Alþýðublaðið - 25.11.1962, Qupperneq 5

tí

Hvað er að
Albvðusambandinu?
É G V A R staddur vestur við
Breiðafjörð í haust og var að
ræða Alþýðusambandsþingið
við ungan verkalýðsfélaga. Þá
sagði hann eitthvað á þessa
leið:
— Auðvitað fer ég suður,
þó að þetta sé vita gagnslaust
þing!
í síðastliðinni viku Ieit ég
inn á þingið. Það var glæsilegt
að koma í hina miklu KR-hvelf
ingu við Kaplaskjólsveg, þar
sem um 400 fulltruar verka-
lýðsfélaganna í landinu sátu
stærsta og umfangsmesta þing,
sem haldið er hér á landi.
Þarna var myndarlegur hópur
fólks úr hinum ýmsu vinnu-
stéttum, og ég heyrði snöggar
og harðar ræður frá báðum að-
ilum. En þegar rætt var við
fulltrúa einslega, kom í ljós
sama skoðunin, sem ég hafði
heyrt vestur við Breiðafjörð.
Þingtíminn hafði allur farið í
formsatriði og fulltrúarnir
höfðu sterka tilfinningu fyrir
því, að málefnum hinnar vinn-
andi alþýðu mundi ekki þoka
langt áfram með þessu móti.
— Svo kostar þetta þing
milljónir króna, sagði einn
fulltrúinn. Reiknaðu út vinnu-
tap 400 manns í 1—2 vikur,
ferðakostnað og allt annað!
Á bak við þessar hugsanir
um gagnsleysi þingsins er sú
staðreynd, að Alþýðusamband
íslands er ekki nema svipur
hjá því, sem það áður var og á
að vera. Það hefur misst úr
höndum sér þá forustu, sem
það áður hafði í launþegabar-
áttunni. Það mótar ekki stefnu,
sem fylgt er um land allt. Það
leiðir ekki verkalýðsfélögin,
heldur fylgir þeim. Það rekur
ekki fræðslustarfsemi fyrir al-
þýðuna, það hefur ekki komið
upp hagfræðideild, sem allir
virðast sammála um, að al-
þýðuhreyfingin vcrði að hafa á
sínum vegum.
Hvað er þá eftir? Af hverju
fer fram annað hvort ár svo
harkaleg barátta um völdin í
Alþýðusambandinu, ef það er
ekki meira virði?
Svarið er því miður: Pólitík,
áróður.
Auðvitað getur það haft
mikla pólitíska þýðingu að hafa
yíirráð í Alþýðusambandinu,
en það er fyrst og fremst áróð-
ursaðstaðan, sem barizt er um.
Þess vegna hefur flokkapóli-
tíkin sett svo algeran svip á Al-
þýðusambandsþing, sem raun
ber vitni, hversu mjög sem
sönnum verkalýðssinnum
sárnar sú þróun.
Áður fyrr, þegar hin póli-
tísku átök höfðu ekki heltekið
Alþýðusambandið, gegndi það
miklu meira hlutverki. Það
lagði á ráðin, mótaði stefnuna,
setti fram baráttumálin. Það
sendi erindreka um allt land
til að skipuleggja ný félög og
styðja þau, sem fyrir voru.
Það var potturinn og pannan
í baráttunni.
Síðan kommúnistar komust
til áhrifa í sambandinu, að ekki
sé minnzt á borgaraflokkana
tvo, hefur þetta breytzt. Póli-
tík og óróður hafa skipað meiri
sess, hin faglega barátta minni.
Alþýðusambandið fékk
slærsta tækifærið á síðustu 20
árum, þegar vinstri stjórnin
var mynduð. Þá átti að reyna,
Iivort hægara væri að leiða til
lykta efnahagsmál þjóðarinn-
ar, ef ríkisstjórn og Alþýðu-
samband stæðu saman um
lausn málanna. Þetta var til-
raun, sem varð að gera, og það
var næg réttlæting fyrir til-
veru vinstri stjórnarinnar, að
reyna þetta eitt.
En tilraunin mistókst. AI-
þýðusambandið gat ekki hald-
ið fylkingu verkalýðsfélaganna
saman til að hagnýta þetta
tækifæri til að fá að móta efna-
hagsmálin og þar með kjara-
málin. Vinstri stjórnin féll
einmitt á þessum' málum, og
hún hafði ekki haft meiri
vinnufrið en aðrar stjórnir.
Nú eru það einstök verka-
Iýðsfélög, sem hafa forustuna
og ráða málum, en ekki AI-
þýðusambandið. Þegar Ólafur
Thors forsætisráðherra þarf að
kanna viðhorf verkalýðsfélag-
anna fyrir hönd ríkisstjórnar-
innar dettur honum ekki í hug
að tala við Alþýðusambandið,
heldur kallar hann til dæmis á
Eðvarð Sigurðsson til að heyra,
hvað Dagsbrún segir, eða Jón
Sigurðsson um afstöðu sjó-
manna, og svo framvegis.
Það er augljóst mál, að Al-
þýðusambandið hefur ekki get-
að mótað heildarstefnu fyrir
launþega og af þeim sökum
hefur kaupgjaldsþróunin vafa-
laust orðið óhagstæðari en ella.
Opinberir starfsmenn hafa til
dæmis byrjað, eftir að þeir
fengu samningsrétt, á því að
móta heildarstefnu um launa-
hlutfall og annað fyrir öll sam-
tökin, og eru fyrir bragðið
mun sterkari í sínum málum.
Hins vegar verður að viður-
kenna, að verkalýðsfélögin
tMUWtMHtHHUtMWtWnM
leika meira eða minna lausum
hala, og reyna hvert að hag-
nýta baráttu annars fyrir sig.
Þannig ríða fátækustu verka-
mennirnir oft á vaðið, en önn-
ur félög njóta góðs af dýrri
baráttu þeirra og bera venju-
lega mun meira úr býtum.
Þá hefur Alþýðusambandið
algerlega brugðizt á sviði
fræðslumálanna, sem hafa
geysilega ‘ þýðingu í nútima
þjóðfélagi og ættu að skapa
grundvöll undir heilsteypta og
samhenta verkalýðshreyfingu.
Einnig hefur lítið áunnizt á
sviði hagvísindanna, þar sem
samtökin verða að koma upp
sínum eigin stofnunum til að
geta mætt hinum volduga hóp
ríkishagfræðinga, sem allar
stjórnir virðast koma sér upp
og styðjast við.
Af hverju hefur svo óhag-
stæð þróun orðið undir stjórn
kommúnista á Alþýðusamband-
inu? Svarið Iilýtur að vera:
pólitík, pólitik og aftur póli-
tík.
Nú er það fjarri mér að
halda fram, að hinir flokkarnir
séu saklausir af pólitískum
sjónarmiðum í sambandi við
verkalýðshreyfinguna. En það
eru t. d. pólitískir hagsmunir
Alþýðuflokksins að skapa
sterka og heilsteypta verkalýðs-
hreyfingu, sem fái sem mest
fram með friði eins og á hinum
Norðurlöndunum. Hins vegar
er það stefna kommúnista að
nota völd sín í verkalýðshreyf-
ingunni til að auka stéttabar-
áttuna í þjóðfélaginu, lialda
uppi sem mestum ófriði og á-
tökum, magna vandræði efna-
hagskerfisins og undirbúa
þannig jarðveginn fyrir upp-
lausn, er leiði til valdatöku
kommúnismans.
Leiðin út úr þeim ógöngum,
sem kommúnistar hafa vísvit-
andi komið Alþýðusambandinu
í, virðist- aðeins vera ein. Að
gera víðtækar skipulagsbreyt-
ingar á samtökunum miðað við
faglega nauðsyn þeirra, og
styrkja þau þannig til hins
raunverulega hlutverks síns.
Og síðan verður að þurrka út
áhrif kommúnista á þessu
sviði, ef tryggja á framtíð og
frelsi íslenzlrs þjóðfélags.
Rússnesk sýning
RÚSSNESK málverkasýn-
ing var fyrir skemmstu opn-
uð í Kaupmannahöfn, og
vakti það athygli í hinum
vestræna heimi. Rússar eru
ekki gjarnir á að senda sýn-
ishorn af verkum listamanna
sinna vestur fyrir tjald, og
samanburður á list þeirra og
list vestanmanna verður
því að fara fram í Rússlandi
sjálfu. Levitchkin, ambassa-
dor Sovétríkjanna í Dan-
mörku og Bombolt, mennta
málaráðherra Dana voru
meðal viðstaddra, þegar
Hafnarsýningin var opnuð,
og eru þeir hér á myndinni.
Hins vegar kunnum við
hvorki að nefna málverkið,
sem þeir standa andspænis,
né höfnund þess.
Vönduð,
nákvæm,
sterkbyggð,
fjölbreytt,
heimsfræg.
LONGINES úr á
hvers manns
hendi.
Fylgist
með tímanum!
Guðni A. Jónsson
úrsmiður. \
Símar 12715 - 14115.
Reykjavík.
c*
.Heiða :
Laugavegi 40. Sími 14197. \
NÝKOMIÐ
Kjólaefni, einlit og mislit. 1
Barnakjólaefni, fallegt úrval*
Plíseruð teryline-dömupils,
margir litir.
Skyrtublússur, hvítar og mis*
litar.
Manchettur, slifsi fyrir
dömur. J
Japanzkir hanzkar, fyrir
börn, unglinga, dömur o(S
herra. Ódýrir.
Amerískir vattfóðraðlr
nælonsloppar í
verð kr. 570.00.
Póstsendum.
Verzlunin HEIÐA Laugav. 40» '
★ Lögfræðistörfo i
★ Innheimtur ?
★ Fasteignasala i'
Hermann G. Jónsson, hrlf. *
Lögfræðiskrifstcfa , |
Fasteignasala j
Skjólbraut 1, KópavogL V
Sími 10031 kl. 2—7. \
Heima 51245.
ENSKA i
Löggiltur dómtulkur Qí£
skjalaþýðandi.
EIÐUR GUÐNASONó J-
Skeggjagötu 19, ’ \
Sími 19148. | j
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 25. nóv. 1962 ig}