Alþýðublaðið - 24.11.1965, Qupperneq 8

Nóbelsverðlaunin rufu
einangrun Sholokovs
LYGN STREYMIR DON, Þykk
haustþoka lá yfir landi kósakk-
anna og það brast í hríminu á
greinum trjánna. Michail Alex-
; androvitch Sholokov hafði mót-
! töku fyrir sænska blaðamenn í
13 herbergja húsi sínu, sem
i stendur við ána Don. Allir íbú-
i, ar héraðsins voru snemma á fót-
| um þennan morgun, þegar svo
| margir gestir komu til að heim-
j sækja þennan fræga son héraðs-
( ins. Kósakkarnir stóðu í röð og
!' hneigðu sig og kósakkahöfðing-
! inn sjálfur, Michail Sholokov tók
! vel á móti gestum sínum. En
i ;það var greinilegt, að það þurfti
Nóbelsverðlaun til þess að fá
, þennan duttlungafulla rithöfund
; til þess að opna hús sitt fyrir
blaðamönnum. Með aðeins nokk-
urra stunda fyrirvara voru sæn-
sku blaðamennirnir boðaðir frá
Moskva til Veshenskaja, sem er
um það bil'100 mílum fyrir sunn-
an höfuðborgina. Og það tók
: næstum þvi heilan sólarhring að
ná til heimabæjar Sholokovs á
i sléttunni. 18 tíma í skröltandi
; lest og þrjá tíma í bíl yfir ísi
þakta vegi og í gegnum nokkur
þorp, sem hafði sérstaklega ver-
ið komið upp til þess að fylgjast
! með og hindra útbreiðslu gin- og
klaufaveiki. En þreyttur ferða-
maður var fljótlega vakinn til
lífsins aftur við krásum hlaðið
borð kósakkanna. Það var ekkert
til sparað til þess að láta gest-
unum líða sem bezt, meðan þeir
biðu eftir að hitta Sholokov, rit-
höfundinn, sem skrifaði „Lygn
steymir Don,” nóbelsverðlauna-
hafann, veiðimanninn crg einn af
meðlimum í miðstjórn kommún-
istaflokksins.
Það var vel tekið á móti blaða-
mönnum heima í fallegu tveggja
hæða villunni, sem minnir á
margan hátt á sænskan herragarð.
Rithöfundurinn frægi lifir þarna
að því er virðist mjög þægilegu
lífi. Hann hefur hænsna- og kal-
kúnarækt, hann tekur á móti
sendinefndum frá ýmsum stöðum
0g hann gefur stjórnmálamönn-
um bæjarins góð ráð. Michail
Alexandrovitch er nefnilega aðal
maðurinn í bænum. Menn um-
gangast hann með lotningu, börn-
in veifa glaðlega til hans, þegar
hann þýtur fram hjá þeim í svarta
Volga-bílnum sínum — og hann
er nokkurs konar trúnaðarmaður
allra í bænum. íbúarnir koma til
hans, þegar þeim liggur eitthvað
þungt á hjarta og biðja hann um
ráðleggingar. Sholokov hefur ein-
kennt allan bæinn Veshenskaja,
þar sem hann hefur búið mestan
hluta ævi sinnar, og þar hefur
hann skrifað sínar frægu sögur
um líf kósakkanna. í bænum eru
bæði flugvöllur og hótel, til þess
að hægt sé að taka vel á móti
þeim mörgu gestum, sem koma að
hitta skáldið. Nafn hans er alls
staðar í þorpinu. Ekki þarf að
ganga mjög langt frá hótelinu
til þess að finna Sholokovgötu og
Sholokovskóginn, og ef farið er
út fyrir bæinn, eru þar líka ýms-
ir staðir með nafni Sholokovs og
sögunnar hans, Lygn streymir
Don. Persónudýrkun? Já, víst má
segja það, en í raun og veru er
það vegna stolts hinna 6 þúsund
íbúa á Sholokov, sem hefur gert
bæinn þekktan um allan heim, á-
samt því að hann hefur gefið
háar fjárupphæðir til skóla og
stofnaria í heimabæ sínum. Og í
byggin^unum koma fram tilfinn-
ingar skáldsins til gamla Rúss-
lands. Fallegu kirkjunni í miðjum
bænum er vej við haldið, engum
dytti í hug að loka henni meðan
Sholokov hefur eitthvað að segja
um það mál. Leikhúsið, sem stend-
ur andspænis kirkjunni er eigin
hugmynd Sholokovs, en ekki er
víst, hvort hann er líka upphafs-
maður áð danssalnum, sem er þar
rétt hjá.
— Því miður er veðrið ekki
sem bezt núna, segir skáldið við
blaðamennina til að hefja samtal-
ið. — Á sumrin er veðrið dásam-
legt hérna, þá er Don fallegri en
á nokkrum öðrum árstíma, og
himinninn er heiðblár yfir enda-
lausri sléttunni.
Sholokov er ekta kósakki. Stælt-
ur, fljótur til svars og í augun-
um er fjörlegt blik. Hann gerir
að gamni sínu og fær marga hug-
mynd. Hann vill hafa fólk í kring
um sig er mjög fær í að halda
uppi skemmtilegum samræðum
og hann elskar góðan mat og
drykk. En hann vill ekki of marga
í kringum sig.
— Það eru stundum allt of
margir, sem koma og trufla mig,
segir hann. Þá fer ég með konuna
mína, Maríu Petrovna og föður
minn til Ural til þess að veiða,
hvíla mig og fá góðar hugmyndir.
Þannig er bezt að losna við fólkið
— bætir hann við brosandi.
Sjónarmið hans er skiljanlegt,
því að stundum á sumrin koma
um 100 manns á dag til þess að
heimsækja hann. Og oft koma
líka 100 bréf til hans á dag, og
mörgum þeirra verður auðvitað
að svara. Og enn fleiri bréf hafa
komið síðan hann fékk Nóbels-
verðlaun. *
— Það kom mér algjörlega á
óvart, segir hann. Eg vissi eigin-
lega ekkert um þetta fyrirfram og
gerði mér engar sérstakar vonir.
Og Sholokov segir frá því, þeg-
ar hann fyrir nokkrum árum síð-
an fékk hálfgildings loforð um
verðlaunin.
— Ljúktu við að skrifa bókina
„Nýplægður akur,“ þá færðu verð
launin, sagði meðlimur sænsku
akademíunnar, sem Sholokóv
hitti í Stokkhólmi.
Eg skrifaði bókina, en fékk eng
in verðlaun. Og árin liðu án þess
að akademían léti heyra frá sér.
Þess vegna kom það mér mjög
á óvart, þegar ég fékk tilkynn-
ingu um verðlaunaveitinguna alla
leið til eyðimerkurinnar í Ural.
Sholokov gefur ekkert ákveðið
svar um það til hvers hann ætli
að nota peningana, heldur hvet-
ur hann blaðamennina að koma
með sér á veiðar. Hann hringir
til eins af bændunum, sem út-
vegar bát og veiðarfæri, og síðan
er ekið í svarta Volga-bílnum
í gegnum skóg niður að litlu
vatni. Bændurnir heilsa Sholokov,
sem kastar netinu, Og við veið-
Sholokov réttir vinum sínum gjarnan hjálparhönd.
8 24. nóv. 1965 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Eftir fengsæ
arnar er hann í essinu sínu, hann
segir fjörlega frá því, hvemíg
hann skjóti endur og villigæsir á
haustin og veiðir aborra á vetr-
um. Hann segir líka frá því,
þegar Nikita Krustjov var gestur
hans 1959 og þeir fóru á veiðar.
— Krústjov er ágæt skytta, og
við höfum oft farið á veiðar sam-
an, segir Sholokov, og hann segir
líka frá því, að flokksforinginn
fyrrverandi hafi legið á spítala í
vor vegna gallsteina, en sé nú
aftur heill heilsu.
Og vegna þess að um Krústjov
er rætt, nota blaðamennirnir
tækifærib og spyrja skáldið, hvort
að það sé rétt, sem margir halda,
að kona hans, Maria Petrovna,
sé systir Ninu Petrovnu, konu
Krústjovs.
— Nei, svarar Sholokov hlæj-
andi, en það eru margir, sem
halda það.
En nú allt í einu sér hann
hreyfingu í netinu, og heljarstór
gedda er innbyrt. Netið er síðan
dregið í land og aborrar, karfar
og geddur sprikla um á strönd-
inni. Veiðin er síðan flutt heim
„Kósakkahollin," 13 herberf