Alþýðublaðið - 12.02.1963, Qupperneq 5

IPANRA
MORGUNBLAÐIÐ minntist
á kosnin&adag í Reykjavíkur
bréfi sínu á sunnudaginn og
kemst ad þeirri niðurstöðu,
að rjúfa verði þing, ef kosn-
ingar fara fram í vor. Er lit-
ið svo á, að núverandi al-
þingismenn liafi fullt innboð
í fjögur ár, þaö er fram á
naesta haust, nema þing
verði rofið. Er fordæmi fyr-
ir öllu þessu frá tíð stjórnar
Steingríms Steinþórssonar,
þegar eins stóð á, og þing
var rofið til að halda mætti
vorkosningar.
Mjög sennilegt er, að ríkis
stjórnin vilji vorkosningar í
stað haustkosninga, nema
eitthvað sérstakt komi fyrir.
Verði kosið í vor, er hins
vegar rétt að íhuga, hvort
ekki á að kjósa fyrr en í lok
júní. Nú á dögum hefjast
síldveiffar, sumarleyfi og
aðrar siunarannir fyrr en
áður, og er komin mikil
hreyfing á þjóðina í lok júní.
Mundi verða mun þægilegra,
ef kosið væri um mánaða-
mótin maí—júní. — Bæjar-
stjórnarkosningum var val-
inn tími fyrr að vori en þing
kosningar fara fram — og
er þaö án efa í samræmi viff
breytta lifnaöarhætti þjóffar-
Þegar litið er um öxl og
íhugaff, hverju vinstri stjórn
in ko mtil leiðar, verður
helzt fyrir að svara, aff hún
hafi sctt af stað allmikla upp
byggingu atvinnuvega, sér-
staklega skipasmíðar. Hafði
dregið nokkuð úr endurnýj-
un flotans í tíð íhaldsstjórn-
anna árin á undan, svo að
tími var kominn til að hefj-
ast handa á ný. Þetta er þó
ekki séreinkenni vinstri
stjórnarinnar. Þótt hún hafi
gert mikið' átak á þessu sviði,
hcfur núverandi stjórn gert
enn meir. Hefur endurnýjun
fiskiskipaflotans verið svo
mikil síðan 1959, að aldrei
hefur meiri veriff, nema
þegar nýsköpunartogararnir
voru smíðaðir eftir stríð.
Auk fiskiskipa hefur verið
verið stöðug aukning á kaup
sldpaflotanum. Um síðustu
áramót voru fjögur skip I
smíðum erlendis, og fleiri
hafa verið pöntuð síðan. -Er
vert að gefa þessum málum
gaum. því samtals er um að
ræffa framkvæmdir, sem
kosta mörg liundruö milljón-
ir króna. Þessi mikla endur-
nýjun og aukning flotans
vræi óhugsandi, ef ekki hefði
vcrið gripið til viðreisnar-
innar til að rétta við fjármál
þjóðarinnar, sérstaklega út á
viff.
ÓHÆTT er að fullyrða, að fé
það, sem variff hefur verið á und-
anförnum áratugum til íslenzkrar
rannsóknarstarfsemi í þágu at-
vinnuveganna liafi boríð marg-
faldan ávöxt og vafasamt, að nokk-
ru opinberu fé hafi verið betur
varið en því, sem veitt hefur ver-
ið til' íslenzkra rannsóknarstofn-
ana.
Á þessa leið fórust Gylfa Þ.
Gíslasyni, menntamálaráðhei-ra
orð á Alþingi í gær, er hann
fylgdi úr hlaði frumvarpi til laga
um rannsóknir í þágu atvinnuveg-
annáT Eins og Alþýðublaðið hefur
áður skýrt frá, gerir frumvarpið
ráð fyrir algeni nýskipan á skipu
lagi rannsókna í þágu atvinnuveg-
anna og skýrði menntamálaráð-
herru þá nýskipun ítarlega í fram
söguræðu sinni í gær.
í upphafi ræðu sinnar ræddi
ráðherrann um þýðingu vísinda-
rannsókna almennt. Hann sagði,
að skilningur þjóðanna á mikil-
vægi vísindarannsókna hefði stöð-
ugt aukizt enda ættu slíkar rann-
sóknir nú orðið stóran þátt í aukn
ingu þjóðarframleiðslu þjóðanna.
Ráðherrann sagði, að helztu stór-
veldin verðu um 2% af þjóðar-
framleiðslu til rannsóknarstarfa
og starfsemi við hagnýtingu á
niðurstöðum hreinna og hagnýtra
rannsókna í framleiðslu. Um það
bil liclmingur þessa fjár væri að
vísu talinn notaður í þágu land-
varna. Miðað við 8 milljarða þjóð
arframleiðslu íslendinga á ári
ættu Tslendingar að verja 160
mil'ljónum til rannsókna ef þeir
verðu 2% af 80 milljónum, ef þeir
verðu 1% þar eð þeir hafa eng-
ar hervarnir. Sagði ráðherrann,
að því færi fjarri, að árlegar upp
hæðir, sem farið hefðu til þess-
ara mála hér nálguðust þessar
upphæðir. Skorti það fyrst og
fremst hér, að fyrirtækin legðu
fram fó til eigin rannsóknarstarf-
semi. Lagði menntamálaráðherra
áherzlu á það, að stórauka þyrfti
fjárframlög til rannsókna hér
þannig, að unnt yi’ði að efla veru-
lega þessa starfsemi.
Þvi næst vék ráðherrann að
þeim rannsóltnum, er hér liefðu
átt sér stað í þágu atvinnuveg-
anna og skipulaginu á þeim mál-
um. Ráðherrann kvað þessar rann
sóknir hér hafa verið í höndum
Rannsóknarráðs ríkisins og At-
vinnudeildar háskólans. Rannsókn
arráð hefði verið stofnað 1939 og
átt að vera til aðstoðar atvinnu-
málaráðuneytinu við yfirstjórn
Atvinnudeildarinnar. Á síðari ár-
um hefffi starf Rannsóknarráðs í
vaxandi mæli beinst að eflingu
raunvísindarannsókna almennt.
Rakti ráðherrann ýanislegt það, er
hafizt hefði fyrir tilverknað
Rannsóknarráðs svo sem fyrsta
leit að heitu vatni, og gufu með
jarðborunum, mórannsóknir og
móvinnsla, leit að biksteini og kís-
illeit, rannsóknir á framleiðslu á-
bux’ðar og sements o. fl. Því næst
rakti ráðherrann starfsemi hinna
ýinsu deilda Atvinnudeilarirmar,
þ. e. Fiskideildar, Búnaðardeild-
ar, Iðnaðardeildar og Rannsókn-
arstofu Fiskifélags íslands. Kvað
ráðheirann þessar stofnanir hafa
stundað stórmerka starfsemi, sem
haft hefði geysimikla hagnýta þýð
ingu fyrir íslenzka atvinnuvegi,
auk þess, sem hún hefði bætt
mjög þekkingu okkar á mikilvæg-
um atriðum í sambandi við þjóð-
arbúskapinn. Kvaðst ráðherrann
ekki hika við að fuHyrða, að rann
sóknarstarfsemin hefði stuðlað að
auknum afköstum íslenzkra at-
vinnuvega og þá um leið að mik-
illi aulmingu þjóðarframleiðsl-
unnar.
Því næst vék ráðherrann að efni
hins. nýja frumvarps. Hann kvað
upphaf málsins hafa verið það, að
hann hefði rætt við Steingrím Her
mannsson framkvæmdastjóra
Rannsóknarráðs skömmu eftir að
hann hefði tekið við því starfi um
nauðsyn nýskipunar íslenzkra
rannsóknarmála. Steingrímur
nefði þá verið formaður Atvinnu-
málanefndar er haft hefði til með-
ferðar hvernig bezt yrði til fram-
búðar skipulögð og samræmd starí
semi þeirra rannsóknarstofnana,

Gylfi Þ. Gíslason
sem nú vinna að rannsóknum á
náttúruauði landsins. Hefði þeixri
nefnd síðan verið falið að gera
tillögur um nýskipan rannsóknar-
málanna. í maí 1960 afhenti nefnd
in frumvarp til laga um rannsókn-
ir í þágu atvinnuveganna og stóðu
að því allir nefndarmenn nema
Einar Olgeirsson, sem afhenti
annað frumvarp. Til þess að fá
sem mestar umræður um málið,
var síðan lialdin ráðstefna í há-
ÞjáfnaBur
Frainh. af 16. síðn
ig um leið vel’ið stoliff frá Leir-
vogstungum, þar sem ein ýtan
stóð.
Þau áhöld og verkfæri, sem
stolið var, eru m. a.:
Tvö topplyklasett, þrír raf-
geymar, þar af tveir 12 volta, 150
amper; þrír skiptilyklar, einn 8
tommu; nokkrir slaghamrar, á-
haldakassi, ásamt öllu innihaldi,
tvær rörtengur, stjörnulyklar frá
3/16-1 1/8, skrúfjárn, rafmagns-
vír, og loks ný rafmagnsþurrka.
Sumir lyklanna voru málaðir
gulir. Líklegt er talið, að sömu
menn hafi verið að verki á öll-
um stöðunum. Þeir, sem kynnu
að verða varir við verkfæri þessi,
eða séð hafa til ferða þjófanna,
eru vinsamlega beðnir að tilkynna
lögreglunni í Hafnarfirði það nú
þegar. Sími hennar er 17-364.
Aukiö fjjár-
magn til
ifshafnar
skólanum um framtíðarskipan
raunvísindarannsókna á íslandi. —
Var frumvarp Atvinnumálanefnd-
ar þar rætt ítarlega og kvaðst
ráðherrann hafa haft hliðsjón af
sjónarmiðum, er þar hefðu kom-
ið fram við endurskoðun frum-
varpsins. Kvað ráðherra frumv.
í höfuðatriðum vera í samræmi
við frumv. meirihluta Atvinnu-
málanefndar, en um nokkur frá-
vik væri að ræða.
Síðan rakti ráðherra helztu
breytingar er frv. gerði ráð fyrir
frá ríkiandi skipulagi. Hefur
margra þeirra áður verið getið
hér í blaðinu og verður þvi að
eins stiklað á því helzta nú:
Bannsóknarráð verði framvegis
ráðgjafarstofnun, en hafi ekki yf-
irstjórn rannsóknarstofnana eíns
og nú. Það verði skipað 17 fulltrú-
um, en nú sitja 3 i því. Ráðið
heyrir undir menntamálaráðherra
sem skipar. formann (Atvinnu-
málanefnd gerði ráð fvrir að þaff
heyrði undir forsætisráðherra). -
Gert er ráð fvrir að þessar stofn-
anir vorði starfræktar: Hafrann-
sóknarst-ofnun, rannsóknarstofnun
fiskiðnaðarins, rannsóknarstofnun.
landbúnaðarins, rannsóknarstofn-
un iðnaðarins og rannsóknarstofn
un bygaingariðnaðarins. Atvinnu-
deild Háskólans verður lögð nið-
ur. Hver rannsóknarstofnun verð-
ur sjálfstæð stofnun. sem heyrir
undir hlutaðeigandi fagróðuneyti,
og sérhver boirra fær sérstaka
stjórn og ráðgjafarnefnd auk f*y-
stióra. ÍEinar Olgeirsson taldl
stiórn óþarfa).
Menntamáiaráðherra sagði, að í
frv. væru mikilvæg nvmæli um
sérstaka fjáröflun - til tveggja
rannsóknarstofnana, þ. e. fvrir íðn
aðinn og bvggineariðnaðinn. Er
gert ráð fvrir, að riofnanir þessara
ereina geti lagt gjald á atvinnu-
reksturinn í þessum greinum. —
Einnig er gert ráð fvrjr stórauka
um fiárframlögum ríkisins.
Gylfi sagði að lokum, að hann
teldi þá nvskioan, er frv. gerðl
ráð fyrir, mundu verða rannsókn-
nnum til mikillar eflingar og vis-
indamönnunum til nýrrar hvatn-
ingar. Með hliðsión af bví, að fótt
eða ekkert er nú íslenzku þjóðfé-
lagi nauðsvnlegra en að efia ranil
sóknir sínar, tel ég sambykkt'
bessa frumvarns mundi horfa til
beilla og framfara, sagði ráðherr-
ann að lokum.
Fram er komið á Alþingi frum-
varp til laga um breytingu á lög-
unum um landshöfnina á Rifi á
Snæfellsnesi. Gerir frv. ráð fyrir
að lánsheimiid ríkisstjórnarinnar
vegna hafnargerðarinnar verði auk
in úr 12 miUj. í 50 millj.
í greinargerð með frv. segir
svo:
Frumvarp þetta felur ekki í sér
aðra breytingu á lögum um lands
höfn í Rifi á Snæfellsnesi en þá,
að lánsheimild vegna hafnargerðar-
innar hækkar úr 12. millj. i 50
millj. kr.
Sjpvarútýcgsnefnd liefur haft
til meðferðar frv. á þskj. 32 um
hækkun á lántökuheimild vegna
landshafnar í Keflavíkurkaupstað
og Njarðvíkurhreppi og samþykkt
að mæla með afgreiðslu þess frum
varps. Hefur nefndin talið rétt, að
hliðstæð hækkun yrði einnig gerð
á lántökuheimild vegna Rifshafn-
ar, og er upphæðin tiltekin að
höfðu samráði við Vitamólastjóra,
sem hefur m.a. upplýst í bréfi til
nefndarinnar, að unnið sé nú að á-
ætlunargerð um byggingarfrám-
kvæmdir í Rifshöfn, sem muni
kosta allt að 30-40 milljónum kr.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 12. febrúar 1963 §