Alþýðublaðið - 11.09.1964, Blaðsíða 7

S.f.S.E. gerir tillögur
um úthlutun námsstyrkja
Myndin er frá setningu Iðnþings íslendinga á Akureyri á m'iðvikudag.
FU.LLTRÚARÁÐSFUNDUR Sam-
bands íslenzkra stúdenta erlendis
var haldinn þriðjudaginn 18. ágúst
S.l. í íþöku, félagsheimili Mennta-
skólans í Reykjavík.
Á fundinum voru fulltrúar frá
tuttugu og einni borg í ellefu
löndum. Hófst fundurinn á inntöku
•hýrra sambandsaðila, en þeir voru:
Liverpool, Cambridge, Minneapolis
og Þrándheimur. Á fundinum voru
rædd ýmis hagsmunamál stúdent.a
erlendis, einkum styrkja- og lána-
mál. Samþykktu fundarmenn að
beina eftirfarandi tilmælum til rík
I 'sstjórnar og Alþingis:
] 1. Sami aðili úthluti lánum og
styrkjum til námsmanna, heima cg
erlend'S.
2. Styrkir og lán verði aukin og
haldið svo háum, að námsmönn-
um sé kleift að vinna fyrir því,
sem vantar á fulla námsframfærslu
allan námstímann með eðlilegrl
sumarvinnu, hvert sem námslandið
er.
Ekki verði' krafizt endurgreiðslu
á lánum hámsmanna, sem látast,
örkumlast eða missa tekjuöflunar
hæfni. — Fundurinn varar við að
rýra styrkina, enda gerist skulda-
byrði námsmanna uggvænleg.
Fundurinn vill minna á, að ríki-r-
Framhald á 10. síðu
MÉR barst í hendur rit, sem nefn-
ist Búnaðarblaðið, 7-8 tbl. 1964.
Er þar mjög fróðleg grein eftir
Stefán Aðalsteinsson. Segir þar
frá því, að lopapeysur séu eftir
Sótt vara í Bandaríkjunum og tel-
ur að þær geti orðið verðmæt út-
flutningsvara.
Rætt liefur verið um að selja
40 þús peysur á ári, en í það magn
þyrflu 32 lestir. sem talið er að
fáist af 26 þús. fjár.
Sagt er, að lopapeysurnar ís-
lenzku séu seldar út úr búð þar
vestra á 40 dollara stykkið, eða
nær 1700 kr. íslenzkar. Er þá
verðið á reyfi af einni kind
2600 kr.
Hinsvegar munu sams konar lopa
peysur vera seldar í minjagripa-
verzlunum í Reykjavík fyrir 15
dollara stykkið; þá mun meðal-
reyfi gefa 970 krónur.
Orðrétt segir Stefán: „Ullin
gæ:fi af sér .680 milljónir ....
Hún gæfi af sér alls nálægt 680
milljónir króna og fjárfestingar-
þörfin er sáralítil”.
Er hér átt við að ef öll íslenzk
ull væri þannig unnin, fengist
þessi gjaldeyrisforði.
Stefán telur að rétt muni vera
að vélvinna iopapeysurnar að
mestu, en að einhverju levti hand-
vinna, þar sem handunnar vörur
hafa alltaf meiri sölumöguleika
en eingöngu vélunnar.
Einnig telur Stefán að sútaðar
gærur eigi mikla sölumöguleika
og nefnir sem uppástungu að súta
100 þúsund gærur á ári, og það
myndi ekki hafa í för með sér
neinn afskapa fjárfestingarkostnað
Og mjög lítinn vinnukraft þyrfti
til þessa iðnaöar.
Þegar það er athugað, að aðeins
tvær vörutegundir úr framleiðslu
sauðfjárins geta gefið gjaldeyris-
forða svo hundruðum milljóna
skiptir, þá vaknar óneitanlega sú
spurning, hvort það er rétt stefna
í verðlagningu landbúnaðarafurða,
ER HÆGT AD AUKA VERÐMÆII AF-
DANNA UM HUNDRUD MILUÖNA?
eftir Óskav
Jónsson
að hlynna ekki meira að þeim at-
vinnuvegi landbúnaðarins, sem á
svona mikla framtíðarmöguleika,
en liætta að ýta undir mjólkur-
framleiðsluna, sem nú þegar er
orðin alltof mikil og krefst mikill-
ar niðurgreiðslu.
Ég man að sá glöggi og gætni
maður Jón Árnason, fyrrverandi
bankastjóri, taldi að fjárbúskapur
á íslandi ætti mikla framtíðar-
möguleika. Ég hef alltaf haft
tröllatrú á íslenzku fjárræktinni
og tr.úi á mikla möguleika til að
stórauka hana með nýtízku rækt-
unaraðferðum bæði í byggð og ó-
byggðum.
Það væri eflaust mögulegt að
verja þeim milljónum, spm nú er
ákveðið að verja í ýmsu augna-
miði, sumum í vafasamar fram-
kvæmdir, mikiu frekara til að full-
vinna ýmsar verðmætar vörur bæði
Úr landbúnaðarafurðum og einnig
úr sjávaraflanum, sem alltof mik-
ið er flutt út af lítið unnum,- þeg-
ar frá er skilið hið stórmyndar-
lega átak, sem S. H. og SÍS hafa
unnið I hraðfrysti-iðnaðinum, og
er þá einkum haft í huga uppbygg-
ing sölufyrirkomulagsins í Banda-
ríkjunum.
Það virðist svo sem ekki vanti
atvinnutæki til að afla útflutnings-
vörunnar, heldur miklu frémur
verksmiðjur til að fullvinna mörg
hin íslenzku hráefni,, sem sjórinn
íslenzku lopapeysurnar renna út eins og heitar lumraur í vcrzlununum.
umhverfis landið getur látið í té,
og framleiðsluvörur íslenzka sauð-
fjárins.
Ég held að möguleikarnir séu
þar ótrúlega miklir, og vafasamt
að leggja hundrað milljónir eða
meira í fyrirtæki, þegar það gefur
ekki meiri gjaldeyristekjur en
vélskipið Jörundur III kemur til
með að gefa þjóðarbúinu í ár.
Fyrir mínum sjónum, virðist
grasið íslenzka í dag vera dýrmæt
asta framleiðslan, sem rnoldin ís-
lenzka framleiðir, ekki til að auka
framleiðslu vinnslumjólkur, held-
ur til að tryggja vöxt og viðgang
íslenzka fjárstofnsins.
Það væri óskandi, að þau fyrir-
tæki, sem annast sölu íslenzkra
landbúnaðarafurða, gerðu mikið
og stórt átak til að auka stórlega
framleiðslu hinna eftirsóttu lopa-
peysa og sútun gæranna. Mæli
ég þá ekki með neinum byltingar-
hraða, heldur stig af stigi, sem
tæki eflaust mörg ár. Það hefur
tekið mörg ár bæði fyrir SII og
SÍS að byggja upp sölukerfið í
Bandaríkjunum, en tekizt samt.
Gæti ekki sams konar gerzt með
framleiðslu áðurnefndra landbún-
aðarafurða?
Og manni dettur í hug hvdri
framleiðsla á lopapeysunum marg
nefndu gæti orðið meðal annars
heimilisiðnaður á löngum vetra)-
kvöldum á fjölmörgum heimilum
þessa lands, aðeins ef lopinn væri
þá nægur fyrir hendi.
ísland á ærinn auð í skauti nátl-
úrunnar bæði á landi og í sjónum
umhverfis landið, aðeins vantar að
gera hráefnin vefðmætari, þegar
varan er flutt úr landi, þyí ..þetta
land á ærinn auð, ef menn kunna
að nota hann”. Ó.J.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 11. sept. 1964 7