Alþýðublaðið - 29.05.1962, Blaðsíða 4

EF HALDIÐ verður upptekn-
um hætti, líður ekki á löngu,
áður en Alparnir verða orðnir
eins og gruyere-ostur. Það eru
ekki nema nokkrir dagar síðan
svissneskir og ítalskir verka-
menn, sem grófu hvor frá sinni
hlið fjallanna, tókust í hendur
undir miðju Heilags Bemharðs-
skarði, og ekki mun líða meira
en ár, þar til fólks- og vörubílar
geta ekið þarna í gegn/
Eftir um það bil ár ættu líka
franskir og ítalskir verkamenn
sem verið hafa að grafa síðan
í janúar 1959, að hittast í iðrum
Mont Blanc, hæsta fjalls Evrópu.
Og méðan á öllu þessu gengur
cru bankar, fjármálamenn og
kaupsýslumenn í Torino önnum
kafnir við að safna um 14 millj
örðum líra (rúmlega 800 millj.
ísl. króna) til þess að byggja
þriðju vega-jarðgöngin undir
Frejus.
Miðstöð hins efnahagslega
, kraftaverks á Ítalíu er í Pó-daln
,j um, aðallega í nágrenni iðnaðar
. borganna Milano og Torino.
Vegna sameiginlega markaðsins
cru tollmúrar sem óðast að hverfa
,5 í Vestur-Evrópu, en ekki hafa
allir gert sér grein fyrir, að sá
múr í vegi samgangna, sem Alp
arnir liafa löngum verið, er líka
. að hverfa með tilkomu vega-jarð
,t> ganganna. Þetta verður að sjálf-
; fiögðu hvao mikilvægast fyrir
sjó liggur hann inn í göngin, sem
eru rúmir 5 km á lengd. Þegar
út er komið ítalíumegin, liggur
vegurinn til Aosta og þaðan til
Torino.
Mont Blancgöngin, sem ættu
að verða tilbúin vorið 1964 — en
þá verður búið að vinna við þau
í nálega sex ár, — verða miklu
tilkomumeiri, bæði vegna þess
að þau liggja gegnum hæsta
fjall Evrópu og vegna þess að
þau verða lengstu vegar-jarð-
göng, sem byggð hafa verið:
rúmlega 10 kílómetrar. Þau verða
því nálega 4 km lengri en jap
önsku göngin milli eyjanna Hons
hu og Kyushu, sem nú eiga met
ið.
Göngin verða um 10 metrar á
hæð og vegurinn um 7 metrar á
breidd. Upphækkuð gangbraut
verður líka í göngunum. Með
tæplega 300 m millibili eru göng
in gerð breiðari, svo að unnt sé
að leggja bílum eða snúa við, ef
eitthvað kemur upp á. Þá verður
um 100 m bil á milli síma, sem
tengdir verða við báða enda gang
anna.
Gröftur í St. Bernardsgöngun
um reyndist tiltölulega auðveldur
en í Mont Blanc-göngunum hefur
hann hins vegar reynzt mjög erf
iður, einkum Ítalíumegin. Allt
gekk vel fyrstu 500 metrana, og
borgina Torino, miðstöð ítalska
bílaiðnaðarins, sem umlukin er
fjöllum á þrjá vegu.
Með þessum jarðgöngum kom
ast iðnaðarhéruð Norður-Ítalíu í
mjög nána snertingu við Vestur-
Evrópu, auk þess sem tveir aðal-
þjóðvegir tengja héruð' þessi við
Miðjarðárhafið, en þeir eru Mil
ano-Genúabraútin, sem þegar héf
ur verið tekin í notkun, og Tor-
ino-Savonabrautin, sem verið er
að leggja.
Af jarðgöngunum verða St.
Bernardsgöngin fyrst til að vera
tekin í notkun, sennilega að
hausti 1963. Svisslandsmegin er
verið að br.eikka veginn upp í
skarðið, en í um 5000 m. hæð yfir
U Thant:
Grundv
staðreyndir
unnið með afkastamiklum, ný-
tízku tækjum. En svo tók að
renna vatn og dró það mjög úr
afköstum. Þá var komið í laus
jarðlög, sem hrundi úr, svo að
vinnupallar ónýttust. Þá, um 300
m lengra inn í fjallinu, varð að
staðan svo erfið, að hætta varð
að nota Öll nýtízku tækin og
vinna varð með hinni gömlu að-
ferð, sem áður var notuð í nám
um, að grafa mjó göng í einu.
Eftir rúmlega kílómeter var
lausa lagið búið, en þá kom lireint
granít. Stórvirku tækin voru nú
notuð aftur, en aðeins nokkra
metra. Nú komu til sögunnar
mjög einkennileg fyrirbæri.
Kletturinn, sem ber þunga rúm
lega tveggja kílómetra af .grjóti
og ís, sprakk iðulega, þegar graft
arvélarnar trufluðu það jafnvægi
sem hann hafði verið í um millj
ónir ára.
Þegar búið var að grafa rúma
tvo kílómetra' inn, urðu spreng-
ingarnar svo tíðar, að hætta varð
aftur við að grafa göngin í fullri-
stærð. Varð nú fyrst að grafa
smá „könnunargöng“ til þess að
sjá hvenrig kletturmn lá.
Er búið' var að grafa tæpa 500
m. í viðbót, var aftur hægt að
grafa í fullri stærð, en mjög var
iega.
Þegar búið var að grafa um 3
km. kom annað til. Nú varð klett
urinn ekki aðeins gjarn á að
Á fundi með velunnarasamtök
um Sameinuðu þjóðanna í New
York 17. apríl sl. lét U Thant
framkvæmdastjóri m e eftirfar-
andi orð falla:
„Á þessum stox-masömu tímum
ber okkur að leggja nokkrar
grundvallarstaðreyndir á minnið:
Veigamesta verkefni leiðtoga
mannkynsins nú er að stíga fyrstu
sporin í átt til kerfis, sem komi í
veg fyrir styrjaldir. Fyrir 18 ár-
um ákváðu þrír menn, Roosevelt,
Stalín og Churchill í Jalta, einir
sér örlög Evrópu, Asíu og Afríku.
Eins og nú standa sakir geta
voldugustu menn heimsins ekki
einu sinni komið sér saman um
jákvæða ákvörðun varðandi örlög
Evrópu.
En tveir þeirra ráða í samein-
ingu yfir heiminum eins og engir
tveir menn hafa nokkurn tíma
fyrr gert. Forseti Bandaríkjanna
og forsætisráðherra Sovétríkj-
anna hafa kannski ekki vald til að
fá heiminn til að hegða sér að
þeirra eigin vilja, en þeir hafa
vald til að eyðileggja hann. Bandá
ríkin og Sovétríkin ráða í sam-
einingu yfir nær öllum kjarnorku
vopnabirgðum heimsins. Og enn
eru þessar birgðir auknar með
ógnvænlegum hraða. Enginn mað
ur með réttu ráði getur trúað því,
Bandaríkin eða Sovétríkin muni
hefja styi'jöld að yfirlögðu ráði,
en þaö er full ástæða til að ætla,
að hættan á styrjöld, sem ekki
var stefnt að, sé mjög mikil.
Þessi hætta hvílir ekki á neinU
hugsanlegu valdajafnvægi Aust-
urs og Vesturs, heldur er liún
fólgin í möguleikanum á slysi
eða óhappi í þeim íæknilegu við-
búnaðarráðstöfunum, sem hvor að
ili um sig hefur gert til að koma
í veg fyrir óvænta árás.
Eftir því sem mennirnir eru
látnir víkja fyrir allskyns elektr-
■ óniskum tækjum í hinu flókna
kerfi kjarnavopna, sem nota á til
að ógna hugsanlegum óvini, eft-
ir því koma fleiri uggvænleg at-
riði til greina í hinu svonefndu
jafnvægi ógnanna. Við höfum
öðru hverju heyrt um eldflaugar
með kjai'nbrkuhleðslu, sem nærri
var búið að skjóta á loft af mis
tökum eða vegna rangra aðvarana
eða beinlínis vegna straumrofs.
Það er alkunnugt, að bæði banda
rísk og sovézk eldflaugavopn
standa reiðubúin til flugs, og
þeim er stjói'nað af elektrónisk-
um tækjum.
Hvað hefur allt þetta í för með
sér? Að við verðum að finna kerfi
sem geti takmarkað og haft fullts
eftirlit með kjarnorkuvígbúnað-
inum, áður en við missum hann
út úr höndunum.
Pólitísk og landfræðilegt deilu-
mál, eins og t.d. framtíð Berlínar
og viðsjárnar viö austanvert Mið-
jarðarhaf eða óróinn í ákveðnum
hlutum Asíu, Afríku og Suður-
Ameríku eru alvarlegir hlutir,
sem krefjast skjótrar úrlausnar,
og það er afar torvelt að finna
laúsn á þeim vandamálum, sfem
hér um ræðir. En það er okkur
lífsnauðsyn að hin alvarlegu vánd
kvæði í þessum tilvikum fái ekki
að þróast á það stig að hinn hræði
legi máttur kjai'noi'kunnar verði
tekinn í notkun. Sé ekki enn hægt
að finna endanlegar lausnir á
þessum deilumálum, er skynsam
legasta og rauhæfasta aðferðin sú
að einangra þau, að svo miklu
leyti sem unnt er, þannig að þau
valdi ekki stríðshættu, gera bráða
birgðasamninga sem halda á:Vmd
inu óbreyttu, meðan unnið er að
því að byggja upp -haldgott al-
þjóðakerfi, sem útiioki styrjaldir“
Ferðalög fil
annarra landa
Samkvæmt tillögu frá Dan-
mörku, Indlandi, Jórdaníu og
Bandaríkjunum samþykkti Efna-
hags- og félagsmálaráð S.þ. ein-
róma 9. apríl sl. að kalla saman
alþjóðaráðstefnu, sem gera skuli
tillögur um ferðalög, landa á
milli og fyrirgreiðslu íerðamanna
Ráðstefnan verður haldin í Róm
í ágúst-september 1963.
molna, heldur var hann svo gljúp
ur að vatn seig þarna niður úr
Toula-jöklinum fyrir ofan. Þetta
varð til þess, að jarðlÖgin og
kletta „pokar“ voru ákaflega ó-
örugg og hættuleg verkamönnun
um. Aftur varð að taka hin stór
virku tæki úr umferð.
ítalir, sem hafa 550 að vinnu,
hafa nú lokið við áð grafa nálega
■4M> km„ en Frakkar, sem hafa
320 menn, hafa lokið rúmlega 4)4
km. Það er sem sagt rúmlega
kílómetri eftir. Og kostnaðurinn
verður rúmlega 700 millj. króna.
ítalskt, franskt og svissneskt
fjármagn stendur að baki þessum
aðgerðum, en ítölsku og frönsku
ríkisstjómimar hafa einnig lagt
til verulegt fjármagn. Áætlað er,
að um 400,000 farartæki noti
göngin á ári og greiði um 200 kr.
í töll hvert, svo að búast má við
verulegum hagnaði, er frá líður.
Þrátt fyrir þessi tvö göng og
þýðingu þeirra, hefur Torino þá,
að því að sagt er, enn meiri á-
huga á Fréjús-göngunum. Þau
verða nálega hálfum öðrum kíló
metri lengri en Mont Blanc-göng
in, og munu tengja Norður-Ítaiíu
við Suður-Frakkland. Veiga
mesta atriðið í sambandi við
Fréjus-göngin er þó, að þau verða
hluti af mjög svo stórkostlegu
fyrirtæki: stórum þjóðvegi, sem
liggur næstum beint eftir 45.
breiddarbaugnum og tengir Atl-
antshafið og Svartahafið.
Vegurinn byrjar í Bordeaux,
liggur um Clermont Ferrand, Ly
on, Torino, Milano, Feneyjar, Tri
este, Ljubljana og Zagreb, þar
sem hann mun klofna, og liggur
þá bæði til Grikklands og austur
að Svartahafi. Hluta af þessum
vegi er nú verið að leggja 1 Júgó
slavíu, en hlutinn Torino-Milano-
Feneyjar er þegar kominn í notk
un.
4 29. maí 1962 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ