Alþýðublaðið - 02.11.1960, Qupperneq 2

I SStatJöraz: Gísli J. Ástþórsson (áb.) og Benedikt Gröndal. — Fulltmar rit-
I Wjómar: Sigvaldi Hjálaaarsson og Indriöi G. Þorsteinsson. — Fréttastjóri:
| lijörgvin GuSmundsson. — Simar: 14 900 — 14 902 — 14 903. Augiýsingasím.-:
| 114 906. — ASsetur: AiþýðuhúsiS. — Prentsmiðja AiþýSublaðsins. Hverfis-
i líata 8—10. — Áskriftargjald: kx. 43,00 á mánuSi. í lausasClu kr. 3,00 eint.
| tígsfandi: AiþýSuflokkurion. — Framkvæmdastjórl: Sverrir Kjartansson
Gjaldþrota sjóðir
f FRAMSÓKNARMENN hafa sjaldan sézt bregð
j ast eins reiðir við og í efri deild alþingis, er Gylfi
Þ. Gíslason flutti harða gagnrýni á stjóm ræktun
•j arsjóðs og byggingasjóðs sveitabæja. Þó gátu fram
sóknarmenn ekki neitað því, að sjóðir þessir eru
\ raunverulega gjaldþrota og eiga samanlagt ekki
, fyrir skuldum. Gagnrýni Gylfa beindist gegn
i þeirri ráðsm-ennsku, að þessir sjóðir taki lán með
I igengisákvæði, en láni það aftur án sams konar
4 klásúlu. Þeir lána fé með lægri vöxtum og til
1 styttri tíma en þeir verða sjálfir að sæta, er þeir
| afla fjárins.
jj Það er furðulegt, ef hægt er að réttlæta svo fár
i ánlega fjármálastjórn á þann hátt, að slíkt sé
j muðsynlegt fyrir landbúnaðinn. Hér er alls ekki
Jj verið að deila um, hvort styðja eigi landbúnað
í eða ekki, hvort bændur eigi að njóta lágra vaxta
j o>g hagkvæms lánstíma. Allt þetta er málinu óvið
; l'tomandi. Deilúefnið er aðeins þetta: Er það verj
j anleg stjóm á slíkum sjóðum, að reka þá vísvit-
] andi með miklum halla, éta upp höfuðstól þeirra,
j og steypa þeim á barm gjaldþrots?
( r
4 Arangurinn af þessari furðulegu óstjóm fram
1 sóknarmanna á sjóðum landbúnaðarins er sá, að
1 þeir koma nú til Alþingis og heimta, að ríkið
1 taki að sér 160 milljónir króna. Og svo kalla þeir
j það fjandskap við landbúnaðinn, ef menn leyfa
1 sér að gagnrýna þetta fjármálahneyksli!
| Ef tekin eru lán í erlendum gjaldeyri, verða
j þeir, sem lánanna njóta, að bera gengisfellingar
1 áhættu. Vilji menn hins vegar forða bændum frá
i slíkri áhættu, hefðu fjármála- og landbúnaðarráð
j iierrar Framsóknar undanfarin ár átt að sjá til
\ þess, að sjóðunum væri aflað fjár á annan hátt
] en með erlendum lánum.
Sama er um vexti að segja. Sjóðirnir verða ann
i að hvort að útvega sér fé með lægri vöxtum en
? bændur greiða af lánum sínum, eða tryggja sér
1 aðrar tekjur til að mæta vaxtatapi, í stað þess
1 &ð láta það hrúgast upp ár eftir ár, unz sjóðirnir
\ eru gjaldþrota.
Merkilegt má það vera, ef bændur landsins,
1 telja stétt sinni greiða gerðan með þvílíkri stjórn
: a sjóðum þeirra. Ótrúlegt er, að þeir séu stoltir
1 af þeirri fjármálapólitík Framsóknar, sem leitt
í lléfur til þess, að hún biður nú ríkið vinsamlegast
i að æggja 160 milljónir fram til að bjarga sjóðum
; landbúnaðarins við úr óreiðunni.
1 Áskriftarsíini
f Alþýðublaðsins
f er 14900
£ ■?. ttáV' 1960 —
✓
Framhald af 1. síðu.
larmönnum í þingdeildinni, —
sem hefðu svarað með stóryrð-
um í sinn garð persónulega og
Alþýðuflokksins. Kvaðs-t ráð-
herrann skrifa það á reikning
þess, að rök sín hefðu komið
illa við þá Framsóknarmenn,
þó að sannleikanum í þessum
málum yrði ekki þjónað með
skætingi.
Viðskiptamálaráðherra vakti
athygli á því, að niðurstöður
umræðnanna daginn áður hefðu
verið þær, að allir væru sam-
mála um gjaldþrot stofnsjóða
landbúnaðarins, enda hefði
þeirri staðhæfingu hvorki verið
andmælt af Hermanni né Ás-
geiri. Þeir hefðu játað beint
eða óbeint, að tæpar 3 millj. kr.
vantaði til að sjóðir þessir ættu
fyrir skuldum. Hins vegar væri
ágreiningurinn um það, hvort
ríkissjóði bæri skylda tif að
bera hallann og hver bæri á-
byrgðina á því, að svona væri
komið.
Varðandi s'kyldu ríkissjóðs til
að bera halla sjóðanna sagði við
skiptamálaráðherra, að flutning
ur frumvarpsins afsannaði þá
kenningu. Nóg -hefði verið að
minna á þá skyldu, ef hún væri
fyrir hendi, í stað þess að flytja
frumvarp um að velta skuldum
sjóðannna yfir á ríkissjóð. —
Þannig vitnaði bæði fortíð máls
ins og flutningur frumvarpsins
gegn 'Staðhæifingum greinar-
gerðár frv. og ummæla Fram-
sóknarmanna við um^æðurn-
ar,
Þá vék G.Þ.G. að ábyrgð-
inni á gjaldþroti sjóðanna. —
Ollur þingmönnum væri Ijóst.
að þeir væru sjálfstæðar
stofnanir að lögum,, Alþingi
hefði ákveðið hámarksútláns-
vexti lægri en markaðsvexii,
en jafnframt veitt árlega fé
til að standa undir vaxtamis-
muninum. Ráðherrann kvaðst
mótmæla því, að það hefði
nokkurn tíma vakað fyrir al-
þingi, að höfuðstóll sjóðanna
smáeyddist og stjórn þeirra
hegðaði sér þannig, að þeir
ætust upp og yrðu gjaldþrota.
Ráðherrann upplýsti því
næst, að Ræktunarsjóður fengi
1,6 millj. kr. og Bygging'arsjóð
ur 2,5 milj. kr. árlega fjárveit-
ingu frá ríkissjóði. Þessar fjár-
hæðir stæðu undir vaxtamis-
muni. miðað við að útlán væru
64 milj. kr. úr Ræktunarsjóði
og 83 millj. kr. úr Byggingar-
sjóði. Báðir hefðu farið langt
fram úr þessu, Ræktunarsjóður
þó miklu meira. með því að
eyða höfuðstólunum, Það væri
fullkominn misskilningur, sem
Framsóknarmenn héldu fram,
>að alþingi hafi ætlazt til þessa.
iSjóðirnir hefðu tekið mjög há
erlend lán með lágum vöxtum
og haft af því vaxtahagnað, en
á móti gengisáhættu. Vaxta-
hagnaðinum hefði verið eytt í
gáleysi, en skollaeyrum skellt
við gengisáhættunni. Það er
bankaráð Búnaðarbankans, sem
hefur tekið þessa siefnn, sagði
ráðherrann, og ber ábyrgð á
henni. Kvaðst hann láta ósagt.
hvort samráð hefði verið haft
við landbúnaðarráðherra, en
hann hefði lengi verið sami
maður og formaður bankaráðs
ins (Hermann Jónasson), svo
að þá hefði einungis um eintal
sálarinnar verið að ræða!
'G.Þ.G, sagði, að þessi mál
heíðu aldrei verið borin undir
vinstri stjórnina í heild, en
Gylfi Þ. Gíslason
hins vegar hefðu þeir Lúðvík
Jósefsson þar varað við þessari
stefnú. Þá hefði Hermann sagt
réttilega, að málið heyrði undir
stjórnir sjóðanna, en nú segir
hann ríkisstjórnir vera ábyrg-
ar. Viðskiptamálaráðherra kvað
ótvírætt. að við bankaráð Bún-
aðarbankans eitt væri að sak-
ast. ef sjóðir landbúnaðarins
væru nú komnir á vonarvöl, —
eins og allir játuðu.
Þá vék ráðherrann, að
þeirri staðhæfingu Hermanns,
að isjóðirnir hefðu tapað 90
ni^llj. kr„ á geilg/sbreyting-
unni s. 1. vetur. Kvaðst hann
furða sig á því, lað alþingis-
menn færu með fleipur eitt í
sambandi við slíkar tölur. —
Þetta væri alrangt. Erlendar
skuldir sjóðanna hefðu hækk
lað um 54,2 millj,, kr. vegna
gengisbreytingarinnar í febr-
úar Hermann hefði líklega
reiknað með hækkun vegna yf
✓
irfærslugjaldsins (55%), sem
stjórn hans kom á, en hún
nam 29.6 millj kr, og kennt
núverandi ríkisstjórn um allt.
Þó vantaði 6,2 millj. kr. á tií
að 90 millj. kr. saga Hermanns
stæðist!
Ég held, að allir Framsókn-
armenn, sem hafa talað um
þetta mál, hafi haldið því fram
að ég bæri í brjósti alveg sér-
staka óvild til lanldbúnaðarirs,
sagði Gylfi Þ. Gíslason. Kvaðst
hann ekki sjá ástæðu til að
svara slíkri fjarstæðu, en tók
í þess stað dæmi um hug þeirra
sjálfra til landbúnaðarins, sem
Framsóknarmenn þykjast vera
sjálfkjörnir málsvarar,
Reksturskostnaður. sem Bún-
aðarbankinn reiknar sjóðunum,
er sem hér segir árið 1959: —•
Ræktunarsjóður 2.476 þús. kr.
eða 0,95% af heildarútlánum,
Byggingarsjóður 2,139 þús kr.
eða 2,12% af heildarútlánum,
Samsvarandi hlutfall kostnaðar
af heildarútlánum þriggja blið-
stæðra stofnana er þetta: Fram
kvæmdabankinn 0,23 %, Veð-
deild Landsbankans 0,35% cg
Fiskveiðasjóður 0,29 %. Búnað-
arbankinn hefur þannig láíið
sjóðin,a bera óhæfilega háan
reksturskostnað, sagði ráðherr-
ann. Kvaðst hann kunna því
illa, að heyra af vörum þess-
ara manna brigzlyrði um óvild
í garð landbúnaðarins vegna
þess eins að vakin hafi verið
athygli á óstjórn þeirra sjálíra
í þessum málum.
Að lokum sagði Gylfi Þ.
Gíslason, að samþykkt þessa
frumvarps væri sama og
le&gja 4700 kr. skuldaliréf til
undirskriftar fyrir hverja 5
manna fjölskyldu í landinu.
Það þyrfti ekki litla óskamm
feilni til að fiytja frumvarp,
sem velti slíkum byrðum yf-
ir á herðar skattgreiðenda i
landinu.
Ingólfur Jónsson, landbún-
aðarráðherra. tók því næst til
máls. Kvað hann mikinn vanda
að leysa úr þessu fjárhagsöng-
þveiti, sem áreiðanlega yrði
ekki leyst með stóryrðum held-
ur raunhæfum aðgerðum. Aðal-
atriðið væri, að finna lausn til
að sjóðirnir gætu hér eftir sem
hingað til verið landbúnaðin-
um lyftistöng. Hann kvað ríkis
stjórnina hafa rætt lánasjóði
landbúnaðarins og vilji væri
innan hennar til að leysa vanda
þeirra. enda þjóðarnauðsyn. —
Ráðherrann kvað ríkisstjórr/
Emils Jónssonar hafa skipað
hagfræðinganefnd til að gera
tillögur um úrbætur á rekstii
fjáríestingarsjóða atvinnuveg-
anna, þar á meðal þessara sjóða,
en nefndin ekki lokið störfum
enn. Sagðist ráðherran búasf
við, að raunhæfar tillögur ti
úrbóta yrðu lagðar fram af rík-
isstj órninni á næstunni.