Lögberg-Heimskringla - 16.07.1969, Blaðsíða 3

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, MIÐVIKUDAGINN 16. JÚLÍ 1969
3
^iðtal við Dr. Björn Sigurbjö

ornsson
Björn, Sigurbjörnsson, hinn víðkunni vísindamaður
]jj -ti viðtal við blaðamann Morgunblaðsins sem hér er
t- ' er gamalkunnur fjölmörgum Vestur íslendingum. Fyrir
p , Un* áralug dvaldi hann hér við nám, og tók meistara-
* búvísindum við Háskóla Manitobafylkis. Nokkru síðar
v6r í13,1111 doktorspróf í sömu vísindagrein við Cornell Uni-
1 SlíY* Frami hans hefir verið skjótur, og um margt óvenju-
r- í’au Björn og Helga (Pálsdóttir) komu til Winnipeg,
p *kaðir stúdentar, og nýgift. Þau báru af um glæsileik og
^ennsku, og eignuðust hér fjölda vina.
B j örn Sigurbjörnsson, tilraunir á fiski a
t>r.
b;
^frasð:

ingur, hefur tvö em-
^ . í Víniarborg, ef svo má
*epía f
. • ^sienzkir namsmenn þar
i Ja að Björn og Helga, kona
t ® séu eiginlega óskipaðir
]jej 1Srilenn Islands og hjálpar-
B — allra
k, rn
íslendinga. En
að starfi fram-
u 1 n er aö staríi tram-
^ttidastjóri sameiginlegrar
Alþjóða kjamorku-
stoj
^^vaeia-
Uubarinniar
og
(IAEA) og
landbúnaðar-
^ £uöar S.Þ. (FAO) um notk-
1 ^Jarnorku í matvælum og
Úl}aði °& lang yngsti
i]h. Ur í slíkri stöðu hjá stofn-
Xhi.
á ^e§ar blaðamaður Mbl. var
s^. í Vínarborg fyrir
tjj^nu, sannreyndi hann um-
1 ^slenzku stúdentanna og
ijej gisti vináttu Bjöms og
jg ,^u í hótelvandræðum. Einn
ij. ** undirrituð góðar stund-
itjjj. þeim hjónum, dóttur-
tjj^1 ^Uni Steinu og íslenzku
Snotru, sem alls staðar
Sje,Ul' athygli, í sumarhúsinu
tt^^Ubrunn nálægt tékk-
S^VU _ landamærunum, þar
iiig Uu Uiá sjá öflugar víggirð-
Og a hinum bakka Dónár
tijj. °PUaða verði skimandi í
Sj^i Utu sínum. í garðinum við
^jj^.^brunn hjá Helgu og
kós ’ .er hlýlegra undir apri-
bof.. ^ám, eðlatrjám, kirsu-
t)atriám og vínviði.
IAEA jiefur
bóu, .^omið fyrir í gömlu stóru
45 1 miðborg Vínar. Þang-
álfsagt að íkoma og
al þeim margvíslegu og
flw r9nnsóknum, sem fara
bi^^oð notkun kjarnorku í
°g landbúnaði og
sljórnar nú. Má þar t. d.
«tofu Ult1aunir í rannsóknar-
st°fnunarinnar í Sieb-
sunnan við Vín til að
a skordýrum með því að
feisj ^ugurnar ófrjóar við
_°g mundi það leysa
uv altð með DDT og önn-
refni. Einnig geislunar-
Riisij.
Islandi o. fl.
Samstarfið hjá IAEA og
FAO í Vín um landbúnaðar-
og matvælarannsóknir er eins-
dæmi meðal sérstofnana Sam-
einuðu þjóðanna. Við þá deild
starfa um 50 sérfræðingar og
vísindamenn og þar er rekin
eina alþjóðlega landbúnaðar-
rannsóknastofan á vegum S.Þ.
Þessi deild veitir styrki til
rannsókna og ráðgjafaþjón-
ustu um allan heim. í rann-
sóknastofunum sunnan við Vín
er unnið að því að samræma
tilraunir og veita þjónustu við
geislun á fræjum og áburði og
teknar plöntur til geislunar
víða að. Þá eru tekinir vísinda-
menn í þjálfun hvarvetna að
úr heiminum, venjulega 10 á
ári.
MERKAR
GEISLUNARTILRAUNIR
Á ÍSLANDI
— Gott dæmi um þetta eru
e i n m i 11 geislunartilraunir á
fiski sem nú fara fram á ís-
landi, segir Björn til skýring-
ar. Þetta eru hreinar rann-
sóknir sem seinna geta haft
gífurlega hagnýta þýðingu. Og
nú á að fara að gera fyrstu
tilraunir með að senda geisl-
aðan fisk milli íslands og Am-
eríku og k a n n a með því
geymsluþol fisks, sem fluttur
er ófrystur milli heimsálfa og
kostnað við slíka flutninga.
— Er fylgzt með þessum
rannsóknum um allan heim.
Þetta gæti haft gífurlega þýð-
ingu fyrir sölu á fiski í heim-
inum, ef hægt er að flytja
hann nýjan milli landa og
leyfi1 fæst til að selja geislað-
an fisk á Bandaríkjamarkaði.
Þessar geislunartilraunir fara
þannig fram, að við gengumst
fyrir því að fá geislunartæki
lánað frá Bandaríkjunum til
Islands, en vísindalegu störfin
eru unnin og kostuð af Islend-
ingum með styrk frá okkur.
Þeir dr. Björn Dagbjartsson og
Guðlaugur Hannesson fengu
styrk til að kynna sér slíka
geislun og hafa þeir unnið
m j ö g merkilegt rannsóknar-
starf með geislun á fiski hjá
Rannsóknarstofnun fiskiðnað-
arins. Hafa tilraunimar staðið
í ár og vakið mikla athygli.
— Vísindamenn frá ýmsum
löndum hafa verið á okkar
vegum á íslandi til að kynn.
ast tilraununum í rannsókna-
stofunni á Skúlagötunni. Þar
er lokið tilraunum með geislun
á humri, rækju og þorski.
Tvær sendingar af geisluðum
fiski hafa komið til Vínaborg-
ar. Og nú í sumar á að senda
í fyrsta skipti geislaðan fisk
frá Íslandi með skipi til Glou-
cester í Bandaríkjunrun og eru
gerðar efnagreiningar á báð-
um stöðuim, til að komast að
raun um hvort sá fiskur sé
seljanlegur sem nýr eftir slíka
meðferð. Hann á ekki að breyt-
ast við flutninginn eða geymsl-
una, þó hann sé ekki frystur.
Samkvæmt þessum rannsókn-
um, á þorskurinn að geymast
>rjár vikur í einfaldri kælingu,
3Ó hann sé ekki frystur, og
koma sem glænýr fiskur á
markaðinn. Ef fiskurinn hefur
ekki verið geislaður, er hann
orðinn skemmdur innan 10
daga. Er víða fylgzt með þess-
um tilraunum.
SKORDÝRAVARNIR
MEÐ GEISLUN
- Ýmiss konar rannsókna-
verkefni af slíku tagi erum við
með í 50 löndum, segir Björn,
hérumbil öllum löndum Asíu,
Suður-Ameríku og einn fjórði
af Afríkuríkjunum, og einnig
einhver í öllum löndum Evr-
ópu, þó við kostum þau ekki,
skipuleggjum við aðeins starf-
ið. Við erurn með alls konar
jurtakynbótarannsóknir, hús-
dýra sjúkdómsrannsóknir, þar
með rannsóknir sjávar- og
vatnafiskum og margt annað,
svo sem og rannsóknir á eitur-
lyfjaleifum, skordýravarnir,
jarðvegsfræði sem er mjög á
oddinum núna, þegar allir eru
hræddir við hvers konar leifar,
er safnast fyrir.
— Og allt þetta er undir
framkvæmdastjóm þinni?
— Já, ég þarf að stjórna
þessu, en hef sérfræðinga í
hverri grein, 4—5 í hverri. Ég
tók við því starfi 1. apríl, en
þangað til stjórnaði ég aðeins
j urtakynbótatilraununum.
- Nú em DDT og önnur
skaðleig eiturefni, sem safnast
fyrir í náttúmnni, orðin að-
miklu vandamáli, og allir að
banna notkun þeirra. En þá
s i t j u m við aftur uppi með
skordýrafarganið í heiminum.
Þú n e f n d i r skordýravarnir
sem viðfangsefni ykkar?
- Já, aðferðin er að gera
flugurnar ófrjóar með geislun.
Við höfum tvær verksmiðjur,
önnur er í Costa Rica og hin
hér í Austurríki. Verksmiðjan
hér framleiðir 10 milljónir ó-
frjóar flugur á viku, hin aftur
á móti 50 milljónir. Þetta er
rétt eins og í fjósi. Þegar lirf
urnar hafa púpað sig, eru þær
geislaðar með gammageislum.
Þá er látið í flugvél svo mikið
magn, að 10 ófrjóar flugur
verði á móti einni frjórri, og
þeim sleppt yfir viðkomandi
svæði. Áður er búið að mæla
úr flugvélum skordýramagnið
á svæðinu. Séu þar 1000 flug
ur, sleppum við 10 þúsund ó
frjóum þar yfir. Þá keppa ó-
frjóu flugurnar við þær frjóu
um maka. Þannig fækkar um
9/10 í næstu kynslóð. I endur
tekinni tilraim eru kannski 500
eftir, og við dembum yfir þær
Framhald á bls. 7.
Business and Professional Cards •
ÞJÓÐRÆKNISFÉLAG ÍSLENDINGA í VESTURHEIMI
Forwíi: SÉRA PHILIP M. PÉTURSSON
681 Bannine Stre«t, Winnipeg 10, Manitoba
StrrkiS fálagið með því að gerast meðlimir.
Ársgjald — Einsiaklingar $3.00 — Hjón $5.00
Sandist til íjármálarilara
MRS. KRISTIN R. JOHNSON
1059 Dominion St., Winnipeg 3, Manitoba.
Phone 789-3971 Building Mechanics Ltd. Palntlng - Dacorotlng - Conctruction Ranovotlng - Rool iototo K. W. (BILL) JOHANNSON Monaoer 938 Ilgla Aveaue Wlnnlpeg 3 Lennett Motor Service Operotod by MICKEY LENNETT IMPERIAL ESSO PRODUCTS Hergrove & Bennotyno WINNIPEG 2, MAN. Phone 941-8137

A. S. BARDAL LTD. FUNERAL HOME 843 Shorbrook Storot Selur líkkistur annast um útfarir. Allur utbúnaður sá bezti Stofnað 1894 SPruce 4-7474 G. F. Jonasson, Pres ond Mon. Dlr. KEYST0NE FISHERIES LIMITED Wholetale Dlatrlbutore of FRESH ond FROZEN FISH 16 Mortho St. 942-0021

Goodman and Kojima Electríc ■LSCTftlCAL CONTR ACTORS 770 ILLICI AVI., WINNIPEG 10 774-5549 ARTHUR GOOOMAN M. KOJIMA SP 2-5581 LI 3-6433 ■venlnea enS Holldayi Canadian Fish Producers Ltd. J. H. PAGE, Monoglng Dlrector Wholetole Dlitrlbutor* of Freth end Froxen Fleh 211 CHAMBERS STREET Office: Bue.: 775-0401 772-1917
SPruce 4-7855 E5TIMATES FREE J. M. Ingimundson Re-roof, Aaphalt Shlnglei, Roof Repalrs, Irwtoll Vents, Ineulotlon ond Eovestroughing. 774-7855 ■ 11 Slmcee St., Wtnnlpsg 1, Mnn. ICELANDIC GENEALOGIES Americans of lcelandic orlgln con have thelr lcelandic oncestry traced and in- formotion about neorest living relatlvee In iceland. MODERATE FEE. PLEASE CONTACT Stefán Bjarnason, P.O. Box 1SSS( Reykjovik, lceland
Selkirk Funeral Chapel Ltd. Director: GARTH CLARY Licensed Embalmer Serving Selkirk ond Intertoke oreos Ambulance Scrvice Coll Selkirk Phone 482-6284 Collect 209 Dufferin Ave. Sclkirk, Monitobo LATHING AND PLASTERING C0NTRACT0RS H. Mel Slgurdeon, Maneger Office and Warehoute 1212 St. Mary'g Road Winnipeg 8 Ph. 256-4648 . Ree. 452-3000
S. A. Thorarinson ierrlstsr 4 follsttor 2nd froor, Crown Trust Bldg. 364 MAIN JTREET OMIee WHIteKall 2-7051 ReeMeace HU 9-6488 TALUN, KRISTJANSS0N PARKER, MARTIN & MERCURY Barrlntarn & Sollcltom 210 Oaborna Straef North WINNIPEQ 1, MANITOBA
Skúli Anderson Custom Jewellery Engraver. 810 PARIS BLDG. 259 PORTAGE AVE. Office: 942-5756 Home: 783-6688 T 52 íe Wes HARGRj «ou»t J. SHI A. f tern Paint Co. Ltd. LVE ST. WINNIPEG "THE PAINTERS' SUPPLY HOUSE" SINCE 1908 WH 3-7393 MNOWSKI. Presldent 1. COTR, Traosurar
Divinsky, Birnboim & Company Chartered Accountanti 707 Monireal Trust Bldg. 213 Noíre Dame Ave. Wirmipeg 2, Telephone: 943-0526 Minnist BETEL í erfðaskróm yðar
Benjaminson Constructfon Co. Ltd. 1425 Erin Sireel. Winnipeg 3, Ph: 786-7416 MNIRAL CONTRACTOR* L BINJAMINSON, Meeeger FRÁ VINI
RICHARDSON & COMPANY Barrltten and Sollcltort 274 Garry Street, Winnlpeg l, Monitoba Telephone 942-7467 5. RICHARDSON, Q.C. J. F. R. TAYLOR, LL.B. C. R. HUBAND, LLB. w. í. WRIGHT, É.A^ LL.B. W. NORRIE, B.A., LL.B. W. J. KEHLIR, B.A., L.L.B. 6. M. IRICKSON, B.A., LL.B. E. C. BIAUDIN, B.A., LLB. "GARTH M. ERICKSON of the firm of Rlchardson & Company attende ot the Glmli Cradit Union Offlc«, Glmll, 4:00 p.m. to 6:00 p.m. on th« flrtt and thlrd WednesdaY of eoch month."