Alþýðublaðið - 11.10.1960, Blaðsíða 4

ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ leggur
út, a annan áratuginn með
Rýniiigu á leikritinu Engill,
horfðu heim, eftir Ketti
Frings ,en leikritið' er byggt á
sarrmefndri sögu eftir ‘banda-
ríska (höfundinn Tihomas
Yv'olfe, og hafa menn. löngum
lfcið á .þá bók sem eins konar
r.j álfsaevisögu, Leikritið var
frumsýnl vestra ieikárið 1957
—'■58Í eg ,hlaut þaðúþá Pulitzer
ver&launin svonefndu, en síð-
aiT hefur iþað verið: sýnt víða
utn fiietei við- ágætar und'ir-
tektir Sjálfur samdi Wolfe-
umfangsmikil leikrit, sem
flidrei' hafa notið ■ samþæri-
‘i.égra vinsælda, þó að eftir-
' tekúhafi vakið_' eins og t. d.
líegar Gustaf Grúndgens tók
• e:ití þeirra -til sý-hingár í Ham-
'borg fyrir nokkrum árum,
.Bandarísk lei-kritun hefur
verið' betur og rækilegarkynnl
hésr á sviðinu undan-farin ár
etr léi-kritun nokkurrar amx-
arrai" þjóðar, Vissulega eru
ósyvnd mörg öndvegisverk
Eu-gene O’Neill-s og Ténnessee
' Wiffiáms ,En stærri eru glopp
urnar- í þeim kynnu-m,' sem
-ísiénzkir leikhúsgestir ihafa
liaft' af leikbókmenntum ann-
urra þjóða. Þar við- bæ.ti3t —
og skiptir nú ekki síður máli
— að sumar sýningar á banda-
rískum leikritum, hafa verio
£ hóþi' beztu.sýninga.leikhússr
ins. Eg vil aðeins minna á
Æýningarnar á Sölumaður
deyr ag Horftí af brúnni. Því
miður hef ég ekki átt þess
Icost að sjá allar sýningar á
ixandarískurn leikritum í Þjóð
lekihúsinu, m. a. ekki á Long
- days- journey into.night, .eftir
- Eugen® O’Neill, sem-af-. ýms-
um ástæðum hefði .vetíð fróð-
iegt- að bera saman-. við það
■ leikrít, -sem hér á ;að: gera að
; iimt'alsefni og sýningu þess.
Leikrit'- 0’Nei'lls..er' harmieik-
ur, en Engill, horfðu .heim er
það ekki. Það er melodrama,
• og bezta meðferð í hfiimi
rnyndi ekki lyfta því í. hin
æðri svi'ð. Þó. að .það .sé gert
. eftiE skáldsögu og feeri þess
: greinileg merki, er það. þó að
œorgu leyti gott sviðsverk, þó
að það sé ekki frábær skáld-
skapur. Eins og: oft vtil verða
þegar sjálfsævisöguleg a.triði
era notuð sem uppistaða, verð
ur naannfólkið í verkin-u sér-
lega Iífandi en ekki úijbúnir
b.oðberar einhverrar stefnu,
sem höfundur hefur fengið í
höfuðið að sé algild. sannindi.
Þannig' fær áhorfandinn í
Jþessu Jieiúöriti anr.hiis vegar
lifandi og ekki óskeramtilega
þjóðlífsmynd, hins vegar birt
ist manni í samskiptum aðal-
persónanna, Ganthjónanna og
sona. þeirra tveggja,. raunsæi-
iLeg- sálarlífskönnu-n. — Þetta
fól-k er í rauninni í andanum
9 M am a m m mmmm a a m
Efri myndin:
Róbert og Guðbjörg
Néðri myndin:
Gunnar, Jón og Guð
björg.
4 11, okt. 1960 —
t. d. í síðasta atriðinu á móti
móðurinni, en ég spái því að
leikkonan ecgi framtíð fyrir
sér á sviðinu. Önnur ábyrgð-
armikil hlutverk eru í traust
um höndum lei'kara eins og
Herdísar Þorvaldsdóttur, Æv-
ars Kvarans og Ingu Þórðar-
dÓ'ttir Ingu tekst sérlega vel
upp í hlutverki flyðrumömm-
unnar — og hún á 1 skapi
sínu þann frumstæða kraft,
sem surna hina leikarana vant
ar.
En um hvað er þettia leik-
rit eiginlega? Það snýst mest
um konu, sem situr og reikn-
ar, hvernig hún megi búa í
haginn sér og fjölskyldu .
sihni; þessi kona dregur ekki
af sér, hún er forkur dugleg,
en jafnframt svo ráðrík, svo
mikill náttúrukraftur, að hún
kæfir eða heldur niðri, þeim
gróðri sem í kringum hana
er; þeirri ástúð, sem börn
hennar þiðja um, er komið í
verð og geymd í fasteignum.
Þessi' kona er móðirin, Elísa
Ganíj, og hana leikur Guð-
björg Þorbjarnardóttir. Guð-
björg he-fur unnið svo vel að
hlutverki sínu, að til fyrir-
myndar er, í leik hennar er
atriði eftir atriði, sem er gert
af hugkvæmni og skilningi en
jafnframt fellt eðlilega inn í
heildina. Það er meiri breidd
í þessari kvenlýsingu en öðr-
um, sem Guðbjörg hefur gef-
Sveinn
Einarsson
skrifar um
ið okkur áður, og hún er safa-
meiri, en samt er eins og innsti
i'nni sé einhver æð, sem hefur
þorrnað, og það skýrir margt
í sálarlifi ihennar. En, þegar
hagsmunir sjálfsins eru £
hættu, — hjartans eða heil-
ans, berst þessi kona af hams-
lausri hörku, — en þar átti
leikkonan aðeins til kulda og
þót'Þ. Eiginmaður hennar,
Oliver Grant, er kúgaður upp-
rei'snarmaður og „í hjarta
sínu farandi ihörpusveinn“.
Það er reisn yfir Rób.ert Arn-
finnssyni í þessu hlutverki og
að leiknum gerir hann skýr
drög. En Oliver Gant. er sex-
tugur og Róbert ekki einu
sinni fertugur og hann
hefði átt að feíða í ein,
t,íu ár með að leika hlutverk-
Ið, allt er útvartfe ennþá. —.
Gunnar Eyjólfsson leikur
yngri soninn, Evgen og sýnir
mikil tilþrif. Leikstíll hans. er
nokkuð annar en hinna— fyr-
irmyndina þekkjum við hjá
nokkrum stjörnuleikurum. í
kvikmyndum — en persónu-
leiki' Gunnars er ívið mýkri
en fyrirmyndanna. Það á-lika
vel við, er hann lýsir- jafn-
v-ægisleysi piitsins, sem er
seytján ára gamall; hið ytra
eða myndrænt lýsir Gunnar
honum líka að mörgu leyti
ljómandi vel. Þau atViði, þar
sem miki'll tilfinningahiti rík-
ir, verða áhrifarík í meðför-
leikarans (nema ástaatriðin,
Framhald á 14. síðu.
fátækt', þó að það sé með Gray
á vörunum, en hins vegar býr
í skápferli' þess frumstæður
ofsi ■ og . sveiflur, svo að það
verður mjög svo áhugavert —■
og eftirsóknarverð verkefni
góðúm leikurum.
Það eru ■ í þessu leikriti
mörg skynsamlega útbúin atr-
iði, sem kalla á tilfinningar
áhorfenda, án þess að gera aðr
ar- kröfur ti'i þeirra, og á
frumsýningu var bersýnilegt,
að þau höfðu haft! sín áhrif,
SýninguHni var nefnilega tek-
ið, .me& kostum og kynjum og
í -búsinu ríkti stemmning, sem
orðim va.r sjaldgæf þar. En.í
raunánnd höfðu líka leikstjór-
inn, Baldvin Halldórsson, leik
tjaidamálarinn, Gunnar.
Bjarnason og leikararnir vel
tilu þöss- unnið. Það er langt
síðiur .smáh'i utverk: n hafa veitt
raanni álíka gleði, enda hefur
leikhúsiði- ekk; sparað krafl-
ana þar. Þarna er t. d. Lárus
Pálsson-,- sem begður upp í
þremu-F' setningum snilldar-
Jegri' mynd af gömlum
drykkjurúti, broslegur og á-
takanlegur í senn og gleym-
ist ekki 'fljótt. Þarna er Am-
dfá Björnsdóttir óborganleg í
gervi kerlingarhrósins her.n-
ar frú Clatt — það er erfiíit
að-vera forvitinn, þegar mað-
ur er heyrnarsljór, og halda
þó virðingu sinni. — Þarna
em fleiri, sem bregða upp
skemmtilegum svipum: Krist
björg Kjeld (Flóra Mangle),
Rúrik Haraldsson (Jacob
Clatt), Haraldur Björnsson
(Farrell), Bryndís Pétursdó.tt-
ir (ungfrú Brown), — með
einum eða tveimur undan-
tfekningum er vel skipað í
minni hlutveki'n. Tveimur
ungum leikkonum eru fengin
í hendúr veigaméiri hlutverk
en þær hafa áður fengizt við
— þetta er meira að' segja
frurnraun annarrar. Katla ól-
afsdóttir er viðfelldin og. ör-
ugg í 'hlutverki Bollu, et
er bara þetta,: að Bolla
vera 43 ára, íe.iMlagin,.
kennd lengst af leik'sins,.
leikkönan var ekkert af þessu
og-á leikstjórinn að sjálfsögðu
þar einhvern hlut að máil.
Jóhanna Norðfjörð er- líka
furðu örugg í hlutverki'. Láru
James og sóm'r sér- vel d því.
Leikur hennar er að vísu nofck
uð' sviplítill, og að Ieik'konatt
er byrjandi' leynir sér- ekltt.
Alþýðublaði.ð