Lögberg-Heimskringla - 22.10.1969, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, MIÐVIKUDAGINN 22. OKTÓBER 1969
GUÐRÚN FRA LUNDI:
SÓLMÁNAÐARDAGAR
í SELLANDI
Skáldsaga
„Ætli hún hafi nokkur verið. Ég býst við að
bæði þú og húsbóndinn hafi búizt við að þvottur-
inn þvægi sig sjálfur, eða að ég, sem ekki hef
þvegið þvott í mörg ár, færi til þess“, sagði
Bergljót.
„Mér hefði áreiðanlega aldrei dottið í hug að
þvo hann, þó að mér hefði verið sagt það“, sagði
Ráða.
„Ég bjóst við því að hann yrði látinn úldna í
balanum. Ég býst við því að einhver húsbóndi
hefði sagt vinnukonunni sinni að gera það, þó að
þessi höfðingi hérna skifti sér ekki af neinu slíku,
frekar en honum komi það ekkert við, og aldrei
hefði læknir verið sóttur, ef Páll hefði ekki drifið
í því. Því segi ég það, sem ég hef margsagt, að það
er sá elskulegasti piltur sem ég hefi nokkru sinni
kynnzt á ævi minni“, sagði gamla konan.
Svo var hún staðinn upp og farin með mjólkur-
fötuna sína, án þess að Ráða væri nokkru fróðari
um þvottakonuna.
Um kvöldið léttist talsvert svipur húsbóndans,
þegar hann sá rúmin hrein og umbúin og spurði
hann Bergljótu, hvort heilsufarið þama fyrir inn-
an væri ekki eitthvað að skána.
„Þær em ólíkt hressari núna, einkanlega þó
Sæja“, sagði gamla konan.
Um morguninn sagði Simmi við Ráðu út við
hverfisteininn þar sem hamn var að draga á:
„Nú veit ég hver þvottakonan er. Hún fór
fram í nótt, hefur líklega verið að sækja vatn út
í læk. Það var engin önnur en Jónanna“.
„Hvert þó í logandi. Bara komin heim 'aftur
og skammast sín svo fyrir að láta sjá sig. Skyldi
það ekki hafa verið nær fyrir hana að hanga við
heimilið. Hvað ætli faðir hennar hafi sagt við
hana. Ég hefði viljað gefa talsvert til að heyra
það“, sagði Ráða.
„Mér þykir líklegt að hann virði það við hana,
sem hún er búin að gera héma núna. Hún er
búin að gera baðstofuna hreina, brenna gamla
heyinu úr rúmbálkunum og láta nýtt í staðinn.
Svo hefur hún skipt um í rúmunum og þvegið
óhreinu sængurfötin. Það var mikill munur að
hátta inni í baðstofunni eða liggja eins og hundur
úti í hlöðu. Aldrei hefðir þú afrekað þessu á ein-
um degi“, sagði Simmi.
,Hver sefur í mínu rúmi?“ spurði hún.
„Húsbóndinn og Bessi litli“.
„Þá verð ég að sofa á þessu fjárans háalofti
þarna frammi í allt sumar. En ég skal þó heldur
þrauka þar en fara inn og fá kannske þessa bölv-
aða veiki“, sagði Ráða.
Um þetta ræddu þau út við hverfisteinimn, þar
sem Simmi var að leggja á Ijána en Ráða sneri
sveifinni. Þá kom Páll með ljáinn sinn í hendinni
og bauð þeim góðan dag.
„Kom ég kannske á eitthvað óhentugum tíma?
Mér sýnist þið eitthvað svo skrýtin á svipihn“,
sagði hann.
„Nei, við tölum ekki um það, sem allir mega
ekki heyra“, sagði Simrni. „Ég var bara að segja
henni hver þessi dularfulli kvenmaður er, sem
komin er í bæinn, en enginn hefur séð hana úti
við þvottasnúruna", sagði hann.
„Já, vel verði henni fyrir dugnaðinn og mynd-
arskapinn. Hún skipti á rúminu mínu í gær og
lét mig hafa hrein nærför. Það var talsverður
-munur að hátta í gærkvöldi eða hin kvöldin. Ég
elska hana fyrir það, meðan ég man eftir henni“,
sagði Páll.
„Veiztu hver hún er?“ spurði Ráða.
„Já, ég hef áreiðainlega séð hana fyrr“, sagði
Páll. „Máttu vera að snúa steininum fyrir mig,
Ráða?“ bætti hann við, þegar Simmi lét honum
eftir sætið á kassanum.
„Henni hefur þá runnið blóðið til skyldimnar
og komið heim til móður sinnar fárveikrar“, sagði
Ráða.
„Hún hefði sjálfsagt verið komin fyrr, ef hún
hefði vitað, hvemig ástatt var. Það er fáferðugt
fram 1 afréttina“, sagði Páll.
„Bölvaður asnaskapurinn í henni að láta strák-
inn narra sig fram í þessa kofa. Náttúrlega er allt
búið á milli þeirra“, sagði Ráða.
„Kannske hann verði eins hræddur við tauga-
veikina og þið og þori ekki að kyssa hana framar“,
sagði Páll og fór svo að raula vísu og ætlaði sér
áreiðanlega ekki að tala meira við Ráðu í það
skiptið, þó að Ráðu langaði mikið til þess. Það
var alltaf gaman að tala við kátan og laglegan pilt.
„Það ert þú, sem ekki ert hræddur við þessa
voða veiki“ sagði hún.
„Ekki get ég sagt að mér sé vel við hana. En
hitt er annað mál, að það er ekki heppilegt að
láta eins og fáviti. Láta sér detta í hug að fárveik-
ar manneskjur geti gengið milli rúma og þrifið
sig sjálfar. Það er meira fíflið, sem hann er, karl-
vargurinn. Þess vegna þykir mér líklegt að hann
hafi orðið feginn að fá manneskju, sem hafði kjark
til þess að rétta hjálparhönd. Hún er ekki í minni
hættu en þið hin, sem ekki þorið að líta inn fyrir
dyrastafinn. Vel gæti ég trúað því, að karlinn
ætti eftir að leggjast. Það vill oft verða svo“,
rausaði Páll, meðan hann dró ljáinn á.
Ráða stirnaði af skelfingu og lengdi ekki sam-
talið. Þegar ljárinn var fulldegin, þakkaði Páll
henni fyrir að hún sneri hverfisteininum.
Þá gekk Jónanna út að læknum með stóran
þvottabala yfir höfðinu og hélt í eyrun. Páll hljóp
á eftir henni.
„Það er aldrei að hann getur tekið til fótanna“,
tautaði Ráða í barm sér.
„Þetta er allt of stór og þungur hattur handa
þér“, sagði Páll, þegar hann náði henni. „Láttu
mig halda í annað eyrað, þá verður það léttara.
„Hvernig hefur þér svo liðið þarna fram í af-
réttinni? Var þar eins gaman og í fyrrasumar?“
sagði hann.
„Tæplega hefur það verið eins skemmtilegt, en
samt hefur mér liðið vel þar þennan tíma. Svo
þakka ég þér fyrir að þú komst fram eftir um
daginn. Annars hefði ég aldrei frétt neitt héðan“,
sagði hún.
„Hefurðu ekki veitt silung nokkrum sinnum?"
spurði hann.
„Jú, nógan silung“, sagði hún og brosti.
Svo hljóp hann út túnið með ljáilnn í hendinni.
„Framan í allar getur hann galað og glennt
sig, þessi strákur“, tautaði Ráða við sjálfa sig.
„Hvað skyldi vera orðið af þessari kærustu, sem
hann átti í fyrra. Mér veitir sjálfsagt ekki af að
taka til hrífunnar, ef mér er ætlað að raka á eftir
þeim þremur. Tæplega hefur Jónanna fyrir því
að koma út þennan daginn. Bara farin að þvo
aftur?“
Svona liðu nokkrir dagar. Jónanna sást sjald-
an nema við þvottasnúruna. Faðir hennar bjóst
við að hún kæmi út með hrífuna sína einhverja
stund. En svo varð ekki. Það var svo sem ekkert
álitlegt, ef þær ætluðu að sitja inni fjórar í allt
sumar, hugsaði hann en talaði aldrei um það við
neinn.
Einn daginn, þegar sólin skein í blæjalogni,
sást Sæja sitja sunnan undir bænum.
„Það var þó gott að sjá, að hún gat stigið í
fæturna aftur“, sagði Hrólfur við pilta sína, þegar
þeir gengu heim til að borða.
„Þetta er allt í áttina til hins betra, Hrólfur
minn“, sagði Páll. Svo veifaði hann til Sæju og
bauð hana velkomna út í sólskinið.
„Það er þó mikið að einhver hreyfing sézt á
þessu kvenfólki hér á Bakka“, hnussaði í bónd-
anum. „Annað eins sumar hef ég aldrei lifað á
minni ævi“.
Þann sama dag reið læknirinn og fylgdarmað-
ur hans í hlaðið á Bakka. Hann hafði verið sóttur
út í Hlíðina og lagt svo krók á leið sína til að vita,
hvemig liði á Bakka, þar sem engar fréttir höfðu
borizt út af heimilinu.
Hann var ekki hræddur við að fara inn í
hjónahúsið. Útlitið var ágætt. Konan farin að
hressast og dóttirin komin á fætur. Það hlaut að
vera óhætt að fara að sótthreinsa heimilið. En
það yrði langt þangað til þær mæðgur mættu '
fara að vinna. Þetta sagði hann, þessi blessaður
læknir.
„En þú tekur þér það ekki nærri, þó að hann 1
gösli hingað inn sem hann hefur aldrei þorað að
koma síðan þú veiktist, bara til þess að gera mér
gramt í geði“, sagði Jónanna. „Ég mun ekki tala
til hans að fyrrabragði, en ég ætla ekki að vægja,
þegar á mig er ráðizt“.
,.,Þú verður að hætta við þennan ógerðarstrák.
Faðir þinn gefur aldrei samþykki sitt til þess að
þú farir þangað aftur“, sagði Friðgerður.
„Ég ætla heldur ekki til hans“, sagði Jónanna,
stóð upp og fór fram til þess að slá botn í þessar
umræður.
34.
GÓÐAN GEST BER AÐ GARÐI
Það leið ekki löng stund, þar til annan gest
bar að garði. Jónanna var að rangla úti við, þeg-
ar yfirsetukona sveitarinnar reið í hlaðið á Bakka.
Hún hét Ingunn og átti heima á Svelgsá. Sá bær
var utarlega í Hlíðinni. Hún var systir Hrólfs
bónda.
„Ég átti leið hérna um, svo að mig langaði til
að vita, hvemig liði hér á heimilinu. Ég heyrði
sagt, að búið væri að sótthreynsa hjá ykkur. Svo
þá er víst öllu óhætt“, sagði hún, þegar hún hafði
heilsað Jónönnu frænku sinni með kossi.
„Það er fallega gert af þér að líta inn til okk-
ar. Það hefur verið fáferðugt hér undanfarið“,
sagði Jónanna. „Sæja er talsvert hress og farin
að vera úti eftir hádegið, þegar gott er veður, en
mamma er vesalingur ennþá“.
Ingunn gekk inn með Jónönnu.
Friðgerður var sæmilega hress, en kvartaði
aðeins um, hvað hún væri máttfarin og slæm
fyrir hjartanu.
Ingirnn var eina manneskj an í sveitinni, sem
hafði eitthvert vit á veikindum, og var því oft til
hennar leitað. Hún gaf holl ráð og hafði talsvert
af meðölum hjá sér. Hún bjóst við að hún gæti
látið hana hafa hjartastyrkjandi dropa og kannske
eitthvað, sem styrkti hana. Ekki ætlaði hún samt
að stanza neitt í þetta sinn. En það gæti einhver
orðið sér samferða til þess að ná í meðulin.
Þá kom Hrólfur bóndi inn í húsið í annan sinn
á þessum degi og heilsaði gesti sínum hlýlega.
„Það er gaman að sjá þig systir góð“, sagði
hann. „Ég vildi óska að þú gætir nú verið hjá mér
í nokkra daga til þess að reyna að hressa konuna
við. Mér ofbýður að sjá duglega og fullvinnandi
manneskju sitja inni í bæ, þegar brakandi þerrir
er á hverjum degi og nóg til að þurrkta“, sagði
hann.
„Já, hvað er nú að heyra til þín, maður. Ég
sá ekki betur en þið væruð sex við verk héma
á túninu áðan, svo að ég kenni víst ekki mikið í
brjósti um þig. Ég er nú búin að vera í fimm daga
við yfirsetukonustörf frá töðunni minni, og hún
þarf víst að þoma eins og taðan þín, en fáir til
að rifja og taka saman. Náttúrlega er heldur
færra á fóðmnum hjá okkur. En ég get ekki verið
hjá þér, enda ertu ekki í vandræðum, þar sem
þú hefur hana Jónönnu, sem ég hef alltaf ætlað
að láta taka við af mér að sitja yfir og hlynna
að fólki. Ég sé að hún hefur reglulegar ljósmóð-
urhendur. Það eina, sem ég get gert, er að láta
dropa, sem gætu eitthvað lífgað aumingja stráið
hana Friðgerði. Nú skaltu láta drenginn sækja
hest. Jónanna getur riðið með mér út eftir. Mér
sýni'st hún nú ósköp þreytuleg, svo að henni veitir
ekki af að koma á hestbak til að hressa sig“.
Þetta þausaði sú góða systir Ingunn yfir bróð-
ur sínum.
„Ég hef nú ekki marga til að senda eftir þeim
meðulum“, sagði Hrólfur. „En hrossin eru héma
rétt hjá“. r
Jónanna var fljót að þrífa beizlið sitt og ná í
Bleik. Systkinin ræddust við á meðan, ekki þó um
neitt sérstakt. Hún saup kaffi við búrborðið hjá
Bergljótu gömlu.