Alþýðublaðið - 21.11.1963, Qupperneq 5

SAMFELAGEÐ STYRK-
IR LANDBÚNAÐINN
í dagr var í sameinuðu þingri á-
framiiald umræðna um y'ngsá-
lyktunartilíögu nokkurra Fram-
sólknarjínannajilaa vm samuiligu
nýrrar þjóðhagsáætlunar. Af hálfu
Framsóknarflokksins talaði Helgi
Bergs.
Var ræða hans nær eingöngu
vörn og leitaðlst hann við að sýna
fram á, að Framsóknarmenn hefðu
ekki alltaf verið á mótf þjóðhags
og framlcvæmdaáætl'umun. Gylfi
Þ. Gíslasson (A) viðskiptamálaráð-
herra svaraði ræðu Helga Bergs, og
verður meginefní ræðu ráðherra
raJcið hér á eftir. Einnig tók til
máls forsætisráðherra Bjarni Ben-
cdiktsson.
EINAR OEGEIRSSON (K) kvað
það gleðja sig, að þingmenn Fram-
sóknar skyldu nú fiytja frumvarp
um gerð þjóðhagsáætlunarinnar.
Kvað hann það ánægjulegt hve
Framsókn lærði mikið og gerðist
róttæk í stjórnarandstöðu. Taldi
hann, að réttara hefði verið hjá
Framsóknarmönnum, að styðja
frv., sem hann flytti um áætlunar-
ráð, því sá háttur, sem þar væri
hafður á um samningu þjóðhags-
áætlunar væri að mörgu leyti rétt-
ari en sá háttur, sem gert væri
ráð fyrir í frumvarpi Framsóknar-
manna. Einar ítrekaði það, sem
áður hefur komið fram á þingi, að
í vinstri stjórninni voru Fram-
sóknarmenn ekki fáanlegir til að
samþykkja gerð þjóðhagsáætlun-
ar.
HELGI BERGS (F) flutnings-
maður frumvarpsins eyddi miklum
tíma í að leitast við að færa sönn-
ur á, að Framsókn hefði oft áður
verið fylgjandi gerð þjóðhagsáætl-
ana. Nefndi hann í því sambandi
.,Rauðku“, fjárhagsráð o. fl.
Kvað hann Framsóknarmenn að
svo stöddu ekki geta fallizt á ann-
að, en að þingkjörin nefnd sæi
um samningu slíkrar áætlunar.
GYLFI Þ. GÍSLASON, viðskipta
málaráðheira (A), benti á, að sú
ádeila Framsóknarmanna á Fram-
kvæmdaáætlun ríkisstjórnarinnar
að þar væri hagvaxtarmarkið of
lágt, væri studd röngum rökum
eins og hann hefði fært sönnur
á í umræðum um þetta mál í fyrri
viku.
Markið, sem sett væri hér. væri
sama mark og aðildarríki OECD
hefðu sett sér fyrir þennan áratug.
Því marki hefði ekki verið náð
meðan Framsókn hafði áhrif á
gang efnahagsmála hér á landi á
árunum 1945—1959. Sæti því sízt
á Framsóknarmönnum að gagn-
rýna það mark, sem sett hefði ver-
ið. Það værj ekki hægt í jafnhá-
þróuðu þjóðfélagi og hér, að koma
á snöggum umbyltingum á þessu
sviði. Hin róttæka og ýtarlega
breyting á efnahagsmálum, sem
gerð vár hér 1960, héfði haft það
áð meginmarkmiði að tryggja ör-
ari hagvöxt í framtíðinni. Árang-
urinn kæmi hinsvegar ekki strax
í ljós.
Þau 4%, sem gert væri ráð fyr-
ir í framkvæmdaáætluninni mætti
ekki túlka svo, að rikisstjórnin
vildi ekki, að vöxtunnn yrði meiri.
Hinsvegar væri varkámi skynsam-
leg í þessum sökum, og væri því
mjög rangt að villa um fyrir at-
vinnurekendum og launþegum með
óraunhæfum tölum.
Framsóknarflokkurinn íelur sig
málsvara bændastéttarinnar í land
inu, sagði ráðherrann, og ílokkur-
inn hefur haft mikil áhrif á þá
stefnu, sem mótuð hefur verið í
landbúnaðarmálum hér á undan,-
förnum áratugum. Það er ekki til
hróss fyrir Framsókn, þegar að
er gætt og í ljós kemur að fram-
leiðni í landbúnaði er miklu
minni en í iðnaði og sjávarútvegi.
Framleiðsluafköstin í landbúnað-
inum eru svo lítii, að þau eru hag-
vextinum fjötur um fót. Þetta
vandamál er ekki okkar einna, það
er alþekkt í Vestur- Evrópu. Próf-
essor Kjeld Philip sagði í fyrir-
lestri, sem hann hélt hér í Háskól
anum, að athugun hefði. leitt í ijós
að 40% af tekjum bændá í V-Ev-
rópu væru ýmist beinir eða ó-
beinár styrkir frá samféHaginu.
Þetta var ekki kallað fjandskapur
í garð landbúnaðarins, þótt ef til
vill eigi eftir að kalla þessa ræðu
mína það-
Tvær aðferðir éru tii að athuga
raunverulegan skerf landbúnaðar-
ins til þjóðarbúsins, burtséð írá
öllum inhanlandsráðstöfunum. 1,)
Að reikna út hverju verði þyrfti
að kaupa framleiðsluvörur land-
búnaðarins erlendis frá. 2.) Gera
sér grein fyrir því vcrði sem bænd
ur hér fá fyrir framleiðslu sína
samanborið við bændur í nágranna
löndunum. Að sjálfsögðu er mjög
erfitt að gera sér grein fyrir þessu
í smáatriðum, en fá má þó all-
góða mynd af ástandinu með því
að beita báðum þessum aðferðum.
Tekjur af sölu mjólkur og kjöts
nema 77% af heildartekjum ísl.
bænda. Sé ull og gærum bætt við
nemur þetta 89% af heildartekj-
run. Síðustu endanlegar tölur, r.em
liggja fyrir á þessu sviði eru frá
árinu 1961 —1962. Á árinu var
meðalverð mjólkurlítra, Gem
bændum var greitt kr. 3.50 í Nor-
egi, Danmörku, Svíþjóð og Finn-
landi. Hliðstæð tala hér var kr.
4.76. Mismunurinn er kr. 1.26.
^tfiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiit tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiifiiiiiiHiHiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
THE OLD VIC” cr sennilega
eitthvert þekktasta nafn í leik-
hússheiminum. Leikhús þetta
hefur í tugi ára staðið í
fremstu röð' leikhúsa, ekki
aðeins í túlkun Shakespeares-
leikrita heldur líka í tilrauna-
sýiíingum, eða eins og hinn
frægi, ameríski gagnrýnandi,
Robert Benchley sagði eitt
sinn: Old Vic er fróðlegt, þeg-
ar það er livað' vcrst, en þeg-
ar það er upp á sitt bezta,
er það veigamesta tilrauna-
Ieiknús í heimi.
Saga leikhússins er orðin af-
arlöng. Það er stofnað árið' 1818
undir nafninu Royal Coburg í
Waterloo Road á suðurbakka
Thames. Fjöldi þekktra leik-
ara kom fram á sviði leikhúss-
ins á fyrstu árunum og árið
1833 var nafni þess breytt í
Royal Victoria til heiðurs rík-
isarfanum. En þegar leið fram
á öldina fór leikhúsinu hnign-
andi og var orðið að lélegri
grínleikja- og söngleikjahöll,
eða „brennivíns-höll”, eins og
slíkir staðir voru kallaðir þá.
Þá var það árið 1879, að
m.iög merkileg kona og félags
málaráðgjafi, F.mma Cons að
nafni. tók við rekstri leikhúss-
ins með það fyrir augum, að
sjá fólki fyrir hreinni skemmt-
an án áfengra drykkja. Árið
1886 keypti Lxmdúnaborg lóð
leikhússins og á hana ennþá,
en frá þeim tíma að ungfrú
Cons tók við' rekstri hússins,
hefur það gengið tmdir nafninu
Old Vic. •
Árið 1898 var ungfrú Cons
orðin sjúk og fékk þá frænku
sína, Lilian Baylis, sem hafði
-----1„ af að skipu-
lea-o-.ia hljómleika, til að taka
v!ð st-'"',n leikhússins. Ungfrú
B’-I’s revndist einhver mesti
fengur brezku leikhúslífi og
hafði gifurleg áhrif á leiklist,
óperu- og ballettsýningar í
Bretlandi þau 39 ár, sem hún
starfað'i við Old Vic og síðar
Sadler’s Wells.
Það var árið 1912, sem Li-
lian Baylis lagði grundvöllinn
að liinum fasta leikflokki Old
Vic og Shakespeare-sýningum
þeim, sem hafa verið uppistað-
an í verkefnum Ieikhússins í 50
ár. Á árunum 1912 til 1923 lét
ungfrú Baylis sýna öll 36 leik
ritin úr fyrstu fólíóútgáfunni
af verkum Shakespeares, og
var það í fyrsta skipti sem öll
þessi leikrit höfðu verið leikin
á sama leikhúsinu.
1929 kom Ninette de Valcis
til Old Vic og lagði þar grund-
völiinn að Sadler’s Wells ball-
ettflokknum og síðan var Sad-
ler’s Wells leikhúsið opnað ár-
ið 1931 undir sömu yfirstjórn
og Old Vic.
Af öllu því fólki, sem starf-
að hefur við Old Vic á langri
sögu þess, er enginn efi á því,
að Lilian Baylis ber hæst. Er
hún dó, árið 1937, hafði hún
lifað það, að sjá störf sín vera
þekkt og metin um allan hinn
menntaða heim. Varla er til
sá meiriháttar leikari í Bret-
landi, sem ekki hefur komið
fram á sviði Old Vic.
I stríðinu skemmdist Old
Vic Ieikhúsið og var viðgerð
ekki lokið á því fyrr en 1950,
er leikflokkurinn komst þar
aftur inn eftir rúmlega 10 ára
útlegö.
Og nú er Old Vic, sem svo
lengi var hið óopiubera þjóð-
leikliús Breta, raunvcrulega
orðið Þjóðleikhús, því að það
hefur verið innlimað í hina
miklu áætlun um byggingar
fyrir þjóðleikhús og þjóðaróp-
eru á suöurbakka Thamesár.
Old Vic-flokkurinn sem slíkm:
verður lagður niður, svo og
leikhúsið sem slíkt, en nýr Ieik
flokkur, er starfa mun undir
stjórn Sir Laurence Oliver í
þjóðleikhúsinu, taka við. Ekki
ber þó að skilja þetta svo, sem
Old Vic verði lagt niður sem
leikhús, því að þar kemur leik
flokkur brezka þjóðleikhússins
fram, þar til hið nýja hús er
fullgert.
Eins og kunnugt er af frétt-
um, og kemur fram á öðrum
stað í blaöinu í dag, var for-
seti íslands, herra Ásgeir Ás-
geirsson, í Old Vic í gærkvöldi
og horfði þar á Hamlet.
. yHllll|iniUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII 111111111111111111111111111111111!IIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIKIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIKIIIIIIIIIIIIllllllllIIIIIIIlIIIII
IIHUIIIIHIIUHUIIIII
Gylfi Þ. Gísl'ason
í heildina eru það tæplega 120
milljónir, sem íslenzkir bænduv
hafa þannig fengið umfram stétt--
arbræður sína í fyrrgreindum
löndum. Alveg hliðstæðri aðferfl
er ekki hægt að beita varðandit
kjötið.
Hvað kjötinu viðvíkur verðum
við að miða við fob. verð í Reykja -
vík á dilkakjöti, en það er hið sam
keppnisfæra heimsmarkaðsverff,
Mismunurinn á því verði og verð -
inu sem bændur fá greitt hér á
innanlandsmarkaði er kr. 9.48. Tiit
samans eru þarna 117,9 milljónir
íslenzkra króna, sem bændur fá
meira fyrir kjötið á innanlands-
markaði, en ef það væri selt á
heimsmarkaðsverði. Hér eru komn
ar tæpar 240 milljónir króna, sem
íslenzkir bændur fá fyrir afurðix-
sínar umfram það sem stéttar-
bræður þeirra í nágrannalöndun-
um fengu árið 1961 — 1962, að því
er mjólkina snertir og umfram út-
flutningsverð, að' því er kjötitf
snertir.
Síðan hefur verð til bænda i\
kjöti og mjólk hækkað mjög ver-
ulega og sömuleiðis tekjur bænda.
Þessar tölur eru því nú áreiðanlega
mun hærri, þó ekki séu fyrir hend t
töhtlegar upplýsingar til saman -
burðar við mjólkurverð til bænda
erlendis og útflutningsverðið á
kjötinu eins og þetta er nú.
Ef við vildum fullnægja þöri-
um okkar fyrir landbúnaðarvörui’
með innflutningi, kemur margt t'-t
sögunnar, sem gerir litreikniníC
erfiðari og ekki mögulegan nema
með gifurlegrj vinnu. Til dæmíj
er hægt að fá ódýrara kjöt á heim
markaðnum en dilkakjöt og sania
er að segja um ýmsar aðrar land-
1 búnpðarvörur, sem hér eru fram-
leiddar.
Það er fjarstæðutal að leggja
beri niður landbúnað á íslandi.
Hann er okkur nauðsynlegur og ó*
missandi af fjölmörgum ástæðum
| Fyrst og fremst af öryggisástæó*
um, einnig af sögulegum ástæff-
um, menningarlegum ástæðum og
ekki sízt félagslegum ástæðum.
Hins vegar má ekk; loka augununv
fyrir því, að þjóðin greiðir meö
landbúnaðinum. Við eigum ekki
1 einir við þetta vandamál að etja,
því eins og ég sagði áðan, þá kosiT
; ar landbiinaðurinn í V-Evrópu þæv
; I þjóðir sem þar búa mikið fé.
■ I Framh. á 10. síðut
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 21. nóv. 1963 $