöxt, breiðleitur og
breiður um herðar, og fjörleg-
ur í hreyfingum. Svipbreyting-
ar gátu orðið snöggar, svo að
fljótt skipti um, bæði til gam
ans og alvöru.
Oft er talað um það sem
blóðtöku, er fólk tekur þá á-
kvörðun að flytja til útlanda
— Á vesturfarartímunum
seinni hluta 19. aldar urðu
þeir jafnvel fyrir þungum á-
sökunum, er fóru af landi burt
Vel má það rétt vera, að ís-
land tapi einhverju við brott-
flutning sinna barna. Sjálfur
er ég þó svo kaldrifjaður, að
ég álít enga ástæðu fyrir neinn
Islending til að búa hér af ein
skæru tilliti til þjóðarinnar,
því að í raun og vem stendur
þjóðinni sem slíkri hjartanlega
á sama, þótt börn hennar komi
aldrei heim. Allt veltur á því.
hvemig málið horfir við mann-
inum sjálfum og fjölskyldu
hans. Hitt er annað mál, að
þeir, sem dvelja langdvölum
utan lands, h a f a stundum
fundið til nokkurs trega með
sjálfum sér, og komust hreint
og beint ekki hjá því að elska
sitt „gamla land“. Þeir varð-
veittu arf þjóðemisins ög með
dví að reynast dugandi menn
sínu nýja landi, urðu þeir til
að efla velvild og virðingu fyr-
ir íslenzkum menningarerfð-
um. Einn af merkustu forystu-
mönnum íslenzks þjóðræknis-
starfs í Vesturheimi, dr. Rögn-
valdur Pétursson, sagði einu
sinni við mig: „Við gerum
ætta ekki aðeins af innri þörf
okkar sjálfra, heldur af því að
okkur, stendur ekki á sama,
hvemig það fólk er, sem frá
íslenzkum þjóðstofni flytzt inn
í þjóðlíf þessa nýja lands.“
Mér verður oft hugsað til
þessara orða, þegar ég rifja
upp mín gömlu kynni af Vest-
ur-lslendingum. Þegar allt
kemur til alls, er það mest
virði, sem gerir m'ennina að
mönnum, fremur en sérstakri
þjóð.
Þegar ég rifja upp þau ár,
sem ég og fjölskylda mín átt-
um í nágrenni við þau Árna
og Maju og þeirra heimili, finn
ég til þakklætis til þeirra fyrir
þann stuðning, sem þau bæði
tvö veittu þeim hugsjónamál-
um, sem við áttum sameigin-
legan þátt í að starfa að. — En
þó var það mest virði, að hjá
þeim var hægt að finna þær
eigindir, sem gildi hafa, af
hvaða þjóð sem maðurinn er.
Af þeim reyndum við aldrei
annað en gott eitt og því ætti
enginn að gleyma, sem finnur
sér eða sínum opnar dyr, þeg-
ar mest er þörf fyrir liðsinni
mannanna. Einstök atvik, sem
ekki þættu frásagnarverð í
annálum, vega þar ekki minna
en það, sem sjálfsagt þykir að
skrásetja. Senn kemur að því,
að þeim fækkar óðum, sem
hafa skilyrði til að skilja, hvers
virði það var, sem þetta fólk
hafði mestan hug á. En ef við
setjum okkur fyrir sjónir, að
ekki eru hundrað ár síðan alda
Ameríkuferðanna gekk yfir
alla Evrópu, þá liggur í hlut-
arins eðli, að menning og at-
hafnalíf nýs lands gat ekki
þ r ó a s t eðlilega nema með
miklu átaki, og í rauninni er
það undravert, að menn, sem
fengust við hin mörgu verk-
efni nýs þjóðfélags, skyldu
einnig vera þess um komnir
að taka þátt í uppbyggingu
„gamla landsins“, t. d. með því
að styðja stofnun Eimskopafé-
lags íslands. Það fyrirtæki
varð ekki til vegna kaldrifjað-
ar viðskiptamennsku, heldur
lá þar að baki heit tilfinning
og heilög trú heillar þjóðar.
Það var sú h r i f n i n g, sem
kynnti undir það, að Vestur-
Islendingar lögðu fram sinn
drjúga skerf. Það varð hlut-
verk Áma Eggertssonar að
taka þar við góðum arfi og
eiga þátt í varðveizlu hans.
Þess vegna ber okkur að virða
minningu hans og þakka um
leið, að hann var einn af full-
trúum íslenzks þjóðemis, sem
átti þátt í athafna- og við-
skiptalífi hins nýja þjóðlífs.
Frá mér og mínu heimili
vildi ég að lokum votta þakkir
til þeirra Árna og Maju, og
biðja þeim báðum guðs friðar
í því landi, sem alhr duglegir
menn eiga að lokum að erfa,
• um leið vottum við öllum
aðstandendum samhug og biðj-
um þeim blessunar í bráð og
lengd. Vænti ég þess, að marg-
ir verða að taka undir þá
kveðju — bæði þeir, sem áttu
þeim gott upp að inna fyrir
vestan og hér á landi.
Jakob Jónsson.
ísl. þætiir, Mbl., 9. maí, '69.
„SÓTT OG DAUÐI
ÍSLENZKUNNAR
VESTAN HAFS
1. febrúar 1907 birti Þjóðólf
ur frásögn um kappræðu sem
fram fór í Winnipeg, um efni
það er að ofan greinir.
„Spursmálið var rætt með
all miklu fjöri. Sækjendur
héldu því fram að íslenzkan
mundi fyrr eða síðar líða hér
undir lok, og að það stæði oss
aðeins fyrir þrifum að reyna
að halda henni við. Oss væri
langt um betra að leggja hana
frá oss, því þá gætum vér
hindrunarlaust fleygt oss út í
hinn a m e r ís k a menningar-
straum og sökkt oss niður í
hinar ensku bókmenntir; þær
hefðu hvort sem er miklu
meira að bjóða.
Ennfremur héldu þeir fram,
að íslenzkan væri orðin svo
afskræmd, og orðskrípin svo
mörg hjá oss að landar vorir
væru í stórvandræðum með
að skilja oss fyrst þegar þeir
kæmu að heiman. Afleiðingin
væri sú að almenningur tapaði
ö 11 u m smekk fyrir fegurð
málsins, öllum smekk fyrir rit-
hætti, og tæki möglunarlaust
við hvaða óþverra, sem kæmi
fram í íslenzkum blöðum og
bæklingum.
Verjendur aftur á móti
héldu því fram að þó að það
ef til vill lægi fyrir íslenzk-
unni að líða einhvemtíma und'
ir lok, þá væri það háleit
skylda vor allra að leggja rækt
við móðuimál vort, og varð'
veita tungu vora og þjóðerni
svo lengi, sem oss væri unnt
Það væri svo margt göfugt i
þjóðemi voru, og svo margt
fagurt í bókmenntum vorum,
sem vé'r mættum alls ekki
missa. Þeir sýndu fram á að ef
vér fleygðum frá oss íslenzk-
unni, þá væri bræðrasamband
ið milli Austur og Vestur ís-
lendinga slitið; og um leið
ræktarsemi til ættingja og
vina til lands og þjóðar, sem
væri hin fegursta dyggð í fari
hverrar þjóðar, gereyðilögð
Eftir ú r s k u r ð i dómenda
bæm sækjendur sigur úr byt-
um, það er að segja þeir sem
afnema vildu íslenzkuna með
öllu.“
Svo bætir blaðið við: „Þetta
er eftirtektarvert tákn tim-
anna, og sýnir ljósast að is*
lenzk tunga á ekki uppá ha-
borðið meðal Vestur íslend-
inga, enda mun það sannast,
sem Þjóðólfur hefir sagt fynr
löngu, að án stöðugs innflutn-
ings frá íslandi, stöðugar blóð-
töku frá gamla Fróni, verður
íslenzk tunga sjálfdauð í Vest-
urheimi. Viðhald íslenzks þjóö
ernis vestanhafs verður aldrei
til frambúðar, og gamla ís'
land þar einskis styrks þaðan
að vænta í framtíðinni. Sem
Islendingar eru útflytjendur
dauðir og algerlega tapaðir JS'
lenzku þjóðinni....
Það er furðulegt hve lengi
blessuð íslenzkan endist á sótt-
arsæng sinni, án þess að deyja-
Þessi spádómur var, sem
sagt, borinn fram fyrir meira
en sextíu árum.
FORSETINN SÆMDUR
HEIÐURSDOKTORS
NAFNBÓT
Á fimmtudáginn verður f°r'
seti Islands, dr. Kristján Eld'
jám, sæmdur heiðursnafnbót
í lögum við háskólann í Abei'
deen. Við sama tækifæri verða
ýmsir aðrir vísindamem1
sæmdir doktorsnafnbót a,
lálfu Aberdeenháskóla, að þvl
er segir í fréttatilkynningu fra
skrifstofu forseta Islands, er
blaðinu hefur borizt.
Fréttatilkynningin er sV0*
hljóðandi:
„Forseti Islands, dr. KristjaI1
Eldjám, hefur þekkzt boð ha
skólans í Aberdeen í Skotlan®1’
um að taka við heiðursdokt
ors nafnbót í lögum. DoktorS,
kjöri verður lýst við athöfn 1
háskólanum á fimmtudagi1111
10. þ. m., og verða við sama
tækifæri ýmsir aðrir vísind
menn sæmdir doktorsnafnb
af hálfu Aberdeenháskó^
Forseti íslands mun verða V1
staddur athöfnina, og fer ha
utan ásamt konu sinni, m1
vikudaginn 9. þ. m. Á fimmf°
dag munu forsetahjónin m-
sitja hádegisverðarboð borg
Stjórans í Aberdeen, og a
laug'
ardag hefur fulltrúi brez ^
ríkisstjórnarinnar boð inni U
ir þau í Edinborg. Forsetahj0
in koma heim mánudaginn
þ. m.
Tíminn 8. júlí-
MESSUBOÐ
Fyrsta lúlerska kirkí3
Preslur:
Séra J. V. Arvidson-

A"
E n s k a r guðþjónustU ,
hverjum simnudegi kl-
júlí og ágúst.