Dagskrá II - 25.12.1901, Blaðsíða 3

1) A G S K R A II,
3
** NÝÁR. ^ (
Vér heilsum pér nýfædda, óþekta ár,
með unaö og fögnuð í geði.
Að komirðu til vor meö brosandi brár
og blessun og sættir og gleði,
að bjartur sé, stirndur og heiðurog' hár
sá himinn, sem gæfan þér léði,
vér ölum þær vonir og óskir og spár,
—því annars er lífiö í veði.
Vér sjáum í anda þín systkini öll
—þau særð eru’ af hólminum flúin,
því heimskan og grimdin þeim haslaði
í herklæði lýginnar búin. [völl,
það fært er ei börnum að fást við þau
—en fylgist þær Vonin og Trúin [tröll
og andi með kærleik á ískalda mjöll,
hún óðar í vordögg er snúin.
Ef vermirðu orminn sem liggur svo lágt,
er lítill og auðvirðilegur,
Ef veitirðu hundinum miskun og mátt,
sem magnþrota snjósleðann dregur.
Ef blessuðum fuglinum beinirðu hátt,
sem blóðþyrstur morðinginn vegur.
Ef lyf handa farmanni ferðlúnum átt,
sem fjörgi’ hann, þótt gangur sé tregur.
Ef lífgarðu’ ogyljar hvert einasta blóm,
sem áður var frosið og kalið.
Ef glæðirðu lindanna’ og lækjanna róm,
sem lengst hafa jöklarnir falið.
Ef kveðurðu hlífðarlaust hegningardóm
yfir hverju, sem myrkrinu’ er alið.
Og leysir alt saklaust úr syndarans klóm
er svívirt og pínt er og kvalið. [klóm,
Ef þýðirðu skepnunni skaparans mál
svo skilji hún hvaö forsjónin veitir,
ef óræktar þúfur í síngjarnri sál
í sáðlendi frjósöm þú breytir;
ef hugprúðum gefurðu hvasseggjað stál,
en hnefann að fantinum steytir ;
ef kveikirðu auganu alskygnisbál
við andlegra gimsteinaleitir.
Ef spyr þú hann Kain uin bróður síns
blóð
og bruggara’ um drykkjumanns sálu,
og auðmann um Lazarus—þrælbundna
þjóð
og þjónana’ um pund, er þeir fálu.
Og skilar ineð vöxtum þeim söfnunar-
er sofnuðu aldirnar stálu.— [sjóð
þá lamast þeir veggir sem lýðfjandinn
og lengst héldu fólkinu strjálu. hlóð,
SlG. JÚL. JÓHANNESSON.
Árið sem er að enda, hefir verið merk-
isár að mörgu leyti fyrir íslenzku þjóðina,
einkum að því, er þau inál snertir, sem
Dagskrá eru næst.’ Heima á Islandi hef-
ir t. d. bindindismálið stígið frain stærri
skrefum en sagan eigi dæmi til áður. Fyr-
ir ötula framgöngu þeirra manna, er það
mál flytja heiina, hefir nálega helmingur
allra kaupmanna hætt allri áfengisverzl-
un sjálfkrafa. Mun það vera meiri gleði-
boðskapur í þá átt, en nokkur önnur þjóð
hafi þekt á nokkrum tímum. Lærðu og
leiðandi mennirnir hafa nú beitt sér þar
fvrir plóginn og árangurinn er auðsær.
Jtað var fyrir 5 árum að ritstjóri þessa
blaðs flutti tölu í Good-templarhúsinu í
Reýkjavík, er hann kallaöi “Bindindi og
mentamenn.” Kom hann þar með þá
kenning, er enginn hafði áður dirfst að
bera fram. Var hún sú, að embættis- og
menta-menn væru e i n i þrándurinn í
götunni fyrir því að drykkjubölinu yrði
af létt. Skifti hann þeim öllum í flokka,
sýndi fram á hversu vel þeir stæðu að
vígi,ef þeir vildu ganga undir merki bind-
indismanna; hversu brýna skyldu þeir
hefðu til þess og hversu mjög þeir hefðu
vanrækt köllun sína. þessar kenningar
höfðu aldrei heyrst fyr þannig framsettar;
þóttu þær vera öfgar einar og ofstæki, en
uiðu þó til þess að opna augu einstöku
manns, og nú viðurkenna allir að þessi
nýja kenning var rétt, þó hörð þætti.
Áður bað ég guð að miskuna leiðtogun-
um blindu, nú bið ég hann að blessa þá
og styrkja fyrir starf þeirra og dugnað.
þá má þess geta, að sá hluti Vestur-
heims, sem flesta fóstrar af Islendíngum,
hefir stigið það spor í sömu átt á þessu
ári, sem hlýtur að leiða til blessunar fyr
eða síðar, og þeirrar blessunar verðum
vér aðnjótandi.
Á þessu ári hafa þingmenn fslenzku
þjóðarinnar flutt frumvarp um kjörgengi
kvenna og kosningarrétt og vantaði lítið
á að það öðlaðist samþykt. Sýnir það
ljóslega breyting a hugsunarhætti þjóðar-
innar; sjóndeildarhringurinn er að víkka
og fríkka — jafnaðarhugmyndin er að
ryðja sér til rúms. Og vart mun næsta
ár svo til grafar ganga að það hafi ekki
áður séð þetta frumvarp fagna sigri.
Á meðal íslendinga í Vesturheimi, hef-
ir jafnaðarhugmyndin rutt sér svo til rúms
að hér hefir myndast félag, skipað ýms-
um dugandi drengjum, er í þeim anda
starfar og mikils má af vænta með tíð og
tíma.
Ekkiber því að neita, að margt orð
hefir óhlýtt hrotið af vörum Islendinga
vestan hafs og austan, hvorra til annara,
og sjaldan munu öfl eyðileggingarinnar
hafa beitt hvassara sverði en nú, í hönd-
um einstöku manna, til þess að koma því
fyrir kattarnef sem altaf verður öllum
sönnum Islendingum næst hjarta—það er
“ástkæra, ylhýra málið. ” En hins vegar
ber þess þó að gæta, aö einmitt nú hafa
margir vaknaö tii starfs og stríðs gegn
lieirri eyðilegging. Hefir í því skyni
myndast féiag, er “Islendingafélag” nefn-
ist, og þótt það sé enn hvorki víðtækt né
veigamikið, þá hefir alt göfugt og þarflegt
átt þeim óhjákvæmilegu forlögum að sæta,
að vera barn í fyrstu. Og það segja mér
vonirnar vænu, að sá félagsskapur verði í
orðsins fullkomnustu og beztu merkingu,
árinu eldri um næsta nýár, en hann er nú.
Auk þess hafa íslenzkir námsmenn hér í
Winnipeg myndað al-íslenzkt félag í þvf
skyni að auka þekking og kunnáttu i ensk-
um bókmentum ; er það til þess gjört, að
greiða veginn og fjölga tækifærum í kapp-
hlaupi því, er Islendingar—eins og allar
aðrar þjóðir— hljóta að þreyta hér í álfu.
Á þessu ári hefir einnig í fyrsta skifti
verið gefinn kostur á að nema tungu vora
hér við æðri skóla
Að því er snertir hag og horfur fóstru
vorrar hinum megin hafsins, má óhætt
fullyrða, að aldrei uafi þar sést “heiðari
bjarmi af fegurra degi, ” eins og skáldið
kemst að orði. Á þessu ári hefir þar ver-
ið bj rjað á að raflýsa höfuðbæinn. Klæða-
verksmiðjustofnun ákveðin, stór ár brú-
aðar, samgöngur auknar, póstafgreiðsla
bætt, prentun tekið afarmiklum framför-
um, sjávarútvegur blómgast, o. fl., o. fl.
Landið sjálft hefir verið betur kannað en
nokkru sinni fyr, og það sýnt ómótmæl-
anlega, að gnægtir auðs eru þar fólgnar í
jörðu. Skal þess getið til dæmis, að hr.
Arnór Árnason í Chicago hafði með sér
stein frá Islandi í fyrra, er hann tók úr
Drápuhlíðarfjalli við Breiðafjörð ; var sá
steinn reyndur á efnafræðisrannsóknar-
stofnun og gafst þannig, að 100 króna
virði gulls er í smálest hverri af slíkum
steinum.
því skal ekki leynt, að landbúnaðurinn
á .slandi er í niðurlægingu, en ekki þarf
neitt sérlegt bjartsýni til þess að sjá hann
rétta við í framtíðinni. Til þess þarf
ekkert annað en dugnað og vilja héðan
frá Vesturheimi. Einn efnaður og dug-
andi bóndi, sem seldi eignir sínar hér og
flytti til íslands með öll viðeigandi áhöld,
og ræki þar fyrirmyndarbúskap, laust við
allan opinberan styrk, án þess að láta
hrakspár eða aðhlátur dugleysingja villa
sér sjónir,—slíkur maður mundi verða til
þess að auðga íslenzku þjóðina ómetan-
lega. Jiess konar aðferð gæti hepnast vel,
því jarðvegurinn á Islandi er ekki þvf til
fyrirstöðu
Alls þessa skulum vér minnast, því
hvernig sem alt gengur, þá á þó ísland
okkar beztu taugar. Lengi lifi. alt það,
sem er íslenzkt og gott !
SlG. JÚL. JÓHANNESSON.