Alþýðublaðið - 08.10.1961, Blaðsíða 5

ÞAÐ var fyrir nokkru, aS
ég rakst á Alþýðublaðið frá
15. júní, en það er ekki nema
stundum sem ég sé það ágæta
blað, eins og raunar fleiri af
dagblöðunum, það er hjá
mér sem mörgum öðrum, að
fjárhagsins vegna, getur mað
ur ekki veitt sér það, að sjá
öll blöðin, þótt það væri bæði
gaman og gagnlegt.
Það, sem vakti eftirtekt
mína í þessu blaði, var viðtal
við Ásgrím Björnsson stýri-
mann, en hann hafði vferið
einn af þeim fulltrúum frá
Æskulýðssambandi íslands,
sem Æskulýðssamband Slés-
vík—Holstein bauð út til
’Vestur-Þýzkalands, til að
koma á auknum kynnum
milli þessara aðila. Af þeim
góðu kynnum sem ég hef
haft af Ásgrími, þá hefur
þetta verið honum kærkom-
in för, enda kemur það fram
í viðtalinu.
Ásgrímur er einn þeirra
manna, sem hugsa allmikið
til okkar ungu og uppvax-
andi drengja, og hvað fyrir
þá væri hægt að gera umfram
það sem gert er, til að beina
þeim fram hjá blindskerjum
okkar daglega lífs, en af þeim
óhappa skerjum er slíkur
urmull í nútíma þjóðfélagi,
að vandratað verður barn-
inu, nema til komi leiðsaga
góðra manna og stofnana,
umfram hina venjulegu skóla
og sem betur fer sjást nú þess
öll merki, að úr fari að ræt-
ast með þá leiðsögu, saman-
b'er stö'rf ÆfskUlýðsráðs og
annarra aðila, sem rétta börn
um og unglingum hönd sína
til leiðsögu, í vaxandi mæli.
í nágrenni við mig, er
stofnun sem tekur við ungum
drengjum sem steytt hafa á
einhverju skerinu, og eru
þar til nokkurs konar við-
gerðar, ef svo mætti að orði
komast, en sú viðgerð vérður
þó ekki alltaf fullkomin, og
stundum verður skipbrolið
algjört.
Við slíku má ekki okkar
fámenna þjóðfélag. ,,Að
byrgja brunninn áður en
barnið er doltið í hann,“ á
þarna við, og verður að reyna
að framkvæma, með öllum
hugsanlegum ráðum. Það er
vonriaust-að ætla sér að kom-
ast fram hjá þeirri staðreynd,
í okkar nútíma þjóðfélagi, að
heimilin yfirleitt, eru ekki
lengur sá verklegi og andlegi
skóli sem þau áður voru. —
Böm og unglingar eru áhrifa
gjörn, svo hægt er að beina
athafnaþrá þeirra, sem þau
verða á einhvern hátt að fá
svalað, inn á vissar brautir.
Við munum hvernig Hitler
tókst að ala upp sína her-
menn. Ekki þurfum við þó
þess við, enn sem komið er að
beina alhafnaþrá okkar
drengja inn á svið hernaðar,
stundum finnst mér þó ekki
lagt frá því að það sé gert.
Eg hef all mikið orðið var
við það, og ekki sízt í Rvík,
að drengir leiki sér með byss
ur, sem eru þó óskaðlegar
sem slíkar, ekki er þeim þó
beint að veiðiskap í leik, held
ur tii að látast skjóta hvern ’WwwtwwwwHwwwwMHiWMwmiwiwiwwMmwMWMWMwwMwwwMW
annan til bana.
Stundum hafa drer.gir slík
leikföng með sér í sveitina,
en þar verða þessir morðleikir
ekki lengi spennandi, og er
þar einkum tvennt sem veld
ur, í fyrsta lagi, nærandi og
afigjafi þessara morðleikja
og hugsana er þar ekki fyrir
hendi, það eru kvikmyndirn-
irnar og hazarblöðin, í öðru
lagi, þá er svo margt nýtt og
ónumið í sveitinni fyrir kaup
staðar drenginn, að það tek-
ur hug hans allan. Það má
vel vera, að þessir morðleik-
ir og það, sem þeim fylgir, sé
hinni ómótuðu barnssál óskað
legt, sem ég efa þó, og tel því
vafasamt hjá foreldrum að
gefa drengjum sínum byssur
og sverð að leikföngum, og
efast um að þau gerðu það,
ef þau hefðu aðstöðu til að
fylgjast með þessum leikj-
um drer.gjanna, eins og
stundum eru.
SEX snoppufríðar fransk-
ar ballettdömur segjast ætla
til Diisseldorf í næstu viku
og sýna sig þýzkum sjón-
varpsáhorfendum, en nú
munu þær vera staddar í K-
höfn og skemmta á Atlantic
Palace. Myndin er úr
sælasta atriði skemnitiþáttar
þerra í Atlantic Palace, en
þar hafa þær æft sig fyrir
sjónvarpsþáttinn í nokkrar
Við þurfum að gera meira
af því, að beina unglingun-
um inn í hinar ýmsu grein-
ar atvinnulífsins, og fyrsta
skrefið mætti fá, og ætti að
fá með heppilegum leik-
föngum, því hlutverki gegndu
heimilin áður, en vegna
breyttra þjóðhátta hafa þau
ekki aðstöðu til þess lengur,
nema þá í heldur fáum tilfell

um, eða sú er mín skoðun.
Þeir sjóvinnuskólar, sem
Ásgrímur talar um í áður-
nefndu viðtali, eiga sjálfsagt
mikið erindi til okkar, og
þörfin er nú þegar, búin að
koma okkur inn á þessa
braut, með vísi að slíkum
skóla, á ég þar við Sjóvinnu-
námskeiðin, sem virðast hafa
gefið góða raun, svo langt
sem þau ná, og fjöldi drengja
unir sér þar vel, við undir-
búning að hagnýtum og þjóð-
hollum störfum.
Við búum við fræðslulög-
gjöf, sem bindur flesta á
skólabekk, frá 7—16 ára 6—-8
mánuði á ári. Þetta er gott
fyrir þá, sem þessi skólasela
er ekki ofviða, en hætt er
við að hún ofbjóði námsgelu
og þroska all margra, þannig,
að úr verði námsleiði, sem
komi í veg fyrir frekara nám,
og verulegan námsárangur,
og hún er slæm fyrir þá, sem
ekki hafa áhuga á framhalds
námi, en vilja komast út í
atvinnulífið, og hafa til þess
öll skilyrði, nema að þá vant
ar alla kunráttu í hagnýtum
vinnubrögðum sem nútíma
atvinnulíf krefst, en í þeim
efnum koma nemendurnir
ékki fróðari úr skóla 16 ára
en þeir fóru í hann 7 ára.
En þegar einn maður, —
karla eða kona — er orðinn
16 ára, þá er hann orðinn
gjaldskyldur á öllum sviðum
þjóðfélagsins, til ríkis og
sveitar, almannatrygginga,
sjúkrasamlags, kirkju o. fl.
og auk þess er honum gert að
skyldu, að skaffa bönkunum
sparifé, 6 prósent af öllu því
fé sem honum áskotnast, að
vísu hefur hann von um að
fá spariféð endurgoldið síðar.
Þótt viðkomandi ungling-
ur væri það Hla stæður af
einhverjum ástæðum, að ein
hver hefði orðið að gefa hon
um að borða, þá verður hann
einnig að fá gefins, eða að
láni, 6 prósent af þeirri upp-
hæð sem fæðið er metið á,
eða kr. 1,50 á dag, tH að geta
orðið við þeim kröfum sem
hið opinbera gerir til hans,
varðandi sparifé af því sem
hann borðar. í útsvar af fæð-
isupphæð einni saman yfir
árið, má gera honum að
greiða kr. 7,30,00 sé hann í
sveit, annars ekkert, í sjúkra
samlag kr. 4—600 00, almanna
tryggir.gar 1167,00—1500,00,
miðað við karl, kirkju kr. 100
og svo mætti lengi telja. En
þetta er aðeins talið til gam-
ans, til að sýna fram á, í
hvaða fjárhagslegan vanda
er hægt að koma einum 16
ára ungling, sem setið hefur
á skólabekk, og átt þess eng-
an kost að komast út í at-
vinnulífið, en gjöldin kalla
að umfram daglegar þarfir.
Það sem skapar hættuna í
þessu sambandi er, að sumir
unghngar á þessum aldri eru
með fullar hendur fjár, aðra
langar til að vera það einnig,
en hafa ekki aðstöðuna, og
leiðast þá stundum út í að
afla fjárins eða þess er van-
hagar um á óæskilegan hátt.
Eg tel að hér sé ekki rétt
að farið, og ég held að ald-
urinn 14—16 ára sé heppileg-
astur til að kynna unglingun
um verulega atvinnulífið, því
atvinnulífir.u höfum við öll
gott af að kynnast, og komast
í snertingu við það, hvert sem
ævistarf okkar kann að verða
í þjóðfélaginu.
Á þessum aldri, ættu ungl-
ingarnir að vera lausir úr
hinum venjulegu skólum, þeir
er það vildu, en í þess stað,
ætlu þeir að eiga kost hvers
konar fræðslu varðandi helztu
greinar atvinnulífsins, og til
væru stofnanir, sem hjálpuðu
þeim út í þær greinar þess,
sem hugur þeirra beindist að.
Á þennan hátt væri hægt
að nýta mikið vinnuafl sem
nú fer forgörðum, og 16 ára
unglingurinn væri þá mikið
betur undir það búinn — að
vinna fyrir sér, og verða við
gjaldakröfum þjóðfélagsins,
sem ég tel þó, vanhugsaðar
og ósanngjarnar, miðað við
þennan aldur.
Það er ekkert vafamál, að
í náinni framtíð, verða for-
ustumenn þjóðarinnar að
kynna sér meira vandamáf
barna og unglinga, heldur en
nú er gert, og taka einhverja
ákveðna afstöðu til þeirra,
svo hægt sé að vinna að settu
marki, ekki á einu sviði
þeirra mála heldur öllum_
'Við viljum öll eiga góð og
mannvær.leg börn, sem eru
okkur til gæfu og gleði, en
þjóðfélaginu nýtir borgarar,
enda bezta eignin sem vit>
eigum og getum skilað þjc£>
inni. Börn og ungling.ar sem
ler.da á villigötum í þjóðfé-
lagsumferðinni, og komas?:
ei aftur á rétta leið, eru þjéjj
inni glataður fjársjóður, og
foreldrum harmur. Þesií
vegna megum við ekki láta
reka i þessum efnum, heldur
sækja stpðugt fram, notfæra
okkur reynslu annarra
þjóða, og bæta við okkar eig
in reynslu og þekkingu, þá er*
líklegt að mörg ungHnga
höndin verði leidd frá óhappn
verkum, að hagr.ýtum störf-
um og þætti mér Sjóvinnu-
skóli eins og Asgrímur lýsir
í umræddu viðtali, mjög lík-
legur þáttur í því starfi, 'en
vonandi verður hans ekld
lar.gt að bíða.
Eg þakka svo Ásgrínii og
blaðamanninum viðtalið.
Látrum, 29. 9. 1961.
Þórðiu’ Jónsson. ,
Alþýðublaðið •— 8. okt. 1961
§