Alþýðublaðið - 05.06.1964, Blaðsíða 10

Hannes á hominu
(Framhald af 2. síðu).
eftir af því. Þá er það verzlunarhús
Silla og Valda í Aðalstræti. Það
er víst elzta húsið í Reykjavík nú
— og þar hafa 'márgir sögulegir
atburðir gerst. Þessi hús á bæði
að endurreisa .að Árbæ þegar að
því kemur að Silli ög Valdi byggja
við Aðalstræti og Doktorshúsið
hættir að standa undir sjálfu sér.
UNDANFARIÐ IIEF ÉG nokkr-
um sinnum minnzt á skúraræksn-
in í porti Bjarnaborgar. Ým^ir
hafa tekið undir við mig og á
sunnudaginn birti Morgunblaðið
giögga mynd af ósómanum. Ég
vona að eitthvað verði aðgert fyrst
þetta ástand er orðið að almennu
umræðuefni. Gott væri ef fleiri
blöð birtu myndir af skúrunum
og portinu. Það gæti orðið til
þess að eitthvað yrði gert.
Hannes á horninu.
fj ^ARTMANlJ
| Eggjabakkar
fyrirliggjandi.
Kr. Ó. Skagíjörð h.f.
Reykjavík.
ÞOTA
(Framhald af 16. síðu).
á Reykjavíkurflugvöll að heim-
sókninni lokinni, en hingað
kemur hann á drot ningar-
snekkjunni Brittanniu.
Hingað kom flugvélin frá
Lyneham í Englandi og var
um tvær klukkustundir á leið-
inni. Starfsmenn flugumferða
stjórnarinnar sögðu að aðflugs
hraði vélarinnar hefði fráleitt
i verið meiri en t. d. Viscount-
vélar Flugfélagsíi|3l og gætu
þeir ekki séð að nokkur vand
(Framhald af 6. síðu).
um,en Frakkar og Englendingar
voru ekki beint með blíðuhót hvor-
ir við aðra um þær mundir, eins og
kupnugt er. Enn þann dag í dag
eru Englendingar stærstu innflytj-
endur kampavíns og kaupa nálægt
3.000.000 flaskna árlega. Rússar
reka lestina allra þjóða með svo
mikið sem 240 flöskur innfluttar.
En svo sagan sé nú öll sögð og
smekkvísi Rússa ekki gert rangt
til: í Rússlandi er framleitt bezta
freyðivínið, sem finnst utan Frakk
lands, Krímkampavínið. Krústjov
þarf ekki að skammast sín fyrir að
bjóða hverjum sem er upp á það.
Gullöld kampavínsins vorij hin
glöðu ár síðustu áratuga nítjándu
aldar, þegar gleðskaparlífið í Lon-
don, París og Berlín var með allt
öðrum og léttari hætti, en nú. Það
var á þeim árum sem rússneskir
stórfurstar drukku kampavín úr
silkiskóm leikkvenna og Cora
Pearl tók sér daglegt kampavíns-
bað.
Menn skyldu ætla, að tvær
heimsstyrjaldir með öllum þeim
þjóðfélagsbyltingum, sem í kjöl-
far þeirra hafa siglt ,hefðu gert út
af við kamnavínið, en það var
öðru nær. Nú er kampavínið orð-
ið að lífs'töðutákni. Á einn og ann
an hátt á að spara, en komi opin-
berir gestir i heimsókn til ríkis,
er engin þjóð svo fátæk, að hún
fagni þeim ekki með kampavíni.
Og kampavínið skal vera franskt,
— annars er gestgjafinn ekki
nema annars flokks þjóð.
Með þessa þróun í huga þarf
enginn að óttast, að hinar 200
milljón flöskur i kjöllurunum í
Kampaníu þurfi að bíða þar lengi.
ítalskar
töfflur
Nýtt úrval
kvæði væru á að lenda henni
hér.
Flugvélin er af gerðinni Com
et 4C, sem er nýjasta gerð
Comet þota og notuð af stærstu
brezku flngfélögunum og flug-
hernum. Véiin mun taka um
~160 farþega. Þess má geta að
Björn Pálsson flugmaður sót i
Vangn-Fowl á Keflavíkurflug
völl og rómar sá brezki mjög
alla hans fyrirgreiðslu og flug
mannshæfni. Björn á að fljúga
hertoganum norður í Iand á
meðan á heimsókninni stend-
ur.
Áskriffasíminn er 14900
Augiýsingasíminn 14906
10 5. júní 1964 — ALÞÝÐUBLAÐI0
BETRA AÐ SNO
Framhald úr opnu.
— Þarf þá ekki þjóðin að marg-
faldast?
Sumir halda því jafnvel fram að
hér sé óþarflega mikið um lista-
starfsemi, of margir listamenn, en
því er bezt svarað með þvi að
benda fólki að hlýða á hina furðu-
legu „underholdnings”þætti í út-
varpinu.
— Ég átti ekki við það, — held-
ur hitt. Þarf ekki þjóðin að marg-
faldast til þess að við getum gert-
okkur vonir um að eignast marga
eilífa anda? Eru þessir fáu, sem
fyrir eru, ekki þegar orðnir eins
og kýr, sem sífellt er reynt að
mjólka löngu eftir að þær eru
orðnar geldar? Er unnt að gera
betur en gert er, fyrst ekki eru
fleiri spil á hendinni, sem unnt er
að grípa til?
— Jú, það er einmitt þetta, sem
ég var að því kominn að bæta við.
Sumir skemmtikraftar hér minna
mig á hunda, sem eru að koma af
fjalli með lafandi tunguna — þeir
geta ekki lengur gelt. Ég minntist
á það áðan að óviðkomandi mönn-
um hætd stundum til að langa til
að fara að skapa. Það er heims-
þekkt fyrirbæri og ekkert sérstak
lega íslenzkt. Draga fram allskon-
ar skringilega menn og andlega
bæklaða, og gera úr þeim númer.
Þetta eru skyldir hlutir. Ný’ega
heyrði ég í manni, sem veit hvaða
bíi menn eiga og hvaða bílnúmer.
Þetta er aúðvitað bara barnagam-
an eins og sýningar á fegurðardís-
um. í augum fullorðinna heyrir
það undir bæklun. Það er eins og
menn hafi gleymt því að hundar
geta þefað upp spor manna og að
fiskarnir finna ána sína þótt þeir
flækist um öll úthöf. Um þetta má
lesa í ódýrum alfræðiorðabókum.
Svona menn á að sýna á barna-
skemmtunum með fegurðardísum
og þeirra stjórnendum. Þetta er
venjulega meinlaust og gott fólk,
eins og upptrektu bílarnir.
— Þú talaðir áðan um lista-
menn, sem leituðu niður á við og
byggju til sætabrauð handa fólk-
inu. En hvað er fólkið, — er það
ekki þjóðin? Er það ekki hinir
margumtöluðu „sönnu íslending-
ar”. Þeir sem,standa vörð um „ís-
lenzka menningu", menningararf-
leifðina”, — eða hvað það nú
heitir.
• — Jú, en það er þýðingarlaust
að hafa skoðanakönnun um and-
lega sköpun, og skýringin er sú að
sköpun er ávallt ný, eitthvað sem
ekki hefur komið fram áður, skoð-
anakönnun höfum vlð um það sem
við þekkjum. Þó efniviður listar-
innar sé fólkið sjálftr hið undur-
samlega og dásamlega líf þess, bar
átta og gleði, þá þekkir fólkið ckki
sjálft sig aftur strax í listinni, af
því að listin er ekki mynd af því,
heldur mynd gerð af því, sjálf-
stæð mynd, sem þárf að kynnast.
Einu sinni sögðu menn að Salka
Valka væri ekki til á íslandi og
mosalitirnir hans Kjarvals hugar-
burður einn. Nú segja menn, er
^ þeir aka um heiðina. Þetta er al-
1 veg eins og Kjarvalsmynd, eða
mikið er þessi stúlka lík henni
Sölku hans Halldórs Laxness. —
Þetta er ekki hægt að skýra, og
ekki hægt að læra utanað, af því
það fylgir engum reglum, sem
hægt er að festa sér í minni, eins
og bílnúmer, eins og fæðingarár.
Fullvaxið fólk verður þreytt á því
að skoða stúlkur sem valdar eru
eftir uppmælingu, upptrekkta bíla
gervilisiamenn, og ef þeir fá ekki
einhver þyngri og alvarlegri verk-
efni þá velja þeir heldur flöskuna,
sem hefur eitt framyfir þetta, hún
boðar algera hvíld — uppgjöf.
,— Þessi „íslenzka menning”,
sem nrargir tala um eins og stofu-
stass, sem ríður á að fægja, ef það
á ekki að sortna, týnast og gleym-
ast, hvað er hún eiginlega? Er hún
einkaeign örfárra manna, sem út-
valdir hafa verið til að standa
vörð um hana dag og nótt, — eða
er hún eitthvað, sem a lir áttu einu
sinni en flestir eru búnir að brjóta
og týna? Á hún einhverja frænd-
uí I „samnorrænni samvinnu”, er
hún kannske brot af alheiminum,
eða er hún „home-made in Ice-
land”? Allir þeir, sem á hana
minnast virðast hafa hana í vasan-
um en gruna náungann um að hafa
fargað henni.
— Við höfum búið til þetta orð,
en hitt er óumdeilanlegt að Njála
er skrifuð á íslandi, en ekki í Am-
eríku, sem þá var óþekkt land, og
skinnhandritin gömlu eru skrifuð
hér og skreytt af íslendingum.
Aðrar þjóðir eiga fáa slíka dýr-
gtipi sama tíma. Og við getum,
þrátt fyrir örsmæð þjóðar okkar
sent á heimsþing listamanna og
vísindamanna, menn eins og
Laxncss, Kjarval, Gunnar. Tómas,
Scheving, Pál ísólfsson, Ásmund
Sveinsson, Nordal, Jón Helgason,
svo fáir hinna mestu séu nefndir,
og við vitum með fullrl vissu að
þjóðir sem geta valið úr tugum
milljóna, eiga ekki betri menn, og
ekki að tiltölu eins marga. Þessir
menn eru að vísu olckar stolt og
trygging í heiminum, og við verð-
um-öll að kannast-við það. að okk-
ur hefut ekki tekizt að veita þeim
þau skilyrði, sem þeir þurfa, og á
ég þá ekki við efnahagsaðstoð,
heldur hitt að það hafa ekki nema
örfáir menn á öðrum sviðum sköp-
unar, unnið afrek á borð við þá. í
svipinn á ég helzf stórra, nýrra
tíðinda að vænta frá myndlistar-
mönnum.
— Eru efnilegri menn þar en í
öðrum. listgreinum?.
— Á öllum sviðum lista kemur
hér fram mikið nýtt, og athyglis-
vert, en málararnir vekia mest at-
hygli mína, og ekki síður hinir
yngri. Ég lield að skvringin sé
bæði okkar undursamlega land,
engu öðru líkt, og erlend gagn-
rýni, sem málarar fá vegna þess
hve oft þeir koma verkum sínum
á framfæri erlendis.
— úr því að þú „minnist" á út-
lönd. Blandast ei saman I margra
tali, minnimáttarkenndin og stór-
mennskubrjálæðið? t sömu and-
ránni og mærðast er um „íslenzka
menningu”, um yfirburði olckar
”með tilliti til fólksfíölda” á hin-
um ýmsu sviðum, er fárast yfir
kurfshætti íslendinga og um það
rætt, að öðru vísi sé bað nú í
stóru bæjunum í útlöndum.
—=• Því verður ekH neitað,
að : þegar maður kemur frá
jítlöndum, einkum Bretlandi,
virðist manni sem margar af okkar
miklu framkvæmdum séu yfir-
horðslegar og óraunhæfar. Og
þetta sallafína kvenfólk og gæjar,
þrúðbúið eins og í leikhúsi, þjót-
andi í lúxusbílum um allar jarðir.
IVTaður mætir því austur í Fljóts-
hlið og inni í Þjórsárdal í sömu
skartklæðunum og það er búið á
böllunum. Þetta er afieiðing minni
;máttarkenndar. Fólk sem í fyrsta
sinn eignast falleg föt. Þetta venst
af fólki. Eins er með húsbygging-
ar, jafnvel verksmiðjubyggingar,
allir vilja hafa það stærra og fínna
en gagnlegt er og fært, er til
lengdar lætur. Svo drahbast allt
niður. Við eigum auðvitað ekki
m m m
leikhús sambærileg við það sem er
annarsstaðar í Evrópu, þótt við
eigum nokkra úrvalsleikara, sem
gætu komið fram hvar sem er, okk-
ar sinfóníuhljómsveit er vitanlega
mjög ófuilkomin ennþá, og svo
mætti lengi telja. Það eru skil-
yrðin sem vantar og að sumu
leyti er það óleysanlegt mál vegna
þess hve við erum fá, og kunnum
ekki að sníða okkúr stakk eftir
vexti.
— Ég sé að við því verður ekki
lengur soornað, að bú segir álit
þitt á sjónvarpsmálinu?
— Um Keflavíkursjónvarpið hef
ég sagt það sem mér bvr í brjósti,
og mun aldrei taka eitt orð aftur.
Hvað snertir íslenzka sjónvarpið
þá verður ekki staðið á móti því,
ég veit það. Það kemur yfir okkur
eins og hver önnur nlága, einhvern
tíma, því betra því seinna. Ég sá
fvrir nokkrum dögum sýnishorn
af væntanlegri dagskrá þess, og ég
sagði auðvitað eins og ég er vanur
þegar illa horfir: Guð hiálpi okk-
ur. Það var slæm auglýsing fyrir
vondan málstað. F.n á listahátíð-
inni verður ýmislegt gert, sem
væri þess virði að mynda það fyr-
ir kvikmvndabús eða siónvarp, á
ég þar við Mvndabóklna. sem þeir
Lárus Pálsson og Riarni frá Hof-
teigi hafa í '•amvinnu v!ð Gunnar
gert úr Fiallkirkiu hans. En þeir
sjónvarpshugsiónamenn eru enn
ekki komnir nið”r á jörðina, og
koma kanr.ske aidrei. í Iðnó er
Brvnjólfnr Jóhann°sson að túlka
ívrir okk”r eina sinna ógleyman-
legu persóna er hann hefur skap-
að. skipstiórann í Hart i bak. Þetta
þyrfti að taka á kvikmynd og
geyma handa „einhverjum”.
— Nú er Hallgrímskirkja næst
á dagskrá?
— Á meðan ekki er til ofn í öll-
um kirkjum, hvað bá vandað orgel,
finnst mér að dragast mætti svo
sem einn mannsaidur að byggja
efstu 5 metrana af turninum þar.
— Jæja. Ég skildi pkki vel þetta
með listina og fólkið. Þú ættir þó
að þekkja bað vel. Hvernig gengur
að koma listinni inn í fólkið?
— Skólarnir hafa lyft þjóðinni
geysimikið síðustu áratugina.
Hvergi sést það betur eu á sin-
fóníukonsertunum undanfarið og í
leikhúsunum. Þeir virðast fram-
leiða gott fólk. Annars hefur vel-
megunin gert taisvert af Reykvík-
ingum dálítið leiðinlega. Og eftir
2—3 kokktei'sveizlur er alveg
nauðsynlegt að skreppa austur á
Eyrarbakka eða unrú Flóa og tala
við skemmtilegt fólk, að safna
kröftum f næsta nartí. Ekkert ú
jafnrikan þátt í að gera fólk leið-
inlegt og vínið. Það hefur alltaf
verið fyrir útvalda.
— En þeir sem sækia tónleik-
ana. Hve margir koma til að hlusta
á tónlistina, — hve margir koma
til að sýna sig og siá aðra?
— Það er betra að snobba fyrir
sinfóniu en bíl. HKG
Eyjólfm^ ^ónsson
Ragn*r * ^ússon
Lögpiltir i*nf«nr-s|rnAendUr
Flókagötu 65. 1 s’mi 17903.