Alþýðublaðið - 28.04.1963, Blaðsíða 3

HMMWWWWMWHMMMWWVWWWWWWWWHMWWWWWWWWWWWW |
ffFlig varðar ekkert
um stefnur"

ODDUR BJORNSSOV
GRÍMA frumsýndi sl. miðviku-
dag einþáttunga eftir Odd
Björnsson, og hefur þessi sýn-
ing fengið mjög góða dóma í
blöðum. Við náðum tali. af
Oddi í gær, og báðum liann að
segja okkur eitthvað um þessa
leikþætti, og hvemig þeir urðu
til.
Hann sagði:
Ég veit ekki til þess að leik-
þættir þessir heyri til ein-
hverri sérstakri stefnu, enda
varðar mig ekkert um stefnur,
hvorki í pólitík eða leikliúsi,
vegna þess að þær segja mér
svo lítið um það, hvort hlutur-
inn er vondur eða góður. Að
mínum dómi er t. d. hægt að
vera bæði skaðlegur og gagn-
legur sjálfstæðismaður, og hið
sama gildir um kommúnista.
Eins skera stefnur ekki úr um
það hvort leikrit eru góð eða
slæm, þar af leiðir, að engin
stefna er algild í leiklist og
engin tabú. Spurningin er að-
eins um það hvort leikrit sé
þess eðlis að það öðlist mátt-
ugt líf í þessu stóra tóma hólfi
sem það á heima í. Formljótt
eða vanskapað leikrit, sem býr
þó yfir slíkum eiginleika, er
að mfnum dómi miklu merki-
legri hlutur en „rétt byggt”
stykki, sem verður aldrei ann-
að en' „rétt byggt” stykki,
hversu mjög sem reynt er að
blása í það lífi. Leikrit er að
mínum dómi kompósisjón
handa leiksviði og ekkert ann-
að, þessvegna hygg ég að leik-
ritahöfundum sé hollast að
reyna að öðlast skilning á lög-
málum leiksviðsins og þeim
möguleikum, sem það býður
upp á. Þess vegna er þeim nauð
synlegra að kunna skil á t. d.
höggmynda- og málaralist, tón-
list, danslist og því sem kall-
að er plastik o. s. frv. en littera
túr. Gott leikrit er ekki gott
vegna þess, að það sé góður
litteratúr, ekki fremur en að
gildi tqnlistar verði dæmt eftir
bókmenntalegum mælikvarða.
Hitt er mér vel kunnugt um að
góð leikrit eru oftlega góðar
bókmenntir, en ég leyfi mér
samt að efast um að leikrit
Shakespeares öðlist sinn stór-
kostleik nema þeim sé gerð rétt
skil á leiksviði, og þrátt fyrir
það að þau séu rituð á ein-
hverju fegursta máli, sem um
getur í bókmenntunum.
Þessir leikþættir mínir eru
fyrst og fremst tjáning á sálar-
ástandi eða tilfinningu, þeir
fjalla ekki um einangruð ytri
fyrirbæri eða „vissar stéttir”
heldur það sem ég þykist sjá
eða skynja undir felldu og
sléttu yfirborði umhverfisins.
Þeir fela ekki í sér boðskap —
annan en þann, sem gagnrýn-
andi hugarfar eða viðhorf leys-
ir ef til vill úr læðingi, það má
því fremur segja að þeir séu á-
deiluverk, en ég vona bara að
þeir feli ekki í sér áróður fyrir
neitt nema heilbrigða skyn-
semi.
Um vinnubrögð mín er ekk-
ert að segja fyrir utan það sem
skilja má af framansögðu. —
Leikritið- „smíðar sig sjálft”,
það er ekki til neins fyrir mig
að skrifa snjallar setningar í
vasabók, þetta verður að vinn-
ast á einu bretti, því að setning-
arnar eru ekki annað en eitt
instrúmentið í þessu orkestri
(litlu eða stóru eftir atvikum)
sem nota skal.
Þessir leikþættir eru efni til
að vinna úr, og hafi sýning
þeirra tekizt vel er það fyrst
og fremst leikstjórunum að
þakka. Raunar er þessi árang-
ur, sem náðst hefur, að þakka
öllum, er áttu hlut að þessari
sýningu, þetta hefur verið æft
upp á skömmum tíma, en allir
hafa sem einn maður sett sér
það eina takmark að gera eins
vel og kostur var, t. d. má geta
þess, að Partíið var að mestu
æft um og eftir miðnætti, þar
sem ókleift var að hóa saman
öllum mannskapnum á öðrum
tíma.
Þessi sýning er með öðrum
orðum ávöxtur lifandi og
fölskvalauss áhuga á því sem
við getum kallað í einu orði
„teater”, annarleg sjónarmið
liafa ekki átt upp á pallborðið
hjá þessu ágæta fólki.
LÆKNAR
ÓTMÆLA
I LÖGBIRTINGABLAÐINU, 56.
árg„ 53. tölubl. 1963 er tilkynn-
ing frá heilbrigðisstjórninni um
veitingru héraðslæknisembættisins
í Kópavogi. Að því tilefni gefnu,
viH stjórn L. í. geta þessa: Um
þetta embætti sóttu 8 héraðslækn-
ar og sumir þeirra með langan
embættisferil að baki, en enginn
þeirra hlaut náð fyrir augum veit-
ingavaldsins. Hinsvegar var emb-
ættið veitt lækni, sem hafði valið
sér annan verkahring en héraðs-
Iæknisstörf, og þrátt fyrir það, að
landlæknir legði til, að annar
maður hlyti starfið. í heiðarlegrí
keppni um embætti hlýtur það að
teljast til sjálfsagðra mannrétt-
inda, að sá hljóti það, sem til-
kvaddur sérfróður aðili metur
verðugastan. Með þessarí veitingu,
sem hér um ræðir hefur ríkis-
valdið enn einu sinni gengið á
þennan rétt lækna. Er þess varla
að vænta, að slíkt atferli hvetjl
lækna til þess að gera sig faglega
hæfa til ábyrgðarmikilla embætta
og einnig ekki vænlegt til þess, að
heilbrigðisþjónustan í Iandinu
verði rækt með þeim bætti, sem
bezt má verða. Fyrir þvx mótmæl-
ir íslenzk læknastétt harðlega
slíkri misbeitingu veitingavalds-
ins, og er þeim mótmælum beint
til núverandi ríkisstjórnar, sem
og annara, sem hafa látið hæfni
til viðkomandi embættisstarfa
þoka fyrir annarlegum sjónarmið-
um.
Stjórn Læknafélags tslands.
CASTRO KOMINN
TIL RÚSSLANDS

Kosningar á Italíu
Frh. af 16. síðu.
þess að kommúnistar styrktust í
sessi.
Kommúnistaforinginn Palmiro
UMMM%%MMMM%MMM%*MM<
Alþýðuflokks-
félag Kópavogs
ALÞÝÐUFLOKKSFÉLAG
Kópavogs heldur skemmti-
fund í félagsheimilinu Auð-
brekku 50 þriðjudaginn 30.
apríl kl. 20,30.
1 .í Kvikmyndasýning.
2. Stutt ávörp flytja:
Emil Jónsson, ráðherra.
Guðm. í. Guðmundsson
ráðherra.
Ólafur Ólafsson læknir.
3. Dans.
Fjölmennið.
NEFNDIN.
W%MtMM%%%M%%%%M%MMMMM
Togliatti hefur reynt að afla flokki
sínum fyigis með því að halda því
fram, að ítalska stjórnin sé reiðu
búin að ganga í kjarnorkuherafla
NATO og þetta sé ekki í samræmi
við hirðisbréf Jóhannesar páfa.
í kosningunum 1958 fékk Kristi
legi demókrataflokkurinn 12,5
milljón atkvæða (42,4% atkvæða).
Þrátt fyrir orðróm um óeiningu í
Kommúnistaflokknum er ekki tal-
ið, að hann muni tapa miklu fylgi
í kosningunum á morgun. Flokk-
urinn hefur 1,7 milljón félaga inn
an vébanda sinna og er stærstl
kommúnistaflokkurinn í Vestur-
Evrópu. í síðustu kosningum fékk
kommúnistaflokkurinn 6,7 milljón
atkvæða (22,7%).
Þriðji stóri flokkurinn á Ítalíu
er flokkur Nenni-sósíalista, sem
fékk 4,2 milljón atkvæða (14,2%
greiddra atkvæða) 1958. Aðrir
flokkar eru /ný-fasistar, jafnaðar-
menn, frjálslyndir, konungssinnar
og Lýðveldisflokkurinn.
Allir þessir flokkar fengu innan
vi* 5% atkvæða í síðustu kosn-
ingum.
Sköllótt söngkona
MENNTASKÓLANEMAR á Akur-
eyri kynntu nýlega leikritið Sköll-
ótta söngkonan eftir Eugene Ion-
esko. Höfundur gaf leyfi sitt til
frumflutnings verksins með einka-
rétti á Akureyyi.
Þetta er fyrsta verk höfundar-
ins, sem sýnt er á Akureyri,
en hér í Reykjavík hafa verið
sýnd tvö leikrit. eftir þennan höf-
und: Nashyrningarnir, sem sýndir
voru í Þjóðleikhúsinu, og Kennslu
stundin og Stólarnir sem bæði voru
sýnd í Iðnó.
Karl Guðmundsson, leikari,
stjórnaði túlkun leikritsins á Ak-
ureyri, en hann er jafnframt þýð-
andi verksins.
Flutningsmenn voru 6 auk
kynnis: Kynnir var Gunnar Rafn,
en flytjandi Rögnvaldur Hannes-
son, Katrín Friðjónsdóttir, Helga
Jónsdóttir, Brynjar Viborg, Stef-
ania Arnórsdóttir og Kristinn Jó-
hannsson.
Flutningurinn er sagður hafa
tekizt vei, en Akureyringar áttu,
að því er segir í Akureyrarblaðinu
(Alþýðumanninum, erfitt með að
átta sig á sjálfu leikritinu.
FIDEL Castro, forsætisráðherra
Kúbu, kom til Múrmansk í Sovét—
ríkjunum í gærmorgun með sov-
ézkri flugvél frá Havana. Anastas
| Mikojan varaforsætisráðherra og
aðrir háttsettir sovézkir embætt-
ismenn voru mættir til þess að
taka á móti honum. Castro mun
ræða við Krústjov forsætisráð-
herra í Moskvu.
Tilkynnt var fyrir tæpum hálf-
um mánuði að ákveðið hefði verið
að Castro færi til Sovétríkjanna,
en ekki var talað aftur um heim-
sóknina fyrr en i gærmorgun er
Tass-fréttastofan skýrði frá því að
Castro væri kominn til Múrmansk.
Moskvu-útvarpið hermir, að mik
ill mannfjöldi hafi fagnað Castro á
aðaltorginu í Múrmansk og hafi
verið komið fyrir myndum af þeim
Castro og Nikita Krústjov. Castro
ávarpaði mannfjöldann og hélt á
loft kenningum Marx og Leníns.
Vestrænir fréttamenn eru þeirr-
ar skoðunar, að tilgangm-inn með
för Castros til Sovétríkjanna sé að
jafna ágreining Rússa og Kúbu-
búa er reis upp þegar rússnesku
eldflaugarnar á Kúbu voru fluttar
burtu, en Kúbustjórn var andvíg
brottflutningnum.
Ekki hefur verið sagt nánar frá
heimsókn Castros, en hann mun
taka þátt í hátíðahöldunum 1. maí
í Moskvu. Castro kemur til Moskvu
í dag og verður haldinn fjölda-
fundur á Rauða torginu til þes3
að fagna honum.
HAVANA: Frá því var skýrt i Ha-
vana á laugardag, að 5 sprengjum
hefði verið komið fyrir í olíu-
hreinsunarstöð á Kúbu fyrir tveim
dögum, en sprengjurnar ekki
sprungið. Bandaríkjamenn eru
sakaðir um að hafa staðið að
þessu, en þeir hafa borið þetta til
baka. Kúbanskir útlagar segja, að
þeim sé ekki kunnugt um þetta
sprengjutilræði. — Bandariskur
blaðamaður er sagður viðriðinn
það.
FÉLÖGIN HAFNA...
Framh. af 1. síðu
vera i miklum minnihluta í verka-
lýðshreyfingunni í Reykjavík, svo
sem í ljós kom á fyrrgreindum að-
alfundi Fulltrúaráðsins. Stórum
verra þykir þeim þó að una því
að geta ekki, þrátt fyrir minni
hlutann komið sínum flokksblæ
á hátíðahöld verkalýðsins 1. maí,
eins og þeir hafa reynt undan-
farin ár. Að þessum ástæðum ein-
um gera þeir nú vandræðalega
tilraun til Þess að stofna til klófn-
ings í röðum verkafólksins 1. mai.
Launafólkið í Reykjavík er orðið
langþreytt á yfirgangi og ofríki
kommúnista í verkalýðsfélögunum
og er staðráðið í því /1 hrinda
oki kommúnista af þeim félögum,
sem þeir enn ráða. Þetta er komm
únistum orðið ljóst. Þess vegna
hrópa þeir um „íhaldið”, sem sé
að „ræna 1. maí“. Slík hróp stoöa
þó ekkert. Launafólkið er stað-
ráðið í því að endurheimta .wm-
tök sín. Þetta hafa kommún / ir
fengið að^reyn^ undanfarna daga,
þegar þeir hafa reynt að tæla ein-
stök félög til liðs við sig í sundr-
ungariðjunni. Og þetta munu þeir
sannfærast enn betur um 1. maí.
Verkalýðsfélögin, sem hindruðu
ofbeldistilraunir kommúnista gagn
vart verzlunarfólkinu á aðalfundi
Fulltrúaráðsins, eru staðráðin í
því að fylkja sér um lögmætar á-
i kvarðanir sínar, hvort sem komm
| um líkar betur eða verr.
Óskar Hallgrímsson.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 28. apríl 1963 .3