Voröld


Voröld - 06.08.1918, Blaðsíða 5

Voröld - 06.08.1918, Blaðsíða 5
Winnipeg, 6 ágúst, 1918./ VOIÖLD Bls. 5 manna sem komið hefðu með fulla:landið, bœði hvassviðri og regn samþykki Knúts Berlíns og skoðana-' En á sunnudaginn var gott veður, bræðra hans — og ekki að ósekju. og fóru þeir þá eitthvað hér upp Okkur er það bending um að vænta j fyrir í bílum, og suður í Hafnar dönsku þjóðarinnar hefir fullkomlega horfið frá þeirri stefnu. XI EINHUGA I. Fánamálið er komið inn á nýja hraut. Og nú eru hinar neztu horfur á, að því verði mjög bráðlega ráðið megi hins bezta, er mikil! meiri hluti ; fjörð, en höfðu aður verið við farsællega til lykta. Hæða forsætisráðherra, sem prent- uð var hér í blaðinu fyrir nokkru, gaf glöggt yfirlit yfir gang málsins, fram- komu hans og undirtektir Dana. Hún gerði það og skiljanlegt, hvers vegna málið er komið inn á þá braut, sem j an að íslendingar séu einhuga. það nú'er á. Munu allir íslendingar hafa unaða hið bezta við þá skýrslu. Nú er það fram komið í málinu af Dana hálfu, sem gefur fyistu ástæðu til að ætla, að yfirgnæíandi meiri j ferðirnar sem menn vildu beita væru , þeir geti lokið hér störfum á hálfs' hluti þeirra sé fyllilega samþykkur í ólíkar og þótt bardaginn hafi verið mánaðar tíma- stjórninni þar, um að leita samlcomu- ] grimmur og vopnin ófögur sem við j — Ur bygðum Islendinga messugjörð í dómkirkjunni. Eng- inn þeirra mun hafa komið hing- að til lands áður, nema I. C. Christensen, er var hér með Frið- Forsætisráðherra Dana getur þess f i riki konungi VIII. sumarið 1907, skeytinu sem prentað er hér að fram- j þá forsætisráðherra Oana. Hage Pau; ráðherra er til liúsa hjá Jóni ummæli munum vér nú láta rætast. j Magnússyni forsætis ráðherra, en pótt svo hafi við borið allan fyrri hinir hafa fengið herbergi í húsi hlutann af sjálfstæðisbaráttu okkarað Sturlu kaupm. Jónssonar við ' vegirnir sem menn vildu fara og að- j Hverfisgötu. Ætlun þeirra er, að lags við okkur meðjþeim liætti og á beittum hvorir gegn öðrum innbyrðis þeim grundvelli, sem við megum vel j þá hefir markið æ verið hið sama hjá við una, og vilji jafna drengilega alt öllum íslendingum: fullkomið sem á milli hefir borið. Eftir að ríkisþingið danska kom j saman, var skipuð nefnd til þess að koma fram með tillögur um málið. 1 Nefndin fékk til meðferðar öll stæði þjóðarinnar. pess er áður getið, að val þess- sjálf- ara manna í nefndina af hálfu rík ! isþingsins danslva, seu allir eru _7. , . . „ í . * . stórmerkir menn, áhrifaríkir þar Nu erum við bumr að læra það af . . ’ , • reynsiunni, að þetta ósamkomulag um 0? 1 ml v um.m® um’ ,>< M, 1 U'l] j utanríkismálin er eitthvert mesta ólán ' emlægan Vllja hja þvi tll þess að sem við höfum bakað okkur. Og að arangur mœtti verða af storfum Dciu viu uuiuiu uaivrtu utvnui. vg cl\j ~ . , ^ í málinu og fóru svo leikar, að allir vlðfangaefnln lnnaniands eru svo mik- nefndarmnar, og þa er að nefndarmennirnir, nema fulltrúar JOOIUIU ÍUUUUIUUUO V1 U ö * U 1UUV .. . , • • , w, -| / /i • -i « / og margvisleg að við verðum að f§ðu eigi síður her nkjandi su hægrimanna—þrir af fimtán í nefnd- snúa okkur að þeim með cskertri orku óíjk> að mætti V^ur til inni—urðu sammála í tillögum sínum. bað verður bvi að eins að við goðs samkomulags, svo að mður Síðustu og merkustu skeytin, sem bor- ^Tm „ sem einn maður í ut- ^tu fallið með öllu *------------ ist hafa um málið, eru á þessa leið: “Khöfn. 16. júní. önnur og siðari umræða ríkisþings- ins um íslandsmálin fór þannig fram: Starfandi forsætisráðherra, fjár- málaráðherra Edvard Brandes, lýsti því yfir, að stjórnin gæti fallist á til- framve°is anríkismálunum og látum “‘þau‘ ‘ekki >œr deilur- um sambandið mdli kljúfa okkur. jlandanna, sem att hafa ser stað a lundanfornum arum, venð þreyr- síðasta Og í þessum — væntanlega- þætti sjálfstæðisbaráttunnar, höfum við hingað til staðið saman einhuga. pað munum við gera áfram. Nú er lögur meiri hluta nefndarinnar. Hann j ekki lengur markið eitt sem okk- ur öllum er sameiginlegt heldur að- ! ferðin líka. sagði að sambandsdeilan mflli Dan- merkur og íslands hefði nú staðið yfir 1 mörg ár og nú að síðustu harðnað svo, að æskilegt og nauðsyniegt væri, að byrjað yrði á samníngatilraunum! hjóða sendimennina svo fljótt sem unt væri. En það væri ómögulegt að hinda hendur fulltrú- anna fyrirfram á nokkurn hátt. Hann Með þessum ásetningi. með þeim eina huga munu allir fslendingar frá Danmörku velkomna. Við íslendingar höfum ekki æskt að samningar færu nú fram um öll harmaði það, að ekki hefði verið unt: atriði er snertu samband ríkjanna. Sú að fá flokkana til að fy’gjast að mál-1 tillaga er frá Dönum komin. En við um, íslendingar væru einliuga, en höfum ekkert á móti honni. sendinefnd Dana ætti ekki alla þjóð En að því verki göngum við með sína að baki sér. pað gerði samning- ] þeim fasta ásetningi, að verða ein- ana erfiðari, en þó mætti gera sér huga. Samninga gerum við ekki aðra beztu vonir um árangurinn. Danir en þá sem við gvtum allir staðið sam- óskuðu þess allir einhuga, að ísland an um. Við eruiii einhuga um það, að og Danmörk mættu einnig í framtíð- semja heldur ekki, en að láta samn- andi fyrir báða málsaðila, og hafa staðið, að minsta kosti hér á landi öðrum málum fyrir þrifum. Og eigi vita menn annað, en að fult samkomulag sé nú innan aiþingis um þau erindi sem íslenzku nefnd- armönnum eru falin til flutn- ings, þótt opinberar umræður hafi elrki átt sér stað um þau í þinginu og blöðin ltafi þar af leiðandi eigi heldur rætt þau að nokkru ráði nú að undanförnu. pað er eigi Frá Sinclair. Herra ritstjóri Voraldar:—Eg hefi ekki aðgætt að héðan úr bygð haf.i komið nokkuð fréttabréf tii * þíns heiðraða og nýtilkomna blaðs, og ætfi það alls ekki lengur svo að vera, því blað þitt hefir fengið hér ðóðan byr og er víst keypt nálega á hverju heinj- iii, enda er hún gamla Dagskrá ekki gleymd öllum hér, aðallega fyrir þá sök að hún kom til dyranna eins og hún var klædd; hún var blað fólks- ins en ekki auðkífinga og örgustu þrælmenna sem með aðstoð annara eru búnir að spenna sínum stál greip- um um hverkar þjóðarinnar — meira um þetta. pað eru því sannar fréttir frá oss hér, að við allir bjóðum Voröld vel- komna til vor hér, því hún hefir sama ritstjóra sem Dagskrá hafði forðum, sem hopaði aldrei á hæl við einn eða neinn, og ekki heldur tók hún hæðsta boði við einn eða neinn, og svo mun líka hin nýja Voröld reynast oss; hún mun standa sem klettur í hafinu og hafrótinu af mút- um og mútulögum—því þegar spesí- urnar dynja á hauskúpum þeirra, þá vill oft til að málefnið vill hallast, en Júdas hafði dálítið af því sem kallað er samvizku og heingdi sig, garmur- inn, en nú á dögum þykir víst óþarfi að viðhafa nokkra samvizku og þá um leið spara þeir sér reipið, vesalingarnir.—Og þökk fyrir það sem komið er af Voröld. Ýmsar fréttir mætti tína saman héðan en þö er margt af því frekar andstætt; þurkar eru hinir voðaleg- ustu og er helzt öll uppskera í mik- illi hættu af því einnig er altaf verið að smala í þetta stríð, og til þess eru auðvitað valdir ungir menn, en þar sem hveitirækt er okkar aðalvinna, þá er oss gert með öllu ómögulegt að halda í horfið með það héreftir þvi til þess þarfnast meir en gamlir og úttaugaðir menn. En hún gamla Heimskringla kom til mín í gær að vanda og flytur þá sérlegu og ein- kennilegu frétt að við bér í Canada gætum sent þrefalt fleiri menn í strið- ið. Hún er ekki af baki dottin hún Heimskringla—hún fær sm eftirlaun síðarmeir spái eg—þvi vér grátum minna en munum betur. öldruðu heiðurshjónin, Jóhann G. Jóhannsson og kona hans Karólína, fluttu sig til sonar síns Gottfred sem land P.O., sonur Gunnars Hólms, úr Borgarfj.sýslu; Jóhann Pálsson Kjer- nested, Narrows P.O., sonur Páls Kjernesteðs, Eyfirðings, Kristjan Stefansson Eirikssonar, Oak View P.O., sonur Stefans Eirikssonar, úr Norður-Múlasýslu. I landherinn hafa farið nýlega, auk þeirra er sjálfviljugir fóru áður en herskyldan kom, þessir, sem eg man eftir: Guðmundur Jónasson, Dog Creek P.O., sonur J. K. Jónassonar, Skagfirðings; Jóhann J Brandsson, Siglunes P.O., sonur Jóns Brandsson- ar, úr Vestmannaeyjum; Sigfús Hólm bróðir áðurnefds Jóns Hólms; Vil- helm Kjernested, bróðir áðurnefnds Jóhanns Kjernesteds; Kristjan H. Brandsson, Oak View P.O. sonur Stefans Brandssonar, úr Snæfells- sýslu; Björn Eggertsson Siglunes P. O., sonur Eggerts Sigurgeirssonar, úr Eyjafirði (fer um næstu helgi). peirra er getið vegna þess, að félög þau, er styrkja vilja hermennina, hafa óskað að nöfn þeirra er far væru auglýst, og ef Voröld kynni að slæð- ast heim til gamla landsins, þá mun vinum og ættingjum heima, þykja fróðlegt að vita hverjir farið hafi. Hefi svo ei meir að segja að sinni. JóN JóNSSON, frá Sleðbrjót. TIRES 32x4 FISK Non - Skid $30.00. BREEN MOTOR CO., LTD. 704 Broadway Sími Sherbr. 657 Winnipeg. priðji pilturinn sem héð- an hefir farið er Bjarni, sonur Jóns Guðmundssonar og konu hans Sigríð- ar; fjórði er pórður, sonur Vigfúsar pórðarsonar og Kristínar konu hans. Tveir piltar seme ekki hafa enn verið kallaðir, en eru á aldrinum, bú- ast við kallinu á hverri stundu, og er þá búið að taka héðan alla pilta sem eru yfir 19 ára aldur. Feður þessara pilta eru allir rosknir og lúnir land- námsmenn sem hafa eitt kröftum sínum til að byggja upp þetta land og lagt sinn skerf til þjóðfélagsþrifa, en þessi mun þó skatturinn þyngst- ur verða. En prestamir og kirln- urnar segja að hann sé sjálfsagður— hvað ættum við þá að vera að hafa á móti því. A. J. SKAGFELD. heldur ætlanin, að fara hér inn á býr vestur við haf; höfðu þau upp- einstök atriði málsins. En þess er jboð á öllu búi sínu en jörðina keypti að vænta, að litið.verði á málið 1 heild frá báðum hliðum með við- aýni og sanngirni, og að þá hittist! föik og góð uppbót. Mr. J. Melsteð, kom hann frá Nýja fslandi, og er það sériega viðfeldið þeir vegir, er leiði til fullkomins samkomulags.—Lögrétta. jnni halda saman. Tillagan um að senda fulltrúa til Reykjavíkur var samþykt með 102 at- kvæðum gegn 19. í Landsþinginu fóru umræðurnar í inga kljúfa okkur. Undirbúningsverkið mun vera að mestu leyti unnið af okkar hálfu i þessu efni. Og þótt segja megi, að með fleiru en einu móti geti slíkir sömu átt og í pjóðþinginu og var til- j samningar orðið, þá mun enginn á- Iagan þar samþykt með 45 atkv. gegn greiningur vera hjá stjórn, þingi og 15, og greiddi Rotthöll fyrv. íhalds- þjóð, hver grundvöllurinn verði að manna-ráðherra atkvæði með meiri- hlutanum og á móti íhaldsflokknum. Khöfn 16. júní. Konungurinn skipaði í gær_ sendi- nefndina, sem á að fara til Reykjavík- ur, þá Christoffer Hage verzlunar- málaráðherra og þjóðþingsmennina I. C. Christensen, Borgbjerg og Erik Arup, prófessor við háskólann. Hage er formaður nefndarinnar.. Ráðuneytið hefir skipað cand. jur. Magnús Jónsson ritara nefndarinnar. Blöðin láta þá von í tjósi i dag, að nefndinni takist að komast að samn- ingum, sem verði bæði íslandi og Dan- mörku til gágns og gæfu. Sænsk og Norsk blöð segja að mál- ið snerti ekki að eins Danmörku og ísland, heldur næst þeim öll Norður- lönd.” Danskir stjórnmálamenn ganga þess ekki duldir, hverjar eru kröfur__okkar íslendinga. Pað, að þeir eiga nú, upp úr fánasynjuninni, frumkvæði að samningaumleitunum, verður ekki skilið á annan hátt en þann, að þeir telji góð erindislok líkleg, þ. e. að þeir vilji uppfylla kröfur okkár. Annars væri þetta með öllu tilgangslaust. Pað bendir og sterklega í áttina til þess, að nú sé eindreginn vilji Dana að uppfylla kröfur okkar, að tillögur hægri manna, að semja ekki fyr en að stríðinu loknu, og þá í Kaupmanna- höfn, fengu enga áheyrn heldur eru mennirnir sendir þegar í stað hingað til Reykjavíkur. Mannavalið í nefndina verður og til þess að styrkja hinar beztu vonir. Er það hvorttveggja, að Danir sýna okkur fulla sæmd með því að skipa nefndina mönnum sem eru f fremstu röð stjórnmálamanna þeirra, og I annan stað eru þeir, að dómi hinna kunnugustu manna hér, okkur mjög velviljaðir. Loks er það eftirtektavert að ráða- neytið danska hefir skipað íslenzkan mann skrifara í nefndina og verður það ekki lagt út nema A einn veg.' Danska þjóðin stendur að vísu ekki öll á bak við sendimenmna. En í raun og veru er það og bending um, að góðs megi vænta. Við íslendingar hefðum litið með tortrygni til þeirra vera undir slíkum almennum samn- ingum; skilyrðislaus viðurkenning fullveldisins of konungssamband milli ríkjanna. — Fari svo, að að þessu sinni verði ekki samkomulag um slíka almenna samninga, þá er engu spilt af okkar hálfu íslendinga, þvi að við höfum ekki krafist slíkra almennra • samn- ing. En þá hverfum við einhuga að þeirri kröfu sem við höfum gert nú og það er að fá þegar í stað viður- kendan réttinn til þess að fá siglinga- fána. Um þá kröfu stöndum við og einhuga og óskiftir. Og svo sem alt er í garðinn búið af i Dana liálfu skal enginn efi látinn í ! ljósi um það, að málið verði nú leitt. til lykta á þann hátt sem allir megi vel við una. (Eftir “Vísi” til 6. júlí) Frá Khöfn er símað 21 þ.m., að “Berl. Tid.” segi að Danmörk ætlist ekki til þess af fulltrúnm sínum, að þeir sýni hér stjórnmólaslævizku, heldur séu þeir hreinskilnir, ákveðnir og djarfir og komi heiðarlega frarn, en séu drottinhollir. En ef sam- ningar beri samt sem áður engan árangur, þá þurfi eigi að fara í grafgötur um það, hver beri ábyrgðina á því. “Fálkinn” kom h'ngað með dönsku nefndarmennina kl. 11 á laugardagsmorguninn 99. júní og lagðist við hafnarbakkann. Var tckið á mðti þeim á skipsfjöl af ráðherrunum þremur, forsetum alþingis og lögreglustjóra, er síð álþingis og lögþeglustjóra, er síð- ar gengu með þeim heim til for- sætisráðherra. Síðar um daginn voru þeir á stuttum fundi með nefndarmönnunum íslenzku til að kynnast þeim. En fundarhöld í nefndinni til st.arfa hófust á mánu daginn. Er Hage ráðherra fund- ar stjóri á hinum sameiginlegu nefndarfundum, en hann er for- maður dönsku nefndarmannanna. Formaður í íslenzku nefndinni er Jóhannes Jóhannesson bæjarfó- geti, forseti sameinaða alþingis. Nefndarfundir eru haldnir í kennarastofu háskólans í Aiþing- ishúsinu. Lögrétta hefir áður minst hinna dönsku nefndarmanna og getið hvers einstaks af þeim að nokkru. þeir voru ekki heppnir með veður á leiðinni hingað, fengu storm í hafi, milli Bergen og Færeyja, og aftur, er þeir komu hér upp undir Guðm. Friðjónsson skáld var á samkomu við þjórsárbrú síðastl. laugardag, boðið þangað, og flutti þar tvær ræður. Fór í bíl austur og kom aftur næstu nótt. Hér flutti hann nýjan fyrirlestur áður en hann fór austur, fyrir troðfuílu húsi. Fór hann heimleiðis héðan með Borg í gær. 25 ára stúdentar eru í vor Ben- þ. Gröndal, séra Fr. Friðriksson. Kn. zimsen,. Jón Hermannsson, Ing. Jónsson, Magn. Arnbja-rnar- son, Sig. læknir Magnússon, auk ýmsra sem fjarlægir eru. Einn er Rauðakrossiiði bandamanna' á vesturvígstöðvunum, Kristján Sig urðsson, læknir, áður ritstj. Lög- bergs í Winnipeg. þilskipin, sem inn hafa komið nýlega, hafa haft þennan afla: Sigríður 22. þús., Hafsteinn 20, Helgi 14%, Ivristján 17, Seaguíl 16%, Sæborg 12 og Sigurfari 11 þllS. Vélbátur fórst nýlega frá Böggvistöðum í Svarfaðardai. Var að koma að hlaðinn fi.;ki og með 200 þorska á seil. En bátsmenn sofnuðu allir á heimleiðinni og óð báturinn áfram stjórn’a- st ti: lands og rakst á sker undan Hvanndalabjörgum. þar sökk hann en mennirnir komust upp á skerið og sátu þar 9 kl. tíma. þá var þeim bjargað á þilskipi frá Akureyri- Einar H. Kvaran skáld, dvelur nú norður í Húnava tnssýslu og ferðast eitthvað úm Norðurland og Austurland í sumar í erindum fvrir Stórstúkuna. — Haraldur Níelsson prófessor er einnig á ferð um Norðurland og hélt hann nýlega fyrirlestur á Akureyri. Mvs. Karólína Jóhannsson hefir gengt yfirsetustörfum hér frá fyrstu tíð að bygð vor hér myndaðist og viðhaft sérlega mikla lægni og fyrir- taks kjark og dugnað. pað þótti því vel viðeigandi að halda þeim skiln aðargildi stuttu áður en ; au fóru. Var nokkra|bar til skemtunar alt, sem hægt var að viðhafa. pessu samsæti stýrði Mr. M. Tait með sínum vanallega öt- ulleik og lipurð. Mr. Jóhannssyni voru gefnir ýmsir gagnlegir munir en konu hans, Karólínu, var gefið sér- lega vandað gullúr með festi; var það gefið af konum byggðarinnar sem trygðapantur frá þeim öllum til sam- ans. pau hjónin þökkuðu gjafirnar með hlýjum og góðum orðum, og Mrs. Jóhannsson tók það til greina að sig hefði oft langað til að eiga gott úr, þótt ekki fyr en þetta hefði það orðið. Einnig var Mrs. \Jóhannson haldin skilnaðar fundur af ensloim konum í öðrum stað og parti bygðarinnar og var hún þar kvödd með gjöfum, þakk- læti og hrósi miklu fyrir mikil og vel- unnin verk. Haft er eftir gömlu hjónunum að oft hafi þau saknað hafsins og sjávarins sem xau nutu á unga aldri á gamla fróni, og nú ætli þau að heilsa hafinu eða hafsströnd- inni aftur á öðrum stað og lifa þar aftur við hafið. A. JOHNSON. Sinclair, 188. júlí. Nes P. O., Manitoba. Herra ritstjóri Voraldar:—Eg hripa þér þessar linur meir af fikti heidur en af því að eg vitit að það verði tekið til greina, það sem að þessar línur hafa meðferðis. Mér líkar stefna blaðsins vel að flestu eða jafnvel að öllu leyti, það sem það áhrærir sjálft blaðið eða málefnið sem það heldur fram, eins og alt sem kemur frá þinni hendi, en það er annað sem er athugavert vJ stjórn blaðsins Voraldar, að allir skulu ekki hafa bara eitt atkvæði hvað marga hluti sem maðurinn kann að eiga. Eg er frjálslindur maður og ann jafnrétti og frelsi á öllum svæð- um mannfélagsins, og fyrir það sýn- ist mér að sá ríki hafi ekki meiri rétt til að vera í ráðaneyti blaðsins, hvað mikill ráðleysingi sem hann kann að vera, því nú er þörf á góðum ráðs- mönnum sem hafa góða eiginleika til að bera en ekki þá sem hugsa um sinn eiginn vasa. Eg vonast eftir að ykkur auðnist að fjölga kaupendum Voraldar og fleiri blöðum með þá stefnu en Júdasar blöðunum fækki. Mér sýnist sem sumt fólk sem vinnur í farfir stríðs- ins, vinni eins og asnar og taii eins og fífl. pað væri gott að stinga bita niður í askinn sem væri svohljóðandi, að , þeir sem búa á landi en vinna altaf út, J að þeir verða að leggja svo mikið | meira I þarfir frelsisins, eða að segja fyrir hvað miklum peningum hefði verið unnið fyrir yfir árið. pað yrði komið við lóminn. Og svo er það enn annað sem eg vildi tala um við þig, þó heimskt i kunni að vera, að þú stingir upp á því að íslendingar gangist fyrir að stofna alþjóða bræðralag; að fslenzku þjóð- arbrotin austan hafs og vestan sam- einuðu sig og gengju í eitt þjóðfélag og mynduðu svo sjóð sem allir tæku þátt í og það væri bygt á þeim grundvelli og frá því sjónarmiði til að standast verkleg fyrirtæki, byggja járnbrautir, vinna námur byggja skip eða hvað helzt áem þjóðin þarf að gjöra, án annara skatta eða tolla, þvi frjáls á maður að vera en sitja ekki á fundum í aðgerðarleysi og blása eins og smiðjubelgir yfir tómu fram- kvæmdarleysi. Eg trúi því varla, ef þér finst málið athugavert, að þú getir ekki talað fólkið upp. Ef allir gæfu svolítið þá drægi það sig saman því margt smátt gjörir eitt. stórt. Með beztu vinsemd. Frjáls yndur. Hecla P. 0., Man., 27. Júlí 1918 Ritstjóri Voraldar:—-Viltu gera svo vel og birta þessa dánarfregn í Vor- öld. Með vinsemd, A. EYMTJNDSSON. DNARFREGN pað sorglega slys viidi til 2. júlí síðastliðinn, að Jón J. Hoffmann, frá Skógum i Mikley, druknaði; var að vitja um net og féll útbirðis en hjálp náðist ekki nógu fljótt, svo hon- um varð ekki bjargað i tíma. Æfiatriða hins látna verður nánar getið síðar. Lögrétta er vinsamlega beðin að birta þessa dánarfregn. Siglunes P. O., Manitoba. Ritstjóri Voraldar:—Tíðin hefir oft verið köld og stormasöm í vor og framan af vorinu þurkar. En svo hafa komið rigningar af og til. Gras- vöxtur mjög misjafn, sumstaðar vel sprottið, sumstaðar mjög illa. Hefir kalið rótin í vor þar sem mosakend jörð er. Akrar víðast í meðallagi, en sumstaðar ágætir. Einstöku menn, sem góðar engjar hafa, eru að byrja slátt. Mannekla í allra versta lagi, því öllum er verið að sópa í herinn, sem eru milli 20-35 ára að aldri. Ef- laust verður að lóga hér fyrir fóður- skort í haust fjölda af mjólkurkúm og óþrqskuðum gripum (kálfum og vetrungum). Aðeins tveir menn sem eru i fyrsta kalli, sem eg veit um hér um slóðir, hafa fengið undanþágu frá herskyldu til fyrsta desember- næstkomandi. Hinir eru annaðhvort farr.ir, eða eiga að fara í ágúst byrjun (þegar sláttur- inn byrjar alment), örfáir fengið und- anþágu þar til í september. I sjóherinn fara nú um næstu helgi þessir menn: Guðm. Jónsson, á Siglu- nes P.O., sonur Jóns Jtussonar frá Sleðbrjót; Jón Gunnarson Holm, Hay- Hove P.O., Manitoba. Herra ritstjóri Voraidar:—Mér datt í hug að senda þér nokkrar línur, án þess mikið sé • héðan í fréttum að segja. petta síðastliðna vor hefir verið eittlivert hið allra versta sem liér hefir komið í mörg ár. Sífe'dir norð- anvindar og kuldi; einnig hefir mjög lítið regn komið hér, og þá sjaldan það hefir komið hefir það e,(ki orðið að tilætluðum notum sökum kuldanna sem vanalega hafa fylgt á eftir. pað er þvi hér mjög vont útlit með að geta fengið fóður handa fénaðinum; akrar líta skár út en engjar, þó mikið lakar en síðastliðið ár; svo hefir þessi bygð ekki farið varhluta af því að missa beztu vinnukraftana og er það-eitt nægiiegt til þess að bændur hefðu orðið að fækka skepnum að stórum mun, hvað þá þegar grasleysi bætist þar ofan á. Fjórum sinnum hefir orðið vart við frost í þessum mánuði, frá 6. til 12., mest aðfaranótt þess 9. og 12. Kartöflur urðu viða svartar; einnig gulnaði hveiti sum- staðar. Piltar sem teknir hafa verið í her- inn héðan úr Hovebygð eru þessir: — Jónas og Elis, synir Bjorns Sigurðs sonar og Jóhönnu konu hans. Einn sonur þeirra var áður farinn í herinn Björn að nafni, giftur og til heimilis í Benrögn (framhald frá 3. siðu) Allar frásagnir i Sturlungu um vopnaviðskifti eru miklu látlausari en venja er til i fornsögunum. par gengur ekki bardaginn “eins og í sögu,” heldur fremur seint og siialega. pað “fýkur” hvorki höfuð né limur af neinum, heldur virðast söguhetjurn- ar þar murka lífið hvor úr öðrum og þurfa mörg högg’, og svo er að heyra sem vopnin hafi verið bitlítil. Reyndar koma þa,r ekki fram á sjón- arsviðið aðrir eins garpar og Gunnar eða Gísli Súrsson, Egill, Grettir eða Kári, en eigi að síður kemur það undarlega fyrir, að landanum skuli vera svo hrakað á 200 árum, að eng- inn skuli lengur vera fær um að höggva haus skammlaust í einu höggi, hvað þá heldur mannslæri eða manninn sundur í miðju. Neðanrituð dæmi sýna ljóslega muninn á frásögn Sturlungu og forn- sagnanna: “Brandr hjó á háls pórði, svá at nær tók af höfuðit.” (St. II 14). “Eiríkr ungi hafði exi í hendi og setr á háls Haraldi Sæmundarsyni, svá at hann féll fyrir fætr konungi. Haraldr varð allmjök sárr ok varð þó græddr.” (St. II 100). “Maðr hjó eftir Eyjólfi, kom á fót- inn við ökla og tók af svá at lafði við.” (St. II 108). “Guðmundr Erlingsson fékk brugðit sverðj ok hjó á fót Dufgusi tvö högg ok voru þat mikil sár.” (St. II 140). (Dufgus varð þó græddur). “porvaldur rennar hjó á háls ólafi svá at sá mænuna.” (St. II 145). ‘Rögnvaldur hjó Brand á handlegg- inn við hreifann, svá at engu hélt nema sinunum þeim er gengu at þumalfingri” —(.... ‘illa var bundin höndin Brands. Lauk svá at hann lézt.” (St. II 157). “Hermundr sveiflaði til Snorra með exi og kom á knéit, svá at nær tók af fótinn.” (St. II 204). “Hermundr hjó hálsinn með exi svá at nær tók af höfuðit og eigi hélt meir enn reipshaldi.” (St. II 205). “Bjarni höggr til Guðmundar og kemr á lærit fyrir ofan knét; var þat mikit sár.” (St. II 269). “Hjó Sveinn á báða fótleggi pórar- ins ok af annan fótinn en skoraði þó mjög á annan.” (St. II 232). pessi dæmi nægja til að sýna, hvernig Sturlu pórðarsyni segist venjulega frá vopnaviðskiftum á Sturlungaöldinni, en Sturla er ein- hver áreiðanlegasti sagnaritari vor. pað er svo að sjá, sem engum takist að höggva sundur meir ?n í hæsta lagi úlnlið eða fót ofan við ökla í einu höggi. En ekki vantaði viljann, því grimdin er afskapleg. Hvað eftir annað er sagt frá, hvernig margir níð- ast á einum og hvernig menn eru kvaldir og limlestir. Hryllileg er t. d. lýsingin á því, þegar Sturla Sig- hvatson var drepinn (St. II. 321). par leggja margir saman, og eru að skaka við að murka úr honum lifið, með því að höggva til hans hér og þar og reka vopnin hvað eftir annað í sömu sár- in, þangað til Gizuri porvaldssyni tekst að vinna á honum til fulls. “En þat segja menn þeir, er hjá voru, ar Gizur hljóp báðum fótum upp við er hann lijó Sturlu, svá at lopt sá milli

x

Voröld

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Voröld
https://timarit.is/publication/221

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.