Frækorn - 27.03.1907, Blaðsíða 10

04
FRÆKORN
Trúfrelsið.
Um þetta efni skrifar hinn nýi rit-
stjóri »Fjallkonunnar«, hr. cand. jur.
Einar Arnórsson ágæta hugvekju í 1.
tölublaðið, sem út kom eftir er hann
tók við stjórn hennar. Át' þeirri grein
leyfum vér oss að prenta upp 2 kafla,
um leið og vér mælum með greininni
í heild sinni og tjáum blaðinu þakkir
fyrir hana.
».Trúfrelsið íslenzka er í raun og
veru varla nema pappírsfrelsi oghlýt-
ur að vera það svo lengi sem ríkið
verndar og styrkir eitt trúarfélag frem-
ur öðru. Önnur trúfélög eiga að vísu
rétt á að fá viðurkenningu fyrir tilveru-
rétti sínum og rétt til þess að vera í
landinu, ef þau kenna enga þálærdóma,
sem stríða gegn lögum og velsæmi.
En þau fá engan styrk af almannafé.
þjóðkirkjan þar á móti á samkv. stjórn-
arskránni styrks rétt og verndunar
af hálfu ríkisins, ogekki nóg með það.
Þótt menn hafi sagt sig úr þjóðkirkj-
unni, þá verða þeir samt að gjalda til
hennar þar til þeir hafa sannað, að
þeir hafi gengið í annað viðurkent trú-
arfélag. A þennan hátt lafir fjöldi
manna í þjóðkirkjunni, án þess, að
hann trúi kenningum hennar eða á
nokkurn hátt sé hlyntur henni. Petta
skapar að eins ytra band milli kirkj-
unnar og einstaklingsins. — Fróðlegt
væri að vita, hversu margir hér á landi
teljast til ’ jDjóðkirkjunnar, eingöngu
fyrir þá sök að þeir eru orðnir því
vanir, hafa verið uppaldir í henni og
sjá sér ógagn í því að segja sig úr
henni af ytri ástæðum. T. d. er viss
trúarjátning í orði kveðnu heimtuð til
þess að fá veitingu fyrir ýmsum em-
bættum hér á landi, og enginn getur
því þjónað þeim eða fengið veitingu
fyrir þeim, sem eigi játar kenningum
þjóðkirkjunnar, enda vafasamt, hvort
nokkur »vantrúaður« maður lögum
samkv. gæti fengið embætti hér á
landi«.
»Hér má einnig benda á það, að
kensla í trúfræðum þjóðkirkjunnar er
lögboðin í barnaskólum. Af þessu
leiðir, að foreldrar, sem ekki hafa efni
á að kosta uppfræðslu barna sinna á
annan hátt en að láta þau sækja skól-
ana, og þeir eru margir, verða að
hlíta því, að ýmsum trúarkenningum
sé þar troðið í börnin, sem foreldí*
arnir alls eigi trúa, og eftil vill kenna
þeir börnunum alt annað um þau
efni, svo að börnin vita ekki hvoru
þau eigi að trúa heldur, því sem
skólinn kennir, eða því sem foreldr-
arnir kenna þeim.
Ýms fleiri dæmi mætti nefna. Pessi
ættu að vera nægileg til þess, að nú-
gildandi löggjöf fullnægir hvorki þeim
kröfum, sem eftir hlutarins eðli og
núverandi menningarstigi ætti að gilda,
né heldur ákvæðum stjórnarskrárinnar.
Rar stendur, að enginn skuli missa
rétt til nokkurra borgaralegra eða pó-
litískra réttinda fyrir sakir trúar sinn-
ar. Þessu er ekki unt að íylgja, á
meðan ríkið hefur eitt trúfélag á kostn-
að annara. Af þessu sést, að trúfrelsi
og þjóðkirkja eða rikiskirkja eru ó-
samrýmanleg hugtök.
Enn fremur ná lögin frá 19. febr.
1880 um borgaralegt hjónaband alt
of skamt. Eftir þeim lögum geta
hjónaefni gift sig löglega án kirkju-
legrar athafnar, ef þau eru ekki ját-
endur sama viðurkenda trúarfélags
eða alls einskis trúarfélags. Annars
eru þau neydd til að láta prestinn
gefa sig í hjónaband. Öllum ætti að
minsta kosti að vera levft að giftast
borgaralegu hjónabandi.«
Hreyfingar í frelsisáttina eiga sér
stað víða um heim.
Nýskeð hefir löggjafaþing Breta
samþykt yfirlýsing til stjórnarinnar, að
það teldi aðskilnað ríkis og kirkju
æskilegan. Um framgang þess máls
í Frakklandi er öllum kunnugt. — í
Danmörku og Noregi stendur það of-
arlega á dagskrá.
Hvenær skyldu menn hér á landi
vakna upp til þess að sjá, að ríkis-
kirkja og alls konar trúarófreisi sé —
»bjarnargreiði« kristindóminum og
gagnstætt einföldum mannréttindum ?
------------------