BFÖ-blaðið - 01.07.1986, Blaðsíða 7

Það er ekki ljóst, hve mikil neyslan þarf að
vera til þess að einkenni komi fram, en líklega
þarf hún að vera af stærðargráðunni 2-3
sjússar daglega um nokkurt skeið. Það er hins
vegar full ástæða til að ætla, að minni neysla
geti truflað fósturþróunina, þó að öll einkenn-
in komi ekki fram. Þannig hefur verið sýnt
fram á aukna tíðni á lærdómserfiðleikum,
einbeitingarskorti og hegðunargöllum hjá
börnum slíkra mæðra. Það er því full ástæða
til að ráða þunguðum konum alfarið frá nokk-
urri neyslu áfengis í meðgöngunni.
Hvað varðar tíðni þessa galla, þá telja Svíar
og Bandaríkjamenn, að þeir komi fyrir hjá
u.þ.b. einum af hverjum 800 til 1200 nýbur-
um, sem er svipuð tíðni og barna með svokall-
að Down syndróm (mongólisma). Tíðni á Is-
landi er ekki þekkt, en sennilega nokkuð
lægri. Kunna öðruvísi drykkjusiðir að valda
þessu.
Reykingar í meðgöngu skapa vandræði af
öðrum toga, þar sem ekki hefur verið sýnt
óyggjandi fram á, að reykingar geti valdið
fósturgöllum. Áhrif reykinga í meðgöngunni
eru fyrst og fremst í þá átt að hamla vexti og
þroska fóstursins, og er þetta talið stafa annað
hvort af áhrifum nikótíns á æðakerfi fósturs-
ins eða af auknu koldíoxíð í blóði þess. Þannig
eru börn reykingakvenna að meðaltali 200 til
300 grömmum léttari en börn samanburðar-
hópa við fæðingu og fylgjan er öll rýrari. Þá er
hættan á burðarmálssjúkdómum og burðar-
málsdauða aukin hjá börnum stórreykinga-
kvenna. Auk þessara áhrifa á fósturþróunina
er reykingakonum einnig mun hættara við
fósturláti og fylgjulosi í meðgöngu.
Að lokum nokkur orð um önnur ávana- og
fíkniefni, svo sem marihuana og heroín. Þessi
efni liggja undir sterkum grun um að valda
fósturskemmdum á sama hátt og áfengi, en
vísindaleg sönnun er erfið, þar sem slíkir
sjúklingar neyta oftast fleiri en einnar teg-
undar og búa við slæmar aðstæður að öðru
leyti. Þá hefur af svipuðum ástæðum vafist
fyrir mönnum að sanna samband milli and-
legrar líðanar móður og ástands fósturs.
Eg hef í máli mínu viljandi lagt megin-
áherslu á áhrif tveggja algengustu ávanaefn-
anna á fósturþróunina. Það eru að sjálfsögðu
margir aðrir þættir, sem ákvarða heilbrigði
barns við fæðingu, sumir óviðráðanlegir, en
aðrir, sem við ættum að ráða við. Áhrif áfengis
Þannig vekur norska áfengisvarnarráðið athygli á því að
barnshafandi konur ættu ekki að neyta áfengis.
og reykinga eru hins vegar margsönnuð og
útbreiðslan í þjóðfélaginu slík, að telja verður,
að hér sé um meiriháttar heilbrigðisvanda-
mál að ræða, sérstaklega í ljósi þess árangurs,
sem náðst hefur á öðrum sviðum mæðra- og
ungbarnaverndar á íslandi, sem státar af ein-
um lægsta burðarmálsdauða í heimi. □ 7