Alþýðublaðið - 24.11.1965, Page 5

getur riokkurra snillinga, er lét-
ust á hádegi mannsævinnar, en
voru eigi að síöur víðkunnir
orðnir af frábærum skáldskap,
þegar flestir aðrir hefja störf.
Frægast dæmi þessa mun
brezku samtíðarmennirnir Ge-
orge Noel Gordon Byron, Percy
Bysshe Shelley og John Keats,
sem ortu svo snjallt á önd-
verðri nítjándu öld, að kvæði
þeirra gleymast varla nema ver-
öldin farist. Allir dóu þeir ung-
ir, Byron 36 ára, Shelley þrí-
tugur og Keats aðeins 26 ára.
Gegnir furðu, hver orðstír
þeirra varð. íslendingar hafa
ekki átt slíka meistara í hópi
skammlífra skálda. Þó munast
víst lengi þrír íslenzkir ljóða-
smiðir, er hurfu bernskir af
þessum heimi.
Árið 1869 lézt austur á Vopna-
firði Kristján Jónsson Fjalla-
skáld 27 ára gamall. Hann gerð-
ist landsþekktur innan við tví-
tugt, en varð hart úti af völdum
BÓKAÚTGÁFAN Setberg í
Eeykjavík gefur út 16 bækur
á þessu hausti og eru flestallar
þeirra nú komnar á markað. Með
al þeirra eiru ævisaiga Winston
Churchills eftir Tlhorolf Smith
og iendurmininingar Maríu Mark
an sem þegar hafa vakið athygli
Og ný bók eftir Jónas Þorbergs
son fyrrum útvarpsstjóra.
Bók Jónasar Þoribergssonar
sem nefnist Ljós yfir landamær
in fjallar um spíritisma og trúar
ibrögð oíg kynni höfundar af dul
rænum fyrirbærum. í formála
Isegir höfuindur að bókin sé til
raun sín til að skilia eftir sig
að liðinni ævi vitnisburð um
kynni sín af spíri.tnrnanum og
reyndist honum harla fylgispök
af Hólsfjöllum til Reykjavíkur
og í kirkjugarðinn að Hofi, þar
sem hann var til moldar borinn.
Kristján lýsir því hlutskipti sínu
iðulega, sorgin grúfir yfir ljóð-
um hans líkt og dimmur skuggi
af þungu fjalli. Stundum nægðu
honum fá orð að rekja þær raun-
ir. Þessi staka þarf ekki að vera
lengri:
Yfir kaldan eyðisand
einn um nótt ég sveima.
Nú er horfið Norðurland,
nú á ég hvergi heima.
Og önnur er þannig:
Fölnar rós og bliknar blað
á birkigreinum.
Húmar eins og haustar að
í hjartans leynum.
Sambýlið við harminn túlkar
hann kannski bezt í kvæðinu
Tárið:
fögnuði sínum vegna þeirrar
vissu sem hann veitti um framhalds
líf aiílra manna og endurfundi
ástvina eftir líkamsdauðann. Bók
in skip'tásit í þrjá hliuta sem nefn
ast Beggja megin grafar, Undur
spírtismans og Ljós yfir landa-
mærin. Hún er 276 bls. að stærð.
Sigríður Thorlacius hefur fært
í 'letiur endurmiinningar Maríu
Markan sem varð fyrsti óperu-
söngva.ri íslenzkra kvenna, eini
íslenzki söngvarinn sem starfað
.hefur við Metrapolitan-óperuna í
New York, en sjálf er Sigríður
kurin af greinum sínum oig þátt
töku í félagsmálum kvenna. Bók
in er 176 blsv að stærð með mörg
um myndum'.
Ævisaga Winston Churobills eft
ó, silfurskæra tár,
er allri svalar' ýtakind
og ótal læknar sár.
Æ, hverf þú ei af auga mér,
þú ástarblíða tár,
er sorgir heims í burtu ber,
þótt blæði hjartans sár.
Mér himneskt ljós í hjarta skín
í hvert sinn, er ég græt,
því drottinn telur tárin mín —
ég trúi og huggast læt.
Jóhann Gunnar Sigurðsson dó
í Reykjavík 1906 aðeins 24 ára
að aldri. Feigðargrunurinn réði
þeim úrslitum, að skáldgáfa
hans þroskaðist eins og snemm-
sprottin jurt. Vorkveðja er
reynsla hans í biðsal dauðans:
Ég veit þú ert komin, vorsól.
Vertu ekki að fela þig.
Gægstu nú inn um gluggann.
í guðs bænum kysstu mig.
ir Thorolf Smith er tilraun höf-
undar til að „bregða upp mynd
af ógleymanlegu mikilmenni" seg
ir í formála höfundar. En 'áður
h'efur T'horolf Smith skrifað fyrir
Setberig ævi'Stíg.ur Abrahams Liri
colns og John F. Kennedys sem
kom út í fyrra. Bókin Winston S.
Churchill er 336 bls. að stærð
með 100 myudum og fylgir í bók i
arlok skrá um heimildir höfund
arins.
í brimgarðinum nefnist bók eft
ir Svein Sæmundsson sem Set
berg gefur út, fjórtán þættir um
þrekraunir íslenzkra sjómanna.
Si\’einn fór ungur í siglingar og
dvaldist síðan í Canada við nám
og stönf, en undanfarin 8 ár
hefur hann verið blaðafulltrúi
Flugfélags ísland's. Hann hefur
ritað mikinn fjölda greina og fr’ái
sagna í blöð og tímarit, en þetta
er fyrsta bók hans og hefur ekk
'ert af efni hennar birzt áður.
Margar mytndir eru í bókinni scm
er 188 bls. að stærð.
Þá gefur Setber.g út skáldsög
una Anna Svard eítir Selmu Lag
erlöf sem er framhald Karlottu
Löwenskjöld sem kom í fyrra í
þýðingu Arnheiðar' Sigúrðardótt-
ur, og aðra út’áfu á endurminn
Þeir eru svo fáir aðrir,
sem una sér hjá mér.
Já, vertu nú hlý og viðkvæm.
Þú veizt ekki, hvernig fer.
Því það er annað að óska
að eiga sér líf og vor
en hitt, að geta gengið
glaður og heill sín spor.
Fegursta og mesta kvæði Jó-
hanns Gunnars þykir mér í val:
Riddarinn hallast við brotinn
brand,
bærist hans kalda vör.
„Nú er dauðinn að nálgast mig.
Nú er mér horfið fjör.”
Riddarinn hallast við brotinn
brand,
blæðir hans djúpa und.
„Lífið var áður svo ljómandi
bjart.
Nú lokast hið hinzta sund.”
ur á köflum, isem Vilhjálmur S.
Vilhjálmsson hefur skráð. Sú bók
kom fyrst út fyrir 12 árum en
er nú löngu þrotln.
í haust gefur Setberg út 10
bækur ætlaðar börnum og ungl-
inlzium. Þar 'éi meðal er ævisaga
Mozarts eftir Helcn L. Kauf-
mann, fimmta bófcin í 'bókaiTokkn
um Frægir merni. Freysteinn
Gunlnarsson þýðir bókina. Aðrar
unglingabækur forlagsins pru Bar
áttan, annað bindið af Sandhóla-
Pétbí; Kalla og Kristján eftir
Evi Bögenæs; og Prinsessan sem
strauk, önnur bólt í flokki um
Sallý Baxter. Bamabækur Set-
bergs eru æskuminninlg'ar Alberts
Schweit.zers sem Baldur Pálma-
son þýðir; Kátir piltar, ævintýri
drengja í sveit og við sió eftir
Axel Guðmundsson; tivær bækur
eftir Þóri S. Guðbergsson, Skíða
kcppnin, frambald knattspyrnu-
drengsins sem út kom í fjrrra, og
Ævintýri á ÍBÍaka; tvær telpna-
bækur eftir Margorethe Haller,
Erna fer í ferðalag oig Ása Dísa;
og loks Grímur og Lotta frænka,
sjöunda bók forlagsins í flokk um
Riddarinn hallast við brotinn
brand,
bleik er hans unga kinn.
,,Ekki er ég vitund hræddui-
við hel,
en hefndu mín, viriur minn.”
Riddarinn hallast við brotinn
brand,
bíður hans mannlaust fley.
„Ég ætlaði að vinna mér fé
og frægð
og festa mér unga mey.”
Riddarinn liallast við brotinn
brand,
brosir svo hægt og rótt.
„Kóngsdóttir fyrir handan haf,
hjartað mitt, góða nótt.”
Tíu árum síðar, 1916, lézt
Jónas Guðlaugsson í Skagen á
Jótlandi. Hann varð 29 ára, en
hafði ort á þremur tungum og
honura unnizt svo, að margiur
gamall mætti vel við una. Jónaa
var sýnu hressari í skapi en
Kristján Jónsson og Jóhann
Gunnar Sigurðsson. Ilann átti
vonir og sá til sólar:
Ég veit hvert vegurinn liggur,
mitt vonarland er nær.
Því sólin hefir sagt mér það,
hún sagði mér það í gær.
, I
Eg veit að brautin er hörð
og hál .
og hyldýpið margan fól.
Æ, viltu gefa mér gyllta skó
að ganga þangað sól!
En honum dimmdi líka fjirir
augum. Hann mælir þannig 1
kvæðinu Aladin:
Nú gefst ég upp að horfa hátt,
því horfin burt er þráin.
Hver dagur bætir gráu á grátt
og gleðin mín er dáin.
Mín höll, sem björt og háreist
stóð,
er lirunin, öll í þústum.
En hulin leynist heljarglóð
und hennar köldu rústum.
Og hún sem var mín unun öil
og á mitt þreytta hjarta,
er rænd í brott í rökkurhöll
hjá risakóngnum svarta.
Sem bundinn þræll ég horfi á
haf
frá hugans eyðiströndum,
því lampinn sem mér lánið gaf,
er líka í tröllahöndum.
. r
Kristján, Jóhann Gunnar og
Jónas voru þjáningabræður, en
harmurinn gerði þá að skáldum.
Þess vegna lifðu þeir margt qg
mikið flughraða stund, eí talið
er í árum, en guðirnir stefndu
þeiin til fundar við sig á morgEÍ
lífsins, og enginn má sköpuni
renna. "r
Helgi Sæmundsson.
Húsvörður óskast
að Sólheirmim 25. Skriflegar umsóknir á-
samt meðmælum og upplýsingum um fyrri
störf, óskast sendar til húsfélags Sólheim-
um 25, fyrir 27. þ.m.
V.
Stjóm húsfélags Sólheimum 25.
sögu-hetju sem nefnist Grímur
grallari.
Sveinn Sæmundsson og kápa bókar hans
ingum Eyjólfs fr'ái Dröngum, Kald
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 24. nóv. 1965 5