Alþýðublaðið - 19.09.1963, Qupperneq 8

Norður-Bo
stofmm M
ógnun af
AfstaBa
________l?lí ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ■!
■■■•■•■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■!
...■■■■■■■•■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■••■I
■■■■■■■■■■«■■■■■■■■■•■■■■■•■■■■■»■»»■!
UGGI
SAMBANDSRÍKIÐ Malaysía var
formlega stofnað 16. september og
af þvi tilefni hafa farið fram
mikil hátíðahöld í Sarawak, Norð-
ur-Borneó, Singapore og Malaya,
landssvæðunum fimm, sem mynda
hið nýja sambandsríki.
:::S
Mikil óvissa hefur ríkt um
stofnun Malaysíu og skuggi hvílir
yfir framtíð þess vegna þess, að
Indónesía og Filippseyjar hafa
neitað að veita ríkinu díplómat
iska viðurkenningu.
Bretland og Malaya hafa gert
miklar tilslakanir til þess að draga
úr andspyrnu Indónesa og Filipps-
eyinga gegn Malaysíu. Þótt þau
teldu hana ekki hafa við rök að
styðjast, urðu þau við þeim kröf-
um þeirra, að Sameinuðu þjóðirn-
ar endurskoðuðu afstöðu almenii-
ings á Norður-Borneó og í Sa-
rawak til Malaysíu, enda þótt
komið hefði í Ijós í kosningum,
sem fram fóru á þessum lands-
svæðum, að meirihluti íbúanna er
hlynntur Malaysíu.
Rannsókn SÞ lauk fyrir stofn-
un Malaysíu og eins og búizt hafði
verið við, var niðurstaða hennar
á þá lund, að yfirgnæfandi meiri-
hluti íbúanna á Borneó-lands-
svæðunum væri fylgjandi stofnun
Malaysíu.
Afstaða Indónesa og Filipps-
eyinga hafði valdið miklum erfið-
leikum á Malaysíu-landssvæðun-
rim. Fresta varð fyrirætlunum um
stofnun hins nýja ríkis um hálf-
an mánuð, en hinn upphaflegi
stofndagur átti að vera 31. ágúst.
Skæruliðar, sem njóta opinbers
stuðnings Indónesa, hafa haldið
uppi stöðugum árásum í Sarawak.
stjórinn væri Malayamaður, þar
eð yfirráðherrann væri Dyaki.
2. Deila Tunku og Lee Kuan
Yew, hins metnaðargjarna for-
sætisráðherra Singapore, sem er
Kínverji, um skiptingu valds
milli Singapore-ríkis og Malaykíu
eftir stofnun sambandsins.
Deilur þessar leystust áður en
Malaysía var stofnuð. Deilan um
landsstjórann í Sarawak var leyst
pore eða flytjast burtu þaðan og
völd til handa Singapore að
handtaka glæpamenn úr leynifé-
lögum.
★ FJANDSKAPUR INDÓ-
NESÍU.
Þriðja atriðið, sem virtist
mundu koma í veg fyrir stofnun
Malaysíu var vafi um niðurstöður
rannsóknarinnar á vegum Sam-
★ ÁGREININGUR LEYSTUR.
Þar við bættist, að um tíma leit
út fyrir, að tvö ágreiningsatriði
mundu koma í veg fyrir stofnun
Malaysíu:
1. Deila Tunku Abdul Rahmans,
4orsa(tisráðheSrra Malaya og
Kortið sýnir Malaysiu
með málamiðlunartillögu, sem
gerir ráð fyrir því, að nýtt emb-
ætti verði stofnað — æðsti höfð-
ingi Dyaka. Temengong, sem er
ólæs og óskrifandi, en valda-
mikill forystumaður og mikill
persónuleiki, fær þetta embætti,
lætur af embætti landsstjóra og
verður auk þess látinn fara með
mál er varða Sarawak í nýju
sambandsstjórninni.
Malayamaður, Dato Haji Abang
Openg, verður landsstjóri Malay-
síu í Sarawak til næstu tveggja
ára. Þá verður skipaður nýr
landsstjóri til fjögurra ára að
ráðleggingu yfirráðherrans, sem
verður Dyaki eftir sem áður.
Hin deilan, um Singapore,
einuðu þjóðanna í Sarawak og
um álit íbúanna á
og ótti við aukna
hálfu Indónesíu.
Sukarnos, forseta In-
dónesíu, til Malaysíu-sambands-
ríkisíns, kemur ekki á óvart og
ósennilegt er að hún muni breyt-
ast. Innlimun brezku landssvæð-
anna á Bomeó, Sarawak, Norður-
Borneó og Brunei, í Indónesíu —
hefur verið yfirlýst stefna hans
siðan 1945. Allt frá því fyrst var
farið að ræða um stofnun Malay-
síu hefur hann beitt öllum til-
ráðum nema styrjöld
til þess að koma í veg fyrir hana.
Macapagal, forseti Filippseyja,
sem gera kröfu til Norður-Bor-
sem nú er kallað Saba, hef-
ur veitt honum lið í baráttunni
gegn Malaysíu, en afstaða Sukar-
nos hefur verið miklum mun
harðskeyttari en afstaða Macapa-
gals.
Sukarno hefur kvatt heim sendi
herra Indónesíu í Kuala Lumpur,
höfuðborg hins nýja sambands-
og lagt blessun sína yfir
óeirðir í Djakarta gegn sam-
bandsríkinu nýja. Hins vegar er
mun sennilegar talið, að Maca-
pagal muni um síðir viðurkenna
Malaysíu.
Þjóðfáni Maláysíu, sambandslýðveldisins. Randirnar tðkna þau
ríki, sem eru aðilar að sambandslöðveldin.
Ningkan, yfirráðherra Sarawak
um það, hver skipa ætti embætti
landsstjóra Malaysíu í Sarawak.
: Ningkan, sem er af ættflokki
|:Dyaka, fjölmennasta þjóðarbrot-
inu í Sarawak, hafði tilnefnt
' mann úr þeim ættflokki. Tamen-
i gong Jugah. Hann ; er foringi
! stærsta stjómmálaflokksins á Sa-
! rawak, Bandalagsflokiksins. Tun-
! ku Abdul Rahman vildií að lands-
leystist einnig á viðunandi hátt
fyrir alla aðila, að sögn Lee Kuan
Yew, forsætisráðherra Singa-
pore. Hann lýsti því fyrir nokkr-
um dögum fyrir stofnun Malay-
síu að öll ágreiningsatriði
varðandi inngöngu Singapore í
sambandi hefðu leystst. Þau vörð
uðu m. a. ráðstafanir um sameig-
inlegan markað, hömlur varðandi
fólk, sem vill setjast að í Singa-
hagsmálum og til þess að gera
her sinn, sem skipaður er'milljón
manns, ánægðan. Það særir einn-
ig stolt hans, að lífskjör almenn-
ings í Malaysíu eru betri en lífs
kjör fólks í Indónesíu. Þar við
bætist, að Malaysía hefur gert
samning við Breta um öryggis- og
varnarmál.
í Indónesíu gætir áhrifa nokk-
urra stjórnmálaafla, og segja má
að stefna Sukarnos sé afkvæmi
þeirra. Ef til vill er það „alhæf-
ing” að segja, að í Indónesíu séu
þrjú öfl í stjómmálum, herinn,
kommúnistar og Sukarno sjálfur.
Almenningur hefur ekki eins mik-
il áhrif á mótun stefnunnar og í
lýðræðislöndum.
★ „SJÁLFKJÖRINN
LEIDTOGI.”
Sukarno hefur hom f sfðu
Malaysíu af því að hann telur
sig sjálfkjöripn leiðtoga malay-
íska kynstofnsins. Hann er: leið-
togi 100 milljón Indónesa og á
erfitt með að sætta sig við, að
4 milljónir Malaya eru ekki und-
ir hans stjóm.
Auk þess þarf Sukarno að
halda uppi andspyrnu gegn Ma-
laysíu til þess að dreifá athygl-
inni hjá þegnum sínum frá erf-
iðleikum f stjórnmálum og efna-
★ KOMMÚNISTAR OG
IIERINN.
Venjulega er talið, að Sukar-
no haldi jafnvægi með því að ala
á úlfúð kommúnista og hersins.
Kommúnistar og herinn eru
keppinautar, en þessi alhæfing
getur samt verið villandi. Herinn,
sem lýtur forystu Nasutions hers
höfðingja, er ekki ein heild, en
ekki andkommúnistískur, ef á
heildina er litið.
Héraðsherstjórarnir em ekki
alltaf sammála yfirherstjóminni í
Djakarta og Nasution yfirhers-
höfðingja eins og uppreisnin 1957
leiddi í ljós. Áhrif héraðsher-
stjóránna em mikil. Nasution
reynir að láta herinn hafa sam-
eiginlegt markmið til þess að
halda honum saman eins og sjá
má á herferðinni gegn stjórn
Hollendinga í Vestur-Irian (áður
Hollenzka Vestur ,Nýja-Guinea),
sem nú hefur verið sameinað In-
dónesíu, og á herferðinni gegn
Malaysíu. Sama má segja um af-
stöðuna gegn kommúnistum.
Kommúnistaflokkur Indónesíu
er eini kommúnistaflokkurinn fyr-
ir utan kommúnistaflokkinn í
Kfna sem starfar f og byggir fylgi
sitt á smábændaþjóðfélagi. For-
ingi hans, Aidit, hefur byggt upp
flokk sinn af miklum dugnaði. í
fyrstu vom félagar flokksins að
eins nokkur þúsund, en nú em
þeir rúmléga milljón talsins.
Aidit heldur því fram, að inn-
an vébanda flokksins séu 8 millj-
ónir manna, ef með eru talin
ýmls fjöldasamtök, sem hann
hafi tögl og hagldir f. Flokkur
kornmúnista er stærsti og bezt
skipulagði stjórnmálaflokkurinn
í Indónesíu.
Fyrst 1 stað gætti Áidit hófsenii
f fnnanlandsmálum og reyndi að
draga úr ótta fólks við kommún-
ista. En þetta hefur aldrei átt
við um stefnu flokksins í utan-
ríkismálúm. Kommúnistar hafa
frá byrjún verið andvígir Malay-
síu og fylgt þeirri grundvallar-
kennihgu kommúnista, að ókyrrð
eigi að ríkja á alþjóðlegum landa-
mærúm til þess að auðvelda her-
hlaup sfðar.
Kommúnistár f Indónesíu hafa
lagt hart að Sukarno að leggjast
gegn fyrirájtluninni um Malaysíu
og m.a. bent honum á óhagræði
það, sem Indónesíu múndi stafa
af auðugu, lýðræðislegu og vel'
stjórnuðu ríki í nágrenni við In-
dónesíu. Samanburður væri auð-
veldur.
Þá hafa indónesískir kommún-
istar krafizt þess, að fá aukin á-
hrif á stjórn landsins og ráðizt
gegn nýrri efnahagsáætlun Su-
karnos. Þeir segja, að samkvæmt
henni betli Sukarno fé af kapítal
istum og geri hann háða þeim.
★ ERFIÐ AÐSTADA.
Ýmsir töldu því fullvíst, að Su-
karno væri fyrirfram ákveðinn í
því að hafa niðurstöður skoðand-
könnunar SÞ á Borneó-lands-
svæðunum að engu, og halda á-
fram andstöðu sinni gegn Malay-
síu, m. a. til þess að eiga auð-
veldar með að fást við komm-
únista án þess að fórna eigin
hagsmunum.
Sukarno er í mjög erfiðri að-
stöðu. Með því að fallast á könn-
un SÞ veitti hann Malaysíu m.
a. tækifæri til þess að hljóta sam-
þykki SÞ og vernd samtakanna.
SÞ og Bandaríkin eiga sennilega
eftir að leggja hart að Sukarno
að viðurkenna niðurstöður nefnd-
arinnar, en Bandaríkjamenn hafa
lengi varazt að færa Sukamo
ekki enn frekar í fang Rússa og ef
til vill Kína.
3.500 þús. milljón króna aðstoð
Bandaríkjanna við Indónesíú hefur
Maðurinn á myndinni er af æ
um Sarawak og Indónesíu, en þar
ana upp á síðkastið.
■ »■■•■■■••■■■■■•'■■■■■■»■■■••■»■■■■ ■•■■•■■i
■ ■■■■■■■••■■■»■■■■■■■■■■■■■■;-1--------
8 19. sept. 1963,— ALÞÝÐUBLAÐIÐ