Alþýðublaðið - 24.03.1965, Blaðsíða 6

'I
\
í
f
Það verður ekki lengur dreg
| ið í efa, að Rússar fara öðrurn
3 þjóðum fyrir í geimrannsóknum-
1 Merkustu áfangar; sem náðst hafa
í þeim efnum, eru þeirra: fyrst
skutu þeir Spútnik 1. á loft, síðan
sendu þeir tíkina Laiku á ferð
1 umhverfis jörðu í gervihnetti
I og aðrar þjóðir sýndu hug sinn
| í verki yfir þessu afreki. Hunda
^ vinafélög um víða veröld mót-
g mæltu þessu ofbeldi,. sem bless
= uð tíkin var beitt. Síðasta afrek
S gerzkra var svo að senda mann
m að geimfar umhverfis jörðu, Vos
p nod 2.
j[ Raunar þarf ekki að rekja ferð
M ir þeirra félaga á Vosnod 2. Hún
S er öllum kunn. Hins vesar sak-
m ar ekki að geta geimfaranna að
i nokkru. Skipstjóri geimfarsins var
p Pavel Beljajev. Hann svaraði
p blaðamönnum í Moskvu mjög
p stuttaralega, þegar þeir spurðu
J hann hvað hann væri: ,,Ég
H er fyrst og frem t flugmaður"
p — Pavel Beíjajev komst fyrst í
H kynni við flugvélar 1943, en bá var
gj hann 18 ára. Þá var hann kaHaður
■ í herinn og sendur á flugskóla
og eftir að hann hafði lokið námi
þar, vann hann sovézka flughem
um við Kyrrahaf, þar sem hann
hann starfaði í varðliðasveitum á
landamærunum. Pavel Beljajev
dvaldist um 11 ára skeið í austur
héruðunum, þar sem hann flaug
þotum um leið og hann reyndi
að undirbúa sig undir frekari
nám við Háskóla flughersins.
1956 reyndi hann við inntökupróf
ið inn í þann skóla og stóðst það
og fluttist hann þá til Moskvu,
þar sem hann bjó meðan hann
stundaði námið. 1959 varð hann
yfirforingi á flugmóðurskipi á
Svartahafi, en síðan tók hann til
við að lesa geimfarafræði, en
árið 1961 v?rð hann fyrir slysi.
Hann fót.brotnaði í failhlifarstökki
Brotið var erfitt viðureignar og
varð hann að liggja fengi á spítala.
og gönguæfingar va”ð hann að
stunda lengi eftir rð brotið var
gróið. Beljajev var óvinnufær um
bað^ bil ár eftir að slvsið henti.
Og bað er í frásögur færandi, að
B°1Í"Í''V va- fv’—+i jn’ðurinn qorri
heims';-iti eftir bann
kom úr ■'inni frægu för. Belja-
jev segir svo frá, að hann hafi alla
tíð efazt um að hann kæmist í
hóp þeirra manna er valdir yrðu
til þess að verða geimfarar. Hann
átti allt sitt undir læknunum.
Og þeir brugðust heldur ekki
trausti hans. Beljajev sýndi
líka skömmu síðar að hann var
fullkomlega líkamlega fær til að
takast á hendur hættuspil geim
farans. Hann stökk aftur úr fall
hlíf og kom heill til jarðar. Sá
sem stökk með honum var eng
inn annar en sjálfur Gagarín.
Þar með sannaði Beljajev, að
hann var fær um að taka á sig
ábyrgð geimfarans.
Beliajev va- geimfari nr. 10.
Aleksej Leonov var ?á ellefti.
Hann var fé'agi Beljaievs á Vos-
nod og þykir til hlýða að titla
hann 1. stvrimann. Hann þvkir
framúrskarandi flugmaður og dug
lognr íbróttamaður — og rúss-
neskir toi.ia hann frábæran lista
m = nn, en bví ber va-’lega að
trevsta. bví að Rússar leggja eins
og Jrómugt er undar1e°t mat, á
listir. Alek ej Leonov er fæddur
í SOSp’-úi. har eð '’fi h=ns hafði
Þanníg lítur geimstöð út eftir hugmyndum amerískra vísindamanna
tekið þátt í uppreisninni 1905 og
zarinn hafði rekið hann þangað í
útlegð og fjölskyldan ílendist þar
Alek;ej ber mikið lof á foreldra
sína að hafa leyft sér að leggja
stund á þau fræði, sem hann mat
I ÞESSUM þætti skal reynt að
svara nokkrum fyrirspurnum úr
bréfum frá lesendum og einnig
vill þátturinn nota tækifærið og
þakka vinsamleg ummæli í bréf-
unum. —
Safnari í Reykjavík spyr:
„Getur þátturinn frætt mig á því
hvenær skátar hófu að gefa út
merki og hve margar tegundir
hafa þeir gefið út?
Svar: Spurningin er „loðin“,
merki og frímerki geta verið
sitt hvað. — Fullyrða má að
skátar gefa aldrei út frímerki.
—• Það gera póststjórnir land-
anna. — En ekki er fyrir það að
synja, að skátar gefi út einhvers
konar merki í sambandi við stór
skátamót, en þau eru ekki frí-
merki í þeim skilningi, sem frí-
merkjasafnarar leggja í það orð.
í mesta lagi gætu þau giílt sem
burðargjald innan tjaldborga
skátanna sjálfra. Einnig nota
skátar þessi merki til að skreyta
og einkenna bréf sín á mótun-
um, en almennt burðargjald hafa
þau ekki. Engan lista hefi ég séð
yfir þessi skátamerki, hins vegar
eru til mjög mörg skátafrímerki
og frá mörgum löndum.
II. spurning: „Hvenær var far-
ið að nota svonefnan Vatna-
jökulsstimpil, og hvernig stend-
ur á því, að árið 1931 voru stimpl
uð með þessum stimpli þann 17.
júní-merki Jóns Sigurðssonar, er
út komu þann dag, ef með hon-
um var stimplað á jökKnum?**
Svar: Það mun hafa verið árið
1936 sem fyrsti Vatnajökulspóst-
urinn sá dagsins ljós. Þá var
franskur rannsóknarleiðangur á
jöklinum og voru nokkur bréf
póstlögð þar í bráðabirgða-póst-
húsi. Aðeins mjög fá umslög af
þessum pósti eru til. í maí 1959
starfrækti Jöklarannsóknafélag
ið pósthús á Vatnajökli og síðan
næstu 5 ár. Þó getur verið að
eitthvert ár hafi fallið úr, en 5.
árg., a. m.k., eru á markaðinum
og kostar umslagið 30 — 50 kr.
í stað umslags, mun eitt árið
hafi komið kort. Viðvíkjandi
17. júní-merkjunum 1961 er það
að segja, að þessi dagur var að
vísu útkomudagur, en póstmaður
sá, er á jökulinn fór þetta sinn,
til að annast póstþjónustu og
stimplun, mun hafa haft slatta
■af frímerkjum þessum með sér
upp þangað, og er því ekkert
óeðlilegt við það, þótt frímerki
þessi væru stimpluð bæði hér
og þar samtímis. —
Annar safnari í Reykjavík
spy.r. — Hvenær er von til að sjá
tímaritið „Frímerki“ að nýju?
Svar: Alveg á næstunni eftir
því sem þættinum er tjáð af út-
gefendum.
Lesandi þáttarins á Akureyri
spyr: Getur frímerkjaþáttur Al-
þýðublaðsins verið mér hjálpleg
ur við að útvega minningar-merk
in um Kennedy forseta, þau sem
birtust nýlega á stórri mynd í
blaðinu? — Þátturinn sneri sér
til Frímerkjamiðstöðvarinnar,
Týsgötu 1, Reykjavík og taldi
hún sig geta útvegað meiri hluta
beirra ónotuð. — Að stðu°tu vill
þátturinn spyrja lesendur sína
um það hvort frímerkið af þess-
um tyeim, sé falsað, ;x»eðá xxx.
] mest. Aleksej lauk skólagöngu í
| Kalingrad, þar sem hann fékk
mjög góðan vitnisburð og auk
þess vissi hann töluvert um flug
sem var hans áhugamál. Hann
kynnti sér til hlítar öll bau gögn
sem bróðir hans hafði undir liönd
um, en hann var flugvirki. '1953
komst hann á flugskóla. Þar lauk
hann flugkennaraprófi, en varð
brátt að inna herskyldu af hendi.
Þar kom vel í ljós, að hann út-
heimti alla þá hæfi’eika, sem geim
förum var nauðsynlegt að búa yf
ir. Hreinskilinn er Aleksej Leonov
þegar hann segir: „Ég er viss um
að menn munu innan skamms
komast til tunslsins. Auðvitað
vitað vona ég fastlega að það verði
menn úr okkar hópi — og ef ég
á að segja meiningu mína — þá
vona. ég að það verði ég sjálfur,
sem kemst þangað fyrstur."
Aleksej Leonov er kvæntur mað
ur, Svetlána heitar hans ekta-
kvinna og eiga þau fjögurra ára
gamla dóttur.
Hvernig var búningúr fyrfeta
mannsins, sem gekk út í geimn-
um? Rússneski læknirinn Vladimir
Kritjagin, segir að sá búningur sé
bylting í tækni geimvísindanna.
Búningurinn er raunar eins og
’lítill klefi. Hjálmurinn er úr
málmi með gegn ærri rúðu að
framan, en sjálfur aðalbúningur
inn er gerður af margföldum efn
um, sem eiga að útiloka allan
þrýsting. Fótaútbúnaður og erm-
ar og hanzkar eru gerðir á sérstak
an hátt. Búningurinn hefur, ef
svo má að orði komast, eigið raf
taugakerfi. sem sendir boð til lík
ama mannsins um leið og hann
verður fyrir einhverjum áhrifum
■utan frá: Sérstakt loftrásakerfi er.
$ 24. marz 1965 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ